2. Dutiyabodhisuttavaººan±
2. Dutiye paµilomanti “avijj±nirodh± saªkh±ranirodho”ti-±din± nayena vutto avijj±dikoyeva paccay±k±ro anupp±danirodhena nirujjham±no attano kattabbakiccassa akaraºato paµilomoti vuccati. Pavattiy± v± vilomanato paµilomo, antato pana majjhato v± paµµh±ya ±di½ p±petv± avuttatt± ito aññenatthenettha paµilomat± na yujjati. Paµilomanti ca “visama½ candas³riy± parivattant²”ti-±d²su viya bh±vanapu½sakaniddeso. Imasmi½ asati ida½ na hot²ti imasmi½ avijj±dike paccaye asati maggena pah²ne ida½ saªkh±r±dika½ phala½ na hoti nappavattati. Imassa nirodh± ida½ nirujjhat²ti imassa avijj±dikassa paccayassa nirodh± maggena anuppattidhammata½ ±p±ditatt± ida½ saªkh±r±dika½ phala½ nirujjhati, nappavattat²ti attho. Idh±pi yath± “imasmi½ sati ida½ hoti, imassupp±d± ida½ uppajjat²”ti ettha “imasmi½ satiyeva, n±sati, imassa upp±d± eva, na nirodh±”ti antogadhaniyamat± dassit±. Eva½ imasmi½ asatiyeva, na sati, imassa nirodh± eva, na upp±d±ti antogadhaniyamat±lakkhaº± dassit±ti veditabba½. Sesamettha ya½ vattabba½, ta½ paµhamabodhisuttavaººan±ya vuttanay±nus±rena veditabba½. Eva½ yath± bhagav± paµilomapaµiccasamupp±da½ manasi ak±si, ta½ saªkhepena dassetv± id±ni vitth±rena dassetu½ “avijj±nirodh± saªkh±ranirodho”ti-±di vutta½. Tattha avijj±nirodh±ti ariyamaggena avijj±ya anavasesanirodh±, anusayappah±navasena aggamaggena avijj±ya accantasamuggh±µatoti attho. Yadipi heµµhimamaggehi pah²yam±n± avijj± accantasamuggh±µavaseneva pah²yati, tath±pi na anavasesato pah²yati. Ap±yag±miniy± hi avijj± paµhamamaggena pah²yati. Tath± sakideva imasmi½ loke sabbattha ca anariyabh³miya½ upapattipaccayabh³t± avijj± yath±kkama½ dutiyatatiyamaggehi pah²yati, na itar±ti. Arahattamaggeneva hi s± anavasesa½ pah²yat²ti. Saªkh±ranirodhoti saªkh±r±na½ anupp±danirodho hoti. Eva½ niruddh±na½ pana saªkh±r±na½ nirodh± viññ±ºa½, viññ±º±d²nañca nirodh± n±mar³p±d²ni niruddh±ni eva hont²ti dassetu½ “saªkh±ranirodh± viññ±ºanirodho”ti-±di½ vatv± “evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hot²”ti vutta½. Tattha ya½ vattabba½, ta½ heµµh± vuttanayameva. Apicettha kiñc±pi “avijj±nirodh± saªkh±ranirodho, saªkh±ranirodh± viññ±ºanirodho”ti ett±vat±pi sakalassa dukkhakkhandhassa anavasesato nirodho vutto hoti, tath±pi yath± anulome yassa yassa paccayadhammassa atthit±ya yo yo paccayuppannadhammo na nirujjhati pavattati ev±ti imassa atthassa dassanattha½ “avijj±paccay± saªkh±r±…pe… samudayo hot²”ti vutta½. Eva½ tappaµipakkhato tassa tassa paccayadhammassa abh±ve so so paccayuppannadhammo nirujjhati nappavattat²ti dassanattha½ idha “avijj±nirodh± saªkh±ranirodho, saªkh±ranirodh± viññ±ºanirodho…pe… dukkhakkhandhassa nirodho hot²”ti vutta½, na pana anulome viya k±lattayapariy±pannassa dukkhakkhandhassa nirodhadassanattha½. An±gatasseva hi ariyamaggabh±van±ya asati uppajjan±rahassa dukkhakkhandhassa ariyamaggabh±van±ya nirodho icchitoti ayampi viseso veditabbo. Etamattha½ viditv±ti yv±ya½ “avijj±nirodh±divasena saªkh±r±dikassa dukkhakkhandhassa nirodho hot²”ti vutto, sabb±k±rena etamattha½ viditv±. Ima½ ud±na½ ud±nes²ti imasmi½ atthe vidite “avijj±nirodh± saªkh±ranirodho”ti eva½ pak±sitassa avijj±d²na½ paccay±na½ khayassa avabodh±nubh±vad²paka½ ud±na½ ud±nes²ti attho. Tatr±ya½ saªkhepattho– yasm± avijj±d²na½ paccay±na½ anupp±danirodhasaªkh±ta½ khaya½ avedi aññ±si paµivijjhi, tasm± etassa vuttanayena ±t±pino jh±yato br±hmaºassa vuttappak±r± bodhipakkhiyadhamm± catusaccadhamm± v± p±tubhavanti uppajjanti pak±senti v±. Atha y± paccayanirodhassa samm± aviditatt± uppajjeyyu½ pubbe vuttappabhed± kaªkh±, t± sabb±pi vapayanti nirujjhant²ti. Sesa½ heµµh± vuttanayameva.
Dutiyabodhisuttavaººan± niµµhit±.