3. Nandavaggo

1. Kammavip±kajasuttavaººan±

21. Nandavaggassa paµhame aññataro bhikkh³ti n±magottena ap±kaµo eko kh²º±savabhikkhu. So kira r±jagahav±s² kulaputto moggall±nattherena sa½vejito sa½s±radosa½ disv± satthu santike pabbajitv± s²l±ni sodhetv± catusaccakammaµµh±na½ gahetv± na cirasseva vipassana½ ussukk±petv± arahatta½ p±puºi. Tassa aparabh±ge kharo ±b±dho uppajji, so paccavekkhaº±ya adhiv±sento viharati. Kh²º±sav±nañhi cetasikadukkha½ n±ma natthi, k±yikadukkha½ pana hotiyeva. So ekadivasa½ bhagavato dhamma½ desentassa n±tid³re µh±ne dukkha½ adhiv±sento pallaªkena nis²di. Tena vutta½ “bhagavato avid³re nisinno hot²”ti-±di.
Tattha pallaªkanti samantato ³rubaddh±sana½. ¾bhujitv±ti bandhitv±. Uju½ k±ya½ paºidh±y±ti uparima½ sar²ra½ ujuka½ µhapetv± aµµh±rasa piµµhikaºµake koµiy± koµi½ paµip±detv±. Evañhi nisinnassa cammama½sanh±r³ni na namanti, tasm± so tath± nisinno hoti. Pur±ºakammavip±kajanti pubbe katassa kammassa vip±kabh±vena j±ta½, pur±ºakammavip±ke v± sukhadukkhappak±re vip±kavaµµasamud±ye tadekadesabh±vena j±ta½. Ki½ ta½? Dukkha½. Pur±ºakammavip±kajanti ca imin± tassa ±b±dhassa kammasamuµµh±nata½ dassento opakkamika-utuvipariº±maj±dibh±va½ paµikkhipati. Dukkhanti pacurajanehi khamitu½ asakkuºeyya½. Tibbanti tikhiºa½, abhibhavitv± pavattiy± bahala½ v±. Kharanti kakkha¼a½. Kaµukanti as±ta½. Adhiv±sentoti upari v±sento sahanto khamanto.
Sato sampaj±noti vedan±parigg±hak±na½ satisampajaññ±na½ vasena satim± sampaj±nanto ca. Ida½ vutta½ hoti– “aya½ vedan± n±ma hutv± abh±vaµµhena anicc±, aniµµh±rammaº±dipaccaye paµicca uppannatt± paµiccasamuppann±, uppajjitv± ekantena bhijjanasabh±vatt± khayadhamm± vayadhamm± vir±gadhamm± nirodhadhamm±”ti vedan±ya aniccat±sallakkhaºavasena satok±rit±ya sato avipar²tasabh±vapaµivijjhanavasena sampaj±no ca hutv±. Atha v± sativepullapattiy± sabbattheva k±yavedan±cittadhammesu suµµhu upaµµhitasatit±ya sato, tath± paññ±vepullappattiy± pariggahitasaªkh±rat±ya sampaj±no. Avihaññam±noti “assutav±, bhikkhave, puthujjano aññataraññatarena dukkhadhammena phuµµho sam±no socati kilamati paridevati uratt±¼i½ kandati sammoha½ ±pajjat²”ti vuttanayena andhaputhujjano viya na vihaññam±no maggeneva samuggh±titatt± cetodukkha½ anupp±dento kevala½ kammavip±kaja½ sar²radukkha½ adhiv±sento sam±patti½ sam±panno viya nisinno hoti. Addas±ti ta½ ±yasmanta½ adhiv±sanakhantiy± tath± nisinna½ addakkhi.
Etamatthanti eta½ t±disassapi rogassa vejj±d²hi tikicchanattha½ anussukk±pajjanak±raºa½ kh²º±sav±na½ lokadhammehi anupalepitasaªkh±ta½ attha½ sabb±k±rato viditv±. Ima½ ud±nanti ima½ saªkhatadhamm±na½ yehi kehici dukkhadhammehi avigh±tapattivibh±vana½ ud±na½ ud±nesi.
Tattha sabbakammajahass±ti pah²nasabbakammassa. Aggamaggassa hi uppannak±lato paµµh±ya arahato sabb±ni kusal±kusalakamm±ni pah²n±ni n±ma honti paµisandhi½ d±tu½ asamatthabh±vato, yato ariyamaggañ±ºa½ kammakkhayakaranti vuccati. Bhikkhunoti bhinnakilesat±ya bhikkhuno. Dhunam±nassa pure kata½ rajanti arahattappattito pubbe kata½ r±garaj±dimissat±ya rajanti laddhan±ma½ dukkhavedan²ya½ kamma½ vip±kapaµisa½vedanena ta½ dhunantassa viddha½sentassa, arahattappattiy± parato pana s±vajjakiriy±ya sambhavoyeva natthi, anavajjakiriy± ca bhavam³lassa samucchinnatt± samucchinnam³lat±ya puppha½ viya phalad±nasamatthat±ya abh±vato kiriyamatt±va hoti.
Amamass±ti r³p±d²su katthaci mamanti gahaº±bh±vato amamassa mamaªk±rarahitassa. Yassa hi mamaªk±ro atthi, so attasinehena vejj±d²hi sar²ra½ paµijagg±peti. Arah± pana amamo, tasm± so sar²rajagganepi ud±s²nadh±tukova. Ýhitass±ti catubbidhampi ogha½ taritv± nibb±nathale µhitassa, paµisandhiggahaºavasena v± sandh±vanassa abh±vena µhitassa Sekkhaputhujjan± hi kiles±bhisaªkh±r±na½ appah²natt± cutipaµisandhivasena sa½s±re dh±vanti n±ma, arah± pana tadabh±vato µhitoti vuccati. Atha v± dasavidhe kh²º±savasaªkh±te ariyadhamme µhitassa. T±dinoti “paµik³le appaµik³lasaññ² viharat²”ti-±din± (paµi. ma. 3.17) nayena vutt±ya pañcavidh±ya ariyiddhiy± aµµhahi lokadhammehi akampaniy±ya cha¼aªgupekkh±ya ca samann±gatena iµµh±d²su ekasadisat±saªkh±tena t±d²bh±vena t±dino. Attho natthi jana½ lapetaveti “mama bhesajj±d²ni karoth±”ti jana½ lapitu½ kathetu½ payojana½ natthi sar²re nirapekkhabh±vato. Paº¹upal±so viya hi bandhan± pavutto sayamev±ya½ k±yo bhijjitv± patat³ti kh²º±sav±na½ ajjh±sayo. Vuttañheta½–
“N±bhikaªkh±mi maraºa½, n±bhikaªkh±mi j²vita½;
k±lañca paµikaªkh±mi, nibbisa½ bhatako yath±”ti. (Therag±. 606).
Atha v± ya½kiñci nimitta½ dassetv± “ki½ ayyassa icchitabban”ti jana½ lapetave paccayehi nimantanavasena lap±petu½ kh²º±savassa attho natthi t±disassa micch±j²vassa maggeneva samuggh±titatt±ti attho. Iti bhagav± “kiss±ya½ thero attano roga½ vejjehi atikicch±petv± bhagavato avid³re nis²dat²”ti cintent±na½ tassa atikicch±pane k±raºa½ pak±sesi.

Paµhamasuttavaººan± niµµhit±.