8. Suppav±s±suttavaººan±

18. Aµµhame kuº¹ik±yanti eva½n±make koliy±na½ nagare. Kuº¹adh±navaneti tassa nagarassa avid³re kuº¹adh±nasaªkh±te vane.
Pubbe kira kuº¹o n±ma eko yakkho tasmi½ vanasaº¹e v±sa½ kappesi, kuº¹adh±namissakena ca balikammena tussat²ti tassa tath± tattha bali½ upaharanti, teneta½ vanasaº¹a½ kuº¹adh±navanantveva paññ±yittha. Tassa avid³re ek± g±mapatik± ahosi, s±pi tassa yakkhassa ±º±pavattiµµh±ne niviµµhatt± teneva parip±litatt± kuº¹ik±ti vohar²yittha Aparabh±ge tattha koliyar±j±no nagara½ k±resu½, tampi purimavoh±rena kuº¹ik±tveva vuccati. Tasmiñca vanasaº¹e koliyar±j±no bhagavato bhikkhusaªghassa ca vasanatth±ya vih±ra½ patiµµh±pesu½, tampi kuº¹adh±navanantveva paññ±yittha. Atha bhagav± janapadac±rika½ caranto anukkamena ta½ vih±ra½ patv± tattha vih±si. Tena vutta½– “eka½ samaya½ bhagav± kuº¹ik±ya½ viharati kuº¹adh±navane”ti.
Suppav±s±ti tass± up±sik±ya n±ma½. Koliyadh²t±ti koliyar±japutt². S± hi bhagavato aggupaµµh±yik± paº²tad±yik±na½ s±vik±na½ etadagge µhapit± sot±pann± ariyas±vik±. Yañhi kiñci bhagavato yuttar³pa½ kh±dan²ya½ bhojan²ya½ bhesajja½ v± na tattha aññ±hi sa½vidh±tabba½ atthi, sabba½ ta½ sayameva attano paññ±ya vic±retv± sakkacca½ samp±detv± upaneti. Devasikañca aµµhasata½ saªghabhattap±µipuggalikabhatt±ni deti. Yo koci bhikkhu v± bhikkhun² v± ta½ kula½ piº¹±ya paviµµho rittahattho na gacchati. Eva½ muttac±g± payatap±º² vossaggarat± y±cayog± d±nasa½vibh±garat±. Ass± kucchiya½ purimabuddhesu kat±dhik±ro pacchimabhaviko s±vakabodhisatto paµisandhi½ gaºhi. S± ta½ gabbha½ kenacideva p±pakammena satta vass±ni kucchin± parihari, satt±hañca m³¼hagabbh± ahosi. Tena vutta½– “satta vass±ni gabbha½ dh±reti satt±ha½ m³¼hagabbh±”ti.
Tattha satta vass±n²ti satta sa½vacchar±ni, accantasa½yoge ca ida½ upayogavacana½. Gabbha½ dh±ret²ti gabbha½ vahati, gabbhin² hot²ti attho. Satt±ha½ m³¼hagabbh±ti satta ah±ni by±kulagabbh±. Gabbho hi paripakko sampajjam±no vij±yanak±le kammajav±tehi sañc±letv± parivattito uddha½p±do adhosiro hutv± yonimukh±bhimukho hoti, eva½ so katthaci alaggo bahi nikkhamati. Vipajjam±no pana viparivattanavasena yonimagga½ pidahitv± tiriya½ nipajjati, sayameva v± yonimaggo pidahati, so tattha kammajav±tehi apar±para½ parivattam±no by±kulo m³¼hagabbhoti vuccati. Tass±pi satta divase eva½ ahosi, tena vutta½ “satt±ha½ m³¼hagabbh±”ti.
Ayañca gabbho s²valitthero. Tassa katha½ satta vass±ni gabbhav±sadukkha½, satt±ha½ m³¼hagabbhabh±vappatti, m±tu cass±pi sot±pann±ya ariyas±vik±ya tath± dukkh±nubhavana½ j±tanti? Vuccate– at²te k±sikar±je b±r±ºasiya½ rajja½ k±rente eko kosalar±j± mahantena balen±gantv± b±r±ºasi½ gahetv± ta½ r±j±na½ m±retv± tassa aggamahesi½ attano aggamahesi½ ak±si. B±r±ºasirañño pana putto pitu maraºak±le niddhamanadv±rena pal±yitv± attano ñ±timittabandhave ekajjha½ katv± anukkamena bala½ sa½haritv± b±r±ºasi½ ±gantv± avid³re mahanta½ khandh±v±ra½ bandhitv± tassa rañño paººa½ pesesi “rajja½ v± detu, yuddha½ v±”ti R±jakum±rassa m±t± s±sana½ sutv± “yuddhena kamma½ natthi, sabbadis±su sañc±ra½ pacchinditv± b±r±ºasinagara½ pariv±retu, tato d±r³dakabhattaparikkhayena kilant± nagare manuss± vin±va yuddhena r±j±na½ gahetv± dassant²”ti paººa½ pesesi. So m±tu s±sana½ sutv± catt±ri mah±dv±r±ni rakkhanto satta vass±ni nagara½ uparundhi, nagare manuss± c³¼adv±rena nikkhamitv± d±r³dak±ni ±haranti, sabbakicc±ni karonti.
Atha r±jakum±rassa m±t± ta½ pavatti½ sutv± “b±lo mama putto up±ya½ na j±n±ti, gacchatha, assa c³¼adv±r±ni pidh±ya nagara½ uparundhat³ti vadeth±”ti puttassa g³¼has±sana½ pahiºi. So m±tu s±sana½ sutv± satta divase tath± ak±si. N±gar± bahi nikkhamitu½ alabhant± sattame divase tassa rañño s²sa½ gahetv± kum±rassa ada½su. Kum±ro nagara½ pavisitv± rajja½ aggahesi. So tad± satta vass±ni nagararundhanakammanissandena etarahi satta vass±ni m±tukucchisaªkh±t±ya lohitakumbhiy± vasi, avasesato pana satt±ha½ nagar³parundhanena satt±ha½ m³¼hagabbhabh±va½ ±pajji. J±takaµµhakath±ya½ pana “satta divas±ni nagara½ rundhitv± gahitakammanissandena sattavass±ni lohitakumbhiya½ vasitv± satt±ha½ m³¼hagabbhabh±va½ ±pajj²”ti vutta½. Ya½ pana so padumuttarasamm±sambuddhap±dam³le “l±bh²na½ aggo bhaveyyan”ti mah±d±na½ datv± patthana½ ak±si, yañca vipassissa bhagavato k±le n±garehi saddhi½ sahassagghanika½ gu¼adadhi½ datv± patthana½ ak±si, tass±nubh±vena l±bh²na½ aggo j±to. Suppav±s±pi “nagara½ rundhitv± gaºha, t±t±”ti pesitabh±vena satta vass±ni kucchin± gabbha½ pariharitv± satt±ha½ m³¼hagabbh±j±t± Eva½ te m±t±putt± attano kammassa anur³pa½ ²disa½ dukkha½ paµisa½vedi½su.
T²hi vitakkeh²ti ratanattayaguº±nussatipaµisa½yuttehi t²hi samm±vitakkehi. Adhiv±set²ti m³¼hagabbhat±ya uppannadukkha½ sahati. S± hi bhagavato sambuddhabh±va½, ariyasaªghassa suppaµipatti½, nibb±nassa ca dukkhanissaraºabh±va½ anussarant² attano uppajjam±nadukkha½ amanasikaraºeneva abhibhavitv± khamati. Tena vutta½ “t²hi vitakkehi adhiv±set²”ti.
Samm±sambuddho vat±ti-±di tesa½ vitakk±na½ pavatti-±k±radassana½. Tassattho– yo bhagyavantat±d²hi k±raºehi bhagav± lokan±tho samm± avipar²ta½ s±ma½ sayameva sabbadhamme aho vata buddho, so bhagav± evar³passa etarahi may± anubhaviyam±nassa aññassa ca eva½j±tikassa sakalassa vaµµadukkhassa pah±n±ya accanta½ anupp±danirodh±ya dhamma½ katheti, avipar²tadhamma½ katheti. Avipar²tadhammadesanat±ya hi satthu samm±sambodhisiddhi. Tassa yath±vuttaguºassa bhagavato dhammassavanante j±tatt± s²ladiµµhis±maññena sa½hatatt± ca s±vakasaªghoti laddhan±mo aµµha-ariyapuggalasam³ho suppaµipanno vata aho vata samm± paµipanno, yo ariyasaªgho evar³passa ²disassa vaµµadukkhassa pah±n±ya anupp±danirodh±ya anivattipaµipada½ paµipanno. Susukha½ vata aho vata suµµhu sukha½ sabbasaªkhatanissaµa½ nibb±na½, yasmi½ nibb±ne ²disa½ vaµµadukkha½ na upalabbhat²ti. Ettha ca paµipajjam±n±pi paµipann± icceva vutt± paµipattiy± anivattibh±vato. Atha v± uppannasaddo viya paµipannasaddo vattam±natthopi veditabbo. Tenev±ha “sot±pattiphalasacchikiriy±ya paµipanno”ti.
S±mikanti attano pati½ koliyar±japutta½. ¾mantes²ti abh±si. Mama vacanena bhagavato p±de siras± vand±h²ti mayha½ vacanena cakkalakkhaºappaµimaº¹it±ni vikasitapadumasassir²k±ni bhagavato caraº±ni tava siras± vand±hi, uttamaªgena abhiv±dana½ karoh²ti attho. App±b±dhanti-±d²su ±b±dhoti visabh±gavedan± vuccati, y± ekadese uppajjitv±pi sakalasar²ra½ ayapaµµena ±bandhitv± viya gaºhati. ¾taªkoti kicchaj²vitakaro rogo. Atha v± y±petabbarogo ±taªko, itaro ±b±dho. Khuddako v± rogo ±taªko, balav± ±b±dho. Keci pana “ajjhattasamuµµh±no ±b±dho, bahiddh±samuµµh±no ±taªko”ti vadanti. Tadubhayass±pi abh±va½ pucch±ti vadati. Gil±nasseva ca uµµh±na½ n±ma garuka½ hoti, k±ye bala½ na hoti, tasm± niggelaññat±ya lahuparivattisaªkh±ta½ k±yassa lahuµµh±na½ sar²rabalañca pucch±ti vadati. Ph±suvih±ranti µh±nanisinnagamanasayanasaªkh±tesu cat³su iriy±pathesu sukhavih±rañca pucch±ti vadati. Athassa pucchitabb±k±ra½ dassent² “suppav±s±, bhante”ti-±dim±ha. Evañca vadeh²ti id±ni vattabb±k±ra½ nidasseti.
Paramanti vacanasampaµicchana½. Tena s±dhu, bhadde, yath± vutta½, tath± paµipajj±m²ti dasseti. Koliyaputtoti suppav±s±ya s±miko koliyar±japutto. Sukhin² hot³ti sadevake loke aggadakkhiºeyyo satth± suppav±s±ya pesitavandana½ sampaµicchitv± tadanantara½ attano mett±vih±rasa½s³caka½ buddh±ciººa½ sukh³pasa½h±ra½ tass± s±maññato pak±setv± puna tass± puttassa ca gabbhavipattim³lakadukkhuppattipaµikkhepamukhena sukh³pasa½h±ra½ nidassento “sukhin²…pe… arog±, aroga½ putta½ vij±yat³”ti ±ha.
Saha vacan±ti bhagavato vacanena saheva. Yasmi½ k±le bhagav± tath± avoca, tasmi½yeva k±le tampi kamma½ parikkhaya½ agam±si. Tassa parikkh²ºabh±va½ oloketv± satth± tath± abh±si. Apare pana vadanti– sace tath± satth± n±cikkhiss±, tato parampi kiñci k±la½ tass± ta½ dukkha½ anubandhiss±. Yasm± pana bhagavat± “sukhin² arog± arogañca putta½ vij±yat³”ti vutta½, tasm± tassa vacanasamak±lameva so gabbho by±kulabh±va½ vijahitv± sukheneva bahi nikkhami, eva½ tesa½ m±t±putt±na½ sotthi ahosi. Acinteyyo hi buddh±na½ buddh±nubh±vo. Yath± hi paµ±c±r±ya piyavippayogasambh³tena sokena umm±da½ patv±–
“Ubho putt± k±lakat±, panthe mayha½ pat² mato;
m±t± pit± ca bh±t± ca, ekacitakamhi jh±yare”ti. (Apa. ther² 2.2.498)–

Vatv± j±tar³peneva carantiy± “sati½ paµilabh±hi bhagin²”ti bhagavato vacanasamanantarameva umm±do v³pasami, tath± suppiy±pi up±sik± attan±va attano ³ruya½ katena mah±vaºena vuµµh±tu½ asakkont² sayanapiµµhe nipann± “±gantv± ma½ vandat³”ti vacanasamanantarameva vaºe p±katike j±te sayameva gantv± bhagavanta½ vand²ti evam±d²ni vatth³ni idha ud±haritabb±n²ti.

Eva½, bhanteti, bhante, yath± bhagav± saputt±ya m±tuy± arogabh±va½ ±s²santo ±ha– “sukhin² arog± aroga½ putta½ vij±yat³”ti, ta½ evameva. Na hi kad±ci buddh±na½ bhagavant±na½ vacanassa aññath±bh±voti adhipp±yo. Keci pana “evamatth³”ti vadanti, apare “hot³”ti padassa attha½ ±netv± vaººayanti. Abhinanditv±ti karav²karutamañjun± brahmassarena bhagavat± vuccam±ne tasmi½ vacane p²tisomanassapaµil±bhato abhimukhabh±vena nanditv±. Anumoditv±ti tato pacch±pi sammodana½ upp±detv±, cittena v± abhinanditv± v±c±ya anumoditv±, vacanasampattiy± v± abhinanditv± atthasampattiy± anumoditv±. Saka½ ghara½ pacc±y±s²ti attano ghara½ paµigacchi. Ye pana “yena saka½ gharan”ti paµhanti, tesa½ yadipi ya-ta-sadd±na½ sambandhabh±vato “ten±”ti pada½ vuttameva hoti, tath±pi “paµiy±yitv±”ti p±µhaseso yojetabbo hoti.
Vij±tanti paj±ta½, pasutanti attho. Acchariyanti andhassa pabbat±rohana½ viya nicca½ na hot²ti acchariya½, aya½ t±va saddanayo. Aµµhakath±su pana “acchar±yogga½ acchariyan”ti vutta½ acchara½ paharitu½ yuttanti attho. Vat±ti sambh±vane, aho acchariyanti attho. Bhoti dhamm±lapana½. Abh³tapubba½ bh³tanti abbhuta½.