2. Mucalindavaggo
1. Mucalindasuttavaººan±
11. Mucalindavaggassa paµhame mucalindam³leti ettha mucalindo vuccati n²parukkho. So “niculo”tipi vuccati, tassa sam²pe. Keci pana “mucaloti tassa rukkhassa n±ma½, ta½ vanajeµµhakat±ya pana mucalindoti vuttan”ti vadanti. Mah± ak±lameghoti asampatte vassak±le uppannamah±megho. So hi gimh±na½ pacchime m±se sakalacakkav±¼agabbha½ p³rento udap±di. Satt±havaddalik±ti tasmi½ uppanne satt±ha½ avicchinnavuµµhik± ahosi. S²tav±taduddin²ti s± ca satt±havaddalik± udakaphusitasammissena s²tav±tena samantato paribbhamantena dusitadivasatt± duddin² n±ma ahosi. Mucalindo n±ma n±gar±j±ti tasseva mucalindarukkhassa sam²pe pokkharaºiy± heµµh± n±gabhavana½ atthi, tattha nibbatto mah±nubh±vo n±gar±j±. Sakabhavan±ti attano n±gabhavanato. Sattakkhattu½ bhogehi parikkhipitv±ti sattav±re attano sar²rabhogehi bhagavato k±ya½ pariv±retv±. Uparimuddhani mahanta½ phaºa½ vihacc±ti bhagavato muddhappadesassa upari attano mahanta½ phaºa½ pas±retv±. “Phaºa½ karitv±”tipi p±µho, so evattho. Tassa kira n±gar±jassa etadahosi “bhagav± ca mayha½ bhavanasam²pe rukkham³le nisinno, ayañca satt±havaddalik± vattati, v±s±g±ramassa laddhu½ vaµµat²”ti. So sattaratanamaya½ p±s±da½ nimminitu½ sakkontopi “eva½ kate k±yas±ro gahito na bhavissati, dasabalassa k±yaveyy±vacca½ kariss±m²”ti mahanta½ attabh±va½ katv± satth±ra½ sattakkhattu½ bhogehi parikkhipitv± upari phaºa½ katv± dh±resi. “Parikkhepabbhantara½ lohap±s±de bhaº¹±g±ragabbhappam±ºa½ ahos²”ti khandhakaµµhakath±ya½ (mah±va. aµµha. 5) vutta½. Majjhimaµµhakath±ya½ pana “heµµh±lohap±s±dappam±ºan”ti (ma. ni. aµµha. 1.284). “Icchiticchitena iriy±pathena satth± viharissat²”ti kira n±gar±jassa ajjh±sayo. Bhagav± pana yath±nisinnova satt±ha½ v²tin±mesi. Tañca µh±na½ supihitav±tap±na½ suphusita-agga¼adv±ra½ k³µ±g±ra½ viya ahosi. M± bhagavanta½ s²tanti-±di tassa tath± karitv± µh±nak±raºaparid²pana½. So hi “m± bhagavanta½ s²ta½ b±dhayittha, m± uºha½, m± ¹a½s±disamphasso b±dhayitth±”ti tath± karitv± aµµh±si. Tattha kiñc±pi satt±havaddalik±ya uºhameva natthi, sace pana antarantar± megho vigaccheyya, uºha½ bhaveyya, tampi m± b±dhayitth±ti eva½ tassa cintetu½ yutta½. Keci panettha vadanti “uºhaggahaºa½ bhogaparikkhepassa vipulabh±vakaraºe k±raºakittana½. Khuddake hi tasmi½ bhagavanta½ n±gassa sar²rasambh³t± usm± b±dheyya, vipulabh±vakaraºena pana t±disa½ ‘m± uºha½ b±dhayitth±’ti tath± karitv± aµµh±s²”ti. Viddhanti ubbiddha½, meghavigamena d³r²bh³tanti attho. Vigataval±hakanti apagatamegha½. Devanti ±k±sa½. Viditv±ti “id±ni vigataval±hako ±k±so, natthi bhagavato s²t±di-upaddavo”ti ñatv±. Viniveµhetv±ti apanetv±. Sakavaººanti attano n±gar³pa½. Paµisa½haritv±ti antaradh±petv±. M±ºavakavaººanti kum±rakar³pa½. Etamatthanti vivekasukhappaµisa½vedino yattha katthaci sukhameva hot²ti etamattha½ sabb±k±rena j±nitv±. Ima½ ud±nanti ima½ vivekasukh±nubh±vad²paka½ ud±na½ ud±nesi. Tattha sukho vivekoti nibb±nasaªkh±to upadhiviveko sukho. Tuµµhass±ti catumaggañ±ºasantosena tuµµhassa. Sutadhammass±ti pak±sitadhammassa vissutadhammassa. Passatoti ta½ viveka½, ya½ v± kiñci passitabba½ n±ma, ta½ sabba½ attano v²riyabal±dhigatena ñ±ºacakkhun± passantassa. Aby±pajjanti akuppanabh±vo, etena mett±pubbabh±go dassito. P±ºabh³tesu sa½yamoti sattesu ca sa½yamo avihi½sanabh±vo sukhoti attho. Etena karuº±pubbabh±go dassito. Sukh± vir±gat± loketi vigatar±gat±pi loke sukh±. K²dis²? K±m±na½ samatikkamoti, y± k±m±na½ samatikkamoti vuccati, s± vigatar±gat±pi sukh±ti attho, etena an±g±mimaggo kathito. Asmim±nassa yo vinayoti imin± pana arahatta½ kathita½. Arahattañhi asmim±nassa paµippassaddhivinayoti vuccati, ito parañca sukha½ n±ma natthi, ten±ha “eta½ ve parama½ sukhan”ti. Eva½ arahattena desan±ya k³µa½ gaºh²ti.
Paµhamasuttavaººan± niµµhit±.