10. Cundas³karikavatthu
Idha socet²ti ima½ dhammadesana½ satth± ve¼uvane viharanto cundas³karika½ n±ma purisa½ ±rabbha kathesi. So kira pañcapaºº±sa vass±ni s³kare vadhitv± kh±danto ca vikkiºanto ca j²vika½ kappesi. Ch±tak±le sakaµena v²hi½ ±d±ya janapada½ gantv± ekan±¼idven±¼imattena g±mas³karapotake kiºitv± sakaµa½ p³retv± ±gantv± pacch±nivesane vaja½ viya eka½ µh±na½ parikkhipitv± tattheva tesa½ niv±pa½ ropetv±, tesu n±n±gacche ca sar²ramalañca kh±ditv± va¹¹hitesu ya½ ya½ m±retuk±mo hoti, ta½ ta½ ±¼±ne niccala½ bandhitv± sar²rama½sassa uddhum±yitv± bahalabh±vattha½ caturassamuggarena pothetv±, “bahalama½so j±to”ti ñatv± mukha½ vivaritv± antare daº¹aka½ datv± lohath±liy± pakkuthita½ uºhodaka½ mukhe ±siñcati. Ta½ kucchi½ pavisitv± pakkuthita½ kar²sa½ ±d±ya adhobh±gena nikkhamati, y±va thokampi kar²sa½ atthi, t±va ±vila½ hutv± nikkhamati, suddhe udare accha½ an±vila½ hutv± nikkhamati. Athassa avasesa½ udaka½ piµµhiya½ ±siñcati. Ta½ k±¼acamma½ upp±µetv± gacchati. Tato tiºukk±ya lom±ni jh±petv± tikhiºena asin± s²sa½ chindati. Paggharaºata½ lohita½ bh±janena paµiggahetv± ma½sa½ lohitena madditv± pacitv± puttad±ramajjhe nisinno kh±ditv± sesa½ vikkiº±ti. Tassa imin±va niy±mena j²vika½ kappentassa pañcapaºº±sa vass±ni atikkant±ni Tath±gate dhuravih±re vasante ekadivasampi pupphamuµµhimattena p³j± v± kaµacchumatta½ bhikkhad±na½ v± añña½ v± kiñci puñña½ n±ma n±hosi. Athassa sar²re rogo uppajji, j²vantasseva av²cimah±nirayasant±po upaµµhahi. Av²cisant±po n±ma yojanasate µhatv± olokentassa akkh²na½ bhijjanasamattho pari¼±ho hoti. Vuttampi ceta½–
“Tassa ayomay± bh³mi, jalit± tejas±yut±;
samant± yojanasata½, pharitv± tiµµhati sabbad±”ti. (Ma. ni. 3.267; a. ni. 3.36).
N±gasenattherena panassa p±katikaggisant±pato adhimattat±ya aya½ upam± vutt±– “yath±, mah±r±ja, k³µ±g±ramatto p±s±ºopi nerayikaggimhi pakkhitto khaºena vilaya½ gacchati, nibbattasatt± panettha kammabalena m±tukucchigat± viya na vil²yant²”ti (mi. pa. 2.4.6). Tassa tasmi½ sant±pe upaµµhite kammasarikkhako ±k±ro uppajji. Gehamajjheyeva s³kararava½ ravitv± jaººukehi vicaranto puratthimavatthumpi pacchimavatthumpi gacchati. Athassa geham±nusak± ta½ da¼ha½ gahetv± mukha½ pidahanti. Kammavip±ko n±ma na sakk± kenaci paµib±hitu½. So viravantova ito cito ca vicarati. Samant± sattasu gharesu manuss± nidda½ na labhanti. Maraºabhayena tajjitassa pana bahinikkhamana½ niv±retu½ asakkonto sabbo gehajano yath± antoµhito bahi vicaritu½ na sakkoti, tath± gehadv±r±ni thaketv± bahigeha½ pariv±retv± rakkhanto acchati. Itaro antogeheyeva nirayasant±pena viravanto ito cito ca vicarati. Eva½ sattadivas±ni vicaritv± aµµhame divase k±la½ katv± av²cimah±niraye nibbatti. Av²cimah±nirayo devad³tasuttena (ma. ni. 3.261 ±dayo; a. ni. 3.36) vaººetabboti. Bhikkh³ tassa gharadv±rena gacchant± ta½ sadda½ sutv±, “s³karasaddo”ti saññino hutv± vih±ra½ gantv± satthu santike nisinn± evam±ha½su– “bhante, cundas³karitassa gehadv±ra½ pidahitv± s³kar±na½ m±riyam±n±na½ ajja sattamo divaso, gehe k±ci maªgalakiriy± bhavissati maññe. Ettake n±ma, bhante, s³kare m±rentassa ekampi mettacitta½ v± k±ruñña½ v± natthi, na vata no evar³po kakkha¼o pharuso satto diµµhapubbo”ti. Satth±– “na, bhikkhave, so ime sattadivase s³kare m±reti, kammasarikkhaka½ panassa vip±ka½ udap±di, j²vantasseva av²cimah±nirayasant±po upaµµh±si. So tena sant±pena satta divas±ni s³kararava½ ravanto antonivesane vicaritv± ajja k±la½ katv± av²cimhi nibbatto”ti vatv±, “bhante, idha loke eva½ socitv± puna gantv± socanaµµh±neyeva nibbatto”ti vutte, “±ma, bhikkhave, pamatt± n±ma gahaµµh± v± hontu pabbajit± v±, ubhayattha socantiyev±”ti vatv± ima½ g±tham±ha– 15. “Idha socati pecca socati,
p±pak±r² ubhayattha socati;
so socati so vihaññati;
disv± kammakiliµµhamattano”ti.
Tattha p±pak±r²ti n±nappak±rassa p±pakammassa k±rako puggalo “akata½ vata me kaly±ºa½, kata½ p±pan”ti eka½seneva maraºasamaye idha socati, idamassa kammasocana½. Vip±ka½ anubhavanto pana pecca socati. Idamassa paraloke vip±kasocana½. Eva½ so ubhayattha socatiyeva. Teneva k±raºena j²vam±noyeva so cundas³karikopi socati. Disv± kammakiliµµhanti attano kiliµµhakamma½ passitv± n±nappak±raka½ vilapanto vihaññat²ti. G±th±pariyos±ne bah³ sot±pann±dayo ahesu½. Mah±janassa s±tthik± dhammadesan± j±t±ti.
Cundas³karikavatthu dasama½.