9. Pah±r±dasuttavaŗŗan±
19. Navame (ud±. aµµha. 45; s±rattha. µ². c³¼avagga 3.384) asur±ti dev± viya na suranti na k²¼anti na virocant²ti asur±. Sur± n±ma dev±, tesa½ paµipakkh±ti v± asur±, vepacittipah±r±d±dayo Tesa½ bhavana½ sinerussa heµµh±bh±ge. Te tattha pavisant± nikkhamant± sinerup±de maŗ¹ap±d²ni nimminitv± k²¼ant± abhiramanti. S± tattha tesa½ abhirati. Ime guŗe disv±ti ±ha ye disv± disv± asur± mah±samudde abhiramant²ti. Yasm± lokiy± jambud²po, himav± tattha patiµµhitasamuddadahapabbat± tappabhav± nadiyoti etesu ya½ ya½ na manussagocara½, tattha saya½ samm³¼h± ańńepi sammohayanti, tasm± tattha sammohavidhamanattha½ aya½ t±va jambud²poti-±di ±raddha½. Dasasahassayojanaparim±ŗo ±y±mato vitth±rato c±ti adhipp±yo. Ten±ha tatth±ti-±di. Udakena ajjhotthaµo tadupabhogisatt±na½ puńńakkhayena. Sundaradassana½ k³µanti sudassanak³µa½, ya½ loke hemak³µanti vuccati. M³lagandho k±l±nus±riy±di. S±ragandho candan±di. Pheggugandho salal±di. Tacagandho lavaŖg±di. Papaµik±gandho kapitth±di. Rasagandho sajjulas±di. Pattagandho tam±lahiriver±di. Pupphagandho n±gakusum±di. Phalagandho j±tiphal±di. Gandhagandho sabbesa½ gandh±na½ gandho. Sabb±ni puthulato pańń±sa yojan±ni, ±y±mato pana ubbedhato viya dviyojanasat±nev±ti vadanti. Manoharasil±tal±n²ti ratanamayatt± manuńńasop±nasil±tal±ni. Supaµiyatt±n²ti tadupabhogisatt±na½ s±dh±raŗakammun±va suµµhu paµiyatt±ni susaŗµhit±ni honti. Macchakacchap±d²ni udaka½ mala½ karonti, tadabh±vato phalikasadisanimmalodak±ni. Tiriyato d²gha½ uggatak³µanti tiracch±napabbatanti ±ha. Purim±ni n±magott±n²ti ettha nad² ninnag±ti-±dika½ gotta½, gaŖg± yamun±ti-±dika½ n±ma½. Savam±n±ti sandam±n±. P³rattanti puŗŗabh±vo. Mas±ragalla½ cittaphalikantipi vadanti. Mahata½ bh³t±nanti mahant±na½ satt±na½. Tim² timiŖgal± timitimiŖgal±ti tisso macchaj±tiyo. Timi½ gilanasamatth± timiŖgal±. Timińca timiŖgalańca gilanasamatth± timitimiŖgal±ti vadanti. Mama s±vak±ti sot±pann±dike ariyapuggale sandh±ya vadati. Na sa½vasat²ti uposathakamm±divasena sa½v±sa½ na karoti. Ukkhipat²ti apaneti. Vimuttirasoti kilesehi vimuccanaraso. Sabb± hi s±sanasampatti y±vadeva anup±d±ya ±savehi cittassa vimutti-atth±. Ratan±n²ti ratijananaµµhena ratan±ni. Satipaµµh±n±dayo hi bh±viyam±n± pubbabh±gepi anappaka½ p²tip±mojja½ nibbattenti, pageva aparabh±ge. Vuttańheta½
Yato yato sammasati, khandh±na½ udayabbaya½;
labhat² p²tip±mojja½, amata½ ta½ vij±natanti. (Dha. pa. 374)
Lokiyaratananibbatta½ pana p²tip±mojja½ na tassa kalabh±gampi agghati. Apica
Citt²kata½ mahagghańca, atula½ dullabhadassana½;
anomasattaparibhoga½, ratananti pavuccati. (D². ni. aµµha. 2.33; sa½. ni. aµµha. 3.5.223; khu. p±. aµµha. 6.3; su. ni. aµµha. 1.226; mah±ni. aµµha. 50).
Yadi ca citt²kat±dibh±vena ratana½ n±ma hoti, satipaµµh±n±d²na½yeva bh³tato ratanabh±vo. Bodhipakkhiyadhamm±nańhi so ±nubh±vo, ya½ s±vak± s±vakap±ramiń±ŗa½, paccekabuddh± paccekabodhiń±ŗa½, samm±sambuddh± samm±sambodhi½ adhigacchanti ±sannak±raŗatt±. ¾sannak±raŗańhi d±n±di-upanissayoti eva½ ratijananaµµhena citt²kat±di-atthena ca ratanabh±vo bodhipakkhiyadhamm±na½ s±tisayo. Tena vutta½ tatrim±ni ratan±ni, seyyathida½. Catt±ro satipaµµh±n±ti-±di. Tattha ±rammaŗe okkantitv± upaµµh±naµµhena upaµµh±na½, satiyeva upaµµh±nanti satipaµµh±na½. ¾rammaŗassa pana k±y±divasena catubbidhatt± vutta½ catt±ro satipaµµh±n±ti. Tath± hi k±yavedan±cittadhammesu subhasukhanicca-attasańń±na½ pah±nato asubhadukkh±nicc±nattabh±vaggahaŗato ca nesa½ k±y±nupassan±dibh±vo vibhatto. Samm± padahanti etena, saya½ v± samm± padahati, pasattha½ sundara½ v± padahant²ti sammappadh±na½, puggalassa v± sammadeva padh±nabh±vakaraŗato sammappadh±na½ v²riyasseta½ adhivacana½. Tampi anuppannuppann±na½ akusal±na½ anupp±danappah±navasena anuppannuppann±na½ kusal±na½ dhamm±na½ upp±danaµµh±panavasena ca catukiccas±dhakatt± vutta½ catt±ro sammappadh±n±ti. Ijjhat²ti iddhi, samijjhati nipphajjat²ti attho. Ijjhanti v± t±ya satt± iddh± vuddh± ukka½sagat± hont²ti iddhi. Iti paµhamena atthena iddhi eva p±doti iddhip±do, iddhikoµµh±soti attho. Dutiyena atthena iddhiy± p±do patiµµh± adhigamup±yoti iddhip±do. Tena hi upar³parivisesasaŖkh±ta½ iddhi½ pajjanti p±puŗanti. Sv±ya½ iddhip±do yasm± chand±dike catt±ro adhipatidhamme dhure jeµµhake katv± nibbatt²yati, tasm± vutta½ catt±ro iddhip±d±ti. Pańcindriy±n²ti saddh±d²ni pańca indriy±ni. Tattha assaddhiya½ abhibhavitv± adhimokkhalakkhaŗe indaµµha½ k±ret²ti saddhindriya½. Kosajja½ abhibhavitv± paggahalakkhaŗe, pam±da½ abhibhavitv± upaµµh±nalakkhaŗe, vikkhepa½ abhibhavitv± avikkhepalakkhaŗe, ańń±ŗa½ abhibhavitv± dassanalakkhaŗe indaµµha½ k±ret²ti pańńindriya½. T±niyeva assaddhiy±d²hi anabhibhavan²yato akampiyaµµhena sampayuttadhammesu thirabh±vena ca bal±ni veditabb±ni. Satta bojjhaŖg±ti bodhiy±, bodhissa v± aŖg±ti bojjhaŖg±. Y± hi es± dhammas±magg² y±ya lokuttaramaggakkhaŗe uppajjam±n±ya l²nuddhaccapatiµµh±n±y³hanak±masukhattakilamath±nuyoga-ucchedasassat±bhinives±d²na½ anekesa½ upaddav±na½ paµipakkhabh³t±ya satidhammavicayav²riyap²tipassaddhisam±dhi-upekkh±saŖkh±t±ya dhammas±maggiy± ariyas±vako bujjhati, kilesanidd±ya vuµµhahati, catt±ri ariyasacc±ni paµivijjhati, nibb±nameva v± sacchikarot²ti bodh²ti vuccati. Tass± dhammas±maggisaŖkh±t±ya bodhiy± aŖg±tipi bojjhaŖg± jh±naŖgamaggaŖg±dayo viya. Yopesa vuttappak±r±ya dhammas±maggiy± bujjhat²ti katv± ariyas±vako bodh²ti vuccati. Tassa bodhissa aŖg±tipi bojjhaŖg± senaŖgarathaŖg±dayo viya. Ten±hu por±ŗ± bujjhanakassa puggalassa aŖg±ti bojjhaŖg±ti (vibha. aµµha. 466; sa½. ni. aµµha. 3.5.182; paµi. ma. aµµha. 2.2.17). Bodh±ya sa½vattant²ti bojjhaŖg±ti-±din± (paµi. ma. 2.17) nayenapi bojjhaŖgattho veditabbo. Ariyo aµµhaŖgiko maggoti ta½ta½maggavajjhehi kilesehi ±rakatt±, ariyabh±vakaratt±, ariyaphalappaµil±bhakaratt± ca ariyo. Samm±diµµhi-±d²ni aµµhaŖg±ni assa atthi, aµµha aŖg±niyeva v± aµµhaŖgiko. M±rento kilese gacchati nibb±natthikehi v± magg²yati, saya½ v± nibb±na½ maggat²ti maggoti evametesa½ satipaµµh±n±d²na½ atthavibh±go veditabbo. Sot±pannoti maggasaŖkh±ta½ sota½ ±pajjitv± p±puŗitv± µhito, sot±pattiphalaµµhoti attho. Sot±pattiphalasacchikiriy±ya paµipannoti sot±pattiphalassa attapaccakkhakaraŗ±ya paµipajjam±no paµhamamaggaµµho, yo aµµhamakotipi vuccati. Sakad±g±m²ti sakideva ima½ loka½ paµisandhiggahaŗavasena ±gamanas²lo dutiyaphalaµµho. An±g±m²ti paµisandhiggahaŗavasena k±maloka½ an±gamanas²lo tatiyaphalaµµho. Yo pana saddh±nus±r² dhamm±nus±r² ekab²j²ti-evam±diko ariyapuggalavibh±go, so etesa½yeva pabhedoti. Sesa½ vuttanayasadisameva.
Pah±r±dasuttavaŗŗan± niµµhit±.