12. R±siyasutta½
364. Atha kho r±siyo g±maºi yena bhagav± tenupasaªkami; upasaªkamitv± bhagavanta½ abhiv±detv± ekamanta½ nis²di. Ekamanta½ nisinno kho r±siyo g±maºi bhagavanta½ etadavoca– “suta½ meta½, bhante, ‘samaºo gotamo sabba½ tapa½ garahati, sabba½ tapassi½ l³khaj²vi½ eka½sena upavadati upakkosat²’ti [upakkosati upavadat²ti (d². ni. 1.381)]. Ye te, bhante, evam±ha½su– ‘samaºo gotamo sabba½ tapa½ garahati, sabba½ tapassi½ l³khaj²vi½ eka½sena upavadati upakkosat²’ti, kacci te, bhante, bhagavato vuttav±dino, na ca bhagavanta½ abh³tena abbh±cikkhanti, dhammassa c±nudhamma½ by±karonti, na ca koci sahadhammiko v±d±nuv±do g±rayha½ µh±na½ ±gacchat²”ti? “Ye te, g±maºi, evam±ha½su– ‘samaºo gotamo sabba½ tapa½ garahati, sabba½ tapassi½ l³khaj²vi½ eka½sena upavadati upakkosat²’ti, na me te vuttav±dino, abbh±cikkhanti ca pana ma½ te asat± tucch± abh³tena”. “Dveme, g±maºi, ant± pabbajitena na sevitabb±– yo c±ya½ k±mesu k±masukhallik±nuyogo h²no gammo pothujjaniko anariyo anatthasa½hito, yo c±ya½ attakilamath±nuyogo dukkho anariyo anatthasa½hito. Ete te, g±maºi, ubho ante anupagamma majjhim± paµipad± tath±gatena abhisambuddh± cakkhukaraº² ñ±ºakaraº² upasam±ya abhiññ±ya sambodh±ya nibb±n±ya sa½vattati. Katam± ca s±, g±maºi, majjhim± paµipad± tath±gatena abhisambuddh±– cakkhukaraº² ñ±ºakaraº² upasam±ya abhiññ±ya sambodh±ya nibb±n±ya sa½vattati? Ayameva ariyo aµµhaªgiko maggo, seyyathida½– samm±diµµhi…pe… samm±sam±dhi. Aya½ kho s±, g±maºi, majjhim± paµipad± tath±gatena abhisambuddh±– cakkhukaraº² ñ±ºakaraº² upasam±ya abhiññ±ya sambodh±ya nibb±n±ya sa½vattati. “Tayo kho me, g±maºi, k±mabhogino santo sa½vijjam±n± lokasmi½. Katame tayo? Idha, g±maºi, ekacco k±mabhog² adhammena bhoge pariyesati, s±hasena adhammena bhoge pariyesitv± s±hasena na att±na½ sukheti na p²ºeti na sa½vibhajati na puññ±ni karoti. Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² adhammena bhoge pariyesati s±hasena. Adhammena bhoge pariyesitv± s±hasena att±na½ sukheti p²ºeti, na sa½vibhajati na puññ±ni karoti. Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² adhammena bhoge pariyesati s±hasena. Adhammena bhoge pariyesitv± s±hasena att±na½ sukheti p²ºeti sa½vibhajati puññ±ni karoti. “Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² dhamm±dhammena bhoge pariyesati s±hasenapi as±hasenapi. Dhamm±dhammena bhoge pariyesitv± s±hasenapi as±hasenapi na att±na½ sukheti, na p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² dhamm±dhammena bhoge pariyesati s±hasenapi as±hasenapi. Dhamm±dhammena bhoge pariyesitv± s±hasenapi as±hasenapi att±na½ sukheti p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² dhamm±dhammena bhoge pariyesati, s±hasenapi as±hasenapi Dhamm±dhammena bhoge pariyesitv± s±hasenapi as±hasenapi att±na½ sukheti p²ºeti sa½vibhajati puññ±ni karoti. “Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² dhammena bhoge pariyesati as±hasena. Dhammena bhoge pariyesitv± as±hasena na att±na½ sukheti, na p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² dhammena bhoge pariyesati as±hasena. Dhammena bhoge pariyesitv± as±hasena att±na½ sukheti p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² dhammena bhoge pariyesati as±hasena. Dhammena bhoge pariyesitv± as±hasena att±na½ sukheti p²ºeti sa½vibhajati puññ±ni karoti. Te ca bhoge gadhito [gathito (s².)] mucchito ajjhopanno an±d²navadass±v² anissaraºapañño paribhuñjati. Idha pana, g±maºi, ekacco k±mabhog² dhammena bhoge pariyesati as±hasena. Dhammena bhoge pariyesitv± as±hasena att±na½ sukheti p²ºeti sa½vibhajati puññ±ni karoti. Te ca bhoge agadhito amucchito anajjhopanno ±d²navadass±v² nissaraºapañño paribhuñjati. “Tatra g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² adhammena bhoge pariyesati s±hasena, adhammena bhoge pariyesitv± s±hasena na att±na½ sukheti, na p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Aya½, g±maºi, k±mabhog² t²hi µh±nehi g±rayho. Katamehi t²hi µh±nehi g±rayho? Adhammena bhoge pariyesati s±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena g±rayho. Na att±na½ sukheti na p²ºet²ti, imin± dutiyena µh±nena g±rayho. Na sa½vibhajati, na puññ±ni karot²ti, imin± tatiyena µh±nena g±rayho. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imehi t²hi µh±nehi g±rayho. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² adhammena bhoge pariyesati s±hasena, adhammena bhoge pariyesitv± s±hasena att±na½ sukheti p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Aya½, g±maºi, k±mabhog² dv²hi µh±nehi g±rayho, ekena µh±nena p±sa½so. Katamehi dv²hi µh±nehi g±rayho? Adhammena bhoge pariyesati s±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena g±rayho. Na sa½vibhajati, na puññ±ni karot²ti, imin± dutiyena µh±nena g±rayho. Katamena ekena µh±nena p±sa½so? Att±na½ sukheti p²ºet²ti, imin± ekena µh±nena p±sa½so. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imehi dv²hi µh±nehi g±rayho, imin± ekena µh±nena p±sa½so. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² adhammena bhoge pariyesati s±hasena, adhammena bhoge pariyesitv± s±hasena att±na½ sukheti p²ºeti sa½vibhajati puññ±ni karoti. Aya½, g±maºi, k±mabhog² ekena µh±nena g±rayho, dv²hi µh±nehi p±sa½so. Katamena ekena µh±nena g±rayho? Adhammena bhoge pariyesati s±hasen±ti, imin± ekena µh±nena g±rayho. Katamehi dv²hi µh±nehi p±sa½so? Att±na½ sukheti p²ºet²ti, imin± paµhamena µh±nena p±sa½so. Sa½vibhajati puññ±ni karot²ti, imin± dutiyena µh±nena p±sa½so. Aya½, g±maºi, k±mabhog², imin± ekena µh±nena g±rayho, imehi dv²hi µh±nehi p±sa½so. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² dhamm±dhammena bhoge pariyesati s±hasenapi as±hasenapi, dhamm±dhammena bhoge pariyesitv± s±hasenapi as±hasenapi na att±na½ sukheti, na p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Aya½, g±maºi, k±mabhog² ekena µh±nena p±sa½so, t²hi µh±nehi g±rayho. Katamena ekena µh±nena p±sa½so? Dhammena bhoge pariyesati as±hasen±ti, imin± ekena µh±nena p±sa½so. Katamehi t²hi µh±nehi g±rayho? Adhammena bhoge pariyesati s±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena g±rayho. Na att±na½ sukheti, na p²ºet²ti, imin± dutiyena µh±nena g±rayho. Na sa½vibhajati, na puññ±ni karot²ti, imin± tatiyena µh±nena g±rayho. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imin± ekena µh±nena p±sa½so, imehi t²hi µh±nehi g±rayho. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² dhamm±dhammena bhoge pariyesati s±hasenapi as±hasenapi, dhamm±dhammena bhoge pariyesitv± s±hasenapi as±hasenapi att±na½ sukheti p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Aya½, g±maºi, k±mabhog² dv²hi µh±nehi p±sa½so, dv²hi µh±nehi g±rayho. Katamehi dv²hi µh±nehi p±sa½so? Dhammena bhoge pariyesati as±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena p±sa½so. Att±na½ sukheti p²ºet²ti, imin± dutiyena µh±nena p±sa½so Katamehi dv²hi µh±nehi g±rayho? Adhammena bhoge pariyesati s±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena g±rayho. Na sa½vibhajati, na puññ±ni karot²ti, imin± dutiyena µh±nena g±rayho. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imehi dv²hi µh±nehi p±sa½so, imehi dv²hi µh±nehi g±rayho. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² dhamm±dhammena bhoge pariyesati s±hasenapi as±hasenapi, dhamm±dhammena bhoge pariyesitv± s±hasenapi as±hasenapi att±na½ sukheti p²ºeti sa½vibhajati puññ±ni karoti. Aya½, g±maºi, k±mabhog² t²hi µh±nehi p±sa½so, ekena µh±nena g±rayho. Katamehi t²hi µh±nehi p±sa½so? Dhammena bhoge pariyesati as±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena p±sa½so. Att±na½ sukheti p²ºet²ti, imin± dutiyena µh±nena p±sa½so. Sa½vibhajati puññ±ni karot²ti, imin± tatiyena µh±nena p±sa½so. Katamena ekena µh±nena g±rayho? Adhammena bhoge pariyesati s±hasen±ti imin± ekena µh±nena g±rayho. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imehi t²hi µh±nehi p±sa½so, imin± ekena µh±nena g±rayho. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² dhammena bhoge pariyesati as±hasena dhammena bhoge pariyesitv± as±hasena, na att±na½ sukheti, na p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Aya½, g±maºi, k±mabhog² ekena µh±nena p±sa½so, dv²hi µh±nehi g±rayho. Katamena ekena µh±nena p±sa½so? Dhammena bhoge pariyesati as±hasen±ti, imin± ekena µh±nena p±sa½so. Katamehi dv²hi µh±nehi g±rayho? Na att±na½ sukheti, na p²ºet²ti, imin± paµhamena µh±nena g±rayho. Na sa½vibhajati, na puññ±ni karot²ti, imin± dutiyena µh±nena g±rayho. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imin± ekena µh±nena p±sa½so, imehi dv²hi µh±nehi g±rayho. “Tatra g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² dhammena bhoge pariyesati as±hasena, dhammena bhoge pariyesitv± as±hasena att±na½ sukheti p²ºeti, na sa½vibhajati, na puññ±ni karoti. Aya½, g±maºi, k±mabhog² dv²hi µh±nehi p±sa½so, ekena µh±nena g±rayho. Katamehi dv²hi µh±nehi p±sa½so? Dhammena bhoge pariyesati as±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena p±sa½so. Att±na½ sukheti p²ºet²ti, imin± dutiyena µh±nena p±sa½so. Katamena ekena µh±nena g±rayho Na sa½vibhajati, na puññ±ni karot²ti, imin± ekena µh±nena g±rayho. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imehi dv²hi µh±nehi p±sa½so, imin± ekena µh±nena g±rayho. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² dhammena bhoge pariyesati as±hasena dhammena bhoge pariyesitv± as±hasena att±na½ sukheti p²ºeti sa½vibhajati puññ±ni karoti, te ca bhoge gadhito mucchito ajjhopanno an±d²navadass±v² anissaraºapañño paribhuñjati. Aya½, g±maºi, k±mabhog² t²hi µh±nehi p±sa½so, ekena µh±nena g±rayho. Katamehi t²hi µh±nehi p±sa½so? Dhammena bhoge pariyesati as±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena p±sa½so. Att±na½ sukheti p²ºet²ti, imin± dutiyena µh±nena p±sa½so. Sa½vibhajati puññ±ni karot²ti, imin± tatiyena µh±nena p±sa½so Katamena ekena µh±nena g±rayho? Te ca bhoge gadhito mucchito ajjhopanno an±d²navadass±v² anissaraºapañño paribhuñjat²ti, imin± ekena µh±nena g±rayho. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imehi t²hi µh±nehi p±sa½so, imin± ekena µh±nena g±rayho. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ k±mabhog² dhammena bhoge pariyesati as±hasena, dhammena bhoge pariyesitv± as±hasena att±na½ sukheti p²ºeti sa½vibhajati puññ±ni karoti. Te ca bhoge agadhito amucchito anajjhopanno ±d²navadass±v² nissaraºapañño paribhuñjati. Aya½, g±maºi, k±mabhog² cat³hi µh±nehi p±sa½so. Katamehi cat³hi µh±nehi p±sa½so? Dhammena bhoge pariyesati as±hasen±ti, imin± paµhamena µh±nena p±sa½so. Att±na½ sukheti p²ºet²ti, imin± dutiyena µh±nena p±sa½so. Sa½vibhajati puññ±ni karot²ti, imin± tatiyena µh±nena p±sa½so. Te ca bhoge agadhito amucchito anajjhopanno ±d²navadass±v² nissaraºapañño paribhuñjat²ti, imin± catutthena µh±nena p±sa½so. Aya½, g±maºi, k±mabhog² imehi cat³hi µh±nehi p±sa½so. “Tayome, g±maºi, tapassino l³khaj²vino santo sa½vijjam±n± lokasmi½. Katame tayo? Idha, g±maºi, ekacco tapass² l³khaj²v² saddh± ag±rasm± anag±riya½ pabbajito hoti– ‘appeva n±ma kusala½ dhamma½ adhigaccheyya½, appeva n±ma uttarimanussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ sacchikareyyan’ti. So att±na½ ±t±peti parit±peti, kusalañca dhamma½ n±dhigacchati, uttari ca manussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ na sacchikaroti. “Idha pana, g±maºi, ekacco tapass² l³khaj²v² saddh± ag±rasm± anag±riya½ pabbajito hoti– ‘appeva n±ma kusala½ dhamma½ adhigaccheyya½, appeva n±ma uttarimanussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ sacchikareyyan’ti. So att±na½ ±t±peti parit±peti, kusalañhi kho dhamma½ adhigacchati, uttarimanussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ na sacchikaroti. “Idha pana, g±maºi, ekacco tapass² l³khaj²v² saddh± ag±rasm± anag±riya½ pabbajito hoti– ‘appeva n±ma kusala½ dhamma½ adhigaccheyya½, appeva n±ma uttarimanussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ sacchikareyyan’ti. So att±na½ ±t±peti parit±peti kusalañca dhamma½ adhigacchati, uttari ca manussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ sacchikaroti. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ tapass² l³khaj²v² att±na½ ±t±peti parit±peti, kusalañca dhamma½ n±dhigacchati, uttari ca manussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ na sacchikaroti. Aya½, g±maºi, tapass² l³khaj²v² t²hi µh±nehi g±rayho. Katamehi t²hi µh±nehi g±rayho? Att±na½ ±t±peti parit±pet²ti, imin± paµhamena µh±nena g±rayho. Kusalañca dhamma½ n±dhigacchat²ti, imin± dutiyena µh±nena g±rayho. Uttari ca manussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ na sacchikarot²ti, imin± tatiyena µh±nena g±rayho. Aya½, g±maºi, tapass² l³khaj²v², imehi t²hi µh±nehi g±rayho. “Tatra, g±maºi, yv±ya½ tapass² l³khaj²v² att±na½ ±t±peti parit±peti, kusalañhi kho dhamma½ adhigacchati, uttari ca manussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ na sacchikaroti. Aya½, g±maºi, tapass² l³khaj²v² dv²hi µh±nehi g±rayho, ekena µh±nena p±sa½so. Katamehi dv²hi µh±nehi g±rayho? Att±na½ ±t±peti parit±pet²ti, imin± paµhamena µh±nena g±rayho. Uttari ca manussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ na sacchikarot²ti, imin± dutiyena µh±nena g±rayho. Katamena ekena µh±nena p±sa½so? Kusalañhi kho dhamma½ adhigacchat²ti, imin± ekena µh±nena p±sa½so. Aya½, g±maºi, tapass² l³khaj²v² imehi dv²hi µh±nehi g±rayho, imin± ekena µh±nena p±sa½so. “Tatra g±maºi, yv±ya½ tapass² l³khaj²v² att±na½ ±t±peti parit±peti, kusalañca dhamma½ adhigacchati, uttari ca manussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ sacchikaroti. Aya½, g±maºi, tapass² l³khaj²v² ekena µh±nena g±rayho, dv²hi µh±nehi p±sa½so. Katamena ekena µh±nena g±rayho? Att±na½ ±t±peti parit±pet²ti, imin± ekena µh±nena g±rayho. Katamehi dv²hi µh±nehi p±sa½so? Kusalañca dhamma½ adhigacchat²ti, imin± paµhamena µh±nena p±sa½so. Uttari ca manussadhamm± alamariyañ±ºadassanavisesa½ sacchikarot²ti, imin± dutiyena µh±nena p±sa½so Aya½, g±maºi, tapass² l³khaj²v² imin± ekena µh±nena g±rayho, imehi dv²hi µh±nehi p±sa½so. “Tisso im±, g±maºi, sandiµµhik± nijjar± ak±lik± ehipassik± opaneyyik± paccatta½ veditabb± viññ³hi. Katam± tisso? Ya½ ratto r±g±dhikaraºa½ attaby±b±dh±yapi ceteti, paraby±b±dh±yapi ceteti, ubhayaby±b±dh±yapi ceteti. R±ge pah²ne nevattaby±b±dh±ya ceteti, na paraby±b±dh±ya ceteti, na ubhayaby±b±dh±ya ceteti. Sandiµµhik± nijjar± ak±lik± ehipassik± opaneyyik± paccatta½ veditabb± viññ³hi. Ya½ duµµho dos±dhikaraºa½ attaby±b±dh±yapi ceteti, paraby±b±dh±yapi ceteti, ubhayaby±b±dh±yapi ceteti. Dose pah²ne nevattaby±b±dh±ya ceteti, na paraby±b±dh±ya ceteti, na ubhayaby±b±dh±ya ceteti. Sandiµµhik± nijjar± ak±lik± ehipassik± opaneyyik± paccatta½ veditabb± viññ³hi. Ya½ m³¼ho moh±dhikaraºa½ attaby±b±dh±yapi ceteti, paraby±b±dh±yapi ceteti, ubhayaby±b±dh±yapi ceteti. Mohe pah²ne nevattaby±b±dh±ya ceteti, na paraby±b±dh±ya ceteti, na ubhayaby±b±dh±ya ceteti. Sandiµµhik± nijjar± ak±lik± ehipassik± opaneyyik± paccatta½ veditabb± viññ³hi. Im± kho, g±maºi, tisso sandiµµhik± nijjar± ak±lik± ehipassik± opaneyyik± paccatta½ veditabb± viññ³h²”ti. Eva½ vutte, r±siyo g±maºi bhagavanta½ etadavoca– “abhikkanta½, bhante…pe… up±saka½ ma½ bhagav± dh±retu ajjatagge p±ºupeta½ saraºa½ gatan”ti. Dv±dasama½.