Atha kho nigaºµho n±µaputto mahatiy± nigaºµhaparis±ya saddhi½ yena up±lissa gahapatissa nivesana½ tenupasaªkami. Addas± kho dov±riko nigaºµha½ n±µaputta½ d³ratova ±gacchanta½. Disv±na nigaºµha½ n±µaputta½ etadavoca– “tiµµha, bhante, m± p±visi. Ajjatagge up±li gahapati samaºassa gotamassa s±vakatta½ upagato. ¾vaµa½ dv±ra½ nigaºµh±na½ nigaºµh²na½, an±vaµa½ dv±ra½ bhagavato bhikkh³na½ bhikkhun²na½ up±sak±na½ up±sik±na½. Sace te, bhante, piº¹akena attho, ettheva tiµµha, ettheva te ±harissant²”ti. “Tena hi, samma dov±rika, yena up±li gahapati tenupasaªkama; upasaªkamitv± up±li½ gahapati½ eva½ vadehi– ‘nigaºµho, bhante, n±µaputto mahatiy± nigaºµhaparis±ya saddhi½ bahidv±rakoµµhake µhito; so te dassanak±mo”’ti. “Eva½, bhante”ti kho dov±riko nigaºµhassa n±µaputtassa paµissutv± yena up±li gahapati tenupasaªkami; upasaªkamitv± up±li½ gahapati½ etadavoca– “nigaºµho, bhante, n±µaputto mahatiy± nigaºµhaparis±ya saddhi½ bahidv±rakoµµhake µhito; so te dassanak±mo”ti. “Tena hi, samma dov±rika, majjhim±ya dv±ras±l±ya ±san±ni paññapeh²”ti. “Eva½, bhante”ti kho dov±riko up±lissa gahapatissa paµissutv± majjhim±ya dv±ras±l±ya ±san±ni paññapetv± yena up±li gahapati tenupasaªkami; upasaªkamitv± up±li½ gahapati½ etadavoca– “paññatt±ni kho, bhante, majjhim±ya dv±ras±l±ya ±san±ni. Yassad±ni k±la½ maññas²”ti.
73. Atha kho up±li gahapati yena majjhim± dv±ras±l± tenupasaªkami; upasaªkamitv± ya½ tattha ±sana½ aggañca seµµhañca uttamañca paº²tañca tattha s±ma½ nis²ditv± dov±rika½ ±mantesi “tena hi, samma dov±rika, yena nigaºµho n±µaputto tenupasaªkama; upasaªkamitv± nigaºµha½ n±µaputta½ eva½ vadehi– ‘up±li, bhante, gahapati evam±ha– pavisa kira, bhante, sace ±kaªkhas²”’ti. “Eva½, bhante”ti kho dov±riko up±lissa gahapatissa paµissutv± yena nigaºµho n±µaputto tenupasaªkami; upasaªkamitv± nigaºµha½ n±µaputta½ etadavoca– “up±li, bhante, gahapati evam±ha– ‘pavisa kira, bhante, sace ±kaªkhas²”’ti. Atha kho nigaºµho n±µaputto mahatiy± nigaºµhaparis±ya saddhi½ yena majjhim± dv±ras±l± tenupasaªkami. Atha kho up±li gahapati– ya½ suda½ pubbe yato passati nigaºµha½ n±µaputta½ d³ratova ±gacchanta½ disv±na tato paccuggantv± ya½ tattha ±sana½ aggañca seµµhañca uttamañca paº²tañca ta½ uttar±saªgena sammajjitv± [pamajjitv± (s². p².)] pariggahetv± nis²d±peti so– d±ni ya½ tattha ±sana½ aggañca seµµhañca uttamañca paº²tañca tattha s±ma½ nis²ditv± nigaºµha½ n±µaputta½ etadavoca– “sa½vijjanti kho, bhante, ±san±ni; sace ±kaªkhasi, nis²d±”ti. Eva½ vutte, nigaºµho n±µaputto up±li½ gahapati½ etadavoca– “ummattosi tva½, gahapati, dattosi tva½, gahapati! ‘Gacch±maha½, bhante, samaºassa gotamassa v±da½ ±ropess±m²’ti gantv± mahat±si v±dasaªgh±µena paµimukko ±gato. Seyyath±pi, gahapati, puriso aº¹ah±rako gantv± ubbhatehi aº¹ehi ±gaccheyya, seyyath± v± pana gahapati puriso akkhikah±rako gantv± ubbhatehi akkh²hi ±gaccheyya; evameva kho tva½, gahapati, ‘gacch±maha½, bhante, samaºassa gotamassa v±da½ ±ropess±m²’ti gantv± mahat±si v±dasaªgh±µena paµimukko ±gato. ¾vaµµosi kho tva½, gahapati, samaºena gotamena ±vaµµaniy± m±y±y±”ti.
74. “Bhaddik±, bhante, ±vaµµan² m±y±; kaly±º², bhante, ±vaµµan² m±y±; piy± me, bhante, ñ±tis±lohit± im±ya ±vaµµaniy± ±vaµµeyyu½; piy±nampi me assa ñ±tis±lohit±na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya; sabbe cepi, bhante, khattiy± im±ya ±vaµµaniy± ±vaµµeyyu½; sabbes±nampissa khattiy±na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya; sabbe cepi, bhante, br±hmaº±…pe… vess±…pe… sudd± im±ya ±vaµµaniy± ±vaµµeyyu½; sabbes±nampissa sudd±na½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya; sadevako cepi, bhante, loko sam±rako sabrahmako sassamaºabr±hmaº² paj± sadevamanuss± im±ya ±vaµµaniy± ±vaµµeyyu½; sadevakassapissa lokassa sam±rakassa sabrahmakassa sassamaºabr±hmaºiy± paj±ya sadevamanuss±ya d²gharatta½ hit±ya sukh±y±ti. Tena hi, bhante, upama½ te kariss±mi. Upam±ya pidhekacce viññ³ puris± bh±sitassa attha½ ±j±nanti.
75. “Bh³tapubba½ bhante, aññatarassa br±hmaºassa jiººassa vu¹¹hassa mahallakassa dahar± m±ºavik± paj±pat² ahosi gabbhin² upavijaññ±. Atha kho, bhante, s± m±ºavik± ta½ br±hmaºa½ etadavoca– ‘gaccha tva½, br±hmaºa, ±paº± makkaµacch±paka½ kiºitv± ±nehi, yo me kum±rakassa k²¼±panako bhavissat²’ti. Eva½ vutte, so br±hmaºo ta½ m±ºavika½ etadavoca– ‘±gamehi t±va, bhoti, y±va vij±yati. Sace tva½, bhoti, kum±raka½ vij±yissasi, tass± te aha½ ±paº± makkaµacch±paka½ kiºitv± ±ness±mi, yo te kum±rakassa k²¼±panako bhavissati. Sace pana tva½, bhoti, kum±rika½ vij±yissasi, tass± te aha½ ±paº± makkaµacch±pika½ kiºitv± ±ness±mi, y± te kum±rik±ya k²¼±panik± bhavissat²’ti. Dutiyampi kho, bhante, s± m±ºavik±…pe… tatiyampi kho, bhante, s± m±ºavik± ta½ br±hmaºa½ etadavoca– ‘gaccha tva½, br±hmaºa, ±paº± makkaµacch±paka½ kiºitv± ±nehi, yo me kum±rakassa k²¼±panako bhavissat²’ti. Atha kho, bhante, so br±hmaºo tass± m±ºavik±ya s±ratto paµibaddhacitto ±paº± makkaµacch±paka½ kiºitv± ±netv± ta½ m±ºavika½ etadavoca– ‘aya½ te, bhoti, ±paº± makkaµacch±pako kiºitv± ±n²to, yo te kum±rakassa k²¼±panako bhavissat²’ti. Eva½ vutte, bhante, s± m±ºavik± ta½ br±hmaºa½ etadavoca– ‘gaccha tva½, br±hmaºa, ima½ makkaµacch±paka½ ±d±ya yena rattap±ºi rajataputto tenupasaªkama; upasaªkamitv± rattap±ºi½ rajakaputta½ eva½ vadehi– icch±maha½, samma rattap±ºi, ima½ makkaµacch±paka½ p²t±valepana½ n±ma raªgaj±ta½ rajita½ ±koµitapacc±koµita½ ubhatobh±gavimaµµhan’ti.
“Atha kho, bhante, so br±hmaºo tass± m±ºavik±ya s±ratto paµibaddhacitto ta½ makkaµacch±paka½ ±d±ya yena rattap±ºi rajakaputto tenupasaªkami; upasaªkamitv± rattap±ºi½ rajakaputta½ etadavoca– ‘icch±maha½, samma rattap±ºi, ima½ makkaµacch±paka½ p²t±valepana½ n±ma raªgaj±ta½ rajita½ ±koµitapacc±koµita½ ubhatobh±gavimaµµhan’ti. Eva½ vutte, bhante, rattap±ºi rajakaputto ta½ br±hmaºa½ etadavoca– ‘aya½ kho te, makkaµacch±pako raªgakkhamo hi kho, no ±koµanakkhamo no vimajjanakkhamo’ti. Evameva kho, bhante, b±l±na½ nigaºµh±na½ v±do raªgakkhamo hi kho b±l±na½ no paº¹it±na½, no anuyogakkhamo, no vimajjanakkhamo. Atha kho, bhante, so br±hmaºo aparena samayena nava½ dussayuga½ ±d±ya yena rattap±ºi rajakaputto tenupasaªkami; upasaªkamitv± rattap±ºi½ rajakaputta½ etadavoca– ‘icch±maha½, samma rattap±ºi, ima½ nava½ dussayuga½ p²t±valepana½ n±ma raªgaj±ta½ rajita½ ±koµitapacc±koµita½ ubhatobh±gavimaµµhan’ti. Eva½ vutte, bhante, rattap±ºi rajakaputto ta½ br±hmaºa½ etadavoca– ‘ida½ kho te, bhante, nava½ dussayuga½ raªgakkhamañceva ±koµanakkhamañca vimajjanakkhamañc±’ti. Evameva kho, bhante, tassa bhagavato v±do arahato samm±sambuddhassa raªgakkhamo ceva paº¹it±na½ no b±l±na½, anuyogakkhamo ca vimajjanakkhamo c±”ti.
“Sar±jik± kho, gahapati, paris± eva½ j±n±ti– ‘up±li gahapati nigaºµhassa n±µaputtassa s±vako’ti. Kassa ta½, gahapati, s±vaka½ dh±rem±”ti? Eva½ vutte, up±li gahapati uµµh±y±san± eka½sa½ uttar±saªga½ karitv± yena bhagav± tenañjali½ paº±metv± nigaºµha½ n±µaputta½ etadavoca– “tena hi, bhante, suºohi yass±ha½ s±vako”ti–
76. “Dh²rassa vigatamohassa, pabhinnakh²lassa vijitavijayassa;
an²ghassa susamacittassa, vuddhas²lassa s±dhupaññassa;
vesamantarassa [vessantarassa (s². p².)] vimalassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi.
“Akatha½kathissa tusitassa, vantalok±misassa muditassa;
katasamaºassa manujassa, antimas±r²rassa narassa;
anopamassa virajassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi.
“Asa½sayassa kusalassa, venayikassa s±rathivarassa;
anuttarassa ruciradhammassa, nikkaªkhassa pabh±sakassa [pabh±sakarassa (s². sy±. p².)];
m±nacchidassa v²rassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi.
“Nisabhassa appameyyassa, gambh²rassa monapattassa;
khemaªkarassa vedassa, dhammaµµhassa sa½vutattassa;
saªg±tigassa muttassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi.
“N±gassa pantasenassa, kh²ºasa½yojanassa muttassa;
paµimantakassa [paµimantassa (ka.)] dhonassa, pannadhajassa v²tar±gassa;
dantassa nippapañcassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi.
“Isisattamassa akuhassa, tevijjassa brahmapattassa;
nh±takassa [nah±takassa (s². sy±. p².)] padakassa, passaddhassa viditavedassa;
purindadassa sakkassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi.
“Ariyassa bh±vitattassa, pattipattassa veyy±karaºassa;
satimato vipassissa, anabhinatassa no apanatassa;
anejassa vasippattassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi
“Samuggatassa [sammaggatassa (s². sy±. p².)] jh±yissa, ananugatantarassa suddhassa;
asitassa hitassa [appah²nassa (s². p².), appabh²tassa (sy±.)], pavivittassa aggappattassa;
tiººassa t±rayantassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi.
“Santassa bh³ripaññassa, mah±paññassa v²talobhassa;
tath±gatassa sugatassa, appaµipuggalassa asamassa;
vis±radassa nipuºassa, bhagavato tassa s±vakohamasmi.
“Taºhacchidassa buddhassa, v²tadh³massa anupalittassa;
±huneyyassa yakkhassa, uttamapuggalassa atulassa;
mahato yasaggapattassa, bhagavato tassa s±vakohamasm²”ti.
77. “Kad± saññ³¼h± pana te, gahapati, ime samaºassa gotamassa vaºº±”ti? “Seyyath±pi, bhante, n±n±pupph±na½ mah±pupphar±si tamena½ dakkho m±l±k±ro v± m±l±k±rantev±s² v± vicitta½ m±la½ gantheyya; evameva kho, bhante, so bhagav± anekavaººo anekasatavaººo. Ko hi, bhante, vaºº±rahassa vaººa½ na karissat²”ti? Atha kho nigaºµhassa n±µaputtassa bhagavato sakk±ra½ asaham±nassa tattheva uºha½ lohita½ mukhato uggacch²ti [uggañchi (s². sy±. p².)].

Up±lisutta½ niµµhita½ chaµµha½.