7. Mah±sakulud±yisutta½

237. Eva½ me suta½– eka½ samaya½ bhagav± r±jagahe viharati ve¼uvane kalandakaniv±pe. Tena kho pana samayena sambahul± abhiññ±t± abhiññ±t± paribb±jak± moraniv±pe paribb±jak±r±me paµivasanti, seyyathida½– annabh±ro varadharo sakulud±y² ca paribb±jako aññe ca abhiññ±t± abhiññ±t± paribb±jak±. Atha kho bhagav± pubbaºhasamaya½ niv±setv± pattac²varam±d±ya r±jagaha½ piº¹±ya p±visi. Atha kho bhagavato etadahosi– “atippago kho t±va r±jagahe piº¹±ya caritu½. Ya½n³n±ha½ yena moraniv±po paribb±jak±r±mo yena sakulud±y² paribb±jako tenupasaªkameyyan”ti. Atha kho bhagav± yena moraniv±po paribb±jak±r±mo tenupasaªkami. Tena kho pana samayena sakulud±y² paribb±jako mahatiy± paribb±jakaparis±ya saddhi½ nisinno hoti unn±diniy± ucc±saddamah±sadd±ya anekavihita½ tiracch±nakatha½ kathentiy±, seyyathida½– r±jakatha½ corakatha½ mah±mattakatha½ sen±katha½ bhayakatha½ yuddhakatha½ annakatha½ p±nakatha½ vatthakatha½ sayanakatha½ m±l±katha½ gandhakatha½ ñ±tikatha½ y±nakatha½ g±makatha½ nigamakatha½ nagarakatha½ janapadakatha½ itthikatha½ s³rakatha½ visikh±katha½ kumbhaµµh±nakatha½ pubbapetakatha½ n±nattakatha½ lokakkh±yika½ samuddakkh±yika½ itibhav±bhavakatha½ iti v±. Addas± kho sakulud±y² paribb±jako bhagavanta½ d³ratova ±gacchanta½. Disv±na saka½ parisa½ saºµh±peti– “appasadd± bhonto hontu; m± bhonto saddamakattha. Aya½ samaºo gotamo ±gacchati; appasaddak±mo kho pana so ±yasm± appasaddassa vaººav±d². Appeva n±ma appasadda½ parisa½ viditv± upasaªkamitabba½ maññeyy±”ti. Atha kho te paribb±jak± tuºh² ahesu½. Atha kho bhagav± yena sakulud±y² paribb±jako tenupasaªkami. Atha kho sakulud±y² paribb±jako bhagavanta½ etadavoca– “etu kho, bhante, bhagav±. Sv±gata½, bhante, bhagavato. Cirassa½ kho, bhante, bhagav± ima½ pariy±yamak±si yadida½ idh±gaman±ya. Nis²datu, bhante, bhagav±; idam±sana½ paññattan”ti. Nis²di bhagav± paññatte ±sane. Sakulud±y²pi kho paribb±jako aññatara½ n²ca½ ±sana½ gahetv± ekamanta½ nis²di. Ekamanta½ nisinna½ kho sakulud±yi½ paribb±jaka½ bhagav± etadavoca–
238. “K±yanuttha ud±yi, etarahi kath±ya sannisinn±, k± ca pana vo antar±kath± vippakat±”ti? “Tiµµhates±, bhante, kath± y±ya maya½ etarahi kath±ya sannisinn±. Nes±, bhante, kath± bhagavato dullabh± bhavissati pacch±pi savan±ya. Purim±ni, bhante, divas±ni purimatar±ni n±n±titthiy±na½ samaºabr±hmaº±na½ kut³halas±l±ya½ sannisinn±na½ sannipatit±na½ ayamantar±kath± udap±di– ‘l±bh± vata, bho, aªgamagadh±na½, suladdhal±bh± vata, bho, aªgamagadh±na½! Tatrime [yatthime (s².)] samaºabr±hmaº± saªghino gaºino gaº±cariy± ñ±t± yasassino titthakar± s±dhusammat± bahujanassa r±jagaha½ vass±v±sa½ osaµ±. Ayampi kho p³raºo kassapo saªgh² ceva gaº² ca gaº±cariyo ca ñ±to yasass² titthakaro s±dhusammato bahujanassa; sopi r±jagaha½ vass±v±sa½ osaµo. Ayampi kho makkhali gos±lo…pe… ajito kesakambalo… pakudho kacc±yano… sañjayo belaµµhaputto… nigaºµho n±µaputto saªgh² ceva gaº² ca gaº±cariyo ca ñ±to yasass² titthakaro s±dhusammato bahujanassa; sopi r±jagaha½ vass±v±sa½ osaµo. Ayampi kho samaºo gotamo saªgh² ceva gaº² ca gaº±cariyo ca ñ±to yasass² titthakaro s±dhusammato bahujanassa; sopi r±jagaha½ vass±v±sa½ osaµo. Ko nu kho imesa½ bhavata½ samaºabr±hmaº±na½ saªgh²na½ gaº²na½ gaº±cariy±na½ ñ±t±na½ yasass²na½ titthakar±na½ s±dhusammat±na½ bahujanassa s±vak±na½ sakkato garukato m±nito p³jito, kañca pana s±vak± sakkatv± garu½ katv± [garukatv± (s². sy±. ka½. p².)] upaniss±ya viharant²”’ti?
239. “Tatrekacce evam±ha½su– ‘aya½ kho p³raºo kassapo saªgh² ceva gaº² ca gaº±cariyo ca ñ±to yasass² titthakaro s±dhusammato bahujanassa; so ca kho s±vak±na½ na sakkato na garukato na m±nito na p³jito, na ca pana p³raºa½ kassapa½ s±vak± sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti. Bh³tapubba½ p³raºo kassapo anekasat±ya paris±ya dhamma½ deseti. Tatraññataro p³raºassa kassapassa s±vako saddamak±si– “m± bhonto p³raºa½ kassapa½ etamattha½ pucchittha; neso eta½ j±n±ti; mayameta½ j±n±ma, amhe etamattha½ pucchatha; mayameta½ bhavant±na½ by±kariss±m±”ti. Bh³tapubba½ p³raºo kassapo b±h± paggayha kandanto na labhati– “appasadd± bhonto hontu, m± bhonto saddamakattha. Nete, bhavante, pucchanti, amhe ete pucchanti; mayametesa½ by±kariss±m±”ti. Bah³ kho pana p³raºassa kassapassa s±vak± v±da½ ±ropetv± apakkant±– “na tva½ ima½ dhammavinaya½ ±j±n±si, aha½ ima½ dhammavinaya½ ±j±n±mi ki½ tva½ ima½ dhammavinaya½ ±j±nissasi? Micch±paµipanno tvamasi, ahamasmi samm±paµipanno, sahita½ me, asahita½ te, purevacan²ya½ pacch± avaca, pacch±vacan²ya½ pure avaca, adhiciººa½ te vipar±vatta½, ±ropito te v±do, niggahitosi, cara v±dappamokkh±ya, nibbeµhehi v± sace pahos²”ti. Iti p³raºo kassapo s±vak±na½ na sakkato na garukato na m±nito na p³jito, na ca pana p³raºa½ kassapa½ s±vak± sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti. Akkuµµho ca pana p³raºo kassapo dhammakkosen±”’ti.
“Ekacce evam±ha½su– ‘ayampi kho makkhali gos±lo…pe… ajito kesakambalo… pakudho kacc±yano… sañjayo belaµµhaputto… nigaºµho n±µaputto saªgh² ceva gaº² ca gaº±cariyo ca ñ±to yasass² titthakaro s±dhusammato bahujanassa; so ca kho s±vak±na½ na sakkato na garukato na m±nito na p³jito, na ca pana nigaºµha½ n±µaputta½ s±vak± sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti. Bh³tapubba½ nigaºµho n±µaputto anekasat±ya paris±ya dhamma½ deseti. Tatraññataro nigaºµhassa n±µaputtassa s±vako saddamak±si– m± bhonto nigaºµha½ n±µaputta½ etamattha½ pucchittha; neso eta½ j±n±ti; mayameta½ j±n±ma, amhe etamattha½ pucchatha; mayameta½ bhavant±na½ by±kariss±m±ti. Bh³tapubba½ nigaºµho n±µaputto b±h± paggayha kandanto na labhati– “appasadd± bhonto hontu, m± bhonto saddamakattha. Nete bhavante pucchanti, amhe ete pucchanti; mayametesa½ by±kariss±m±”ti. Bah³ kho pana nigaºµhassa n±µaputtassa s±vak± v±da½ ±ropetv± apakkant±– “na tva½ ima½ dhammavinaya½ ±j±n±si, aha½ ima½ dhammavinaya½ ±j±n±mi. Ki½ tva½ ima½ dhammavinaya½ ±j±nissasi? Micch±paµipanno tvamasi. Ahamasmi samm±paµipanno. Sahita½ me asahita½ te, purevacan²ya½ pacch± avaca, pacch±vacan²ya½ pure avaca, adhiciººa½ te vipar±vatta½, ±ropito te v±do, niggahitosi, cara v±dappamokkh±ya, nibbeµhehi v± sace pahos²”ti. Iti nigaºµho n±µaputto s±vak±na½ na sakkato na garukato na m±nito na p³jito, na ca pana nigaºµha½ n±µaputta½ s±vak± sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti. Akkuµµho ca pana nigaºµho n±µaputto dhammakkosen±”’ti.
240. “Ekacce evam±ha½su– ‘ayampi kho samaºo gotamo saªgh² ceva gaº² ca gaº±cariyo ca ñ±to yasass² titthakaro s±dhusammato bahujanassa; so ca kho s±vak±na½ sakkato garukato m±nito p³jito, samaºañca pana gotama½ s±vak± sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti. Bh³tapubba½ samaºo gotamo anekasat±ya paris±ya dhamma½ desesi. Tatraññataro samaºassa gotamassa s±vako ukk±si. Tamen±ññataro sabrahmac±r² jaººukena [jaººuke (s².)] ghaµµesi– “appasaddo ±yasm± hotu, m±yasm± saddamak±si, satth± no bhagav± dhamma½ deses²”ti. Yasmi½ samaye samaºo gotamo anekasat±ya paris±ya dhamma½ deseti, neva tasmi½ samaye samaºassa gotamassa s±vak±na½ khipitasaddo v± hoti ukk±sitasaddo v±. Tamena½ mah±janak±yo pacc±s²sam±nar³po [pacc±si½ sam±nar³po (s². sy±. ka½. p².)] paccupaµµhito hoti– “ya½ no bhagav± dhamma½ bh±sissati ta½ no soss±m±”ti. Seyyath±pi n±ma puriso c±tummah±pathe khuddamadhu½ [khudda½ madhu½ (s². sy±. ka½. p².)] anelaka½ p²¼eyya [upp²¼eyya (s².)]. Tamena½ mah±janak±yo pacc±s²sam±nar³po paccupaµµhito assa. Evameva yasmi½ samaye samaºo gotamo anekasat±ya paris±ya dhamma½ deseti, neva tasmi½ samaye samaºassa gotamassa s±vak±na½ khipitasaddo v± hoti ukk±sitasaddo v±. Tamena½ mah±janak±yo pacc±s²sam±nar³po paccupaµµhito hoti “ya½ no bhagav± dhamma½ bh±sissati ta½ no soss±m±”ti. Yepi samaºassa gotamassa s±vak± sabrahmac±r²hi sampayojetv± sikkha½ paccakkh±ya h²n±y±vattanti tepi satthu ceva vaººav±dino honti, dhammassa ca vaººav±dino honti, saªghassa ca vaººav±dino honti, attagarahinoyeva honti anaññagarahino, “mayamevamh± alakkhik± maya½ appapuññ± te maya½ eva½ sv±kkh±te dhammavinaye pabbajitv± n±sakkhimh± y±vaj²va½ paripuººa½ parisuddha½ brahmacariya½ caritun”ti. Te ±r±mikabh³t± v± up±sakabh³t± v± pañcasikkh±pade sam±d±ya vattanti. Iti samaºo gotamo s±vak±na½ sakkato garukato m±nito p³jito, samaºañca pana gotama½ s±vak± sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharant²”’ti.
241. “Kati pana tva½, ud±yi, mayi dhamme samanupassasi, yehi mama½ [mama (sabbattha)] s±vak± sakkaronti garu½ karonti [garukaronti (s². sy±. ka½. p².)] m±nenti p³jenti, sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharant²”ti? “Pañca kho aha½, bhante, bhagavati dhamme samanupass±mi yehi bhagavanta½ s±vak± sakkaronti garu½ karonti m±nenti p³jenti, sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti. Katame pañca? Bhagav± hi, bhante, app±h±ro, app±h±rat±ya ca vaººav±d². Yampi, bhante, bhagav± app±h±ro, app±h±rat±ya ca vaººav±d² ima½ kho aha½, bhante, bhagavati paµhama½ dhamma½ samanupass±mi yena bhagavanta½ s±vak± sakkaronti garu½ karonti m±nenti p³jenti, sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti.
“Puna capara½, bhante, bhagav± santuµµho itar²tarena c²varena, itar²tarac²varasantuµµhiy± ca vaººav±d². Yampi, bhante, bhagav± santuµµho itar²tarena c²varena, itar²tarac²varasantuµµhiy± ca vaººav±d², ima½ kho aha½, bhante, bhagavati dutiya½ dhamma½ samanupass±mi yena bhagavanta½ s±vak± sakkaronti garu½ karonti m±nenti p³jenti, sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti.
“Puna capara½, bhante, bhagav± santuµµho itar²tarena piº¹ap±tena, itar²tarapiº¹ap±tasantuµµhiy± ca vaººav±d². Yampi, bhante, bhagav± santuµµho itar²tarena piº¹ap±tena, itar²tarapiº¹ap±tasantuµµhiy± ca vaººav±d², ima½ kho aha½, bhante, bhagavati tatiya½ dhamma½ samanupass±mi yena bhagavanta½ s±vak± sakkaronti garu½ karonti m±nenti p³jenti, sakkatv± garu½ katv± upaniss±ya viharanti.