9. “Katamo ca, bhikkhave, puggalo attantapo ca attaparit±pan±nuyogamanuyutto parantapo ca paraparit±pan±nuyogamanuyutto? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo r±j± v± hoti khattiyo muddh±vasitto br±hmaºo v± mah±s±lo. So puratthimena nagarassa nava½ santh±g±ra½ [sandh±g±ra½ (µ²k±)] k±r±petv± kesamassu½ oh±retv± khar±jina½ niv±setv± sappitelena k±ya½ abbhañjitv± magavis±ºena piµµhi½ kaº¹uvam±no nava½ santh±g±ra½ pavisati saddhi½ mahesiy± br±hmaºena ca purohitena. So tattha anantarahit±ya bh³miy± haritupalitt±ya seyya½ kappeti. Ekiss±ya g±viy± sar³pavacch±ya ya½ ekasmi½ thane kh²ra½ hoti tena r±j± y±peti, ya½ dutiyasmi½ thane kh²ra½ hoti tena mahes² y±peti, ya½ tatiyasmi½ thane kh²ra½ hoti tena br±hmaºo purohito y±peti ya½ catutthasmi½ thane kh²ra½ hoti tena aggi½ juhati, avasesena vacchako y±peti. So evam±ha– ‘ettak± usabh± haññantu yaññatth±ya, ettak± vacchatar± haññantu yaññatth±ya, ettak± vacchatariyo haññantu yaññatth±ya, ettak± aj± haññantu yaññatth±ya, ettak± urabbh± haññantu yaññatth±ya, (ettak± ass± haññantu yaññatth±ya) [( ) natthi s². p². potthakesu], ettak± rukkh± chijjantu y³patth±ya, ettak± dabbh± l³yantu barihisatth±y±’ti [parihi½ satth±ya (ka.)]. Yepissa te honti d±s±ti v± pess±ti v± kammakar±ti v± tepi daº¹atajjit± bhayatajjit± assumukh± rudam±n± parikamm±ni karonti. Aya½ vuccati, bhikkhave, puggalo attantapo ca attaparit±pan±nuyogamanuyutto parantapo ca paraparit±pan±nuyogamanuyutto. 10. “Katamo ca, bhikkhave, puggalo nevattantapo n±ttaparit±pan±nuyogamanuyutto na parantapo na paraparit±pan±nuyogamanuyutto, so anattantapo aparantapo diµµheva dhamme nicch±to nibbuto s²t²bh³to sukhappaµisa½ved² brahmabh³tena attan± viharati? Idha, bhikkhave, tath±gato loke uppajjati araha½ samm±sambuddho vijj±caraºasampanno sugato lokavid³ anuttaro purisadammas±rathi satth± devamanuss±na½ buddho bhagav±. So ima½ loka½ sadevaka½ sam±raka½ sabrahmaka½ sassamaºabr±hmaºi½ paja½ sadevamanussa½ saya½ abhiññ± sacchikatv± pavedeti. So dhamma½ deseti ±dikaly±ºa½ majjhekaly±ºa½ pariyos±nakaly±ºa½ s±ttha½ sabyañjana½, kevalaparipuººa½ parisuddha½ brahmacariya½ pak±seti. Ta½ dhamma½ suº±ti gahapati v± gahapatiputto v± aññatarasmi½ v± kule pacc±j±to. So ta½ dhamma½ sutv± tath±gate saddha½ paµilabhati. So tena saddh±paµil±bhena samann±gato iti paµisañcikkhati– ‘samb±dho ghar±v±so raj±patho, abbhok±so pabbajj±. Nayida½ sukara½ ag±ra½ ajjh±vasat± ekantaparipuººa½ ekantaparisuddha½ saªkhalikhita½ brahmacariya½ caritu½. Ya½n³n±ha½ kesamassu½ oh±retv± k±s±y±ni vatth±ni acch±detv± ag±rasm± anag±riya½ pabbajeyyan’ti So aparena samayena appa½ v± bhogakkhandha½ pah±ya, mahanta½ v± bhogakkhandha½ pah±ya, appa½ v± ñ±tiparivaµµa½ pah±ya mahanta½ v± ñ±tiparivaµµa½ pah±ya, kesamassu½ oh±retv±, k±s±y±ni vatth±ni acch±detv± ag±rasm± anag±riya½ pabbajati. 11. “So eva½ pabbajito sam±no bhikkh³na½ sikkh±s±j²vasam±panno p±º±tip±ta½ pah±ya p±º±tip±t± paµivirato hoti nihitadaº¹o nihitasattho, lajj² day±panno sabbap±ºabh³tahit±nukamp² viharati. Adinn±d±na½ pah±ya adinn±d±n± paµivirato hoti dinn±d±y² dinnap±µikaªkh², athenena sucibh³tena attan± viharati. Abrahmacariya½ pah±ya brahmac±r² hoti ±r±c±r² virato methun± g±madhamm±. Mus±v±da½ pah±ya mus±v±d± paµivirato hoti saccav±d² saccasandho theto paccayiko avisa½v±dako lokassa. Pisuºa½ v±ca½ pah±ya pisuº±ya v±c±ya paµivirato hoti, ito sutv± na amutra akkh±t± imesa½ bhed±ya, amutra v± sutv± na imesa½ akkh±t± am³sa½ bhed±ya– iti bhinn±na½ v± sandh±t± sahit±na½ v± anuppad±t± samagg±r±mo samaggarato samagganand² samaggakaraºi½ v±ca½ bh±sit± hoti. Pharusa½ v±ca½ pah±ya pharus±ya v±c±ya paµivirato hoti, y± s± v±c± nel± kaººasukh± peman²y± hadayaªgam± por² bahujanakant± bahujanaman±p± tath±r³pi½ v±ca½ bh±sit± hoti. Samphappal±pa½ pah±ya samphappal±p± paµivirato hoti k±lav±d² bh³tav±d² atthav±d² dhammav±d² vinayav±d², nidh±navati½ v±ca½ bh±sit± k±lena s±padesa½ pariyantavati½ atthasa½hita½. So b²jag±mabh³tag±masam±rambh± paµivirato hoti, ekabhattiko hoti ratt³parato virato vik±labhojan±; naccag²tav±ditavis³kadassan± paµivirato hoti; m±l±gandhavilepanadh±raºamaº¹anavibh³sanaµµh±n± paµivirato hoti; ucc±sayanamah±sayan± paµivirato hoti; j±tar³parajatapaµiggahaº± paµivirato hoti; ±makadhaññapaµiggahaº± paµivirato hoti; ±makama½sapaµiggahaº± paµivirato hoti; itthikum±rikapaµiggahaº± paµivirato hoti; d±sid±sapaµiggahaº± paµivirato hoti; aje¼akapaµiggahaº± paµivirato hoti; kukkuµas³karapaµiggahaº± paµivirato hoti; hatthigavassava¼avapaµiggahaº± paµivirato hoti; khettavatthupaµiggahaº± paµivirato hoti; d³teyyapahiºagaman±nuyog± paµivirato hoti; kayavikkay± paµivirato hoti; tul±k³µaka½sak³µam±nak³µ± paµivirato hoti; ukkoµanavañcananikatis±ciyog± [s±viyog± (sy±. ka½. ka.) s±ci kuµilapariy±yo] paµivirato hoti; chedanavadhabandhanavipar±mosa-±lopasahas±k±r± paµivirato hoti [passa ma. ni. 1.293 c³¼ahatthipadopame]. “So santuµµho hoti k±yaparih±rikena c²varena kucchiparih±rikena piº¹ap±tena. So yena yeneva pakkamati, sam±d±yeva pakkamati. Seyyath±pi n±ma pakkh² sakuºo yena yeneva ¹eti, sapattabh±rova ¹eti; evameva bhikkhu santuµµho hoti k±yaparih±rikena c²varena kucchiparih±rikena piº¹ap±tena. So yena yeneva pakkamati, sam±d±yeva pakkamati So imin± ariyena s²lakkhandhena samann±gato ajjhatta½ anavajjasukha½ paµisa½vedeti. 12. “So cakkhun± r³pa½ disv± na nimittagg±h² hoti n±nubyañjanagg±h². Yatv±dhikaraºamena½ cakkhundriya½ asa½vuta½ viharanta½ abhijjh±domanass± p±pak± akusal± dhamm± anv±ssaveyyu½ tassa sa½var±ya paµipajjati, rakkhati cakkhundriya½, cakkhundriye sa½vara½ ±pajjati. Sotena sadda½ sutv±…pe… gh±nena gandha½ gh±yitv±…pe… jivh±ya rasa½ s±yitv±…pe… k±yena phoµµhabba½ phusitv±…pe… manas± dhamma½ viññ±ya na nimittagg±h² hoti n±nubyañjanagg±h². Yatv±dhikaraºamena½ manindriya½ asa½vuta½ viharanta½ abhijjh±domanass± p±pak± akusal± dhamm± anv±ssaveyyu½ tassa sa½var±ya paµipajjati, rakkhati manindriya½, manindriye sa½vara½ ±pajjati. So imin± ariyena indriyasa½varena samann±gato ajjhatta½ aby±sekasukha½ paµisa½vedeti. “So abhikkante paµikkante sampaj±nak±r² hoti, ±lokite vilokite sampaj±nak±r² hoti, samiñjite pas±rite sampaj±nak±r² hoti, saªgh±µipattac²varadh±raºe sampaj±nak±r² hoti, asite p²te kh±yite s±yite sampaj±nak±r² hoti, ucc±rapass±vakamme sampaj±nak±r² hoti, gate µhite nisinne sutte j±garite bh±site tuºh²bh±ve sampaj±nak±r² hoti. 13. “So imin± ca ariyena s²lakkhandhena samann±gato, (im±ya ca ariy±ya santuµµhiy± samann±gato,) [passa ma. ni. 1.296 c³¼ahatthipadopame] imin± ca ariyena indriyasa½varena samann±gato, imin± ca ariyena satisampajaññena samann±gato vivitta½ sen±sana½ bhajati arañña½ rukkham³la½ pabbata½ kandara½ giriguha½ sus±na½ vanapattha½ abbhok±sa½ pal±lapuñja½. So pacch±bhatta½ piº¹ap±tapaµikkanto nis²dati pallaªka½ ±bhujitv± uju½ k±ya½ paºidh±ya parimukha½ sati½ upaµµhapetv±. So abhijjha½ loke pah±ya vigat±bhijjhena cetas± viharati, abhijjh±ya citta½ parisodheti, by±p±dapadosa½ pah±ya aby±pannacitto viharati sabbap±ºabh³tahit±nukamp², by±p±dapados± citta½ parisodheti; th²namiddha½ pah±ya vigatath²namiddho viharati ±lokasaññ² sato sampaj±no, th²namiddh± citta½ parisodheti; uddhaccakukkucca½ pah±ya anuddhato viharati ajjhatta½ v³pasantacitto, uddhaccakukkucc± citta½ parisodheti; vicikiccha½ pah±ya tiººavicikiccho viharati akatha½kath² kusalesu dhammesu, vicikicch±ya citta½ parisodheti. “So ime pañca n²varaºe pah±ya cetaso upakkilese paññ±ya dubbal²karaºe, vivicceva k±mehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka½ savic±ra½ vivekaja½ p²tisukha½ paµhama½ jh±na½ upasampajja viharati; vitakkavic±r±na½ v³pasam± ajjhatta½ sampas±dana½ cetaso ekodibh±va½ avitakka½ avic±ra½ sam±dhija½ p²tisukha½ dutiya½ jh±na½ upasampajja viharati; p²tiy± ca vir±g± upekkhako ca viharati sato ca sampaj±no sukhañca k±yena paµisa½vedeti, ya½ ta½ ariy± ±cikkhanti– ‘upekkhako satim± sukhavih±r²’ti tatiya½ jh±na½ upasampajja viharati sukhassa ca pah±n± dukkhassa ca pah±n± pubbeva somanassadomanass±na½ atthaªgam± adukkhamasukha½ upekkh±satip±risuddhi½ catuttha½ jh±na½ upasampajja viharati. 14. “So eva½ sam±hite citte parisuddhe pariyod±te anaªgaºe vigat³pakkilese mudubh³te kammaniye µhite ±neñjappatte pubbeniv±s±nussatiñ±º±ya citta½ abhininn±meti. So anekavihita½ pubbeniv±sa½ anussarati, seyyathida½– ekampi j±ti½ dvepi j±tiyo tissopi j±tiyo catassopi j±tiyo pañcapi j±tiyo dasapi j±tiyo v²sampi j±tiyo ti½sampi j±tiyo catt±l²sampi j±tiyo paññ±sampi j±tiyo j±tisatampi j±tisahassampi j±tisatasahassampi anekepi sa½vaµµakappe anekepi vivaµµakappe anekepi sa½vaµµavivaµµakappe– ‘amutr±si½ eva½n±mo eva½gotto eva½vaººo evam±h±ro eva½sukhadukkhappaµisa½ved² evam±yupariyanto, so tato cuto amutra udap±di½; tatr±p±si½ eva½n±mo eva½gotto eva½vaººo evam±h±ro eva½sukhadukkhappaµisa½ved² evam±yupariyanto, so tato cuto idh³papanno’ti. Iti s±k±ra½ sa-uddesa½ anekavihita½ pubbeniv±sa½ anussarati. 15. “So eva½ sam±hite citte parisuddhe pariyod±te anaªgaºe vigat³pakkilese mudubh³te kammaniye µhite ±neñjappatte satt±na½ cut³pap±tañ±º±ya citta½ abhininn±meti. So dibbena cakkhun± visuddhena atikkantam±nusakena satte passati cavam±ne upapajjam±ne h²ne paº²te suvaººe dubbaººe sugate duggate yath±kamm³page satte paj±n±ti– ‘ime vata bhonto satt± k±yaduccaritena samann±gat± vac²duccaritena samann±gat± manoduccaritena samann±gat± ariy±na½ upav±dak± micch±diµµhik± micch±diµµhikammasam±d±n±, te k±yassa bhed± para½ maraº± ap±ya½ duggati½ vinip±ta½ niraya½ upapann±; ime v± pana bhonto satt± k±yasucaritena samann±gat± vac²sucaritena samann±gat± manosucaritena samann±gat± ariy±na½ anupav±dak± samm±diµµhik± samm±diµµhikammasam±d±n±, te k±yassa bhed± para½ maraº± sugati½ sagga½ loka½ upapann±’ti. Iti dibbena cakkhun± visuddhena atikkantam±nusakena satte passati cavam±ne upapajjam±ne h²ne paº²te suvaººe dubbaººe sugate duggate yath±kamm³page satte paj±n±ti. 16. “So eva½ sam±hite citte parisuddhe pariyod±te anaªgaºe vigat³pakkilese mudubh³te kammaniye µhite ±neñjappatte ±sav±na½ khayañ±º±ya citta½ abhininn±meti. So ‘ida½ dukkhan’ti yath±bh³ta½ paj±n±ti. ‘Aya½ dukkhasamudayo’ti yath±bh³ta½ paj±n±ti. ‘Aya½ dukkhanirodho’ti yath±bh³ta½ paj±n±ti. ‘Aya½ dukkhanirodhag±min² paµipad±’ti yath±bh³ta½ paj±n±ti. ‘Ime ±sav±’ti yath±bh³ta½ paj±n±ti. ‘Aya½ ±savasamudayo’ti yath±bh³ta½ paj±n±ti. ‘Aya½ ±savanirodho’ti yath±bh³ta½ paj±n±ti ‘Aya½ ±savanirodhag±min² paµipad±’ti yath±bh³ta½ paj±n±ti. Tassa eva½ j±nato eva½ passato k±m±sav±pi citta½ vimuccati, bhav±sav±pi citta½ vimuccati, avijj±sav±pi citta½ vimuccati. Vimuttasmi½ vimuttamiti ñ±ºa½ hoti. ‘Kh²º± j±ti, vusita½ brahmacariya½, kata½ karaº²ya½, n±para½ itthatt±y±’ti paj±n±ti. Aya½ vuccati, bhikkhave, puggalo nevattantapo n±ttaparit±pan±nuyogamanuyutto, na parantapo na paraparit±pan±nuyogamanuyutto So attantapo aparantapo diµµheva dhamme nicch±to nibbuto s²t²bh³to sukhappaµisa½ved² brahmabh³tena attan± viharat²”ti. Idamavoca bhagav±. Attaman± te bhikkh³ bhagavato bh±sita½ abhinandunti.
Kandarakasutta½ niµµhita½ paµhama½.