Tattha “uppann± samathavipassan± nirujjham±n± anatth±ya sa½vattant²”ti atthassa ±vibh±vatthamida½ vatthu– eko kira kh²º±savatthero “mah±cetiyañca mah±bodhiñca vandiss±m²”ti sam±pattil±bhin± bhaº¹ag±hakas±maºerena saddhi½ janapadato mah±vih±ra½ ±gantv± vih±rapariveºa½ p±visi. S±yanhasamaye mah±bhikkhusaªghe cetiya½ vandam±ne cetiya½ vandanatth±ya na nikkhami. Kasm±? Kh²º±sav±nañhi t²su ratanesu mahanta½ g±rava½ hoti. Tasm± bhikkhusaªghe vanditv± paµikkamante manuss±na½ s±yam±sabhuttavel±ya½ s±maºerampi aj±n±petv± “cetiya½ vandiss±m²”ti ekakova nikkhami. S±maºero “ki½ nu kho thero avel±ya ekakova gacchati, j±niss±m²”ti upajjh±yassa pad±nupadiko nikkhami. Thero an±vajjanena tassa ±gamana½ aj±nanto dakkhiºadv±rena cetiyaªgaºa½ ±ruhi. S±maºeropi anupada½yeva ±ru¼ho. Mah±thero mah±cetiya½ ulloketv± buddh±rammaºa½ p²ti½ gahetv± sabba½ cetaso samann±haritv± haµµhapahaµµho cetiya½ vandati. S±maºero therassa vandan±k±ra½ disv± “upajjh±yo me ativiya pasannacitto vandati, ki½ nu kho pupph±ni labhitv± p³ja½ kareyy±”ti cintesi. Thero vanditv± uµµh±ya sirasi añjali½ µhapetv± mah±cetiya½ ulloketv± µhito. S±maºero ukk±sitv± attano ±gatabh±va½ j±n±pesi. Thero parivattetv± olokento “kad± ±gatos²”ti pucchi. Tumh±ka½ cetiya½ vandanak±le, bhante. Ativiya pasann± cetiya½ vandittha ki½ nu kho pupph±ni labhitv± p³jeyy±th±ti? ¾ma s±maºera imasmi½ cetiye viya aññatra ettaka½ dh±t³na½ nidh±na½ n±ma natthi, evar³pa½ asadisa½ mah±th³pa½ pupph±ni labhitv± ko na p³jeyy±ti. Tena hi, bhante, adhiv±setha, ±hariss±m²ti t±vadeva jh±na½ sam±pajjitv± iddhiy± himavanta½ gantv± vaººagandhasampannapupph±ni pariss±vana½ p³retv± mah±there dakkhiºamukhato pacchima½ mukha½ asampatteyeva ±gantv± pupphapariss±vana½ hatthe µhapetv± “p³jetha, bhante,”ti ±ha Thero “atimand±ni no s±maºera pupph±n²”ti ±ha. Gacchatha, bhante, bhagavato guºe ±vajjitv± p³jeth±ti. Thero pacchimamukhanissitena sop±ºena ±ruyha kucchivedik±bh³miya½ pupphap³ja½ k±tu½ ±raddho. Vedik±bh³miya½ paripuºº±ni pupph±ni patitv± dutiyabh³miya½ jaººupam±ºena odhin± p³rayi½su. Tato otaritv± p±dapiµµhikapanti½ p³jesi. S±pi parip³ri. Paripuººabh±va½ ñatv± heµµhimatale vikiranto agam±si. Sabba½ cetiyaªgaºa½ parip³ri. Tasmi½ paripuººe “s±maºera pupph±ni na kh²yant²”ti ±ha. Pariss±vana½, bhante, adhomukha½ karoth±ti. Adhomukha½ katv± c±lesi, tad± pupph±ni kh²º±ni. Pariss±vana½ s±maºerassa datv± saddhi½ hatthip±k±rena cetiya½ tikkhattu½ padakkhiºa½ katv± cat³su µh±nesu vanditv± pariveºa½ gacchanto cintesi– “y±va mahiddhiko vat±ya½ s±maºero, sakkhissati nu kho ima½ iddh±nubh±va½ rakkhitun”ti. Tato “na sakkhissat²”ti disv± s±maºeram±ha– “s±maºera tva½ id±ni mahiddhiko, evar³pa½ pana iddhi½ n±setv± pacchimak±le k±ºapesak±riy± hatthena madditakañjiya½ pivissas²”ti. Daharakabh±vassa n±mesa dosoya½, so upajjh±yassa kath±ya½ sa½vijjitv±– “kammaµµh±na½ me, bhante, ±cikkhath±”ti na y±ci, amh±ka½ upajjh±yo ki½ vadat²ti ta½ pana asuºanto viya agam±si. Thero mah±cetiyañca mah±bodhiñca vanditv± s±maºera½ pattac²vara½ g±h±petv± anupubbena kuµe¼itissamah±vih±ra½ agam±si. S±maºero upajjh±yassa pad±nupadiko hutv± bhikkh±c±ra½ na gacchati, “katara½ g±ma½ pavisatha, bhante,”ti pucchitv± pana “id±ni me upajjh±yo g±madv±ra½ patto bhavissat²”ti ñatv± attano ca upajjh±yassa ca pattac²vara½ gahetv± ±k±sena gantv± therassa pattac²vara½ datv± piº¹±ya pavisati. Thero sabbak±la½ ovadati– “s±maºera m± evamak±si, puthujjaniddhi n±ma cal± anibaddh±, asapp±ya½ r³p±di-±rammaºa½ labhitv± appamattakeneva bhijjati, sant±ya sam±pattiy± parih²n±ya brahmacariyav±so santhambhitu½ na sakkot²”ti. S±maºero “ki½ katheti mayha½ upajjh±yo”ti sotu½ na icchati, tatheva karoti. Thero anupubbena cetiyavandana½ karonto kammubinduvih±ra½ n±ma gato. Tattha vasantepi there s±maºero tatheva karoti. Athekadivasa½ ek± pesak±radh²t± abhir³p± paµhamavaye µhit± kammabindug±mato nikkhamitv± padumassara½ oruyha g±yam±n± pupph±ni bhañjati. Tasmi½ samaye s±maºero padumassaramatthakena gacchati, gacchanto pana silesik±ya k±ºamacchik± viya tass± g²tasadde bajjhi. T±vadevassa iddhi antarahit±, chinnapakkhak±ko viya ahosi. Santasam±pattibalena pana tattheva udakapiµµhe apatitv± simbalit³la½ viya patam±na½ anupubbena padumasarat²re aµµh±si. So vegena gantv± upajjh±yassa pattac²vara½ datv± nivatti. Mah±thero “pageveta½ may± diµµha½, niv±riyam±nopi na nivattissat²”ti kiñci avatv± piº¹±ya p±visi. S±maºero gantv± padumasarat²re aµµh±si tass± paccuttaraºa½ ±gamayam±no. S±pi s±maºera½ ±k±sena gacchantañca puna ±gantv± µhitañca disv± “addh± esa ma½ niss±ya ukkaºµhito”ti ñatv± “paµikkama s±maºer±”ti ±ha. So paµikkami. Itar± paccuttaritv± s±µaka½ niv±setv± ta½ upasaªkamitv± “ki½, bhante,”ti pucchi. So tamattha½ ±rocesi. S± bah³hi k±raºehi ghar±v±se ±d²nava½ brahmacariyav±se ±nisa½sañca dassetv± ovadam±n±pi tassa ukkaºµha½ vinodetu½ asakkont²– “aya½ mama k±raº± evar³p±ya iddhiy± parih²no, na d±ni yutta½ pariccajitun”ti idheva tiµµh±ti vatv± ghara½ gantv± m±t±pit³na½ ta½ pavatti½ ±rocesi. Tepi ±gantv± n±nappak±ra½ ovadam±n± vacana½ aggaºhanta½ ±ha½su– “tva½ amhe uccakul±ti sallakkhesi, maya½ pesak±r±. Sakkhissasi pesak±rakamma½ k±tun”ti s±maºero ±ha– “up±saka gihibh³to n±ma pesak±rakamma½ v± kareyya na¼ak±rakamma½ v±, ki½ imin± s±µakamattena lobha½ karoth±”ti. Pesak±ro udare baddhas±µaka½ datv± ghara½ netv± dh²tara½ ad±si. So pesak±rakamma½ uggaºhitv± pesak±rehi saddhi½ s±l±ya kamma½ karoti. Aññesa½ itthiyo p±tova bhatta½ samp±detv± ±hari½su, tassa bhariy± na t±va ±gacchati. So itaresu kamma½ vissajjetv± bhuñjam±nesu tasara½ vaµµento nis²di. S± pacch± agam±si. Atha na½ so “aticirena ±gat±s²”ti tajjesi. M±tug±mo ca n±ma api cakkavattir±j±na½ attani paµibaddhacitta½ ñatv± d±sa½ viya sallakkheti. Tasm± s± evam±ha– “aññesa½ ghare d±rupaººaloº±d²ni sannihit±ni, b±hirato ±haritv± d±yak± pesanatak±rak±pi atthi, aha½ pana ekik±va, tvampi mayha½ ghare ida½ atthi ida½ natth²ti na j±n±si. Sace icchasi, bhuñja, no ce icchasi, m± bhuñj±”ti. So “na kevalañca uss³re bhatta½ ±harasi, v±c±yapi ma½ ghaµµes²”ti kujjhitv± añña½ paharaºa½ apassanto tameva tasaradaº¹aka½ tasarato luñcitv± khipi. S± ta½ ±gacchanta½ disv± ²saka½ parivatti. Tasaradaº¹akassa ca koµi n±ma tikhiº± hoti, s± tass± parivattam±n±ya akkhikoµiya½ pavisitv± aµµh±si. S± ubhohi hatthehi vegena akkhi½ aggahesi, bhinnaµµh±nato lohita½ paggharati. So tasmi½ k±le upajjh±yassa vacana½ anussari– “ida½ sandh±ya ma½ upajjh±yo ‘an±gate k±le k±ºapesak±riy± hatthehi madditakañjiya½ pivissas²’ti ±ha, ida½ therena diµµha½ bhavissati, aho d²ghadass² ayyo”ti mah±saddena roditu½ ±rabhi. Tamena½ aññe– “ala½, ±vuso, m± rodi, akkhi n±ma bhinna½ na sakk± rodanena paµip±katika½ k±tun”ti ±ha½su. So “n±hametamattha½ rod±mi, apica kho ima½ sandh±ya rod±m²”ti sabba½ paµip±µiy± kathesi. Eva½ uppann± samathavipassan± nirujjham±n± anatth±ya sa½vattanti. Aparampi vatthu– ti½samatt± bhikkh³ kaly±ºimah±cetiya½ vanditv± aµavimaggena mah±magga½ otaram±n± antar±magge jh±makhette kamma½ katv± ±gacchanta½ eka½ manussa½ addasa½su. Tassa sar²ra½ masimakkhita½ viya ahosi. Masimakkhita½yeva eka½ k±s±va½ kaccha½ p²¼etv± nivattha½, olokiyam±no jh±makh±ºuko viya kh±yati. So divasabh±ge kamma½ katv± upa¹¹hajjh±yam±n±na½ d±r³na½ kal±pa½ ukkhipitv± piµµhiya½ vippakiººehi kesehi kummaggena ±gantv± bhikkh³na½ sammukhe aµµh±si. S±maºer± disv± aññamañña½ olokayam±n±,– “±vuso, tuyha½ pit± tuyha½ mah±pit± tuyha½ m±tulo”ti hasam±n± gantv± “kon±mo tva½ up±sak±”ti n±ma½ pucchi½su. So n±ma½ pucchito vippaµis±r² hutv± d±rukal±pa½ cha¹¹etv± vattha½ sa½vidh±ya niv±setv± mah±there vanditv± “tiµµhatha t±va, bhante,”ti ±ha. Mah±ther± aµµha½su. Daharas±maºer± ±gantv± mah±ther±na½ sammukh±pi parih±sa½ karonti. Up±sako ±ha– “bhante, tumhe ma½ passitv± parihasatha, ettakeneva matthaka½ pattamh±ti m± sallakkhetha. Ahampi pubbe tumh±disova samaºo ahosi½. Tumh±ka½ pana cittekaggat±mattakampi natthi, aha½ imasmi½ s±sane mahiddhiko mah±nubh±vo ahosi½, ±k±sa½ gahetv± pathavi½ karomi, pathavi½ ±k±sa½. D³ra½ gaºhitv± santika½ karomi, santika½ d³ra½. Cakkav±¼asatasahassa½ khaºena vinivijjh±mi. Hatthe me passatha, id±ni makkaµahatthasadis±, aha½ imeheva hatthehi idha nisinnova candimas³riye par±masi½. Imesa½yeva p±d±na½ candimas³riye p±dakathalika½ katv± nis²di½. Evar³p± me iddhi pam±dena antarahit±, tumhe m± pamajjittha. Pam±dena hi evar³pa½ byasana½ p±puºanti. Appamatt± viharant± j±tijar±maraºassa anta½ karonti. Tasm± tumhe maññeva ±rammaºa½ karitv± appamatt± hotha, bhante,”ti tajjetv± ov±damad±si. Te tassa kathentasseva sa½vega½ ±pajjitv± vipassam±n± ti½sajan± tattheva arahatta½ p±puºi½s³ti. Evampi uppann± samathavipassan± nirujjham±n± anatth±ya sa½vattant²ti veditabb±. Anuppann±na½ p±pak±nanti cettha “anuppanno v± k±m±savo na uppajjat²”ti-±d²su vuttanayena attho veditabbo. Uppann±na½ p±pak±nanti ettha pana catubbidha½ uppanna½ vattam±nuppanna½ bhutv±vigatuppanna½, ok±sakatuppanna½, bh³miladdhuppannanti. Tattha ye kiles± vijjam±n± upp±d±disamaªgino, ida½ vattam±nuppanna½ n±ma. Kamme pana javite ±rammaºarasa½ anubhavitv± niruddhavip±ko bhutv± vigata½ n±ma. Kamma½ uppajjitv± niruddha½ bhavitv± vigata½ n±ma. Tadubhayampi bhutv±vigatuppannanti saªkha½ gacchati. Kusal±kusala½ kamma½ aññassa kammassa vip±ka½ paµib±hitv± attano vip±kassa ok±sa½ karoti, eva½ kate ok±se vip±ko uppajjam±no ok±sakaraºato paµµh±ya uppannoti saªkha½ gacchati. Ida½ ok±sakatuppanna½ n±ma. Pañcakkhandh± pana vipassan±ya bh³mi n±ma. Te at²t±dibhed± honti. Tesu anusayitakiles± pana at²t± v± an±gat± v± paccuppann± v±ti na vattabb±. At²takhandhesu anusayit±pi hi appah²n±va honti, an±gatakhandhesu, paccuppannakhandhesu anusayit±pi appah²n±va honti. Ida½ bh³miladdhuppanna½ n±ma. Ten±hu por±º±– “t±su t±su bh³m²su asamuggh±titakiles± bh³miladdhuppann±ti saªkha½ gacchant²”ti.