7. Mah±sakulud±yisuttavaººan±
237. Eva½ me sutanti mah±sakulud±yisutta½. Tattha moraniv±peti tasmi½ µh±ne mor±na½ abhaya½ ghosetv± bhojana½ ada½su. Tasm± ta½ µh±na½ moraniv±poti saªkha½ gata½. Annabh±roti ekassa paribb±jakassa n±ma½. Tath± varadharoti. Aññe c±ti na kevala½ ime tayo, aññepi abhiññ±t± bah³ paribb±jak±. Appasaddassa vaººav±d²ti idha appasaddavin²toti avatv±va ida½ vutta½. Kasm±? Na hi bhagav± aññena vin²toti. 238. Purim±n²ti hiyyodivasa½ up±d±ya purim±ni n±ma honti, tato para½ purimatar±ni. Kut³halas±l±yanti kut³halas±l± n±ma paccekas±l± natthi, yattha pana n±n±titthiy± samaºabr±hmaº± n±n±vidha½ katha½ pavattenti, s± bah³na½– “aya½ ki½ vadati aya½ ki½ vadat²”ti kut³haluppattiµµh±nato “kut³halas±l±”ti vuccati. “Kot³halas±l±”tipi p±µho. L±bh±ti ye evar³pe samaºabr±hmaºe daµµhu½ pañha½ pucchitu½ dhammakatha½ v± nesa½ sotu½ labhanti, tesa½ aªgamagadh±na½ ime l±bh±ti attho. Saªghinoti-±d²su pabbajitasam³hasaªkh±to saªgho etesa½ atth²ti saªghino. Sveva gaºo etesa½ atth²ti gaºino. ¾c±rasikkh±panavasena tassa gaºassa ±cariy±ti gaº±cariy±. ѱt±ti paññ±t± p±kaµ±. Yath±bhuccaguºehi ceva ayath±bh³taguºehi ca samuggato yaso etesa½ atth²ti yasassino. P³raº±d²nañhi “appiccho santuµµho, appicchat±ya vatthampi na niv±set²”ti-±din± nayena yaso samuggato, tath±gatassa “itipi so bhagav±”ti-±d²hi yath±bh³taguºehi. Titthakar±ti laddhikar±. S±dhusammat±ti ime s±dh³ sundar± sappuris±ti eva½ sammat±. Bahujanass±ti assutavato ceva andhab±laputhujjanassa vibh±vino ca paº¹itajanassa. Tattha titthiy± b±lajanassa eva½ sammat±, tath±gato paº¹itajanassa. Imin± nayena p³raºo kassapo saªgh²ti-±d²su attho veditabbo. Bhagav± pana yasm± aµµhati½sa ±rammaº±ni vibhajanto bah³ni nibb±na-otaraºatitth±ni ak±si, tasm± “titthakaro”ti vattu½ vaµµati. Kasm± panete sabbepi tattha osaµ±ti? Upaµµh±karakkhaºatthañceva l±bhasakk±ratthañca. Tesañhi eva½ hoti– “amh±ka½ upaµµh±k± samaºa½ gotama½ saraºa½ gaccheyyu½, te ca rakkhiss±ma. Samaºassa ca gotamassa upaµµh±ke sakk±ra½ karonte disv± amh±kampi upaµµh±k± amh±ka½ sakk±ra½ karissant²”ti. Tasm± yattha yattha bhagav± osarati, tattha tattha sabbe osaranti. 239. V±da½ ±ropetv±ti v±de dosa½ ±ropetv±. Apakkant±ti, apagat±, keci disa½ pakkant±, keci gihibh±va½ patt±, keci ima½ s±sana½ ±gat±. Sahita½ meti mayha½ vacana½ sahita½ siliµµha½, atthayutta½ k±raºayuttanti attho. Asahita½ teti tuyha½ vacana½ asahita½. Adhiciººa½ te vipar±vattanti ya½ tuyha½ d²gharatt±ciººavasena suppaguºa½, ta½ mayha½ ekavacaneneva vipar±vatta½ viparivattitv± µhita½, na kiñci j±tanti attho. ¾ropito te v±doti may± tava v±de doso ±ropito. Cara v±dappamokkh±y±ti dosamocanattha½ cara vicara, tattha tattha gantv± sikkh±ti attho. Nibbeµhehi v± sace pahos²ti atha saya½ pahosi, id±neva nibbeµhehi. Dhammakkosen±ti sabh±vakkosena. 240. Ta½ no soss±m±ti ta½ amh±ka½ desita½ dhamma½ suºiss±ma. Khuddamadhunti khuddakamakkhik±hi kata½ daº¹akamadhu½. Anelakanti niddosa½ apagatamacchikaº¹aka½. P²¼eyy±ti dadeyya. Pacc±s²sam±nar³poti p³retv± nu kho no bhojana½ dassat²ti bh±janahattho pacc±s²sam±no paccupaµµhito assa. Sampayojetv±ti appamattaka½ viv±da½ katv±. 241. Itar²taren±ti l±makal±makena. Pavivittoti ida½ paribb±jako k±yavivekamatta½ sandh±ya vadati, bhagav± pana t²hi vivekehi vivittova. 242. Kosak±h±r±p²ti d±napat²na½ ghare aggabhikkh±µhapanattha½ khuddakasar±v± honti, d±napatino aggabhatta½ v± tattha µhapetv± bhuñjanti, pabbajite sampatte ta½ bhatta½ tassa denti. Ta½ sar±vaka½ kosakoti vuccati. Tasm± ye ca ekeneva bhattakosakena y±penti, te kosak±h±r±ti. Beluv±h±r±ti beluvamattabhatt±h±r±. Samatittikanti oµµhavaµµiy± heµµhimalekh±sama½ Imin± dhammen±ti imin± app±h±rat±dhammena. Ettha pana sabb±k±reneva bhagav± anapp±h±roti na vattabbo. Padh±nabh³miya½ chabbass±ni app±h±rova ahosi, verañj±ya½ tayo m±se patthodaneneva y±pesi p±lileyyakavanasaº¹e tayo m±se bhisamu¼±leheva y±pesi. Idha pana etamattha½ dasseti– “aha½ ekasmi½ k±le app±h±ro ahosi½, mayha½ pana s±vak± dhutaªgasam±d±nato paµµh±ya y±vaj²va½ dhutaªga½ na bhindant²”ti. Tasm± yadi te imin± dhammena sakkareyyu½, may± hi te visesatar±. Añño ceva pana dhammo atthi, yena ma½ te sakkaront²ti dasseti. Imin± nayena sabbav±resu yojan± veditabb±. Pa½suk³lik±ti sam±dinnapa½suk³likaªg±. L³khac²varadhar±ti satthasuttal³kh±ni c²var±ni dh±rayam±n±. Nantak±n²ti antavirahit±ni vatthakhaº¹±ni, yadi hi nesa½ anto bhaveyya, pilotik±ti saªkha½ gaccheyyu½. Uccinitv±ti ph±letv± dubbalaµµh±na½ pah±ya thiraµµh±nameva gahetv±. Al±bulomas±n²ti al±bulomasadisasutt±ni sukhum±n²ti d²peti. Ett±vat± ca satth± c²varasantosena asantuµµhoti na vattabbo. Atimuttakasus±nato hissa puººad±siy± p±rupitv± p±titas±ºapa½suk³la½ gahaºadivase udakapariyanta½ katv± mah±pathav² akampi. Idha pana etamattha½ dasseti– “aha½ ekasmi½yeva k±le pa½suk³la½ gaºhi½, mayha½ pana s±vak± dhutaªgasam±d±nato paµµh±ya y±vaj²va½ dhutaªga½ na bhindant²”ti. Piº¹ap±tik±ti atirekal±bha½ paµikkhipitv± sam±dinnapiº¹ap±tikaªg±. Sapad±nac±rinoti loluppac±ra½ paµikkhipitv± sam±dinnasapad±nac±r±. Uñch±sake vate rat±ti uñch±cariyasaªkh±te bhikkh³na½ pakativate rat±, uccan²cagharadv±raµµh±yino hutv± kabaramissaka½ bhatta½ sa½haritv± paribhuñjant²ti attho. Antaragharanti brahm±yusutte umm±rato paµµh±ya antaraghara½, idha indakh²lato paµµh±ya adhippeta½. Ett±vat± ca satth± piº¹ap±tasantosena asantuµµhoti na vattabbo, app±h±rat±ya vuttaniy±meneva pana sabba½ vitth±retabba½. Idha pana etamattha½ dasseti– “aha½ ekasmi½yeva k±le nimantana½ na s±dayi½, mayha½ pana s±vak± dhutaªgasam±d±nato paµµh±ya y±vaj²va½ dhutaªga½ na bhindant²”ti. Rukkham³lik±ti channa½ paµikkhipitv± sam±dinnarukkham³likaªg±. Abbhok±sik±ti channañca rukkham³lañca paµikkhipitv± sam±dinna-abbhok±sikaªg±. Aµµham±seti hemantagimhike m±se. Antovasse pana c²var±nuggahattha½ channa½ pavisanti. Ett±vat± ca satth± sen±sanasantosena asantuµµhoti na vattabbo, sen±sanasantoso panassa chabbassikamah±padh±nena ca p±lileyyakavanasaº¹ena ca d²petabbo. Idha pana etamattha½ dasseti– “aha½ ekasmi½yeva k±le channa½ na p±visi½, mayha½ pana s±vak± dhutaªgasam±d±nato paµµh±ya y±vaj²va½ dhutaªga½ na bhindant²”ti. ¾raññik±ti g±mantasen±sana½ paµikkhipitv± sam±dinna-±raññikaªg±. Saªghamajjhe osarant²ti abaddhas²m±ya kathita½, baddhas²m±ya½ pana vasant± attano vasanaµµh±neyeva uposatha½ karonti. Ett±vat± ca satth± no pavivittoti na vattabbo, “icch±maha½, bhikkhave, a¹¹ham±sa½ paµisalliyitun”ti (p±r±. 162; 565) evañhissa paviveko paññ±yati. Idha pana etamattha½ dasseti “aha½ ekasmi½yeva tath±r³pe k±le paµisalliyi½, mayha½ pana s±vak± dhutaªgasam±d±nato paµµh±ya y±vaj²va½ dhutaªga½ na bhindant²”ti. Mama½ s±vak±ti ma½ s±vak±. 244. Sanid±nanti sappaccaya½. Ki½ pana appaccaya½ nibb±na½ na deset²ti. No na deseti, sahetuka½ pana ta½ desana½ katv± deseti, no ahetukanti. Sapp±µih±riyanti purimasseveta½ vevacana½, sak±raºanti attho. Ta½ vat±ti ettha vat±ti nip±tamatta½. 245. An±gata½ v±dapathanti ajja µhapetv± sve v± punadivase v± a¹¹ham±se v± m±se v± sa½vacchare v± tassa tassa pañhassa upari ±gamanav±dapatha½. Na dakkhat²ti yath± saccako nigaºµho attano niggahaºattha½ ±gatak±raºa½ visesetv± vadanto na addasa, eva½ na dakkhat²ti neta½ µh±na½ vijjati. Sahadhammen±ti sak±raºena. Antarantar± katha½ op±teyyunti mama kath±v±ra½ pacchinditv± antarantare attano katha½ paveseyyunti attho. Na kho pan±ha½, ud±y²ti, ud±yi, aha½ ambaµµhasoºadaº¹ak³µadantasaccakanigaºµh±d²hi saddhi½ mah±v±de vattam±nepi– “aho vata me ekas±vakopi upama½ v± k±raºa½ v± ±haritv± dadeyy±”ti eva½ s±vakesu anus±sani½ na pacc±s²s±mi. Mamayev±ti evar³pesu µh±nesu s±vak± mamayeva anus±sani½ ov±da½ pacc±s²santi. 246. Tes±ha½ citta½ ±r±dhem²ti tesa½ aha½ tassa pañhassa veyy±karaºena citta½ gaºh±mi samp±demi parip³remi, añña½ puµµho añña½ na by±karomi, amba½ puµµho labuja½ viya labuja½ v± puµµho amba½ viya. Ettha ca “adhis²le sambh±vent²”ti vuttaµµh±ne buddhas²la½ n±ma kathita½, “abhikkante ñ±ºadassane sambh±vent²”ti vuttaµµh±ne sabbaññutaññ±ºa½, “adhipaññ±ya sambh±vent²”ti vuttaµµh±ne µh±nuppattikapaññ±, “yena dukkhen±”ti vuttaµµh±ne saccaby±karaºapaññ±. Tattha sabbaññutaññ±ºañca saccaby±karaºapaññañca µhapetv± avases± paññ± adhipañña½ bhajati. 247. Id±ni tesa½ tesa½ vises±dhigam±na½ paµipada½ ±cikkhanto puna capara½ ud±y²ti-±dim±ha. Tattha abhiññ±vos±nap±ramippatt±ti abhiññ±vos±nasaªkh±tañceva abhiññ±p±ram²saªkh±tañca arahatta½ patt±. Sammappadh±neti up±yapadh±ne. Chanda½ janet²ti kattukamyat±kusalacchanda½ janeti. V±yamat²ti v±y±ma½ karoti. V²riya½ ±rabhat²ti v²riya½ pavatteti. Citta½ paggaºh±t²ti citta½ ukkhipati. Padahat²ti up±yapadh±na½ karoti. Bh±van±ya p±rip³riy±ti va¹¹hiy± parip³raºattha½. Apicettha– “y± µhiti, so asammoso…pe… ya½ vepulla½, s± bh±van±p±rip³r²”ti (vibha. 406) eva½ purima½ purimassa pacchima½ pacchimassa atthotipi veditabba½. Imehi pana sammappadh±nehi ki½ kathita½? Kassapasa½yuttapariy±yena s±vakassa pubbabh±gapaµipad± kathit±. Vuttañheta½ tattha– “Catt±rome ±vuso, sammappadh±n±. Katame catt±ro? Idh±vuso, bhikkhu, anuppann± me p±pak± akusal± dhamm± uppajjam±n± anatth±ya sa½vatteyyunti ±tappa½ karoti. Uppann± me p±pak± akusal± dhamm± appah²yam±n± anatth±ya sa½vatteyyunti ±tappa½ karoti. Anuppann± me kusal± dhamm± anuppajjam±n± anatth±ya sa½vatteyyunti ±tappa½ karoti. Uppann± me kusal± dhamm± nirujjham±n± anatth±ya sa½vatteyyunti ±tappa½ karot²”ti (sa½. ni. 2.145). Ettha ca p±pak± akusal±ti lobh±dayo veditabb±. Anuppann± kusal± dhamm±ti samathavipassan± ceva maggo ca, uppann± kusal± n±ma samathavipassan±va. Maggo pana saki½ uppajjitv± nirujjham±no anatth±ya sa½vattanako n±ma natthi. So hi phalassa paccaya½ datv±va nirujjhati. Purimasmimpi v± samathavipassan±va gahetabb±ti vutta½, ta½ pana na yutta½.