3. Sekhasuttavaººan±

22. Eva½ me sutanti sekhasutta½. Tattha nava½ santh±g±ranti adhun± k±rita½ santh±g±ra½, ek± mah±s±l±ti attho. Uyyogak±l±d²su hi r±j±no tattha µhatv± “ettak± purato gacchantu, ettak± pacch±, ettak± ubhohi passehi, ettak± hatth²su abhiruhantu, ettak± assesu, ettak± rathesu tiµµhant³”ti eva½ santha½ karonti, mariy±da½ bandhanti, tasm± ta½ µh±na½ santh±g±ranti vuccati. Uyyogaµµh±nato ca ±gantv± y±va gehesu allagomayaparibhaº¹±d²ni karonti, t±va dve t²ºi divas±ni te r±j±no tattha santhambhant²tipi santh±g±ra½. Tesa½ r±j³na½ saha atth±nus±sana½ ag±rantipi santh±g±ra½ gaºar±j±no hi te tasm± uppannakicca½ ekassa vasena na chijjati, sabbesa½ chando laddhu½ vaµµati, tasm± sabbe tattha sannipatitv± anus±santi. Tena vutta½ “saha atth±nus±sana½ ag±rantipi santh±g±ran”ti. Yasm± panete tattha sannipatitv± “imasmi½ k±le kasitu½ vaµµati, imasmi½ k±le vapitun”ti evam±din± nayena ghar±v±sakicc±ni sammantayanti, tasm± chidd±vachidda½ ghar±v±sa½ tattha santharant²tipi santh±g±ra½. Acirak±rita½ hot²ti kaµµhakamma-sil±kamma-cittakamm±divasena susajjita½ devavim±na½ viya adhun± niµµh±pita½. Samaºena v±ti ettha yasm± gharavatthupariggahak±leyeva devat± attano vasanaµµh±na½ gaºhanti, tasm± “devena v±”ti avatv± “samaºena v± br±hmaºena v± kenaci v± manussabh³ten±”ti vutta½.
Yena bhagav± tenupasaªkami½s³ti santh±g±ra½ niµµhitanti sutv± “gacch±ma, na½ passiss±m±”ti gantv± dv±rakoµµhakato paµµh±ya sabba½ oloketv± “ida½ santh±g±ra½ devavim±nasadisa½ ativiya manorama½ sassirika½ kena paµhama½ paribhutta½ amh±ka½ d²gharatta½ hit±ya sukh±ya ass±”ti cintetv± “amh±ka½ ñ±tiseµµhassa paµhama½ diyyam±nepi satthunova anucchavika½, dakkhiºeyyavasena diyyam±nepi satthunova anucchavika½, tasm± paµhama½ satth±ra½ paribhuñj±pess±ma, bhikkhusaªghassa ±gamana½ kariss±ma, bhikkhusaªghe ±gate tepiµaka½ buddhavacana½ ±gatameva bhavissati, satth±ra½ tiy±maratti½ amh±ka½ dhammakatha½ kath±pess±ma, iti t²hi ratanehi paribhutta½ maya½ pacch± paribhuñjiss±ma eva½ no d²gharatta½ hit±ya sukh±ya bhavissat²”ti sanniµµh±na½ katv± upasaªkami½su.
Yena santh±g±ra½ tenupasaªkami½s³ti ta½ divasa½ kira santh±g±ra½ kiñc±pi r±jakul±na½ dassanatth±ya devavim±na½ viya susajjita½ hoti supaµijaggita½, buddh±raha½ pana katv± appaññatta½. Buddh± hi n±ma araññajjh±say± araññ±r±m± antog±me vaseyyu½ v± no v±, tasm± bhagavato mana½ j±nitv±va paññ±pess±m±ti cintetv± te bhagavanta½ upasaªkami½su. Id±ni pana mana½ labhitv± paññ±petuk±m± yena santh±g±ra½ tenupasaªkami½su.
Sabbasanthari½ santh±g±ra½ santharitv±ti yath± sabbameva santhata½ hoti, eva½ ta½ santhar±petv±. Sabbapaµhama½ t±va “gomaya½ n±ma sabbamaªgalesu vaµµat²”ti sudh±parikammakatampi bh³mi½ allagomayena opuñch±petv± parisukkhabh±va½ ñatv± yath± akkantaµµh±ne pada½ na paññ±yati, eva½ catujj±tiyagandhehi limp±petv± upari n±n±vaººe kaµas±rake santharitv± tesa½ upari mah±piµµhikakojavake ±di½ katv± hatthattharaka-assattharaka-s²hattharaka-byagghattharakandattharaka-s³riyattharaka-cittattharak±d²hi n±n±vaººehi attharaºehi santharitabbakayutta½ sabbok±sa½ santhar±pesu½. Tena vutta½ “sabbasanthari½ santh±g±ra½ santharitv±”ti.
¾san±ni paññ±petv±ti majjhaµµh±ne t±va maªgalatthambha½ niss±ya mah±raha½ buddh±sana½ paññ±petv± tattha ya½ ya½ mudukañca manoramañca paccattharaºa½, ta½ ta½ paccattharitv± bhagavato lohitaka½ manuññadassana½ upadh±na½ upadahitv± upari suvaººarajatat±rakavicitta½ vit±na½ bandhitv± gandhad±mapupphad±mapattad±m±d²hi paccattharaºehi alaªkaritv± samant± dv±dasahatthaµµh±ne pupphaj±la½ karitv± ti½sahatthamatta½ µh±na½ paµas±ºiy± parikkhip±petv± pacchimabhitti½ niss±ya bhikkhusaªghassa pallaªkap²µha-apassayap²µha-muº¹ap²µh±ni paññ±petv± upari setapaccattharaºehi paccatthar±petv± p±c²nabhitti½ niss±ya attano attano mah±piµµhikakojavake paññ±petv± ha½salom±dip³rit±ni upadh±n±ni µhap±pesu½ “eva½ akilamam±n± sabbaratti½ dhamma½ suºiss±m±”ti. Ida½ sandh±ya vutta½ “±san±ni paññ±petv±”ti.
Udakamaºikanti mah±kucchika½ udakac±µi½. Upaµµhapetv±ti eva½ bhagav± ca bhikkhusaªgho ca yath±ruciy± hatthe v± dhovissanti p±de v±, mukha½ v± vikkh±lessant²ti tesu tesu µh±nesu maºivaººassa udakassa p³r±petv± v±satth±ya n±n±pupph±ni ceva udakav±sacuºº±ni ca pakkhipitv± kadalipaººehi pidahitv± patiµµh±pesu½. Ida½ sandh±ya vutta½ “upaµµhapetv±”ti.
Telappad²pa½ ±ropetv±ti rajatasuvaºº±dimayadaº¹±su d²pik±su yonakar³pakir±tar³pak±d²na½ hatthe µhapitasuvaººarajat±dimayakapallak±d²su ca telappad²pa½ jalayitv±ti attho. Yena bhagav± tenupasaªkami½s³ti ettha pana te sakyar±j±no na kevala½ santh±g±rameva, atha kho yojan±vaµµe kapilavatthusmi½ nagarav²thiyopi sammajj±petv± dhaje uss±petv± gehadv±resu puººaghaµe ca kadaliyo ca µhap±petv± sakalanagara½ d²pam±l±d²hi vippakiººat±raka½ viya katv± “kh²rap±yake d±rake kh²ra½ p±yetha, dahare kum±re lahu½ lahu½ bhojetv± say±petha, ucc±sadda½ m± karittha, ajja ekaratti½ satth± antog±me vasissati, buddh± n±ma appasaddak±m± hont²”ti bheri½ car±petv± saya½ daº¹ad²pik± ±d±ya yena bhagav± tenupasaªkami½su.
Atha kho bhagav± niv±setv± pattac²varam±d±ya saddhi½ bhikkhusaªghena yena nava½ santh±g±ra½ tenupasaªkam²ti. “Yassa d±ni, bhante, bhagav± k±la½ maññat²”ti eva½ kira k±le ±rocite bhagav± l±kh±rasena tintarattakovi¼±rapupphavaººa½ rattadupaµµa½ kattariy± paduma½ kantanto viya sa½vidh±ya timaº¹ala½ paµicch±dento niv±setv± suvaººap±maªgena padumakal±pa½ parikkhipanto viya vijjullat±sassirika½ k±yabandhana½ bandhitv± rattakambalena gajakumbha½ pariyonaddhanto viya ratanasatubbedhe suvaººagghike pav±¼aj±la½ khipam±no viya suvaººacetiye rattakambalakañcuka½ paµimuñcanto viya gacchanta½ puººacanda½ rattavaººaval±hakena paµicch±dayam±no viya kañcanapabbatamatthake supakkal±kh±rasa½ parisiñcanto viya cittak³µapabbatamatthaka½ vijjullat±ya parikkhipanto viya ca sacakkav±¼asineruyugandhara½ mah±pathavi½ c±letv± gahita½ nigrodhapallavasam±navaººa½ rattavarapa½suk³la½ p±rupitv± gandhakuµidv±rato nikkhami kañcanaguhato s²ho viya udayapabbatak³µato puººacando viya ca. Nikkhamitv± pana gandhakuµipamukhe aµµh±si.
Athassa k±yato meghamukhehi vijjukal±p± viya rasmiyo nikkhamitv± suvaººarasadh±r±parisekamañjaripattapupphaphalaviµape viya ±r±marukkhe kari½su. T±vadeva ca attano attano pattac²varam±d±ya mah±bhikkhusaªgho bhagavanta½ pariv±resi. Te pana pariv±retv± µhit± bhikkh³ evar³p± ahesu½ appicch± santuµµh± pavivitt± asa½saµµh± ±raddhav²riy± vatt±ro vacanakkham± codak± p±pagarah² s²lasampann± sam±dhisampann± paññ±vimuttivimuttiñ±ºadassanasampann±ti. Tehi pariv±rito bhagav± rattakambalaparikkhitto viya suvaººakkhandho rattapadumasaº¹amajjhagat± viya suvaººan±v± pav±¼avedik±parikkhitto viya suvaººap±s±do virocittha. S±riputtamoggall±n±dayo mah±ther±pi na½ meghavaººa½ pa½suk³la½ p±rupitv± maºivammavammik± viya mah±n±g± pariv±rayi½su vantar±g± bhinnakiles± vijaµitajaµ± chinnabandhan± kule v± gaºe v± alagg±.
Iti bhagav± saya½ v²tar±go v²tar±gehi, v²tadoso v²tadosehi, v²tamoho v²tamohehi, nittaºho nittaºhehi, nikkileso nikkilesehi, saya½ buddho bahussutabuddhehi pariv±rito, pattapariv±rita½ viya kesara½, kesarapariv±rit± viya kaººik±, aµµhan±gasahassapariv±rito viya chaddanto n±gar±j±, navutiha½sasahassapariv±rito viya dhataraµµho ha½sar±j±, senaªgapariv±rito viya cakkavatti, marugaºapariv±rito viya sakko devar±j±, brahmagaºapariv±rito viya h±ritamah±brahm±, t±r±gaºapariv±rito viya puººacando, asamena buddhavesena aparim±ºena buddhavil±sena kapilavatthugamanamagga½ paµipajji.
Athassa puratthimak±yato suvaººavaºº± rasm² uµµhahitv± as²tihatthaµµh±na½ aggahesi. Pacchimak±yato dakkhiºahatthato, v±mahatthato suvaººavaºº± rasm² uµµhahitv± as²tihatthaµµh±na½ aggahesi. Upari kesantato paµµh±ya sabbakes±vattehi morag²vavaºº± rasm² uµµhahitv± gaganatale as²tihatthaµµh±na½ aggahesi. Heµµh± p±datalehi pav±¼avaºº± rasm² uµµhahitv± ghanapathaviya½ as²tihatthaµµh±na½ aggahesi. Eva½ samant± as²tihatthamatta½ µh±na½ chabbaºº± buddharasmiyo vijjotam±n± vipphandam±n± kañcanadaº¹ad²pik±hi niccharitv± ±k±sa½ pakkhandaj±l± viya c±tudd²pikamah±meghato nikkhantavijjullat± viya vidh±vi½su. Sabbadis±bh±g± suvaººacampakapupphehi vikiriyam±n± viya, suvaººaghaµ± nikkhantasuvaººarasadh±r±hi siñcam±n± viya, pas±ritasuvaººapaµaparikkhitt± viya, verambhav±tasamuµµhitaki½sukakaºik±rapupphacuººasamokiºº± viya vippakiri½su.
Bhagavatopi as²ti-anubyañjanaby±mappabh±dvatti½savaralakkhaºasamujjala½ sar²ra½ samuggatat±raka½ viya gaganatala½, vikasitamiva padumavana½, sabbap±liphullo viya yojanasatiko p±ricchattako, paµip±µiy± µhapit±na½ dvatti½s³cand±na½ dvatti½sas³riy±na½ dvatti½sacakkavatt²na½ dvatti½sadevar±j±na½ dvatti½samah±brahm±na½ siriy± siri½ abhibhavam±na½ viya virocittha, yath± ta½ dasahi p±ram²hi dasahi upap±ram²hi dasahi paramatthap±ram²hi sup³rit±hi samati½sap±ramit±hi alaªkata½. Kappasatasahas±dhik±ni catt±ri asaªkhyeyy±ni dinnad±na½ rakkhitas²la½ katakaly±ºakamma½ ekasmi½ attabh±ve osaritv± vip±ka½ d±tu½ µh±na½ alabham±na½ samb±dhapatta½ viya ahosi. N±v±sahassabhaº¹a½ ekan±va½ ±ropanak±lo viya, sakaµasahassabhaº¹a½ ekasakaµa½ ±ropanak±lo viya, pañcav²satiy± nad²na½ oghassa sambhijja mukhadv±re ekato r±s²bh³tak±lo viya ca ahosi.
Im±ya buddhasiriy± obh±sam±nass±pi ca bhagavato purato anek±ni daº¹ad²pikasahass±ni ukkhipi½su. Tath± pacchato. V±mapasse dakkhiºapasse. J±tikusumacampakavanamallikarattuppalan²luppalamakulasinduv±rapupph±ni ceva n²lap²t±divaººasugandhagandhacuºº±ni ca c±tudd²pikameghavissaµµhodakavuµµhiyo viya vippakiri½su. Pañcaªgikat³riyanigghos± ceva buddhadhammasaªghaguºappaµisa½yutt± thutighos± ca sabbadis± p³rayi½su. Devamanussan±gasupaººagandhabbayakkh±d²na½ akkh²ni amatap±na½ viya labhi½su. Imasmi½ pana µh±ne µhatv± padasahassena gamanavaººa½ vattu½ vaµµati. Tatrida½ mukhamatta½–
“Eva½ sabbaªgasampanno, kampayanto vasundhara½;
aheµhayanto p±º±ni, y±ti lokavin±yako.
Dakkhiºa½ paµhama½ p±da½, uddharanto nar±sabho;