Ambaµµhava½sakath±vaŗŗan±

274. GaŖg±ya dakkhiŗatoti gaŖg±ya n±ma nadiy± dakkhiŗadis±bh±ge. Br±hmaŗat±pas±ti brahmakulino t±pas±. Sara½ v± satti-±dayo v± parassa upari khipituk±massa mant±nubh±vena hattha½ na parivattati, hatthe pana aparivattante kuto ±vudha½ parivattissat²ti tath± aparivattana½ sandh±ya “±vudha½ na parivattat²”ti vutta½. Bhadra½ bhoti sampaµicchana½, s±dh³ti attho. Dhanun± khittasarena agaman²ya½ sasambh±rakath±nayena “dhanu agaman²yan”ti vutta½ yath± “dhanun± vijjhati, cakkhun± passat²”ti. Ambaµµha½ n±ma vijjanti satt±na½ sar²re abbhaŖga½ µhapet²ti ambaµµh± niruttinayena, eva½laddhan±ma½ mantavijjanti attho. Yato ambaµµh± vijj± etasmi½ atth²ti katv± kaŗho isi “ambaµµho”ti pańń±yittha, tabba½saj±tat±ya pan±ya½ m±ŗavo “ambaµµho”ti vohar²yati. So kira “katha½ n±m±ha½ dis±ya d±siy± kucchimhi nibbatto”ti ta½ h²na½ j±ti½ jigucchanto “hand±ha½ yath± tath± ima½ j±ti½ sodhess±m²”ti niggato. Tena vutta½ “id±ni me manoratha½ p³ress±m²”ti. Ayańhissa manoratho– vijj±balena r±j±na½ t±setv± tassa dh²tara½ laddhak±lato paµµh±ya my±ya½ d±saj±ti sodhit± bhavissat²ti.
Seµµhamanteti seµµhabh³te vedamante. Ko nu ki½ k±raŗ± d±siputto sam±no maddar³pi½ dh²tara½ y±cat²ti attho. Khurati chindati, khura½ v± p±ti pivat²ti khurappo, khuramassa agge app²yati µhap²yat²ti v± khurappo, saro. Mant±nubh±vena rańńo b±hukkhambhamatta½ j±ta½, tena pana b±hukkhambhena “ko j±n±ti, ki½ bhavissat²”ti r±j± bh²to ussaŖk² utrasto ahosi. Tath± ca vutta½ “bhayena vedham±no aµµh±s²”ti.
SarabhaŖgaj±take (j±. 2.17.52) ±gat±na½ daŗ¹ak²r±j±d²na½ pacch± okk±kar±j± ahosi, tesa½ pavatti ca sabbattha cirak±la½ p±kaµ±ti ±ha “daŗ¹ak²rańńo”ti-±di. Aparaddhassa daŗ¹ak²rańńo, aparaddho n±¼ikero, ajjuno c±ti sambandho. Satipi v±luk±divasse ±vudhavasseneva vin±soti vutta½ “±vudhavuµµhiy±”ti. “Ayampi ²diso mah±nubh±vo”ti mańńam±n± eva½ cintayant± bhayena avocunti daµµhabba½.
Undriyissat²ti bhindiyissati. Kammar³pańheta½ “pathav²”ti kammakattuvasena vuttatt± yath± “kusulo bhijjat²”ti. Ten±ha “bhijjissat²”ti. Thusamuµµh²ti pal±samuµµhi, bhusamuµµhi v±. Kasm±ti ±ha “sarasanthambhanamatte”ti-±di.
Bh²tatasit± bhayavasena chambhitasar²r± uddhaggalom± honti haµµhalom±, abh²tatasit± pana bhayupaddav±bh±vato acchambhitasar²r± patitalom± honti ahaµµhalom±, khemena sotthin± tiµµhanti, t±ya pana patitalomat±ya tassa sotthibh±vo p±kaµo hot²ti phalena k±raŗa½ vibh±vetu½ p±¼iya½ “pallomo’ti vuttanti dasseti “pannalomo”ti-±din±. Niruttinayena padasiddhi yath± ta½ bhayabheravasutte “bhiyyo pallomam±p±di½ arańńe vih±r±y±”ti (ma. ni. 1.36 ±dayo). Idanti os±navacana½. “Sace me r±j± ta½ d±rika½ dasseti, kum±ro sotthi pallomo bhavissat²”ti paµińń±karaŗa½ pakaraŗatoyeva p±kaµa½. Ten±ti kaŗhena. Manteti b±hukkhambhakamantassa paµippassambhakavijj±saŖkh±te mante. Evar³p±nańhi bhayupaddavakar±na½ mant±na½ eka½seneva paµippassambhakamant±honti yath± ta½ kusum±rakavijj±d²na½. Parivattiteti pajappite. Attano dh²tuy± apav±damocanattha½ ta½ ad±sa½ bhujissa½ karoti. Tass± anur³pe issariye µhapanattha½ u¼±re ca na½ µh±ne µhapesi. Ekena pakkhen±ti m±tupakkhena. Karuŗ±yanto samass±sanattha½ ±ha, na pana ucc±kul²nabh±vadassanattha½. Ten±ha “atha kho bhagav±”ti-±di.