Asan±dikiriy±ya kammavisesayogato asit±dipadeheva kammavisesasahito kiriy±viseso viññ±yat²ti vutta½ “asiteti piº¹ap±tabhojane”ti-±di. Aµµhavidhopi atthoti aµµhappak±ropi payojanaviseso.
Tattha piº¹ap±tabhojan±d²su attho n±ma imin± mah±sivattherav±davasena “imassa k±yassa µhitiy±”ti-±din± (sa½. ni. 4.120; a. ni. 6.58; 8.9; dha. sa. 1355; mah±ni. 206) sutte vutta½ aµµhavidhampi payojana½ dasseti. Mah±sivatthero (dha. sa. 1.1355) hi “heµµh± catt±ri aªg±ni paµikkhepo n±ma, upari pana aµµhaªg±ni payojanavasena samodh±netabb±n²”ti vadati. Tattha “y±vadeva imassa k±yassa µhitiy±”ti ekamaªga½, “y±pan±y±”ti eka½, “vihi½s³paratiy±”ti eka½, “brahmacariy±nuggah±y±”ti eka½, “iti pur±ºañca vedana½ paµihaªkh±m²”ti eka½, “navañca vedana½ na upp±dess±m²”ti eka½, “y±tr± ca me bhavissat²”ti eka½, “anavajjat± c±”ti eka½, ph±suvih±ro pana bhojan±nisa½samattanti eva½ aµµha aªg±ni payojanavasena samodh±netabb±ni. Aññath± pana “neva dav±y±”ti ekamaªga½, “na mad±y±”ti eka½, “na maº¹an±y±”ti eka½, “na vibh³san±y±”ti eka½, “y±vadeva imassa k±yassa µhitiy± y±pan±y±”ti eka½, “vihi½s³paratiy± brahmacariy±nuggah±y±”ti eka½, “iti pur±ºañca vedana½ paµihaªkh±mi, navañca vedana½ na upp±dess±m²”ti eka½, “y±tr± ca me bhavissat²”ti eka½, “anavajjat± ca ph±suvih±ro c±”ti pana bhojan±nisa½samattanti vutt±ni aµµhaªg±ni idh±nadhippet±ni. Kasm±ti ce? Payojan±nameva abh±vato, tesameva ca idha atthasaddena vuttatt±. Nanu ca “nevadav±y±ti-±din± nayena vutto”ti mariy±davacanena dutiyanayasseva idh±dhippetabh±vo viññ±yat²ti? Na, “neva dav±y±”ti-±din± paµikkhepaªgadassanamukhena paccavekkhaºap±¼iy± desitatt±, yath±desitatantikkamasseva mariy±dabh±vena dassanato. P±µhakkameneva hi “neva dav±y±ti-±din± nayen±”ti vutta½, na atthakkamena, tena pana “imassa k±yassa µhitiy±ti-±din± nayen±”ti vattabbanti.
Tidh± dente dvidh± g±ha½ sandh±ya “paµiggahaºa½ n±m±”ti vutta½, bhojan±digahaºatth±ya hattha-ot±raºa½ bhuñjan±di-atth±ya ±lopakaraºanti-±din± anukkamena bhuñjan±dipayogo v±yodh±tuvaseneva vibh±vito. V±yodh±tuvipph±renev±ti ettha eva-saddena nivattetabba½ dasseti “na koc²”ti-±din±. Kuñcik± n±ma av±puraºa½, ya½ “t±¼o”tipi vadanti. Yantaken±ti cakkayantakena. Yatati uggh±µananiggh±µana-ukkhipananikkhipan±d²su v±yamati eten±ti hi yantaka½. Sañcuººakaraºa½ musalakicca½. Antokatv± patiµµh±pana½ udukkhalakicca½. ¾lo¼itavilo¼itavasena parivattana½ hatthakicca½. It²ti eva½. Tatth±ti hatthakiccas±dhane, bh±valakkhaºe, nimitte v± bhumma½. Tanukakhe¼oti pasannakhe¼o. Bahalakhe¼oti ±vilakhe¼o. Jivh±saªkh±tena hatthena ±lo¼itavilo¼itavasena ito cito ca parivattaka½ jivh±hatthaparivattaka½. Kaµacchu, dabb²ti katthaci pariy±yavacana½. “Pume kaµacchu dabbitth²”ti hi vutta½. Idha pana yena bhojan±d²ni antokatv± gaºh±ti, so kaµacchu, y±ya pana tesamuddharaº±d²ni karoti, s± dabb²ti veditabba½. Pal±lasanth±ranti patiµµh±nabh³ta½ pal±l±disanth±ra½. Nidassanamattañheta½. Dh±rentoti patiµµh±nabh±vena sampaµicchanto. Pathav²sandh±rakajalassa ta½sandh±rakav±yun± viya paribhutt±h±rassa v±yodh±tun±va ±m±saye avaµµh±nanti dasseti “v±yodh±tuvaseneva tiµµhat²”ti imin±. Tath± paribhuttañhi ±h±ra½ v±yodh±tu heµµh± ca tiriyañca ghana½ parivaµuma½ katv± y±va pakk± sannirujjhanavasena ±m±saye patiµµhita½ karot²ti. Uddhana½ n±ma yattha ukkhaliy±d²ni patiµµh±petv± pacanti, y± “cull²”tipi vuccati. Rassadaº¹o daº¹ako. Patodo yaµµhi. It²ti vuttappak±ramatidisati. Vuttappak±rasseva hi dh±tuvasena vibh±van±. Tattha atiharat²ti y±va mukh± abhiharati. V²tiharat²ti tato kucchiya½ vimissa½ karonto harat²”ti (d². ni. µ². 1.214) ±cariyadhammap±latthero, ±cariy±nandatthero pana “tato y±va kucchi, t±va harat²”ti (vibha. m³laµ². 523) ±ha. Tadubhayampi atthato ekameva ubhayatth±pi kucchisambandhamatta½ haraºasseva adhippetatt±.
Apica atiharat²ti mukhadv±ra½ atikk±mento harati. V²tiharat²ti kucchigata½ passato harati. Dh±ret²ti ±m±saye patiµµhita½ karoti Parivattet²ti apar±para½ parivattana½ karoti. Sañcuººet²ti musalena viya sañcuººana½ karoti. Visoset²ti visosana½ n±tisukkha½ karoti. N²harat²ti kucchito bahi niddh±reti. Pathav²dh±tukiccesupi yath±vuttoyeva attho. T±ni pana ±h±rassa dh±raºaparivattanasañcuººanavisosan±ni pathav²sahit± eva v±yodh±tu k±tu½ sakkoti, na keval±, tasm± t±ni pathav²dh±tuy±pi kiccabh±vena vutt±ni. Sinehet²ti temeti. Allattañca anup±let²ti yath± v±yodh±tu-±d²hi ativiya sosana½ na hoti, tath± allabh±vañca n±ti-allat±karaºavasena anup±leti. Añjasoti ±h±rassa pavisanaparivattananikkhaman±d²na½ maggo. Viññ±ºadh±t³ti manoviññ±ºadh±tu pariyesanajjhoharaº±divij±nanassa adhippetatt±. Tattha tatth±ti tasmi½ tasmi½ pariyesanajjhoharaº±dikicce. Ta½ta½vij±nanassa paccayabh³to ta½nipph±dakoyeva payogo samm±payogo n±ma. Yena hi payogena pariyesan±di nipphajjati,. So tabbisayavij±nanampi nipph±deti n±ma tadavin±bh±vato. Tamanv±ya ±gamm±ti attho. ¾bhujat²ti pariyesanavasena, ajjh±haraºajiºº±jiººat±dipaµisa½vedanavasena ca t±ni pariyesanajjhoharaºajiºº±jiººat±d²ni ±vajjeti vij±n±ti. ¾vajjanapubbakatt± vij±nanassa vij±nanampettha gahitanti veditabba½. Atha v± samm±payogo n±ma samm±paµipatti. Tamanv±ya ±gamma. “Abbhantare att± n±ma koci bhuñjanako natth²”ti-±din± ±bhujati samann±harati, vij±n±t²ti attho. ¾bhogapubbako hi sabbo viññ±ºaby±p±roti “±bhujati”cceva vutta½.
Gamanatoti bhikkh±c±ravasena gocarag±ma½ uddissa gamanato. Pacc±gamanampi gamanasabh±vatt± imin±va saªgahita½. Pariyesanatoti gocarag±me bhikkh±ya ±hiº¹anato. Pariyesanasabh±vatt± imin±va paµikkamanas±l±di-upasaªkamanampi saªgahita½. Paribhogatoti dantamusalehi sañcuººetv± jivh±ya samparivattanakkhaºeyeva antarahitavaººagandhasaªkh±ravisesa½ suv±nadoºiya½ suv±navamathu viya paramajeguccha½ ±h±ra½ paribhuñjanato. ¾sayatoti eva½ paribhuttassa ±h±rassa pittasemhapubbalohit±sayabh±v³pagamanena paramajigucchanahetubh³tato ±m±sayassa upari patiµµh±nakapitt±dicatubbidh±sayato. ¾sayati ekajjha½ pavattam±nopi kammabalavavatthito hutv± mariy±davasena aññamañña½ asaªkarato tiµµhati pavattati etth±ti hi ±sayo, ±m±sayassa upari patiµµh±nako pitt±di catubbidh±sayo. Mariy±dattho hi ayam±k±ro. Nidh±natoti ±m±sayato. Nidheti yath±bhutto ±h±ro nicito hutv± tiµµhati etth±ti hi ±m±sayo “nidh±nan”ti vuccati. Aparipakkatoti bhutt±h±raparip±canena gahaº²saªkh±tena kammajatejas± aparip±kato. Paripakkatoti yath±vuttakammajatejas±va parip±kato. Phalatoti nipphattito, samm±paripaccam±nassa, asamm±paripaccam±nassa ca bhutt±h±rassa yath±kkama½ kes±dikuºapadaddu-±dirog±bhinipphattisaªkh±tapayojanatoti v± attho. “Idamassa phalan”ti hi vutta½. Nissandanatoti akkhikaºº±d²su anekadv±resu ito cito ca vissandanato. Vuttañhi–
“Anna½ p±na½ kh±dan²ya½, bhojanañca mah±raha½;
ekadv±rena pavisitv±, navadv±rehi sandat²”ti. (Visuddhi. 1.303).
Sammakkhanatoti hattha-oµµh±di-aªgesu navasu dv±resu paribhogak±le, paribhuttak±le ca yath±raha½ sabbaso makkhanato. Sabbattha ±h±re paµikk³lat± paccavekkhitabb±ti saha p±µhasesena yojan±. Ta½ta½kiriy±nipphattipaµip±µivasena c±ya½ “gamanato”ti-±dik± anupubb² µhapit±. Sammakkhana½ pana paribhog±d²su labbham±nampi nissandavasena visesato paµikk³lanti sabbapacch± µhapitanti daµµhabba½.
Pattak±leti yuttak±le, yath±vuttena v± tejena paripaccanato ucc±rapass±vabh±va½ pattak±le. Vegasandh±raºena uppannapari¼±hatt± sakalasar²rato sed± muccanti. Tatoyeva akkh²ni paribbhamanti, cittañca ekagga½ na hoti. Aññe ca s³labhagandar±dayo rog± uppajjanti. Sabba½ tanti sedamuccan±dika½.
Aµµh±neti manuss±manussapariggahite khettadev±yatan±dike ayuttaµµh±ne. T±dise hi karonta½ kuddh± manuss±, amanuss± v± j²vitakkhayampi p±penti. ¾patt²ti pana bhikkhubhikkhun²na½ yath±raha½ dukkaµap±cittiy±. Patir³pe µh±neti vuttavipar²te µh±ne. Sabba½ tanti ±patti-±dika½.
Nikkham±pet± att± n±ma atthi, tassa k±mat±ya nikkhamananti b±lamaññana½ nivattetu½ “ak±mat±y±”ti vutta½, attano anicch±ya apayogena v±yodh±tuvipph±reneva nikkhamat²ti vutta½ hoti. Sannicit±ti samuccayena µhit±. V±yuvegasamupp²¼it±ti v±yodh±tuy± vegena samantato avap²¼it±, nikkhamanassa ceta½ hetuvacana½. “Sannicit± ucc±rapass±v±”ti vatv± “so pan±ya½ ucc±rapass±vo”ti puna vacana½ sam±h±radvandepi pulliªgapayogassa sambhavat±dassanattha½. Ekattameva hi tassa niyatalakkhaºanti. Attan± nirapekkha½ nissaµµhatt± neva attano atth±ya santaka½ v± hoti, kassacipi d²yanavasena anissajjitatt±, jigucchan²yatt± ca na parassap²ti attho. Sar²ranissandov±ti sar²rato vissandanameva nikkhamanamatta½. Sar²re sati so hoti, n±sat²ti sar²rassa ±nisa½samattantipi vadanti. Tadayuttameva nidassanena visamabh±vato. Tattha hi “paµijagganamattamev±”ti vutta½, paµisodhanamatta½ ev±ti cassa attho. Ve¼un±¼i-±di-udakabh±jana½ udakatumbo. Tanti cha¹¹ita-udaka½.
“Gateti gamane”ti pubbe abhikkamapaµikkamagahaºena gamanepi purato, pacchato ca k±yassa atiharaºa½ vuttanti idha gamanameva gahitan”ti (vibha. m³laµ². 525) ±cariy±nandattherena vutta½, ta½ keciv±do n±ma ±cariyadhammap±lattherena kata½. Kasm±ti ce? Gamane pavattassa purato, pacchato ca k±y±tiharaºassa tadavin±bh±vato padav²tih±raniyamit±ya gamanakiriy±ya eva saªgahitatt±, vibhaªgaµµhakath±d²hi (abhi. aµµha. 2.523) ca virodhanato. Vuttañhi tattha gamanassa ubhayattha samavarodhatta½, bhedattañca–
“Ettha ca eko iriy±patho dv²su µh±nesu ±gato. So heµµh± ‘abhikkante paµikkante’ti ettha bhikkh±c±rag±ma½ gacchato ca ±gacchato ca addh±nagamanavasena kathito. ‘Gate µhite nisinne’ti ettha vih±re cuººikap±duddh±ra-iriy±pathavasena kathitoti veditabbo”ti.
“Gate”ti-±d²su avatth±bhedena kiriy±bhedoyeva, na pana atthabhedoti dassetu½ “gacchanto v±”ti-±di vutta½. Ten±ha “tasm±”ti-±di Tattha sutteti d²ghanik±ye, majjhimanik±ye ca saªg²te satipaµµh±nasutte (d². ni. 2.372; ma. ni. 1.105) addh±na-iriy±path±ti cirapavattak± d²ghak±lik± iriy±path± addh±nasaddassa cirak±lavacanato “addhaniya½ assa ciraµµhitikan”ti-±d²su (d². ni. 2.184; 3.177; p±r±. 21) viya, addh±nagamanapavattak± v± d²ghamaggik± iriy±path±. Addh±nasaddo hi d²ghamaggapariy±yo “addh±nagamanasamayo”ti-±d²su (p±ci. 213, 217) viya. Majjhim±ti bhikkh±c±r±divasena pavatt± n±ticirak±lik±, n±tid²ghamaggik± v± iriy±path±. Cuººiya-iriy±path±ti vih±re, aññattha v± ito cito ca parivattan±divasena pavatt± appamattakabh±vena cuººavicuººiyabh³t± iriy±path±. Appamattakampi hi “cuººavicuººan”ti loke vadanti. “Khuddakacuººika-iriy±path±”tipi p±µho, khuddak± hutv± vuttanayena cuººik± iriy±path±ti attho. Tasm±ti eva½ avatth±bhedena iriy±pathabhedamattassa kathanato. Tesup²ti “gate µhite”ti-±d²supi. Vuttanayen±ti “abhikkante”ti-±d²su vuttanayena.
Aparabh±geti gamana-iriy±pathato aparabh±ge. Ýhitoti µhita-iriy±pathasampanno. Etthev±ti caªkamaneyeva. Eva½ sabbattha yath±raha½.
Gamanaµh±nanisajj±na½ viya nis²danasayanassa kamavacanamayutta½ yebhuyyena tath± kam±bh±vatoti “uµµh±ya” micceva vutta½.
J±garitasaddasannidh±nato cettha bhavaªgotaraºavasena niddokkamanameva sayana½, na pana piµµhipas±raºamattanti dasseti “kiriy±mayapavatt±nan”ti-±din±. Div±seyyasikkh±pade (p±r±. 77) viya piµµhipas±raºass±pi sayana-iriy±pathabh±vena ekalakkhaºatt± etth±varodhana½ daµµhabba½. Karaºa½ kiriy±, k±y±dikicca½, ta½ nibbattent²ti kiriy±may±ni taddhitasadd±namanekatthavuttito. Atha v± ±vajjanadvayakicca½ kiriy±, t±ya pakat±ni, nibbatt±ni v± kiriy±may±ni. ¾vajjanavasena hi bhavaªgupacchede sati v²thicitt±ni uppajjant²ti. Apar±paruppattiy± n±nappak±rato vattanti parivattant²ti pavatt±ni. Katthaci pana “citt±nan”ti p±µho, so abhidhammaµµhakath±d²hi, (vibha. aµµha. 523) taµµ²k±hi ca viruddhatt± na por±ºap±µhoti veditabbo. Kiriy±may±ni eva pavatt±ni tath±, javana½, sabbampi v± chadv±rikav²thicitta½. Ten±ha abhidhammaµ²k±ya½ (vibha. m³laµ². 525) “k±y±dikiriy±mayatt± ±vajjanakiriy±samuµµhitatt± ca javana½, sabbampi v± chadv±rappavatta½ kiriy±mayapavatta½ n±m±”ti. Appavattanti niddokkamanak±le anuppajjana½ sutta½ n±m±ti attho gahetabbo. Neyyatthavacanañhi ida½, itarath± chadv±rikacitt±na½ purecar±nucaravasena uppajjant±na½ sabbesampi dv±ravimuttacitt±na½ pavatta½ sutta½ n±ma siy±, evañca katv± niddokkamanak±lato aññasmi½ k±le uppajjant±na½ dv±ravimuttacitt±nampi pavatta½ j±garite saªgayhat²ti veditabba½.
Cittassa payogak±raºabh³te oµµh±dike paµicca yath±saka½ µh±ne saddo j±yat²ti ±ha “oµµhe ca paµicc±”ti-±di. Kiñc±pi saddo yath±µh±na½ j±yati, oµµh±lan±din± pana payogeneva j±yati, na vin± tena payogen±ti adhipp±yo. Keci pana vadanti “oµµhe c±ti-±di sadduppattiµµh±nanidassanan”ti, tadayuttameva tath± avacanato. Na hi “oµµhe ca paµicc±”ti-±din± sasamuccayena kammavacanena µh±navacana½ sambhavat²ti. Tadanur³panti tassa saddassa anur³pa½. Bh±sanassa paµisañcikkhanavirodhato tuºh²bh±vapakkhe “aparabh±ge bh±sito iti paµisañcikkhat²”ti na vutta½, tena ca viññ±yati “tuºh²bh³tova paµisañcikkhat²ti attho”ti.
Bh±sanatuºh²bh±v±na½ sabh±vato bhede sati aya½ vibh±go yutto siy±, n±sat²ti anuyogen±ha “up±d±r³papavattiyañh²”ti-±di. Up±d±r³passa sadd±yatanassa pavatti tath±, sadd±yatanassa pavattana½ bh±sana½, appavattana½ tuºh²ti vutta½ hoti.
Yasm± pana mah±sivattherav±de anantare anantare iriy±pathe pavattar³p±r³padhamm±na½ tattha tattheva nirodhadassanavasena sampaj±nak±rit± gahit±, tasm± ta½ mah±satipaµµh±nasutte (d². ni. 2.376; ma. ni. 1.109) ±gata-asammohasampajaññavipassan±v±ravasena veditabba½, na catubbidhasampajaññavibh±gavasena, ato tattheva tamadhippeta½, na idh±ti dassento “tayidan”ti-±dim±ha. Asammohasaªkh±ta½ dhura½ jeµµhaka½ yassa vacanass±ti asammohadhura½, mah±satipaµµh±nasutteyeva tassa vacanassa adhippetabh±vassa hetugabbhamida½ vacana½. Yasm± panettha sabbampi catubbidha½ sampajañña½ labbhati y±vadeva s±maññaphalavisesadassanapadh±natt± imiss± desan±ya, tasm± ta½ idha adhippetanti dassetu½ “imasmi½ pan±”ti-±di vutta½. Vuttanayenev±ti abhikkant±d²su vuttanayeneva. Nanu “satisampajaññena samann±gato”ti etassa uddesass±ya½ niddeso, atha kasm± sampajaññavaseneva vitth±ro katoti codana½ sodhento “sampaj±nak±r²ti c±”ti-±dim±ha, satisampayuttasseva sampaj±nassa vasena atthassa viditabbatt± eva½ vitth±ro katoti vutta½ hoti. “Satisampayuttassev±”ti ca imin± yath± sampajaññassa kiccato padh±nat± gahit±, eva½ satiy±p²ti attha½ dasseti, na paneta½ satiy± sampajaññena saha bh±vamattadassana½. Na hi kad±ci satirahit± ñ±ºappavatti atth²ti.
Nanu ca sampajaññavasenev±ya½ vitth±ro, atha kasm± satisampayuttassa sampajaññassa vasena attho veditabboti codanampi sodheti “satisampajaññena samann±gatoti etassa hi padassa aya½ vitth±ro”ti imin±. Ida½ vutta½ hoti– “satisampajaññena samann±gato”ti eva½ ekato uddiµµhassa atthassa vitth±ratt± uddese viya niddesepi tadubhaya½ samadhurabh±veneva gahitanti. Imin±pi hi satiy± sampajaññena samadhurata½yeva vibh±veti ekato uddiµµhassa atthassa vitth±rabh±vadassanena tadatthassa siddhatt±. Id±ni vibhaªganayen±pi tadattha½ samatthetu½ “vibhaªgappakaraºe pan±”ti-±di vutta½. Imin±pi hi sampajaññassa viya satiy±pettha padh±nata½yeva vibh±veti. Tattha et±ni pad±n²ti “abhikkante paµikkante sampaj±nak±r² hot²”ti-±d²ni uddesapad±ni. Vibhatt±nev±ti satiy± sampajaññena sampayogamakatv± sabbaµµh±nesu visu½ visu½ vibhatt±niyeva.
Majjhimabh±ºak±, pana ±bhidhammik± (vibha. aµµha. 523) ca eva½ vadanti– eko bhikkhu gacchanto añña½ cintento añña½ vitakkento gacchati, eko kammaµµh±na½ avissajjetv±va gacchati. Tath± eko tiµµhanto añña½ cintento añña½ vitakkento tiµµhati, eko kammaµµh±na½ avissajjetv±va tiµµhati. Eko nis²danto añña½ cintento añña½ vitakkento nis²dati, eko kammaµµh±na½ avissajjetv±va nis²dati. Eko sayanto añña½ cintento añña½ vitakkento sayati, eko kammaµµh±na½ avissajjetv±va sayati. Ettakena pana gocarasampajañña½ na p±kaµa½ hot²ti caªkamanena d²penti. Yo hi bhikkhu caªkama½ otaritv± caªkamanakoµiya½ µhito pariggaºh±ti “p±c²nacaªkamanakoµiya½ pavatt± r³p±r³padhamm± pacchimacaªkamanakoµi½ appatv± ettheva niruddh±, pacchimacaªkamanakoµiya½ pavatt±pi p±c²nacaªkamanakoµi½ appatv± ettheva niruddh±, caªkamanavemajjhe pavatt± ubho koµiyo appatv± ettheva niruddh±, caªkamane pavatt± r³p±r³padhamm± µh±na½ appatv± ettheva niruddh±, µh±ne pavatt± nisajja½, nisajj±ya pavatt± sayana½ appatv± ettheva niruddh±”ti eva½ pariggaºhanto pariggaºhantoyeva bhavaªga½ ot±reti, uµµhahanto kammaµµh±na½ gahetv±va uµµhahati. Aya½ bhikkhu gat±d²su sampaj±nak±r² n±ma hoti.
Eva½ pana sutte kammaµµh±na½ avibh³ta½ hoti, kammaµµh±na½ avibh³ta½ na k±tabba½, tasm± yo bhikkhu y±va sakkoti, t±va caªkamitv± µhatv± nis²ditv± sayam±no eva½ pariggahetv± sayati “k±yo acetano, mañco acetano, k±yo na j±n±ti ‘aha½ mañce sayito’ti, mañcopi na j±n±ti ‘mayi k±yo sayito’ti. Acetano k±yo acetane mañce sayito”ti. Eva½ pariggaºhanto pariggaºhantoyeva citta½ bhavaªga½ ot±reti, pabujjhanto kammaµµh±na½ gahetv±va pabujjhati, aya½ sutte sampaj±nak±r² n±ma hoti.
“K±y±dikiriy±nipphattanena tammayatt±, ±vajjanakiriy±samuµµhitatt± ca javana½, sabbampi v± chadv±rappavatta½ kiriy±mayapavatta½ n±ma, tasmi½ sati j±garita½ n±ma hot²”ti pariggaºhanto bhikkhu j±garite sampaj±nak±r² n±ma. Apica rattindiva½ cha koµµh±se katv± pañca koµµh±se jaggantopi j±garite sampaj±nak±r² n±ma hoti.
Vimutt±yatanas²sena dhamma½ desentopi, b±tti½sa tiracch±nakath± pah±ya dasakath±vatthunissita½ sapp±yakatha½ kathentopi bh±site sampaj±nak±r² n±ma.
Aµµhati½s±ya ±rammaºesu cittaruciya½ manasik±ra½ pavattentopi dutiyajjh±na½ sam±pannopi tuºh²bh±ve sampaj±nak±r² n±ma. Dutiyañhi jh±na½ vac²saªkh±ravirahato visesato tuºh²bh±vo n±m±ti. Ayampi nayo purimanayato visesanayatt± idh±pi ±haritv± vattabbo. Tath± hesa abhidhammaµµhakath±d²su (vibha. aµµha. 523) “aya½ panettha aparopi nayo”ti ±rabhitv± yath±vuttanayo vibh±vitoti. “Eva½ kho mah±r±j±”ti-±di yath±niddiµµhassa atthassa nigamana½, tasm± tattha niddes±nur³pa½ attha½ dassento “evan”ti-±dim±ha. Satisampayuttassa sampajaññass±ti hi niddes±nur³pa½ atthavacana½. Tattha vinicchayo vuttoyeva. Evanti imin± vuttappak±rena abhikkantapaµikkant±d²su sattasu µh±nesu pacceka½ catubbidhena pak±ren±ti attho.