Iddhip±µih±riyakath±vaººan±

20. Nicayana½ dhanadhaññ±na½ sañcayana½ nicayo, tattha niyutt±ti necayik±, gahapati eva necayik± gahapatinecayik±. Ettak±ni jaªghasahass±n²ti parim±º±bh±vato sahassehipi aparim±ºagaºan±. Tenev±ti imassa vasena sannipatit±ya eva½ mahatiy± paris±ya bandhanamokkha½ k±tu½ labbhati, eteneva k±raºena.
21. Cittutr±sabhayanti cittassa utr±san±k±rena pavattabhaya½, na ñ±ºabhaya½, n±pi “bh±yati etasm±”ti eva½ vutta½ ±rammaºabhaya½. Chambhitattanti teneva cittutr±sabhayena sakalasar²rassa chambhitabh±vo. Lomaha½soti teneva bhayena, tena ca chambhitattena sakalasar²re lom±na½ haµµhabh±vo, so pana tesa½ bhittiya½ n±gadant±na½ viya uddha½mukhat±ti ±ha “lom±na½ uddhaggabh±vo”ti. Antantena ±vijjhitv±ti attano nis²danattha½ nig³¼haµµh±na½ upaparikkhanto paribb±jak±r±ma½ pariyantena anusa½y±yitv±, kassacideva sunakkhattassa v± sunakkhattasadisassa v± sabbaññupaµiñña½ appah±ya satthu sammukh²bh±ve sattadh± tassa muddh±phalana½ dhammat±. Tena vutta½ “m± nassatu b±lo”ti-±di.
22. Sa½sappat²ti tattheva p±s±ºaphalake b±lad±rako viya uµµh±tu½ asakkonto avas²danavasena ito cito ca sa½sappati. Ten±ha “os²dat²”ti. Tattheva sañcarat²ti tasmi½yeva p±s±ºe ±nisadupaµµhino sañcalana½ nisajjavaseneva sañcarati, na uµµh±ya padas±.
23. Vinaµµhar³poti sambh±van±ya vin±sena, l±bhassa vin±sena ca vinaµµhasabh±vo.

Paµhamabh±ºav±ravaººan± niµµhit±.

25. Goyutteh²ti balavantabal²baddayojitehi.
26. Tass±ti j±liyassa. Ayañhi maº¹isena paribb±jakena saddhi½ bhagavanta½ upasaªkamitv± dhamma½ suºi, tato puretara½ bhagavato guº±na½ aj±nanak±le aya½ pavatti. Tenev±ha “tiµµhatu t±va p±µih±riya½…pe… par±jayo bhavissat²”ti.
27. Tiºas²hoti tiºasadisaharitavaººo s²ho. K±¼as²hoti k±¼avaººo s²ho. Paº¹us²hoti paº¹uvaººo s²ho. Kesaras²hoti kesaravanto setavaººo, lohitavaººo v± s²ho. Migaraññoti ettha miga-saddo kiñc±pi pasadakuruªg±d²su kesucideva catuppadesu niru¼ho, idha pana sabbas±dh±raºavasen±ti dassento “migaraññoti sabbacatuppad±na½ rañño”ti vutta½. ¾gantv± seti etth±ti ±sayo, niv±sanaµµh±na½. S²han±danti parissay±na½ sahanato, paµipakkhassa ca hananato “s²ho”ti laddhan±massa mig±dhipassa ghosa½, so pana tena yasm± kutocipi abh²tabh±vena pavatt²yati, tasm± vutta½ “abh²tan±dan”ti. Tattha tattha t±su t±su dis±su gantv± caritabbat±ya bhakkhitabbat±ya gocaro gh±soti ±ha “gocar±y±ti ±h±ratth±y±”ti. Vara½ varanti migasaªghe migasam³he muduma½sat±ya vara½ vara½ mahi½savanavar±h±di½ vadhitv±ti yojan±. Ten±ha “th³la½ th³lan”ti. Varavarabh±vena hi tassa varabh±vo icchito. S³rabh±va½ sannissita½ s³rabh±vasannissita½, tena. S³rabh±ven±pi hi “ki½ ime p±ºake dubbale hantv±”ti appath±mesu p±ºesu k±ruñña½ upatiµµhati.
28. Vigh±soti parassa bhakkhitasesat±ya vir³po gh±so vigh±so, ucchiµµha½. Ten±ha “bhakkhit±tirittama½san”ti, tasmi½ vigh±se, vigh±sanimittanti attho. Asmim±nadosen±ti asmim±nadosahetu, aha½k±ranimittanti attho. So panassa asmim±no yath± uppajji, ta½ dassetu½ “tatr±yan”ti-±di vutta½.
“Seg±laka½yev±”tipi p±µho, yath±vuttova attho. Bheraº¹aka½yev±ti bheraº¹asakuºaravasadisa½yeva, bheraº¹o n±ma eko pakkh² dvimukho, tassa kira saddo ativiya vir³po aman±po. Ten±ha “appiya-aman±pasaddamev±”ti. Samm±paµipattiy± visesato suµµhu gat±ti sugat±, samm±sambuddh±. Te apad±yanti sodhenti sattasant±na½ eteh²ti sugat±pad±n±ni, tisso sikkh±. Yasm± t±hi te “sugat±”ti lakkh²yanti, t± ca tesa½ ov±dabh³t±, tasm± “sugatalakkhaºes³”ti-±di vutta½. Yadi t± sugatassa lakkhaºabh³t±, s±sanabh³t± ca, katha½ panesa p±thikaputto tattha t±su sikkh±su j²vati, ko tassa t±hi sambandhoti ±ha “etassa h²”ti-±di. Sambuddh±na½ dem±ti dent²ti buddhasaññ±ya dent²ti adhipp±yo. Tena esa…pe… j²vati n±ma na sugatanvaya-ajjhupagamanato. “Tath±gate”ti-±di ekatte puthuvacananti ±ha “tath±gatan”ti-±di. Bahuvacana½ eva garusmi½ ekasmimpi bahuvacanappayogato ekavacana½ viya vutta½ vacanavipall±sena.
29. Samekkhitv±ti sama½ katv± micch±dassanena apekkhitv±, ta½ pana apekkhana½ tath± maññanamev±ti ±ha “maññitv±”ti. Pubbe vutta½ samekkhanampi maññana½ ev±ti vutta½ “amaññ²ti puna amaññitth±”ti, tena apar±para½ tassa maññanappavatti½ dasseti. Bheraº¹akarava½ kosati vikkosat²ti kotthu.
30. Te te p±ºe by±p±dento ghasat²ti byagghoti imin± nibbacanena “byaggho”ti migar±jassapi siy± n±manti ±ha “byagghoti maññat²ti s²hohamasm²ti maññat²”ti. Yadipi yath±vuttanibbacanavasena s²hopi “byaggho”ti vattabbata½ arahati, byaggha-saddo pana migar±je eva niru¼hoti dassento “s²hena v±”ti-±dim±ha.
31. S²hena vicaritavane sa½va¹¹hatt± vutta½ “mah±vane suññavane viva¹¹ho”ti.
34. Kilesabandhan±ti taºh±bandhanato. Taºh±bandhanañhi thira½ da¼habandhana½ dummocan²ya½. Yath±ha–
“S±rattaratt± maºikuº¹alesu,
puttesu d±resu ca y± apekkh±;
eta½ da¼ha½ bandhanam±hu dh²r±,
oh±rina½ sithila½ duppamuñcan”ti. (Dha. pa. 346; j±. 1.2.102).
Kilesabandhan±ti v± dasavidhasa½yojanato. Mah±vidugga½ n±ma catt±ro ogh± mahanta½ jalavidugga½ viya anupacitakusalasambh±rehi duggamaµµhena.