27. Dev± paµhama½ paµiggaŗhant²ti “lokan±tha½ mah±purisa½ sayameva paµhama½ paµiggaŗh±m±”ti sańj±tag±ravabahum±n± attano p²ti½ pavedent± kh²ŗ±sav± suddh±v±sabrahm±no ±dito paµiggaŗhanti. S³tivesanti s³tijagganadh±tivesa½. Eketi abhayagiriv±sino. Macchakkhisadisa½ chavivasena. Aµµh±si na nis²di, na nipajji v±. Tena vutta½ “µhit±va bodhisatta½ bodhisattam±t± vij±yat²”ti. Niddukkhat±ya µhit± eva hutv± vij±yati. Dukkhassa hi balavabh±vato ta½ dukkha½ asaham±n± ańń± itthiyo nisinn± v± nipann± v± vij±yanti.
28. Ajinappaveŗiy±ti ajinacammehi sibbitv± katapaveŗiy±. Mah±tejoti mah±nubh±vo. Mah±yasoti mah±pariv±ro, vipulakittighoso ca.
29. Bhaggavibhagg±ti samb±dhaµµh±nato nikkhamanena vibh±vitatt± bhagg±, vibhagg± viya ca hutv±, tena nesa½ avisadabh±vameva dasseti. Alaggo hutv±ti gabbh±saye, yonipadese ca katthaci alaggo asatto hutv±, yato “dhamakaraŗato udakanikkhamanasadisan”ti vutta½. Udaken±ti gabbh±sayagatena udakena. Amakkhitova nikkhamati sammakkhitassa t±disassa udakasemh±dikasseva tattha abh±vato. Bodhisattassa hi puńń±nubh±vato paµisandhiggahaŗato paµµh±ya ta½ µh±na½ pubbepi visuddha½ visesato paramasugandhagandhakuµi viya candanagandha½ v±yanta½ tiµµhati.
Udakavaµµiyoti udakakkhandh±.
31. Muhuttaj±toti muhuttena j±to hutv± muhuttamattova. Anudh±riyam±neti anuk³lavasena n²yam±ne. ¾gat±nev±ti ta½ µh±na½ upagat±ni eva. Anekas±khanti ratanamay±nekasatapatiµµh±nah²raka½. Sahassamaŗ¹alanti tesa½ upariµµhita½ anekasahassamaŗ¹alah²raka½. Mar³ti dev±. Na kho pana eva½ daµµhabba½ padav²tih±rato pageva dis±vilokanassa katatt±. Ten±ha “mah±satto h²”ti-±di. EkaŖgaŗ±n²ti vivaµabh±vena vih±raŖgaŗapariveŗaŖgaŗ±ni viya ekaŖgaŗasadis±ni ahesu½. Sadisopi natth²ti tumh±ka½ ida½ vilokana½ visiµµhe passitu½ “idha tumhehi sadisopi natthi, kuto uttaritaro”ti ±ha½su. Aggoti padh±no, kena panassa padh±nat±ti ±ha “guŗeh²”ti. Paµhama-saddo cettha padh±napariy±yo. Bodhisattassa pana padh±nat± anańńas±dh±raŗ±ti ±ha “sabbapaµhamo”ti, sabbapadh±noti attho. Etassev±ti aggasaddasseva. Ettha ca mahesakkh± t±va dev± tath± ca vadanti, itare pana kathanti? Mah±sattassa ±nubh±vadassan±din±. Mahesakkh±nańhi dev±na½ mah±sattassa ±nubh±vo viya tena sadis±nampi ±nubh±vo paccakkho ahos²ti, itare pana tesa½ vacana½ sutv± saddahant± anuminant± tath± ±ha½su. Parip±kagatapubbahetusa½siddh±ya dhammat±ya codiyam±no imasmi½…pe… by±k±si.
J±tamattasseva bodhisattassa µh±n±d²ni yesa½ vises±dhigam±na½ pubbanimittabh³t±n²ti te niddh±retv± dassento “ettha c±”ti-±dim±ha. Tattha patiµµh±na½ caturiddhip±dapaµil±bhassa pubbanimitta½ iddhip±davasena lokuttaradhammesu suppatiµµhitabh±vasamijjhanato. Uttar±bhimukhabh±vo lokassa uttaraŗavasena gamanassa pubbanimitta½. Tena hi bhagav± sadevakassa lokassa abhibh³to, kenaci anabhibh³to ahosi. Ten±ha “mah±jana½ ajjhottharitv± abhibhavitv± gamanassa pubbanimittan”ti. Tath± sattapadagamana½ sattapadabojjhaŖgasampanna-ariyamaggagamanassa. Suvisuddhasetacchattadh±raŗa½ suvisuddhavimuttichattadh±raŗassa. Pańcar±jakakudhabhaŗ¹asam±yogo pańcavidhavimuttiguŗasam±yogassa. An±vaµadis±nuvilokana½ an±vaµań±ŗat±ya. “Aggohamasm²”ti-±din± achambhitav±c±bh±sana½ kenaci avibandhan²yat±ya appavattiyassa saddhammacakkappavattanassa. “Ayamantim± j±t²”ti ±yati½ j±tiy± abh±vakittan± anup±di…pe… pubbanimittanti veditabba½ tassa tassa an±gate laddhabbavisesassa ta½ ta½ nimitta½ abyabhic±r²ti katv±. Na ±gatoti imasmi½ sutte, ańńattha ca vakkham±n±ya anupubbiy± na ±gato. ¾haritv±ti tasmi½ tasmi½ sutte, aµµhakath±su ca ±gatanayena ±haritv± d²petabbo.
“Dasasahassilokadh±tu kamp²”ti ida½ satipi idha p±¼iya½ ±gatatte vakkham±n±na½ acchariy±na½ m³labh³ta½ dassetu½ vutta½, eva½ ańńampi evar³pa½ daµµhabba½. Tantibaddh± v²ŗ± cammabaddh± bheriyoti pańcaŖgikat³riyassa nidassanamatta½, ca-saddena v± itaresampi saŖgaho daµµhabbo. “Andubandhan±d²ni taŖkhaŗe eva chajjitv± puna p±katik±neva honti, tath± jaccandh±d²na½ cakkhusot±d²ni tath±r³pakammapaccay± tasmi½yeva khaŗe uppajjitv± t±vadeva vigacchant²”ti vadanti. Chijji½s³ti ca p±desu bandhaµµh±nesu chijji½su. Vigacchi½s³ti v³pasami½su. ¾k±saµµhakaratan±ni n±ma ta½ta½vim±nagatamaŗiratan±d²ni. Sakatejobh±sit±n²ti ativiya samujjal±ya attano pabh±ya obh±sit±ni ahesu½. Nappavatt²ti na sannip±to. Na v±y²ti kharo v±to na v±yi. Mudusukho pana satt±na½ sukh±vaho v±yi. Pathavigat± ahesu½ uccaµµh±ne µh±tu½ avisahant±. Utusampannoti anuŗh±s²tat±saŖkh±tena utun± sampanno. Apphoµana½ vuccati bhujahatthasaŖghaµµanasaddo, atthato pana v±mahattha½ ure µhapetv± dakkhiŗena puthup±ŗin± hatthat±¼anena saddakaraŗa½. Mukhena usse¼ana½ saddassa muńcana½ se¼ana½. Ekaddhajam±l± ahosi nirantara½ dhajam±l±samodh±nagat±ya. Na kevalańca et±ni eva, atha kho ańń±nipi “vicittapupphasugandhapupphavassadevopavassi s³riye dissam±ne eva t±rak± obh±si½su, accha½ vippasanna½ udaka½ pathavito ubbhijji, bil±say± ca tiracch±n± ±sayato nikkhami½su, r±gadosamoh±pi tanu bhavi½su, pathaviya½ rajo v³pasami, aniµµhagandho vigacchi, dibbagandho v±yi, r³pino dev± sar³peneva manuss±na½ ±p±tha½ agama½su, satt±na½ cut³pap±t± n±hesun”ti evam±d²ni y±ni mah±bhin²h±rasamaye uppann±ni dvatti½sapubbanimitt±ni, t±ni anavasesato tad± ahesunti.
Tatr±p²ti tesupi pathavikamp±d²su eva½ pubbanimittabh±vo veditabbo. Na kevala½ sampatij±tassa µh±n±d²su ev±ti adhipp±yo. Sabbańńutańń±ŗapaµil±bhassa pubbanimitta½ sabbassa ńeyyassa, titthakaramatassa ca c±lanato. Kenaci anuss±hit±na½yeva imasmi½yeva ekacakkav±¼e sannip±to kenaci anuss±hit±na½yeva ekappah±reneva sannipatitv± dhammapaµiggaŗhanassa pubbanimitta½. Paµhama½ devat±na½ paµiggahaŗa½ dibbavih±rapaµil±bhassa, pacch± manuss±na½ paµiggahaŗa½ tattheva µh±nassa niccalasabh±vato ±neńjavih±rapaµil±bhassa pubbanimitta½. V²ŗ±na½ saya½ vajjana½ par³padesena vin± sayameva anupubbavih±rapaµil±bhassa pubbanimitta½. Bher²na½ vajjana½ cakkav±¼apariyant±ya paris±ya pavedanasamatthassa dhammabheriy± anus±vanassa amatadundubhighosanassa pubbanimitta½. Andubandhan±d²na½ chedo m±navinibandhabhedanassa pubbanimitta½. Mah±janassa rogavigamo tasseva sakalavaµµadukkharogavigamabh³tassa saccapaµil±bhassa pubbanimitta½. “Mah±janass±”ti pada½ “mah±janassa dibbacakkhupaµil±bhassa, mah±janassa dibbasotadh±tupaµil±bhass±”ti-±din± tattha tattha ±netv± sambandhitabba½. Iddhip±dabh±van±vasena s±tisayań±ŗajavasampattisiddh²ti ±ha “p²µhasapp²na½ javasampad± caturiddhip±dapaµil±bhassa pubbanimittan”ti. Supaµµanasamp±puŗana½ catupaµisambhid±dhigamassa pubbanimitta½. Atth±di-anur³pa½ atth±d²su sampaµipattibh±vato. Ratan±na½ sakatejobh±sitatta½ ya½ lokassa dhammobh±sa½ dassessati, tena tassa sakatejobh±sitattassa pubbanimitta½.
Catubrahmavih±rapaµil±bhassa pubbanimitta½ tassa sabbaso verav³pasamanato. Ek±dasa-agginibb±panassa pubbanimitta½ dunnibb±pananibb±nabh±vato. ѱŗ±lok±dassanassa pubbanimitta½ an±loke ±lokadassanabh±vato. Nibb±narasen±ti kiles±na½ nibb±yanarasena. Ekarasabh±vass±ti s±sanassa sabbattha ekarasabh±vassa, tańca kho amadhurassa lokassa sabbaso madhurabh±v±p±danena. Dv±saµµhidiµµhigatabhindanassa pubbanimitta½ sabbaso diµµhigatav±t±panayanavasena. ¾k±s±di-appatiµµhavisamacańcalaµµh±na½ pah±ya sakuŗ±na½ pathavigamana½ t±disa½ micch±g±ha½ pah±ya satt±na½ p±ŗehi ratanattayasaraŗagamanassa pubbanitta½. Bahujanakantat±y±ti candassa viya bahujanassa kantat±ya. S³riyassa uŗhas²tavivajjita-utusukhat± pari¼±havivajjitak±yikacetasikasukhappattiy± pubbanimitta½. Devat±na½ apphoµan±d²hi k²¼ana½ pamoduppatti bhavantagamanena, dhammasabh±vabodhanena ca ud±navasena pamodavibh±vanassa pubbanimitta½. Dhammavegavassanass±ti desan±ń±ŗavegena dhamm±matassa vassanassa pubbanimitta½. K±yagat±sativasena laddha½ jh±na½ p±daka½ katv± upp±ditamaggaphalasukh±nubhavo k±yagat±sati-amatapaµil±bho, tassa pana k±yass±pi atappakasukh±vahatt± khud±pip±s±p²¼an±bh±vo pubbanimitta½ vutto Aµµhakath±ya½pana khuda½, pip±sańca bhinditv± vutta½. Tattha pubbanimitt±na½ bhedo visesas±mańńavibh±gena, gobal²baddań±yena ca gahetabbo. “Sayamev±”ti pada½ “aµµhaŖgikamaggadv±ravivaraŗass±”ti etth±pi ±netv± sambandhitabba½. Bharitabh±vass±ti paripuŗŗabh±vassa. “Ariyaddhajam±l±m±lit±y±ti k±s±yaddhajam±l±vantat±y±”ti keci, sadevakassa lokassa pana ariyamaggabojjhaŖgaddhajam±l±hi m±libh±vassa pubbanimitta½. Ya½ panettha anuddhaµa½, ta½ suvińńeyyameva.
Etth±ti “sampatij±to”ti-±din± ±gate imasmi½ v±re. Vissajjitova, tasm± amhehi idha apubba½ vattabba½ natth²ti adhipp±yo. Tad± pathaviya½ gacchantopi mah±satto ±k±sena gacchanto viya mah±janassa tath± upaµµh±s²ti ayamettha niyati dhammaniy±mo bodhisatt±na½ dhammat± ti ida½ niyativ±davasena kathana½. Pubbe purimaj±t²su t±disassa puńńasambh±rakammassa katatt± upacitatt± mah±janassa tath± upaµµh±s²ti ida½ pubbekatakammav±davasena kathana½. Imesa½ satt±na½ upari ²sanas²lat±ya yath±saka½ kammameva issaro n±ma, tassa nimm±na½ attano phalassa nibbattana½ mah±purisopi sadevaka½ loka½ abhibhavitu½ samatthena u¼±rena puńńakammena nibbattito, tena issarena nimmito n±ma, tassa c±ya½ nimm±naviseso, yadida½ mah±nubh±vat±, y±ya mah±janassa tath± upaµµh±s²ti ida½ issaranimm±navasena kathana½. Eva½ ta½ ta½ bahula½ vatv± ki½ im±ya pariy±yakath±y±ti avas±ne ujukameva by±kari. Sampatij±to pathaviya½ katha½ padas± gacchati, eva½ mah±nubh±vo ±k±sena mańńe gacchat²ti parikappanavasena ±k±sena gacchanto viya ahosi. S²ghatara½ pana sattapadav²tih±rena gatatt± dissam±nar³popi mah±janassa adissam±no viya ahosi. Acelakabh±vo, khuddakasar²rat± ca t±disassa iriy±pathassa na anucchavik±ti kamm±nubh±vasańjanitap±µih±riyavasena alaŖkatapaµiyatto viya, so¼asavassuddesiko viya ca mah±janassa upaµµh±s²ti veditabba½. Mah±sattassa puńń±nubh±vena tad± tath± upaµµh±namattamevetanti. Pacch± b±lad±rakova ahosi, na t±disoti. Buddhabh±v±nucchavikassa bodhisatt±nubh±vassa y±th±vato paveditatt± paris± cassa by±karaŗena buddhena viya…pe… attaman± ahosi.
Sabbadhammat±ti sabb± so¼asavidh±pi yath±vutt± dhammat± sabbabodhisatt±na½ hont²ti veditabb± puńńań±ŗasambh±radassanena nesa½ ekasadisatt±.