Mah±sivattheravatthuvaººan±

Sahassadvisahassasaªkhyatt± mah±gaºe.
Aµµhakath±ther±ti aµµhakath±ya atthapaµipucchanakather±. Antar±maggeti bhikkha½ gahetv± g±mato vih±ra½ paµigamanamagge Tayo…pe… g±h±petv±ti t²ºi catt±ri uºh±pan±ni.
Kenaci papañcen±ti kenaci sar²rakiccabh³tena papañcena. Sañña½ ak±si rattiya½ pacchato gacchanta½ asallakkhento.
Kasm± pana thero antev±sik±na½ an±rocetv±va gatoti ±ha “thero kir±”ti-±di. Arahatta½ n±ma kinti tadadhigamassa adukkarabh±va½ sandh±ya vadati. Cat³hi iriy±patheh²ti cat³hipi iriy±pathehi pavattam±nassa, tasm± y±va arahatt±dhigam± sayana½ paµikkhip±m²ti adhipp±yo.
“Anucchavika½ nu kho te etan”ti sa½vegaj±to v²riya½ samuttejento arahatta½ aggahesi ettaka½ k±la½ vipassan±ya suciººabh±vato ñ±ºassa parip±ka½ gatatt±.
Parimajj²ti parimasi. Keci pana “parimajj²ti parivattetv± therena dhoviyam±na½ pariggahetv± dhov²”ti attha½ vadanti.
Vipassan±ya ±rammaºa½ n±ma upac±rajjh±napaµhamajjh±n±di.
“Savitakkasavic±radomanasse”ti-±d²su vattabba½ somanassesu vuttanay±nus±rena veditabba½.
362. Evar³p±ti y± akusal±na½ abhibuddhiy±, kusal±na½ parih±n±ya ca sa½vattati, evar³p±, s± pana k±m³pasañhitat±ya “gehasit±”ti vuccat²ti ±ha “gehasita-upekkh±”ti. “B±lass±”ti-±d²su b±lakaradhammayogato b±lassa attahitaparahitaby±m³¼hat±ya m³¼hassa puth³na½ kiles±d²na½ janan±d²hi k±raºehi puthujjanassa kilesodh²na½ maggodh²hi ajitatt± anodhijinassa, odhijino v±yapekkh±, odhiso ca kiles±na½ jitatt±, tenassa sekkhabh±va½ paµikkhipati. Sattamabhav±dito uddha½ pavattanavip±kassa ajitatt± avip±kajinassa, vip±kajin± v± arahanto appaµisandhikatt±, tenassa asekkhatta½ paµikkhipati. Anek±d²nave sabbesampi p±padhamm±na½ m³labh³te sammohe ±d²nav±na½ adassanas²lat±ya an±d²navadass±vino. ¾gam±dhigam±bh±v± assutavato. Ediso eka½sena andhaputhujjano n±ma hot²ti tassa andhaputhujjanabh±va½ dassetu½ punapi “puthujjanass±”ti vutta½. Evar³p±ti vuttappak±r± sammohapubbik±. R³pa½ s± n±tivattat²ti r³p±na½ samatikkaman±ya k±raºa½ na hoti, r³p±rammaºe kilese n±tikkamat²ti adhipp±yo. Aññ±º±vibh³tat±ya ±rammaºe ajjhupekkhanavasena pavattam±n± lobhasampayutta-upekkh± idh±dhippet±ti tassa lobhassa anucchavikameva ±rammaºa½ dassento “iµµh±rammaºe”ti ±ha. Anativattam±n± an±d²navadassit±ya. Tato eva ass±d±nupassanato tattheva lagg±. Abhisaªgassa lobhassa vasena, dummocan²yat±ya ca tena laggit± viya hutv± uppann±.
Evar³p±ti y± akusal±na½ pah±n±ya, kusal±nañca abhibuddhiy± sa½vattati, evar³p±, s± pana pabbajj±divasena pavattiy± nekkhamm³pasañhit±ti ±ha “nekkhammasit±”ti. Id±ni ta½ p±¼ivasena dassetu½ “tattha katam±”ti-±di vutta½, tassattho heµµh± vuttanay±nus±rena veditabbo. R³pa½ s± ativattat²ti r³pasmi½ sammadeva ±d²navadassanato. R³paniy±t±ti kilesehi anabhibhavan²yato. Iµµheti sabh±vato, saªkappato ca iµµhe ±rammaºe. Arajjantass±ti na rajjantassa r±ga½ anupp±dentassa. Aniµµhe adussantass±ti ettha vuttanayena attho veditabbo. Sama½ samm± yoniso na pekkhana½ asamapekkhana½, ta½ pana iµµh±niµµhamajjhatte viya iµµh±niµµhesupi b±lassa hot²ti “iµµh±niµµhamajjhatte”ti avatv± “asamapekkhanena asammuyhantass±”ti vutta½, tividhepi ±rammaºe asamapekkhanavasena muyhantass±ti attho. Vipassan±ñ±ºasampayutt± upekkh±. Nekkhammasit± upekkh± vedan±sabh±g±ti ud±sin±k±rena pavattiy±, upekkh± vedan±ya ca sabh±g±. Ettha upekkh± v±ti ettha etasmi½ upekkh±niddese “upekkh±”ti gahit± eva. Tasm±ti tatramajjhattupekkh±yapi idha upekkh±ggahaºena gahitatt±. Tañhi sandh±ya “paµhamadutiyatatiyacatutthajjh±navasena uppajjanaka-upekkh±”ti vutta½.
T±yapi nekkhammasita-upekkh±y±ti niddh±raºe bhumma½. “Ya½ nekkhammavasen±”ti-±di heµµh± vuttanayatt± utt± natthameva.
363. Yadi sakkassa tad± sot±pattiphalapattiy±va upanissayo, atha kasm± bhagav± y±va arahatta½ desana½ va¹¹hes²ti ±ha “buddh±nañh²”ti-±di. Taruºasakkoti abhinavo adhun± p±tubh³to sakko. Sampati p±tubh±vañhi sandh±ya “taruºasakko”ti vutta½, na tassa kum±rat±, vuddhat± v± atthi. Gat±gataµµh±nanti gaman±gamanak±raºa½. Na paññ±yati na upalabbhati. Gabbhaseyyak±nañhi cavant±na½ kammajar³pa½ vigacchati anudeva cittaja½, ±h±rajañca paccay±bh±vato, utuja½ pana sucirampi k±la½ paveºi½ ghaµµenta½ bhassanta½ v± sosanta½ v± kilesanta½ v± viµµhata½ v± hoti, na eva½ dev±na½. Tesañhi opap±tikatt± kammajar³pe antaradh±yante sesatisantatir³pampi tena saddhi½ antaradh±yati. Ten±ha “d²pasikh±gamana½ viya hot²”ti. Sesadevat± na j±ni½su punapi sakkattabh±vena tasmi½yeva µh±ne nibbattatt±. T²su µh±nes³ti somanassadomanassa-upekkh±vissajjan±vas±naµµh±nesu. Nibbattitaphalamev±ti sappimh± sappimaº¹o viya ±gaman²yapaµipad±ya nibbattitaphalabh³ta½ lokuttaramaggaphalameva kathita½. Sakuºik±ya viya kiñci gayh³paga½ uppatitv± u¹¹etv± ullaªghitv±. Ass±ti maggaphalasaññitassa ariyassa dhammassa.