Tatosambhutam±gata½.
Pañcamyant± sambhu tam±gatanti etesvatthesuºiko hoti-m±tito sambhutam±gata½ v± mattika½, pettika½.
Surabhito samabhutanti naviggahe.
Dissantaññepi paccay±.
Vuttato’ññepi paccay± dissanti vutt±vuttatthesutiºyo-sorabbha½-“tattha vasati kaviditobhatto niyutto”ti ºiko-rukkham³le vasat²ti rukkham³liko, loke vidito lokiko, catumah±r±jesu bhatt± catummah±r±jik±-dv±re niyutto dov±riko-dassoka tadamin±dip±µh±.
Tassida½.
Chaµµhiyant± idamiccasmi½ atthe ºiko hoti-saªghassa ida½ saªghika½, puggalika½-“ºe”ti chaµµhiyant± idamiccatasmi½ attheºe-moggall±yanassa ida½ moggall±yana½, (vy±karaºa½)-sogata½, (s±sana½).
Pitito bh±tari reyyaºa.
Pitusadd± tassa bh±tari reyyaºa hoti-ronu’bandho.
R±nubandhen’tasar±dissa.
Anto saro ±di yass±vayavassa tassa lopo hoti r±nubandheti ulopo-pitu bh±t± petteyyo.
M±tito ca haginiya½ cho.
M±tuto ce pituto ca tesa½ bhaginiya½ cho hoti-m±tubhagini m±tucch±-“itthiyamatv±”ti ±-evampitucch±.
M±t±pitusv±maho.
M±t±pituhi tesa½ m±t±pitusv±maho hoti-m±tu m±t± m±t±mah²-m±tu pit± m±t±maho-pitu m±t± pit±mah²-pitu pit±pi n±maho.
Hite reyyaºa.
M±t±pit³hi hite reyyaºa hoti-m±tu hito matteyyo, pitu hito petteyyo.
Tamasya parim±ºa½ ºiko ca.
Paµhamant± asseti asmi½ atthe ºiko hoti kova tañce paµhamanta½ parim±ºambhavati.
Doºe parim±ºamassa doºiko, (v²hi)-ekamparim±ºamassa ekaka½-dvika½, tika½, catukka½, pañcakamicc±di.
Sañj±t± t±rak±ditvito
T±rak±dihi paµhamantehi asseti chaµµhatthe ito hoti te
Ce sañj±t± honti-t±rak± sañj±t± assa t±rakita½-(gagana½)-pupchito-(rukkho).
M±ne matto.
Paµhamant± m±navuttito asseti asmi½ atthe matto hoti-phakhala½ umm±namassa khaphalamatta½. Hattho parim±ºamassa hatthamatta½, sata½ m±namassa satamatta½.
ðe ca puris±
Puris± paµhamant± uddham±navuttito asseti asmi½ atthe ºe hoti matta taggh± ca-puriso umm±namassa porisa½, purisamatta½. Purisataggha½.
Tassa bh±vakammesu tta t± ttanaºyaºeyya ºigha ºiy±.
Bhavanti etasm± saddabuddh²ti bh±vo saddappavatti nimitta½-kamma½ kriy±-chaµ±µhiyant± bh±ve kamme ca tta t±dayo honti bahula½-s±maññavidhayo payogamanus±rayantiti kuto ci dv²sukuto ci bh±ve yeva-na ca sabbe sabbato honti aññatra ttat±hi-n²lassa paµ±ssa bh±vo n²latta½ n²lat±ti guºe bh±vo-iha guºavas± nilasaddon²laguºayutte dabbe vattate nimittassarup±nugat±ñcabuddhi-evamaññatr±pi yath±nur³pa½ñ±tabba½ n²lassaguºassa bh±vo n²latta½n²lat±ti n²laguºaj±ti-gotta½ got±ti goj±ti-p±cakattatti pacanakriy±sambandho-r±japurisattanti r±jasambandho-devadatta½ candatta½ s³riyattanti tadavatth±visesa s±mañña½-±k±satta½ abh±vattanti upacaritabhedas±mañña½-alasassa bh±vo kamma½ v± alasatta½ alasat±-ttana, puthujjanattana½-ºya, c±pakalya½“sakatthet²“sakatthepi-akiñcanameva ±kiñcañña½-ºeyya, soceyya½-ºa, p±µava½-avaª-iya, naggiya½-ºi ya, porohitiya½.
Tara tamissikiyiµµh±tisaye.
Atisaye vattam±nanato hontete paccay±-atisayena p±po p±pataro, p±patamo, p±pissiko. P±piyo. P±piµµho-atisayant±pi atisayappaccayo-atisayena p±piµµho p±piµµhataro-udumbarassa vik±ro’vayavotvevam±diviggahe.
Tassa vik±r±vayavesu ºa ºika ºeyya may±.
Pakatiy± uttaramavatthantara½ vik±ro-chaµµhiyant± n±masm± vik±re’vayave ca ºadayo honti bahula½-ºa, odumbara½-(bhasma½ paººa½ v±)-ºika, kapp±sika½-neyya, eºeyya½-maya. Tiºamaya½-“aññasminti” atthantarepi-gunna½ karisa½ gomaya½.
Manuss±na½ samuhotvevam±diviggahe.
Samuhe kaººaºik±.
Chaµµhiyant± sam³he kaººaºik± honti-m±nussaka½. K±ka½, ±pupika½-“jan±d²hi t±”ti sam³he t±-jan±na½ sam³ho janat±. Gajat±, bandhut±.
Ek± k±kyasah±ye.
Ekasm± asah±yatthe ka ±k² honti-eko’va ekako, ek±k².
Ayubhadvit²ha½se.
Upadvit²hi avayavavutt²hi paµhamantehi asseti chaµµhatthe ayo hoti-ubho a½s± assa ubhaya½. Dvaya½. Taya½-cinta½ puraºecc± diviggahe-“catutthadutiyesvesa½ tatiyapaµham±”ti nip±tan± p³raºatthe dvito tiyo dvissa du ca ticatuhi atiyatt±ca-dutiyo. Tatiyo. Catuttho.
Ma pañc±dihi kat²hi.
Chaµµhiyant±ya pañc±dik±ya saªkhy±ya katism± ca mo hoti p³raºatthe-pañcanna½ puraºe pañcamo-eva½ sattamo, aµµhamo, icc±di.
Ch±µµha µµham±.
Chasadd± µµha µµham± honti puraºatthe-channa½ p³raºe chaµµho, chaµµhamo v±.
Tassa puraºek±das±dito v±.
Chaµµhiyant±yek±das±dik±ya saªkhy±ya ¹o hoti p³raºatthe vibh±s±-¹ak±ron’ubandho-ek±dasanta½ p³raºe ek±daso-aññatra-ek±dasamocc±di-eva½ dv±daso icc±di-ek³nav²saty±dihitu¹e.
Se satissa tissa.
Se pare satyantassa tik±rassa lopo hot²ti tilopo. Ekunav²so.
Sat±d²nami ca.
Sat±dik±ya saªkhy±ya chaµµhiyant±ya puranatthe mo hoti sat± dinami c±nt±deso-satassa p³raºe satimo, sahassimo. V²sati adhik± asmi½ sate sahasse v±ti evam±diviggahe.
Saªkhy±ya saccut²s±sadasant±y±dhik±smi½ satasahasse ¹o.
Satyant±ya mutyant±ya ²sant±ya ±sant±ya dasant±ya ca saªkhy±ya paµhamant±ya asminti sattamyatthe ¹o hoti s± ce saªkhy± adhik± hoti yadasminti tañce sata½ sahassa½ satasahassa½ v± hoti-tilope-v²sa½-sata½, sahassa½, satasahassa½ v±-utyant±ya-nahuta½-sata½. Sahassa½, satasahassa½ v±-²sant±ya-catt±r²sa½-sata½. Sahassa½, satasahassa½ v±-±sant±ya-paññ±sa½-sata½, sahassa½. Satasahassa½ v±-dasant±ya-ek±dasa½-sata½, sahassa½, satasahassa½ v±-saccut²s±sadasant±y±ti ki½? Cha adhik± asmi½ sate-adhiketi ki½? Pañcadasa h²n± asmi½ sate-asminti ki½?V²sati adhik± etasm± sat±-satasahasseti ki½? Ek±das±dhik± assa½ v²satiya½.
Tametthassatth²ti mantu.
Paµhamant± ettha assa atth²ti etesvatthesu mantu hoti-itisaddassa vivakkh±niyamanatthatt± pahut±diyutteyeva atthyatthe hoti-vutta½hi.
Pahute ca pasa½s±ya½ nind±yadv±tis±yane;
niccayoge ca sa½sagge hontime mantu-±dayo.
Pahut± g±vo ettha dese assa v± purisassa sant²ti sagom±pasa½s±ya½. Pasatth± j±ti assa atth²ti j±tim±-nind±ya½, valim±-atis±yane, buddhim±-niccayoge, jutim±-sa½sagge, haliddim±. Tametthassatth²ti adhik±ro.
Vantvavaºº±.
Paµhamantato avaººant± mantvatthe vantu hoti-s²lav±, day±v±-avaºº±ti ki½? Buddhim±.
Daº¹±ditvika-².
Daº¹±d²hi ika ² honti v± mantvatthe-daº¹iko, daº¹²-gandhiko gandhi-itisaddassa visasaniyamantthatt± kuto ci dve kutoce kameka½va-n±viko, sukh².
Tap±dihi ss².
Tap±dito v± ss² hoti mantvatthe-tapass², yasass²-v±tveca-yasav±.
Saddh±ditva.
Saddh±d²himantvattha-ahotiv±-saddho, pañño-v±tveva-paññav±.
ðe tap±.
Tapasadd± ºe hoti mantvatthe-t±paso-man±ditt± “man±d²na½ saka”iti ºanubandhe saka-“m±y±medh±hi v²”ti mantvatthe v²-m±y±vi, medh±v².
To pañcamy±.
Pañcamyant± bahula½ to hoti-g±masm± g±mato-imena ki½ saddehi tomhi-“ito tetto kuto”ti imassa µi nipaccate etassa µa-et kassa kuttañca-imasm± ito, etasm± ato etto, kasm± kuto.
Abhy±dihi.
Abhi-±d²hi to hoti-apañcamyantehipi vidh±natto’ya½-abhito, parito, pacchato, heµµhato.
¾dy±d²hi.
¾dippabhut²hi to hoti-±do ±dito, majjhe majjhato, ya½ yato.
Sabb±dito sattamy± tratth±.
Sabb±d²hi sattamyantehi tratth± honti-sabbasmi½ sabbatra, sabbattha-yasmi½ yatra, yattha-bahul±dhik±r± na tumh±mhehi.
Katthettha kutr±tra kvehidha.
Ete sadd± nipaccante-kasmi½ kattha, kutra, kva-etasmi½ ettha, atra-asmi½ iha, idha.
Dh² sabb± v±.
Sattamyantato sabbasm± dhiv± hoti-sabbadhi-v±tiki½, sabbatra.
Y± hi½.
Sattamyant± yasadd± hi½ v± hoti-yahi½-v±tveva-yatra.
T± haca.
Sattamyant± tato v±ha½ hoti hiñca-taha½, tahi½-v±tveva-tatra.
Kuhi½kata½.
Ki½sadd± sattamyant± hi½ ha½ nipaccante kissa kuk± ca-kuhi½ kaha½-sabbasmi½ k±leccevam±di viggahe.
Sabbekaññayatehi k±le d±.
Etehi sattamyantehi k±le d± hoti-sabbad± ekad±, aññad±, yad±, tad±.
Kad± kud± sad± dhuned±ni.
Ete sadd± nipaccante-kasmi½ k±le kad±, kud±-sabbasmi½ k±le sad±-imasmi½ k±le adhun±, id±ni.
Ajja sajjavaparajjevatarahi karah±.
Ete sadd± nipaccante-
Pakati paccayo ±deso k±lavisesoti sabbameta½ nip±tan± labbhati-imassa µo jjo v±hani nipaccate-asmi½ ahani ajja-sam±nassa sabh±vojju v±hati-sam±ne ahati sajju-aparasm± jju v±hati-aparasmi½ ahati aparajju-imasseto k±lerahi ca-imasmi½ k±lñetarahi-ki½saddassa ko raha v±najjatane-kasmi½ k±le karaha.
Sabb±d²hi pak±re th±.
S±maññassa bhedako viseso pak±ro, tattha vattam±nehi sabb±d²hi th± hoti-sabbena pak±rena sabbath±-yath±, tath±.
Kathamittha½.
Ete sadd± nipaccante pak±reti kimimehi tha½paccayoketa tesa½ yath±kkama½-kena pak±rena katha½, imin± pak±rena ittha½.
Ekena pak±rena eka½ v± pak±ra½ karoticcevam±diviggahe.
Dh± saªkhy±hi.
Saªkhy±v±c²hi pak±re dh± paro hoti-ekadh± karoti-dvidh±,tidh±, catudh±, pañcadh± karoticcevam±diviggaho-bahusadd± vepullav±c² saªkhy±v±c² ca-yad± saªkhy±v±c² tad± bahudh± karoti.
Vek± jjha½.
Ekasm± pak±re jjha½ v± hoti-ekajjha½-v±ti ki½, ekadh±.
Dvit²hedh±.
Dvit²hi pak±re edh± v± hoti-medh±, tedh±-v±tveva-dvidh±, tidh±-eka½ v±ra½ bhuñjaticcevam±diviggahe.
V±ra saªkhy±ya kkhattu½.
V±rasambandhitiy± katisaªkhy±ya kkhattu½ hoti-kativ±re bhujati katikkhattu½ bhuñjati.
Bahumh± dh± ca pacc±sattiya½.
V±rasambandhiniy± bahusaªkhy±ya dh± hoti kkhattuñca v±r±nañce pacc±satti hoti-bahuv±re buñjati bahudh± v± divasassa buñjati, khahukkhattu½ v±, pacc±sattiyanti ki½, bahukkhattu½ mak±sassa bhuñjati.
Saki½ v±.
Eka½ v±ramiccasmi½ atthe sakinti v± nipaccate ekasm± ki½ ekassa ca s±deso-eka½ v±ra½ bhuñjati saki½ bhuñjati-v±ti ki½, ekakkhattu½ bhuñjati.
So v²cch±ppak±resu.
Kriy±ya guºena dabbena v± bhinne atthe vy±pitumicch± v²cch±v²cch±yampak±re ca so hoti bahula½-s±maññaniddes± yath±sambhava½ vibhattyant± yato kuto visadd± hoti-vicch±ya½-khaº¹a½ khaº¹a½ karoti khaº¹aso karoti-sabbena pak±rena sabbaso.
Abhuta tabbh±ve kar±yabhuyoge vik±r± c².
Avatth±vato’vatthantaren±bhutassa t±y±vatth±ya bh±ve kar±sabh³hi sambandhe sati vak±rav±cak±c² hoti-cak±ro“c² kriyattheh²”ti visesanattho-adhavala½ dhavala½ karot²ti dhaval²karoti-adhavalo dhavalo siy± bhavati v± dhaval²siy±. Dhaval²bhavati-abhutatabbh± veti ki½, ghaµa½ karoti-kar±sabhuyogeti ki½. Adhavalo dhavalo j±tate-vik±r±ti ki½, suvaººa½ kuº¹al²karoti.
ðada yo.
Atha tabb±dayo vuccante kriyatthehi “kriyatth±”ti adhik±rato, kriy± attho etass±ti kriy±ttho(dh±tu)-so ca dvividho sakammak± kamakmakavasena-tatta yasmi½ kriyatthe kattuv±cini kamma½ gaves²yate, so sakammako itaro akammako-tesu yath±raha½ sakamma kato kamm±do k±rake kamm±vacanicch±yambh±ve ca tabb±dayo veditabb±-akammakato pana bh±vo kammavajjite ca k±rake-kriy±ti ca gamanapacan±diko asattasammato kattar² kammev± patiµµhito k±rakasam³has±dhiyo padattho vuccati, vutta½hi.