Ana sare.
Sar±do uttarapade nañsaddassa ana hot²ti nassa ana.
Kup±dayo niccamasy±dividhimhi.
Kusaddo p±dayo ca sy±dyantena sahekatth± honti nicca½ sy±dividhivisayato’ññattha-kucchito br±hmaºo kubr±hmaºo-eva½kupuriso-“purise v±”ti pakkhe k±dese-k±puriso-²saka½ uºha½ kaduºha½-“sare kad kussuttaratthe”ti kussa kad±deso-appaka½ lavaºa½ k±lavaºa½-“k±ppatthe”ti k±deso.
P±dayo gat±dyatthe paµham±ya.
Pagato ±cariyo p±cariyo-eva½ pantev±s²-suµµhukata½ sukata½-kicchena kata½ dukkata½.
Acc±dayo kant±dyatthe dutiy±ya.
Atikkanto m±lamatim±lo.
Ghapass±ntasy±ppak±nassa.
Antabhutass±ppadh±nassa ghapassa sy±disu rasso hot²ti rasso.
Avav±dayo kuµµh±dyatthe tatiy±ya.
Avakuµµha½ kokil±ya vanamavakokila½-avakuµµhanti pariccatta½.
Pariy±dayo gil±n±dyatthe catutthiy±.
Parigil±no’jjhen±ya pariyajjheno.
Ny±dayo kant±dyatthe pañcamiy±.
Nikkanto kosambiy± nikkosambi-ghap±din± rasso.
V± nekaññatthe.
Aneka½ sy±dyanta maññassa padassatthe ekattha½ v± hoti-o tiººo ha½so ya½ so otiººaha½so-(jal±sayo).
Jito m±ro yena so jitam±ro-(bhagav±)-jinnotaru yena so chinnataru(pharasu)dinno suªko yassaso dinnasuªko(r±j±)-apagata½ k±laka½ yasm± so apagatak±lako (paµo)pahuta½ dhana½ yassa so pahutadhano-(puriso)-natthi samo yassa so asamo-nassa µ±deso-citt± g±vo yass±ti sam±se kate.
Gossu
Antabhutass±ppadh±nassa gossa sy±d²su u hoti-cittagu-(gom±)-matt±neke gaj± yasmi½ ta½ matt±nekagaja½-(vana½) saha puttena vattam±no saputto saha putto v±-“sahassa so’ññatthe“ti pakkhe sahassa so-dhav± ca badir± ca pal±s± ceti viggahe.
Catthe.
Aneka½ sy±dyanta½ catthe ekattha½ v± bhavati-samuccayon’v±vayo itar²tarayogo sam±h±ro ceti catat±ro catth±-tattha itar²tarayoge sam±h±re ca ekatth²bh±vo sambhavati pad±na½ aññamaññasambandhato-na samuccaye n±pyanv±caye tadabh±vato, casaddanivutti.
Sam±h±re napu½saka½.
Catthe sam±h±re yadekattha½ ta½ napu½sakaliªga½ bhavati-sam±h±rassekatt± ekavacanameva-dhavakhadirapal±sa½-kattha ci na hoti’sabh±paris±y±’ti ñ±pak±-±dhipaccapariv±ro-itar²tarayoge avayavappadh±natt± bahuvacana½-dhavakhadirapal±s±-sam±se ya½ pubba½ v³tta½ tadeva pubba½ nipatati-kam±tikkame payojan±bh±v±-kvaci vipall±sopi hoti bahul±dhik±rato-dant±na½ r±j± r±jadanto-p±p± bhumi yasmi½ p±p± ca s±bhumi ceti v± viggayha sam±se sam±santvecc±dhik±ro.
P±p±d²hi bhumiy±.
P±p±d²hi par± y± bhumi tass± sam±santo a hoti-p±pabhuma½, (µh±na½)-itthiyamicc±din±-±ppaccayo nivattane-j±tiy± upa lakkhit± bhumi j±tibhuma½.
Saªkhy±hi
Saªkhy±hi par± y± bhumi tass± sam±santo ahoti-dve bhumiyo ass±ti dv²bhuma½-eva½ tibhuma½, catubhuma½-bahul±dhik±r± kvaci na hek±ti-catubhumi.
D²gh±hovassekadesehi ca raty±.
D²gh±d²hi asaªkhyehi saªkhy±hi ca parasm± rattisadd± anaññ±saªkhyatthesu samasit± sam±santo a hoti-d²gh± ca s± ratti c±ti d²gharatta½-aho ca ratti ca ahoratta½-ahassa ap±ditt± “man±dyap±d²namo maye c±”ti o-vass±su ratti vass±ratta½-pubb± ca s± ratti c±t² pubbaratta½-eva½ apararatta½, a¹¹haratta½-atikkanto ratti½ atiratto-dvinna½ ratt²na½ sam±h±ro dviratta½-anaññ±saªkhyatthesutveva-digharatti-(hemanto)-upa ratti-kvaci hoteva bahula½ vidh±n±-yath±ratta½.
Gotva catthe c±lope.
Gosadd± alopacisay± sam±santo a hoti na ce catthe
Sam±so aññapadatthe asaªkhyatte ca-rañño go r±jagavo-avaª-pañca g±vo dhanamassa pañcagavadhano-visesanasam±sagabbho aññapadatthasam±so-dasanna½ gunna½ sam±h±rodasagava½-alopeti ki½?-Pañcahigobhi k²to pañcagu-visesanasam±se-“tena kata½ k²ta”micc±din± ºike “lopo”ti tassa lope ca kane “gossuti uk±ro-avattheti ki½?-Ajassag±vo-anaññ±saªkhyattheyutveva-cittagu, upagu-vis±l±ni akkh²ni ass±ti aññapadatthasam±se“akkhism±ññatthe”ti ak±re-vis±lakkho-padh±natthat±vasena catubbidhamekatta½ tividhanti keci-vuttahi.
Pubbuttarobhayaññatthamiccekattha½ catubbidha½visessaññobhayatthat± tidh± vakkhanti ta½ pare.
Ekattha½.
Atha itthippaccayant± niddis²yante.
Itthiyamatv±.
Itthiya½ vattam±nato ak±rantato n±masm± ±ppaccayo hoti-devadatt±, aj±, kokil±, icc±di.
Nad±dito ª².
¾katigaºe’ya½-nad±d²hi itthiya½ ª²ppaccayo hoti-ªak±ro “ntantuna½ ªimhi to ve”ti saªketattho-nad², mah², kum±r², taruºi, v±ruºi, gotam², gacchanti-“ntantuna½ ªimhi to ve”ti v± tak±re-gacchat²-gacchat²-eva½ guºavanti, guºavat²-“gotov±“ti nad±disu p±µh± v± ª²mhi “goss±vaªa”ti gosaddassa ±vaª-g±v², go.
Yakkh±ditvin² ca.
Yakkh±dito itth²yamin² hoti ª² ca-yakkhin²,yakkh²-n±gin²,n±g².
Yuvaººehi n².
Itthiyamivaººuvaººantehi n² hoti bahula½-payatap±ºin², daº¹in², bhikkhun², paracittavidun².
Yuv± t².
Yuvasaddato t² hotitthiya½-yuvat².
Itthippaccayant±.
Atha ºadayo vuccante-raghuss±paccam²ti viggahe.
ðe v±pacce.
Chaµµhiyant± n±masm± v± ºappaccayo hotapacce’bhidheyye-ºak±ro ºanubandhak±riyattho-ºeneva apaccatthassa vuttatt± apaccasadd±ppayogo-“ekatthat±ya”miti sy±di lopo.
Sar±nam±diss±yuvaººass± e o ºanubandhe.
Sar±nam±dibhuta ye ak±rivaººavaºº± tesa½ ± e o honti yath±kkama½ ºanubandheti ak±rassa ak±ro.
Uvaººass±vaª sare
Sar±do ºanubandhe uvaººassa avaªhoti-tato sy±di-r±ghavocc±di-itthiya½-r±ghavacc±di-v± vidh±n± raghuss±pacca½ ragvapaccantipi hoti.
ðadayo’bhidheyyaliªg± apacce tvanapu½sak±
napu½sake sakatthe ºyo bhiyyo bh±vasam³haj±;
t± tutthiyamasaªakkhy±ne tv±di cippaccayantak±
napu½sakena liªgena sadd±’d±hu pumene v±
niddissat²ti ñatabbamavisese panicchite.
V± apacceti v±dhik±ro.
Vacch±dito ºana ºayan±.
Vacch±dito gott±dibhut± gaºato ca ºana ºayanappaccay± honti paputt±do’pacce-paputtappabhuti gotta½-vacchass± pacca½ vacch±no, vacch±yano-‘sa½yoge kvac²’ti vuttatt± na vuddhi-katiss±pacca½ kacc±no, kacc±yano-yak±racavaggapubba r³p±ni-y±game-k±tiy±no.
Kattik±ya apaccamiccevam±di viggahe.
Kattik±vidhav±d²hi ºeyyaºer±.
Kattik±d²hi vidhav±d²hi ca ºeyyaºer± v± yath±kkama½, honta pacce-kattikeyyo, veºateyyo-vedhavero, s±maºero.
ðya dicc±d²hi
Ditippabhut²hi ºyo v± gotapacce.
Sa½yoge kvaci.
Sar±nam±dibhut± ye ayuvaºº± tesa½ ± e o honti kvaci deva sa½yogavisaye ºanubandheti visayasattamiy± niddiµµhatt± sa½yogato pubbeva ek±ro.
Lopo’vaººivaºº±na½.
Yak±r±do paccaye avaººivaºº±na½ lopo hoti-ditiy± apacca½ decco, kuº¹aniy± apacca½ koº¹añño-nassa ñe pubbar³pa½-bh±tuno apacca½ bh±tabbo-ettha-
Yamhi gossa ca.
Yak±r±do paccaye gossuvaººassa ca avaª hot²ti uk±rassa avaª.
¾ ºi.
Ak±rantato ºi v± hotapacce bahula½-dakkass±pacca½ dakkhi-eva½ v±ruºi-bahula½ vidh±n± na sabbehi ak±rantehi-te neva vasiµµhass±pacca½ v±siµµho tveva hoti.
R±jato ñño j±tiya½
R±jasaddato ñño v± hotapacce j±tiya½ gammam±n±ya½-rañño apacca½ r±jañño-j±tiyanti ki½?-R±j±pacca½.
Khatt± y²y±.
Khattasadd± yey± hontapacce j±tiya½-khattass±pacca½ khattyo, khattiyo-j±tiyantveva-khatti.
Manuto ssa saºa.
Manusaddato j±tiya½ ssa saº hotapacce-makanuno apacca½ manusso, m±nuso-j±tiyantveva-m±navo.
Janapadan±masm± khattiy± raññe ca ºo.
Janapadassa ya½ n±ma, tann±masm± khattiy±pacce raññe ca ºe hoti-pañc±l±na½ apacca½ r±j± v± pañc±lo, m±gadho-janapadan±masm±ti ki½?-D±sarathi-khantiy±ti ki½? Pañc±lassabr±hmaºass±pacca½ pañc±li.
ðya kurusiv²hi.
Kurusiv²hapacce raññe ca ºyo hoti-kuruna½ apacca½ r±j±v± korabbo, sebbo.
ða r±g±tena ratta½.
Rajjate yena so r±go-tato r±gav±citatiyantato rattamiccetasmi½ attheºe hoti-kas±vena ratta½ k±s±va½, kosumha½-idha kasm± na hoti’n²la½ p²tanti? Guºavacanatt± vin±pi ºena ºatthass±bhidh±nato.
Nakkhato ninduyuttena k±le.
Tatiyattato nakkhatt± tena lakkhite k±le ºe hoti tañce nakkhattaminduyutta½ hoti-phussena induyuttena lakkhit± puººam±s² phuss², pusso (aho)-magh±ya induyutt±yalakkhit± puººam±s² m±gh², m±gho (aho)
Y± ssa devat± puººam±si.
Seti paµhamant± asseti chaµµhatthe ºe hoti ya½ paµhamanta½ s± dve devat± puººam±s² v±-sugato devat± asseti sogato-m±hindo, y±mo, c±ruºo-phuss² pusºam±s² assa sambandhin²ti phusso, (m±so) evamm±gho.
Vy±karaºamadhite j±n±ti v±tvevam±divaggahe.
Tamadh²te tañj±n±ti kaºik± ca.
Dutiyantato tamadh²te tañj±n±t²ti etesvattesu ºehoti koºiko ca-veyy±karaºe-katay±desassik±rassa“tad± des± tadiva bhavanti“ti ñ±y± sar±namacc±din± ek±re y±gamadvitt±ni-ke-kamako, padako-ºike-suttantiko, venayiko-“tena nibbatte”ti tatiyant± nibbattattheºe-kusambena nibbatt± kosamb², (nagar².)
Tatra bhave.
Sattamyant± bhavatthe ºe hoti-udake bhavo odako-“ajj±d²hi tano”ti bhavatthe tano-ajjabhavo ajjatano-eva½ h²yattano-“ñonamavaººe”ti ak±ro-“sarambh± dve”ti tassa dvibh±vo.
Pur±toºo ca
Pur± iccetasm± bhavatthe ºe hoti tano va-pur± bhavo pur±ºe, pur±tano.
Am±tvacco.
Am± saddato acco hoti bhavatthe-am± bhavo amacco.
Majjh±ditvimo.
Majjh±d²hi sattamyantehi bhavatthe imo hoti-majjhe bhavo majjhimo, antimo-kusiºar±ya½ bhavo ccevam±diviggahe.
Kaººeyya ºeyyakayy±.
Sattamyant± ete paccay± honti bahula½ bhavatthe-kaº-kosiºarako-ºeyya-gaªgeyyo, v±neyyo-ºeyyaka-koleyyako-ya-gammo-rass±k±ralopapu- bbar³p±ni-iya-gamiyo, udariya½-“ºiko”ti sattamyant± bhavatthe ºiko hoti sarade bh±vo s±radiko, hemantiko.
Tamassa sippa½ s²lampaºyampaharaºampayojana½.
Paµhamant± sipp±div±cak± asseti chaµµhatthe ºiko hoti-v²º±v±dana½ sippamassa veºiko. Pa½jasuk³ladh±raºa½ s²lamassa paka½sukuliko, gandho paºyamassa gandhiko, v±po paharaºamassa v±piko, sata½ payojanamassa s±tika½“ta½hant±rahati gacchatuñchaticarati”ti dutiyant± bhanticcevam±disavatthesu ºiko hoti-pakkh²nobhantiti pakkhiko-s±kuº²ko-satamarahat²ti s±tika½-parad±ra½ gacchat²tip±rad±riko-badare uñchat²ti b±dariko-dhamma½ carat²ti dhammiko-adhammiko-“tena kata½ k²ta½ baddhamabhiyaªkhata½ kasa½saµµha½ hata½ hanti jita½ jayati dibbati khanati tarati carati vahati j²vati”ti tatiyant± kat±disvatthesu ºiko hoti-k±yena kata½vak±yika½-satena k²ta½ s±tika½-varatt±ya baddhov± rattiko-ghatena abhisaªkhata½ kasa½saµµha½ v± gh±tika½-(abhisaªkhata½ kat±bhisaªkh±ra½, kasa½saµµha½ missita½)-j±lena hato bhant²tiv± c±liko-akkhehi jitamakkhika½-akkhehi jayati dibbat²ti v± akkhiko-khanittiy± khanat²ti kh±nittiko-iha nabhavati “aªguliy± khant²”ti anabhidh±n± abhidh±nalakkhaºa hi tabb±di ºadisam±s±-u¼umpena tarat²ti o¼umpiko-sakaµena carat²ti s±kaµiko-khandhena vahat²ti khandhiko-vetanena j²vat²ti vetaniko-“tassa sa½vattat²”ti catutthyant± sa½vattat²ti ponobhaviko-“man±dyap±dinamo maye ce”ti dutiyok±ro.