1060. Nissaye ±dh±re. 1061. Vitte dhane. Aªko lakkhaºa½. Buddhi ñ±ºa½. Khe ±k±se. 1062. Vate titthiyasam±c±re. ¾gumhi apar±dhe. Maºi sil±vikati, maºisaªkh±to v± ratanaviseso idha maºi n±ma. H±yane sa½vacchare. Vuµµhi vassana½. 1063. Lipi ak±r±d²na½ sannivesaviseso. Mokkho nibb±na½. Rate s³rate. 1064. P±pe ca asubhe ca riµµha½. Ariµµha½pyatra, tabbh±ve tatra ak±ro. Apar±dho ±d²navo. Ketumhi paµ±k±ya½. Cihane lakkhaºe. “Dhajo soº¹ikalesesu, paµ±k±yañca cihane”ti vop±lito. 1065. Dv±ramattepi bahidv±repi. Ito para½ ye anekatth± vuccante, te v±ccaliªg±. Phuµe p±kaµe. 1066. Ajjhakkhe adhikate. Ja¼e aññ±ºe. Lolupe atitaºhe. Cale kampite. 1067. Vikate vir³pe. Komala½ akaµhina½. Atikhiºo kuºµho. 1068. Site sete. S³cako pesuññak±rako. Ahi sappo. Sakke khame. “Satte”ti p±µhe pana sattiyuttetyattho. Sambandhe avippayoge. Akhile sakale. 1069. Kevala½ asammissa½. Anto avas±na½. Adhamo nih²no. Paºato buddh±d²su ninno. Ninno thalapaµipakkho. 1070. Suddhe aññena asammissite. P³te mejjhe. 1071. By±pe by±pite. Bh±vini an±gate vatthumhi. There jiººe. 1072. Bahusaddo “ekasmi½, dv²su ca na pavattat²”ty±d²suyeva pavattat²ti maññam±no “ty±do”ti vadati. “Ekavacana½, bahuvacanan”ti vuttatt± pana dv²supi bahusaddo vattateva. ¾cariyena v± parasamayavacan±ni manasi katv± “ty±do”ti vutta½. Tividhañhi tattha vacana½ ekavacana½ dvivacana½ bahuvacananti. Sabbap±risadatt± hi by±karaºassa sabbesa½ v±d± katthaci kath²yante. Dh² vuccati paññ±, s± yassa atthi, sa dh²ro, budho. Dh±na½ v± dh², s± yassatth²ti sa dh²ro, dhitimanto. Dhute cale. 1073. Y±ne hatth±diy±ne yogga½. Khame pana yoggo. 1074. Vu¹¹he ±yuvu¹¹he. Kulaje kul²ne. Vuddho ±yuvu¹¹ho. Uru pam±ºato mahanto. 1075. Vutte vattabbe. Uggate uddha½gate. ¾ditte agy±d²hi, gabbite sañj±tam±ne. 1076. Vigate vigatar±ge. V±yane v²te paµe. Bhajjite dhaññ±dike. Bhajja p±ke. 1077. Caye sam³he. Samo tulyo. Ari sattu. “Sam±dis³”tipi p±µho. V²re ak±tare s³re. Ravis³roti ravis³riyo “s³ro”ti vutto. Kuddhe kodhasahite. D³site appiye. 1078. Arimhi sattumhi diµµho. Ikkhitepi diµµho. Pote b±lake. Vate ekantas±dhane vatakamme. 1079. Sal±k±ya½ kus±vah±re. Dabbe varahisatiºe. Khaye udayabbay±nupass²ti. Sakuºepi vayo “visayuttannabhutt±na½, vay±na½ maraºa½ bhave”ty±d²su. Gabbo abhim±no. 1080. Bi¼±le majj±re. Nakule ahisattumhi. Manthano kh²ramanthanadaº¹o. Sattu taº¹ulavikatikhajjaviseso. Ass±dilome ass±d²na½ lome. Gh±to maraºa½. R±si puñjo. 1081. Gopag±me gop±l±na½ g±me. Rave sadde. S±rathi p±jit±. Vand² thutip±µhako.
“S±rathimhi ticchake ca, pasute veditepi ca;
khattiy± br±hmaºiy± jepi, vis³to p±davandis³”ti.–
Vop±lito. Pupphe sutt±din± asaªkhate. Tadd±me pupphad±me sutt±din± saªkhate. Sakaµe ane. Haye asse. 1082. Accane p³j±ya½. Bhe nakkhatte. Nettamajjhe “s³l±”ti khy±te. Odhi mariy±do. 1083. Puººat± paripuººat±. Avajja½ doso. Manakk±repi ±bhogo. ¾¼isaddo itth². Sakh² vayas±. Setu jalav±raºo, nady±dimaggo ca. Satte sattiyutte, thiretyattho. “Da¼ho th³le bhuse satte, pag±¼hepi da¼he mato”ti vop±lito. 1084. Mokkhe nibb±ne, arahattaphalepi. S±mini patimhi. Dh±raketi dh±ret²ti dh±rako, tattha. Posakepi bhatt±. 1085. Sikh± c³¼±. Piñcha½ puccha½. Attani “saªghika½ puggalikan”ty±d²su. Khepe nind±ya½. 1086. R³pe vaººe. Kar²se g³the. 1087. Khaº¹e sakale. Paººe rukkh±d²na½ paººe. Kaº¹e sare. Sal±k± vaºopayutt±. Sucino bh±vo sucitta½, tasmi½. Gate gamanakriy±ya½. “Dh±va gatisuddhiyan”ti hi dh±tup±µho. H±vo itth²na½ siªg±rabh±vajakriy±. Avijj±ya aññ±ºe. Mucchane visaññibh±ve. 1088. Ghammajala½ k±ye uºhena sañj±tajala½. P±ke paccane. Go¼e “mu-y²”iti khy±te mattik±gu¼ake. Ucchumaye ucchurasasañj±te. Mitte piyamitte, mittamatte v±. Sah±ye atthacare. Pabh³ adhipati. So pulliªgo. 1089. Kur³re kakkha¼akammante. Parasmi½ paraµµh±ne, paraloke v±. Atra µh±ne, loke v±. Aªko cihana½. Apar±dhe n±µakaparicchedepi aªko. Apav±do lokagarah±. Dese desavisese. “Bhave janapado dese, jane janapadepi ce”ti vop±lito. 1090. Pajje siloke. Vac²bhede byattav±c±ya½. Anvaye sant±ne. Sar³pasmi½ sam±nabh±ve. Adhobh±ge ca tala½. 1091. Vilagge k±yamajjhe. Vemajjhe majjhas±maññe. Kusuma½ pasava½. Utu itthipuppha½. Subbate sundare vate. 1092. Kose liªgapasibbake. Gabbhare guh±ya½. Bile kipillik±d²na½ ±v±se. Gaº¹ake khaggavis±ºe. Kadambe “thina”iti khy±te. Dume rukkhe. Caye sam³he. 1093. Bhe nakkhattabhede. Dhenuya½ siªginiya½. Yoniya½ itth²na½ aªgaj±te. Sire s²se. 1094. Bhog²saddo bhogavati puggale, urage ca. Sivo mahissaro. Bale th±me. Pabh±ve tejasi. “V²riya½ sukke pabh±ve, tejo s±matthiyesvap²”ti vop±lito. Tejasaddo pana tesu ca yath±vuttesupi dv²svatthesu, dittiyañca vattati. 1095. Santati ±dh±ro. Khaggaªge khaggassa tikhiº±vayave. S³te s±rathimhi. Paµih±re vacanah±re. “Vida l±bhe”ti dh±tvatthato vitti. P²¼± vib±dh±. 1096. Rave sadde. Pal±se nittaº¹ulav²himhi. 1097. Rukkhe ambaµµharukkhe. Parasamaye pana b±dh±. Adhikappeme atisayapeme. 1098. Ketumhi dhaje. Lekhye likhitabbe lekhe. R±jiya½ tu lekh±. 1099. Satthe ±vudhabhede. Satte p±ºimhi. Caye sam³he. 1100. ¾¼iya½ nad²magge, jaladh±raºe ca. 1101. Sa½sade sabh±ye. Ayanasaddo gamane, pathe ca vattati. 1102. Rukkhantare gaºadume. S³re s³riye. Koºe vidis±ya½. Haye turaªge ca asso. Khandhe bhujasire. Accisaddo j±l±ya½ aggij±l±ya½. A½sumhi tassa, aññesañca a½sumhi vattati. So ca no pume pulliªge na vattati. 1103. Abh±vasaddo n±se vijjam±nassa n±se. Asattasaddo avijjam±natthe vattati. Bhutti bhuñjanakriy±. P±ºe ±yumhi j²va½. Jane p±ºavati j²vo. 1104. Chadane gah±d²na½ chadane. R±si puñjo, sahadhamm²na½ gaºo ca.
“Nik±yo nilaye lakkhye, sa½hat±na½ samuccaye;
ekattha bh±jini vase, paramattani vuccate”ti.–
Vop±lito. Yajane devap³j±ya½. Accane p³j±matte. Dikkha muº¹iyopanayananiyamabbat±desesu. 1105. Karaºa½ k±ro, so eva k±rik±, kriy±, sakatthe ºiko. Pajjepi soyevattho. Cihane lakkhaºe. Th²raje itth²na½ utumhi. Pupphe sumane. V±nare makkaµe. 1106. Adhare dant±varaºe. Kharabhe “ka-la-a-u”iti khy±te. Lobhapuggalepi luddho. ¾vile anacche. 1107. Caramhi guttapurise. 1108. H±so ca gandho ca h±sagandh±, tesu. Gandhotra d³rag±m². Kaly±ºepi c±ru. Khala calane, sañcaye ca, to, khalito. 1109. Vakkale rukkhattace. Adhirohe ±rohanakriy±ya½. Vatthantara½ vicittar³pa½ vattha½, ya½ c²nadese sañj±ta½. 1110. Paµih±re “¹a-g±”iti khy±te. Mukhe bhatt±d²na½ pavesanaµµh±ne. Pete paraloka½ gate. Aparaººa½ mugg±di. K±lo ti½sarattidivaparicchinno. 1111. Dose kodhe. Gh±te m±raºe. Mig±do catuppade. Chagale aje. Ar³pe phass±dike. Avhaye saññ±ya½. Darathe k±yacittasambh³te sant±pe. Bh²ti bhaya½. 1112. Bh±re khandhabh±r±dike. Suj±saddo dabbiya½ kaµacchuya½, indaj±y±ya½ sakkassa bhariy±yañca. Vih±yase ±k±se. 1113. Maºike mahati udakabh±jane. Ratane asmavik±re ratanas±maññe. Selo candanapabbato. ¾r±me pupph±r±m±di-±r±me. “Malayo dese selaªgapabbatantare, malay±tivut±yañc±”ti vop±lito. Aªko cihana½. 1114. Sappimhi ghate, tadaññe hotabbe ca havi. “Rahasi ca vic±re ca, viveko jaladoºiyan”ti vop±lito. 1115. Pav±he jalappav±he. “Vego jave pav±he ca, mah±k±laphalepi ce”ti [medin²kosa 3.24] vop±lito. Khile aºukh±ºumhi. Kaºe appe. 1116. Nettante cakkhukoºe. Cittake tilake. “Ap±ªga½ aªgah²ne ca, nettante tilakepi ce”ti [medin²kosa 3.28] vop±lito. Mutt±guºe suttabandhamutt±ya½. Gahaºa½ g±ho, tasmi½. Maku¼e apupphite. Rase loºarase. 1117. Ago, nago c±ti dve abhidh±n±ni selarukkhesu vattanti. Svappe suµµhu appe, appataretyattho. Avadh±raºe “namanamattan”ty±d²su. Accane p³j±ya½. 1118. Chidde dose. Otaraºa½ jalatitth±d²su avataraºa½. Ayyake pitupitari. 1119. Rukkhe khaggaphale. Sune sunakhe. Gandhe adhiv±sanagandhe. 1120. Koºe asse. Savane sote. Pantiya½ v²thiya½. Bh±gya½ puñña½. Ekadeso tatiyabh±g±di. Ajap±lake pokkhare. “Kuµµha½ roge sugandhe c±”ti vop±lito. 1121. Sen±sane vih±r±dike. Sene p²µh±dike. Cundabhaº¹amhi cund±na½ upakaraºe. “Bhamo’mbuniggame bhaº¹i, cund±khye sippiyantake”ti n±natthasaªgahe vop±lito. A½susaddo vatth±d²na½ lome, kare kiraºamatte ca. Abyaye pak±r±dike. 1122. Khajjantare s³karavaccasaºµh±ne dhaññavik±re. Dise ripumhi. Pati dhavo. Ariyo adhipati. 1123. R±ge kas±y±dike r±ge. “Raªgo d±ne khale r±ge, tacche raªga½ tipumhi ce”ti vop±lito. Peyye udak±dike. P²tiya½ pivanakriy±ya½. “Rakkhaºe p²tiya½ p±nan”ti vop±lito. Iºe, ukkhepane ca uddh±ro. Umm±re dv±rumm±re. E¼akasaddassa ajass±pi v±cakatt± “e¼ako aje”ti vutta½. 1124. Paharaºa½ pah±ro, pothana½. Paharati etth±ti pah±ro, y±mo, h±yano sa½vaccharo. Kuº¹ik±ya½ “kay±”iti khy±t±ya½. ¾¼hake catupatthappam±ºe. Bhusamhi taº¹ulattace. 1125. ¾v±µe k³pe. Caye sam³he ca. K±su s±, k±raºe, rahasi ca upanis±. “Bhave upanis± dhamme, vedantepi rahasyamp²”ti vop±lito. Poµagale “pho-kh±”iti khy±te. Guºetare avajje. 1126. Yutte “aµµa½ vinicchin±t²”ty±d²su. Aµµ±le “gopuraµµehi sa½yutta”micc±d²su. Aµµite “aµµassara½karot²”ty±d²su. Aµµa abhiyoge, aµµa atikkamahi½s±s³ti dh±tvattho. K±nane vane. Uppattiya½ janane, vih±yas±gamane ca. 1127. L±make nih²ne. Khandhe r³p±dike. M³la½ m³ladhana½. Upad± paheºaka½. Avatth±ya½, paµassa ante ca das±. Gh±to m±raºa½. 1128. Gabbe m±ne. Ghaµana½ silesakaraºa½. R±si puñjo, etesu ghaµasaddo. Abhih±re p³j±ya½. Bandhane “p±k±racayo”ty±d²su. 1129. Thoke appake. D±ne, h±niyañca c±go. G²v±, galo c±ti dve abhidh±n±ni iºe siyu½. “Iºe g²v± galepi c±”tipi p±µho. Gale kaºµhe. 1130. Daº¹epi s±hasa½. Paµe vatthavisese bhaªga½. S±º±dike missitv± katañhi vattha½ “bhaªgan”ti vutta½. Chavake ka¼evare. 1131. Anaªge m±re. Dume karah±µake. “Madano m±radhuttara-vasantadumasitthake”ti vop±lito. Pam±tari m±tum±tari. Veµhe uºh²se ca veµhana½. 1132. Taº¹uleyye tilaphalas±ke. Ayye s±mini. Mutti muccana½. 1133. Aªke lakkhaºe. ¾k±re s²sacalan±dike. Vappe vappan²yab²je. Taµe t²re ca vappo, p±k±ram³le, nettajale, usume ca vappo. Anuññ±ya½, voh±re ca sammutisaddo. Akkhatasaddo l±j±su dhaññavikat²su napu½sake. 1134. Y±ge devap³j±ya½, sad±d±ne ca satra½. Sasu hi½s±ya½, traºa, satra½. Osadhimhi, cande ca somo.
“Somo kuvere pitudevat±ya½,
vasuppabhede vasudh±kare ca;
dibbosadhis±malat±sam²ra-
kapp³ran²resu ca v±nare c±”ti.–
Vop±lito Yugagehaªgeti pubb±par±y±mavasena thambh±na½ upari µhapite yugabh³te geh±vayave. Dakkhiºuttar±y±mavasena µhapite gehaªge saªgh±µo.
G±th±p±davaººan± niµµhit±.
Anekatthavaggavaººan± niµµhit±.