552. Dvaya½ kovi¼±re.
“Sukapad±ccharo campo,
kovi¼±ro tu kañcano;
pubbo sito paro ratto,
yugapatt± ubhopite”ti [cint±maºiµ²k± 14.22].
Hi ratanakoso, kañjan±lakopyatra. Yuga½ yamaka½ pattamassa.
Tip±da½ udd±le. V±ta½ udd±lat²ti udd±lo. Siªg±r±d²na½ saññ±vasena rukkh±na½ r±j± r±jarukkho, v±tarogahanane r±jabh³to rukkho v± r±jarukkho. Kat± m±l± assa puppheh²ti katam±lo, siªg±rappak±so. Indati paramissariya½ karoti v±tahananeti ind²varo, ²varo, indiy± sakkassa bhariy±ya icchitabbatt± v± ind²varo. Caturaªgulo, ±revato, suvaººakopi.
553. Dvaya½ jambh²re, yassa phalamambila½ hoti. Ambilatt± dantassa saµho dantasaµho. Saµha ketavahi½s±sa½kilesesu, a. Jamu adane, ²ro, bhanto ca, jambha gattavin±me v±, jambho, jambhalo, jamb²ropi. Dvaya½ varaºe. Vara icch±ya½ yu. Kala saªkhy±ne, iro, nad±di, rassanto. Varuºo, tittas±kopi.
Dvaya½ phalahare. “Ko aya½, suko”ti vimatuppattikarapattakusumat±ya ki½suko. P±ri samuddo, tatra bhaddo p±ribhaddo, so eva p±¼ibhaddo, kovi¼±ro, ta½saºµh±napattakusumat±ya p±¼ibhaddo. Dvaya½ vidule, yo abbhasamaye pupphati. Vaja gamane, ulo. pajane, aso, tonto ca, vipubbo ata s±taccagamane v±, aso. V±n²ropi.
554. Dvaya½ p²tane, yassa pattaphal±ni ambil±ni, p³gaphalappam±ºañca phala½, sallak²rukkhasaºµh±no ca, so rukkho. Amba sadde, aµo, sakatthe ko. tappanakant²su, tano, p²ti½ v± tanot²ti p²tano, sakatthe ko. Dvaya½ gu¼apupphe. Mana ñ±ºe, ko, madhv±deso ca. Madhun±mo dumo madhuddumo. Dvaya½ “lamb³”ti khy±te. Gu¼o viya s±tena phalamassa gu¼aphalo. P²la patitthambhe, u. Dvaya½ tikkhagandhe. Sobha½ janet²ti sobhañjano, sobha½ visañjanametena hetubh³ten±ti v± sobhañjano. Vuttañca–
“Sir²sapupphassa rasena bh±vita½,
sahassav±ra½ mar²ca½ sitavhaya½;
etena samanti vis±hi sambhav±,
katañjanasnehanap±danatthuto”ti.
Si sev±ya½, viddhavin±sanattha½ sev²teti siggu, gu, th². Cittah±r², pabhañjano, viddhavin±sanopi.
555. Dvaya½ vis±latace, yo sarade pupphati puppha½. Sattapaºº±nyassa sattapaºº² pume. Chattamiva paººamassa chattapaººo. Visamacchadopi, sattapaººatt± visamacchado. Dvaya½ rathaddume. Ratha½ tanoti yena tiniso, iso. Atipamuccati d±hapittamaneneti atimuttako. Cittakipi.
Dvaya½ v±tapothe, pa½ v±ta½ lun±t²ti pal±so, aso. “Patte pal±sa½ so rukkhe, p²taharitaki½ suke”ti hi ruddo. V±tapothopi, v±tassa potho v±tapotho, putha hi½s±ya½.
Dvaya½ “put²ti” khy±te. Hatajantupamohasaªkh±t±riphalat±ya ariµµho, nip±tan± hantissa µµho, ta½rog±rivantajanehi icchitabbaphalatt± v± ariµµho, isu icch±ya½. Phaºa gatiya½, ilo, asse.
556. Tika½ siriphale. Mala dh±raºe, ³ro. Bila bhedane, ºuvo, beluvo. Lapaccaye billo. Saº¹ilyo, selusopi. “Munippabhede m±l³re, saº¹ilyo p±dapantare, naµe bille ca seluso”ti [cint±maºiµ²k± 14.32] rabhaso.
Dvaya½ tuªge. Puman±mo n±go rukkho punn±go. “Punn±ge puriso tuªgo, kesaro devavallabho”ti [amara 14.25] hyamaras²ho, d²gho, “pumassa liªg±d²su sam±ses³”ti ak±ralopo ca. Atisayapupphakesaravantat±ya kesaro, kisa tanukaraºe v±, aro, pupphakesayuttat±ya v± kesaro, ro.
Dvaya½ loddamatte. Sala gamanattho, avo. Rattakaphapittasote lun±t²ti loddo, ddo. Tiriµo, s±varopi. “S±varo apar±dhe ca, lodde p±pe ca kathyate” [cint±maºiµ²k± 14.33] tyajayo. Dvaya½ dhanupaµµe phalini. p±ne, alo, ²ssa iy±deso. Sannak± t±pas±, tesa½ du dumo sannakaddu, “sannakaddu c±papaµ±, varaºo t±pasappiyo”ti [cint±maºiµ²k± 14.35] hi kosantare.
557. Dvaya½ “mhanak³”iti khy±te. Likuco n±ma ¹ahurukkho, tagguºatt± likocako, saññ±ya½ ko. Aªka lakkhaºe, olo, aªkolo. Dvaya½ kumbhe. Rogaharaºe garunopi vejjassa garu guggulu, nip±tan±. Kusa chedane, ºvu. Kumbho, puropi.
“R±sibhede gajamuddha½se,
kumbhakaººasuke ghaµe;
k±muke v±ran±riyañca,
kumbho kl²vantu vaggulumh²”ti [cint±maºiµ²k± 14.34].
Rabhaso. Pura aggagamane, ºo, puro.
Dvaya½ ambe. Ama gatiya½, bo, amba sadde v±, a. Cuti ±secane, rakkhaºe ca, a, cu cavane v±, to, d²gh±di. Ras±lopi, rasa½ l±t²ti ras±lo, d²gho. Eso ambo sugandhav± atisayagandhayutto sam±no “saho, sahak±ro”ti coccate. Saha sattiya½, sugandha½ kattu½ sahat²ti saho, a. Sahana½ saho, ta½ karot²ti sahak±ro, h± v± pamud±, t±ya saha vattat²ti saho, saha½ samuda½ karot²ti sahak±ro.
558. Dvaya½ setambe. Puº¹a puº¹ane. Puº¹a khaº¹anetyeke, ºvu, ass², ar±gamo ca. Setavaººo ambo setambo. Dvaya½ bahuv±rake, yassa phal±ni atipicchil±ni. Si bandhane, lu, sala gamanattho v±, u, asse. Picchilatt± bah³ni v±r²ni yasmi½ bahuv±rako, saññ±ya½ ko. S²to, udd±lo, kaphalopi.
Dvaya½ k±smariya½. Sirimant±ni paºº±ni yass± sepaºº², nad±di, sir²saddassa se. Kasm²radesajatt± k±smar², k±sa dittiya½ v±, maro, nad±di. Madhupaºº², bhaddapaºº²pi. Dvaya½ sakaºµakambilaphalarukkhe. Sakaºµakatt± kucchita½ l±t²ti kol², nad±di. Vada theriye, aro, nad±di. Kuval², kakkandh³pi.
559. Dvaya½ tass± koliy± phale. Koliy± phala½ kola½. Badariy± aya½ avayavo badaro. Kuvala½, phenila½, sov²rampi. “Sotañjane tu sov²ra½, kañjike badarepi ce”ti [cint±maºiµ²k± 14.36] rabhaso. Dvaya½ assatthakulasambh³te rukkhap±s±º±d²su sañj±tarukkhe. Pila½ para½ nissayabh³ta½ kasat²ti pilakkho, kasa vilekhane, sassa khatt±di nip±tan±. Akh±dan²yaphalat±ya vir³pa½ phalamassatth²ti pipphal², ², nad±di, vissapi ca.
Dvaya½ toy±div±piniya½, yass± m³la½ mah±pañcam³le paviµµha½. Paµa gamane, alo, nad±di, p±µal², p±µal±pi. Kaºha½ pupphavaºµa½ yass± s± kaºhavaºµ±, k±smariyampi. Alippiya½, tambapupphipyatra. Dvaya½ gandhile. S±duphalat±ya s±du ca so kaºµasahitat±ya kaºµo ceti s±dukaºµo. Sakaºµakat±ya att±na½ vir³pa½ karot²ti vikaªkato, dvitta½, niggah²t±gamo ca.
560. Catukka½ tinduke. Tanu vitth±re, uko, danto ca. Tidi hi½s±ya½ v±, u, saññ±ya½ ko. K±¼o khandho pakaº¹o yass±ti. Tima addabh±ve, ³so, sakatthe ko, varanto ca. Upaccaye timbaru.
Dvaya½ tambaphale. Ir±vat² nad², paµhamak±le tass± t²re j±to er±vato. N±ra½ vuccati n²ra½, ta½ gacchat²ti n±raªgo. Dvaya½ makkaµatinduke. Kula saªkhy±ne, ºvu. K±kendu, k±kalukopi.
561. Tika½ kadambe. Ka½ v±ta½ damet²ti kadambo, bo. Pinet²ti piyako, ºvu, iy±deso. Nayati muda½ n²po, po. Dvaya½, vidarukkhe, yassa niyy±sena pe¼±dayo limpanti. Bhala, bhalla paribh±sanahi½s±d±nesu, nad±di, aññatra to, kanto ca, bhall±tako, t²svaya½. Arukaro, aggimukhopi.
Dvaya½ “p±vus±”iti khy±te. Jhapa d±he, ºvu. Passa vo. Paca p±ke, ulo. Dvaya½ sirimati, yassa phal±ni mar²cappam±º±ni, ambil±ni ca. Tila gamane, ºvu. Khura chedane, ºvu.
562. Dvaya½ ambilik±ya½. Ci cayane, co, cica ±d±nasa½varaºesu v±. Tanu vitth±re, ambilarasa½ tanot²ti tintiº², dvittamitta½, ºattañca, nad±di. Dvaya½ ambilaªkuraphale setarukkhe. Gadrabhaº¹appam±ºaphalatt± gaddabhaº¹o, ralopo. Kapi calane, tano, d²gho ±gamassa. Kandar±lo, pilakkhopi.
Tika½ s±larukkhe. Sala gamane, ºo, s±ravantat±ya v± s±lo. Assakaººasadisapaººat±ya assakaººo. Sanja saªge, a, sajja adane v±, a. Dvaya½ nad²sajje. Ajja ajjane, uno. Kaka lolye, udho. V²rataru, indadumopi.
563. Tika½ mucalinde. Cula nimujjane. Mucala saªg±te, indo. N²po kadambepi. Tika½ p²tas±le. Piyako kadambepi. Asa bhakkhane, yu, p²tapuppho s±lo rukkho p²tas±lo. Bandh³kapuppho, j²vakopi.
Dvaya½ jh±µaliya½. G±vo lihant²ti gol²so, hassa so. Jhaµa saªgh±te, alo. Jh±µalo, p±µalipupph±k±ro d²ghaphalo rukkho. Pamokkhopi.
564. Dvaya½ r±j±yatane, kh²ravantat±ya kh²rik±. Devar±jassa niv±sanaµµh±nabh³tatt± r±j±yatana½, piy±lepi. Dvaya½ kapphale. Kucchitena phalena umbhati p³rat²ti kumbho. Kucchitena modat²ti kumudik±, ºvu.
Dvaya½ guv±karukkhe, yassa phalena tamb³lan±ma½ j±yati. P³ja p³j±ya½, ºo, jassa go. Kamu icch±ya½, hetukattari ºvu. Khapuropi. Dvaya½ lohitalodde. Paµµi-ity±khy± yassa paµµi “Paddh²”tipi p±µho. Asmi½ pakkhitte l±kh± ratt± bhavat²ti l±kh±pas±dano. Kamukopi.
565. Dvaya½ iªgudiya½, ayañca kaºµak² b±hulyena majjhimadese j±yate. Iªga gamanattho, ido, issu, nad±di. T±paso payujjam±naphalakat±ya t±pasataru. Dvaya½ “bhujapatto”itikhy±te sundaratace rukkhe, yassa tace mantakkhar±ni likhanti. Bhujo p±ºi, ta½sadisapattat±ya bhujapatto. Mantalekhakehi ±bhujitatacavantat±ya ±bhuj². Bh³jo, camm², muduttacopi.
Dvaya½ simbaliya½. Picch±yog± picchil±, ilo. Samba maº¹ale, ali, assi. “Picchil± p³raº² moc±, thir±yu simbal² dvis³”ti [amara 14.46] amarakoso. Dvaya½ picchil±k±re kaºµakasahite rukkhe. Ruca dittiya½, hetukattari yu, kuµa koµilye, kattari ºo, koµo asimbali sam±nopi simbalisadis±k±radassanato koµasimbali, pume. Kasambalopi.
566. Dvaya½ “kaºµakarañja”iti khy±te kaºµakini karañjagumbe, ya½ loke “kalino”ti vuccati. Kara hi½s±ya½, karato ririy±. pavane, iko, tonto ca. P³tikarajo, kalim±rakopi, kalino. Dvaya½ d±limapupph±k±re p²tan±sakarukkhe. Ruha janane, º². Lohitapupphat±ya rohitako.
Dvaya½ eraº¹e. Era¹i hi½s±ya½. V±ta½ eraº¹at²ti eraº¹o, ºo. Maº¹a bh³sane, ²sa½pasannatelat±ya v± ±maº¹o, ±ma½ v± v±ta½, ta½ d±yat²ti ±maº¹o. D± avakhaº¹ane, ssa ¹o. Cittako, cañcupi.