R³piyassa karisena kato sa½voh±rapadattho kah±paºo n±ma. Karisappam±ºena r³piyena kato paºo paºiyo dabbabhedo kah±paºo. Risassa h±deso. Ah±dese karis±paºo, ete dve r³pavik±ro, aññatr³pac±r±. Iti tul±m±na½ vutta½. 482. Pattham±na½ dassetum±ha “ku¹uvo”cc±di. Eko pasato ku¹uvo n±ma. Sara gatiya½, to, ralopo, ka¹i bhede, vo, ka¹issa ku¹u, te ku¹uv± catt±ro pattho. Catupatth± ±¼hako, aha p³j±ya½, ºvu, ¼att±di dasaªgula½, dv±dasaªgula½ v±sabbato m±nampi ±¼hako. Caturo ±¼hak± doºa½ n±ma, “catur±¼hakan”tipi p±µho, du gamane, ºo, duºa gatiya½, hi½s±yañca v±, doºa½. V±k±rena doºo. 483. Caturo doº± m±nik±, m±na p³j±ya½, sakatthe ko, assi. Catum±nika½ catassanna½ m±nik±na½ sam³ho catum±nika½ kh±r² n±ma, khara vin±se, ºo, nad±di. Dasambaºa½ das±dhikasatadoºamatta½ kumbhoti ghaµan±mena eko pattham±naviseso dassito, “ambaºan”tipi p±µho. 484. Pattham±navises±na½ labbham±napariy±ye dassetum±ha “±¼hako”cc±di. Tumba kampane, a. Dvaya½ patthe. Patthasaddoya½ s±maññabhedam±nesu pavattati, idha pana visesam±nav±cako adhippeto. Nala ganthe, iºa. Dvaya½ v±he. Vahat²ti v±ho, vaha p±puºane, ºo. Ambaºam±na½, pariy±ya½ v± dassetum±ha “ek±dasa doºe”cc±di. Amba gamane, yu, amba sadde v±, iti pattham±na½ vutta½, aªgulam±na½ pana aºv±dy±bhidh±n±vasare bh³mivagge abhihita½. 485. Catukka½ bh±ge. Visa pavesane, d²gh±di, koµµha½ vuccati sar²ra½, tattha set²ti koµµh±so. ¾tta½. Ana p±ºane, ama gamane v±, so. Bhaj²yate sev²yateti bh±go. ðo. Vaºµakopyatra. Vaµi vibh±jane, ºvu, ºant± v± sakatthe ko. Vibhavanta½ dhane. Dhana dhaññe, a. Sassa attano aya½ so, sampi. Du-iva dabba½, s±ramiccattho, ivatthe vo, vida l±bhe, to Sassa dhanassa pati sapati, tasmi½ s±dhu s±pateyya½, ºeyyo. Vasa niv±se, u. Ara gamane, tho. Rassa to. Vibhavanti pabhavantyanen±ti vibhavo, a. Hirañña½, kosopyatra. 486. Kat±kata½ kañcana½, r³piyañca missita½ [milita½ (ka.), milita½ paccekañca (amara kh²rasv±dh²µ²k±)] kos±didvayav±cca½, tatra piº¹²kata½ ±bharaº²kata½, kamm²bh±vam±p±dita½ v± kata½. ¾karottha½ aj±takamma½ cuºº±dir³pa½ akata½, tadañña½ tehi kañcanar³piyehi añña½ tejasa½ dabba½ tamba½. ¾din± ka½sar²tis²sak±di, yañc±tejasa½ r±japaµµad±ruvis±dika’mas±ra½ dabba½, ta½ sabba½ kuppa½, gupa rakkhaºe, guppateti, po, kattañca gassa. Dvaya½ kañcana½ r³piyañc±hatamuµµh±pitahayavar±hapuris±di r³pa½ niggh±tik±ya t±¼ita½ d²n±r±dika½ r³piy±khya½. Ass±dir³pamass±hatamatth²ti r³piya½. R³pa ±hatapasa½s±su, iyo. 487-488. Hiraññanta½ suvaººe. Sobhano vaººo yassa suvaººa½. Kana dittiya½, ºvu, janana½ j±ta½, pakaµµha½ j±ta½ j±tar³pa½, pakaµµhatthe r³papaccayo [pasa½s±ya½ r³papaccayo iti subh³ (cint±maºiµ²k±) pasa½s±ya½ r³pa½ (p±ºini 5.3.66)]. J±ta½ r³pamass±ti v± j±tar³pa½. Iºa gatiya½, dittiyañca anekatthatt±. Suµµhu dippate dittiy± yujjateti soººa½, usso, “v± paro asar³p±”ti ilopo, dvitta½. Kañca dittiya½, yu. Satthu vaººo viya vaººo yassa. Cittamatt±na½ harat²ti hari. I, kamu icch±ya½, bu. Carati ettha citta½ c±ru, ºu. Hi gatiya½, mo. Haµa dittiya½, ºvu. Tapana½ d±hamarahat²ti tapaniyo, iyo. Hara haraºe, añño, assi. H± c±ge, h± gatiya½ v±, añño, hir±deso ca. C±m²kar±dayo catt±ro tabbhed± tassa suvaººassa vises±. C±m² n±ma ek± pupphaj±ti, ta½karatt± c±m²karo, atha v± c±m² n±ma aggi. Camu adane, º², takkaratt± c±m²karo. Satakumbha½ paddhakesaravaººa½, tabbaººasadisatt± s±takumbha½. Devarukkhabh³t±ya mah±jambuy± patiµµhitaµµh±ne nad² jambunad², tassa½ patitehi mah±gajappam±º±na½, kumbhappam±º±na½ v± phal±na½ b²jehi j±ta½ suvaººa½ jambunada½, ida½ pana suvaººa½ analappabha½ dev±laªk±ramatula½ j±yate. Ta½ pan±nalamiti visesatthepi amaras²ho suvaººas±maññeva paµhati. Siªg² n±ma ek± macchaj±ti, tabbaººat±ya. Khaºiya½ v± ta½saºµh±nasil±khaº¹ehi j±tat±ya siªg², amarakose pana c±m²kar±d²nipi suvaººas±maññe paµhati, siªg² pana visese. Vuttañhi tattha “alaªk±rasuvaººa½ ya½, siªg²kanakamiccayan”ti [amara 19.96]. Tassattho– kaµakakuº¹al±dino alaªk±rasuvaººassa “siªg²”ti n±manti. “Siªg²maº¹anasoººan”ti ratanakoso. Suvaººat±ya siªg² “kanaka”mityuccate. 489. Pañcaka½ rajate. R³payuttat±ya r³piya½. Rañja r±ge, ato. Sañja saªge, jhu, ñalopo, sajjhu. R³payuttat±ya r³p², sañja saªge, jho, ñalopo, sajjha½, “r³piyajjhan”tipi p±µho. Tad± iyajjhapaccayena siddha½. Dubbaººa½, khajj³ra½, setampi.
¾hatasoººarajate, rajate r³piya½ mata½;
rajate ca khalekliva½, khajj³ro p±dapantare;
set± ca bhatik±ya½ tha, kliva½ sajjhe site tisu.
Asmaj±tiya½ pupphar±g±dimhi, mutt±vajir±dimhi ca vasv±dittaya½. Vasa niv±se, u. Rati½ tanot²ti ratana½, kamm±dimhi ºo, tilopo. “Ratna½ saj±tiseµµhep²”tyamarakose [amara 23.126], tena gajaseµµho gajaratana½, itthiseµµho itthiratananti. Manasaddato i, ²paccaye maº² ca. Pupphar±g±dayo vakkham±n± tabbhid± tassa maºino vises±. Bh±santo rañjet²ti pupphar±go, bh±sassa puppho. 490. Suvaºº±dayo ime satta ratan±ny±hu. Maºi rattamaºi. 491. Sattaratan±na½ labbham±napariy±ye dassetum±ha “lohitaªgo”cc±di. Lohitaªg±dittaya½ rattamaºiya½ Lohitavaººena aªg²yateti lohitaªgo, lohita½ aªga½ sar²rametassa v± lohitaªgo. Padumañc±tra kokanada½, tabbaººasadiso maºi padumar±go. Soºaratana½, lohitakopyatra. Dvaya½ ve¼uriye. Va½so tacas±ro, tabbaººo maºi va½savaººo. Ve¼u viya dissat²ti ve¼uriyo, ivatthe iyo, r±gamo ca. Dvaya½ pav±¼e. Vala sa½varaºe, ºo, ¼atta½, v±k±rena pav±¼opi. Du gamane, du upat±pe v±, mo, dvitta½. 492. Dvaya½ kabaramaºimhi. Mas±ragirimhi j±ta½ mas±ragalla½, lo, rassa lo. Kabaro sabalo maºi. Dvaya½ mutt±ya½. Muca mocane, tho, mutt± eva muttika½, sakatthe iko. Satthik± pakatito liªgavacan±nyativattanteti napu½sakatta½. Ettha ca ratanapariy±y±na½ uppaµip±µiy± kathana½ sattanna½ ratan±na½ uppattikkamapaº²takkam±dino abh±vad²panattha½. Dvaya½ pittale. R² gamane, ri. R²tipi. “R²ti pac±re sande ca, lohakiµµ±rak³µes³”ti ruddo. ¾rasseva k³µo, yassa. Dabbasaddopyatra. Dvaya½ abbhake. Ama gamane, alo. Abbha½ ±k±so, megho ca, ta½saññakatt± abbhaka½, saññ±ya½ ko. “Meghambar±bhidh±nañca, gori b²jañca abbhakan”ti hi vutta½. Girijatu, sil±jatupyatra. 493. Tika½ lohe. L³ chedane, ho. Aya gamane, manogaº±di. K±¼añca ta½ ayasañceti k±¼±yasa½. Satthaka½, tikkhaºa½, piº¹a½, ayasa½, asmas±ropyatra. “Sattham±yudhalohes³”ti anekattho. “S±muddalavaºetikkha½, visaloh±jimukkake”ti rabhaso. Paº¹a gamane, a. Asmassa s±ro. “K±¼±yasa’mayo loha½, asmas±rañca satthakan”ti tvamaram±l±ya½ kl²vakaº¹a½. Dvaya½ capale. P±ra s±matthiye, do, p±rayati sakkoti sabbaloha½ kañcana½ k±tunti p±rado. Rasa sadde, aggimhi pakkhitte rasat²ti raso, madhur±d²su ca raso. Capalo, s³topyatra. “Cañcal±dimhi capalo”.
“S±rathimhi rase s³to, pas³te perite tisu”;
“rasendo p±rado vutto, p±ratopi nigadyate”ti.–
T±rap±lo. “P±rado siddhadh±tu ca, varab²jañca s³takan”ti.– Tikaº¹aseso [tikaº¹asesa 2.9.34]. Tika½ n±ge. Tipu p²¼ane, u. Tipusaddassa setepi pavattanato k±¼asaddena visesetv± k±¼atip³ti vutto, tena tipusaddassadvinnampi v±cakat±daµµhabb±tyeke, ta½ “n±go s²sakayogiµµha-vapp±ºi tipu piccaµan”ti [amara 19.105] amarakose, “tipu s²sakaraªges³”ti ca tikaº¹asesa n±natthasaªgah±d²su vuttatt± na gahetabba½, tena k±¼o ca tipu c±ti dveyevatth±bhidh±n±ni. K±¼avaººat±ya k±¼o. Tipu yath±vuttatthova. Tapa sant±pe v±, u, assitta½. S² saye, si bandhane v±, so. “Seµµhabhakaddujo n±go, kliva½ s²sakaraªges³”ti rabhaso. “Yogiµµha”mityeka½ n±ma½ s²sassa. “Vappo so s²samattakan”ti tvamaram±l±.
“¾rak³µos² r²ti ca, s²saka½ tipu vaddhaka½;
n±ga½ mah±malañceva, yogiµµhakan”ti.–
By±¹i.
“S²samatta½ bahumala½, yogiµµha½ piµµhapiccaµ±;
suvaºº±disam±luka-mapi sind³rasambhavan”ti.–
Tant±tantara½. Sete tu raªgavaªg±, te gatyatth±. “Raªga½surebha½ mudaªga½, kusumbha½ g±myakuªkuman”ti.– Tikaº¹aseso [tikaº¹asesa 2.9.34]. Dvaya½ harit±le. Haritavaººa½ ala½ harit±la½, byuppattimattameta½. R³¼h²saddo tvaya½. P²ti½ net²ti p²tana½. “Piñjara½ p²tana½ t±la-m±lañca harit±lake”tyamaras²ho [amara 19.103]. Piñja vaººe, aro. Ala bh³sane, alantyaneneti, ºo, “harit±lamala½ t±la-vaººaka½ naµabh³sanan”ti tu m±dhavo. “Harit±le tu kapp³ra½, godanto naµasaññako”ti tikaº¹aseso [tikaº¹asesa 2.9.35]. 494. Dvaya½ sind³re. Piµµhena n±gena j±ta½ piµµha½. C²nadesappavatta½ piµµha½ c²napiµµhanti pubbapade uttarapadalopo. Sanda savane, ³ro, assi. “Sind³ra½ n±gasambhavan”tyamaras²ho [amara 19.105]. Vasantassavo, rattacuººa½, rattav±luka½pyatra. Dvaya½ t³le. Tula nikase, a. Picu maddane, u. Picu tuloti samuditañcassa n±ma½. “T³lo picu picut³lo, makkaµisutta½ takkoµ²”ti hi rabhaso. Madhusaddena khuddajantu, khuddañcoccate. Khuddajantavo bhamar±dayo. Tatra bhamarakata½ khudda½ bh±mara½, makkhik±kata½ makkhika½, saraghañcoccate. Varaµ± kata½ v±raµa½. Puttik± kata½ puttikanti sabbatraññatthe ºo. Madhu unde, u. Khu sadde, do, khuda pip±s±ya½ v±, do. Dvaya½ sitthe. Madh³hi khuddajant³hi ucchiµµha½ sajjitanti madhucchiµµha½. Sajja visajjan±liªgananimm±nesu. Nimm±na½ sampiº¹²karaºa½, to, jat±na½ µh±deso, sassa cho, dvitta½, ittañca. Sica paggharaºe, tho. Sitthameva sitthaka½. Madanopyatra.