“Dakkhiºeyyagg²”ti vutto. Kaµµhato nibbatto p±katikova aggi kaµµhaggi n±m±ti [a. ni. aµµha. 3.7.46] vutto. 420. Siloko d±ne. H± c±ge, ºo, dvittacattagatt±ni, caja h±nimhi v±. Saja visagge, visaggo d±na½, upubbo saja visajje, ºo, pubbe v±gamo, vosaggo. Disa atisajjane, atisajjana½ d±na½, pabodhanañca, iha d±na½ padesana½. Saºa d±ne, yu. Tara plavanataraºesu, maccherasot±tikkamanamettha taraºa½. H± c±ge, cur±di, to, y±lopo, bh³v±dimhi pana “±k±rant±nam±yo”ti ±yo, vih±yita½. Vajja vajjane, sabbatra bh±vas±dhana½. Upasaggavisesenete d±natth±bhidh±yino. Phassana½, patip±dana½pyatra. 421. Seµµhadhanassa, putt±na½, d±r±na½, rajjassa, aªg±nañca vasena pañcamah±paricc±go vutto. Tatra seµµhadhana½ setahatth±diratana½. Putt± oras±, atha v± puttadh²taro. D±ro patibbat± piyabhariy±. Rajja½ pakatirajja½, taduµµhito v± ±yo. Aªga½ cakkh±di. Mahantehi uttamapuriseheva kato, mahant±na½ v± paricc±go mah±paricc±go, mahattha½ v± buddhabh±vattha½ kato paricc±go mah±paricc±go, k±purisehi dukkaratt± mahanto v± seµµho paricc±go mah±paricc±go. 422. D±nap±ram²-±dik±na½ tissanna½ p±ram²na½ vasena as±dh±raºad±navatthu½ dassetv± s±dh±raºad±navatthu½ dassetum±ha “anna½ p±na”micc±di. Tatra anna½ p±navajjita½ ya½ kiñci kh±dan²y±dika½. P±na½ p±tabba½ udak±di. Y±na½ hatthy±di antamaso up±hana½ up±d±ya gamanas±dhana½. M±l± m±lya½, pupphañca. Vilepana½ chavir±gakaraºa½, vibh³to sugandho v±. Gandho tadaññagandho. Seyy± mañc±di, seyy±ggahaºena cettha ±sanampi gahita½. Pad²peyya½ pad²passa hita½ ya½ kiñci tel±di, ime dasa d±navatth³ n±ma siyu½. D²yante y±y±ti d±na½. Tassa vatthu k±raºa½, taduppattiy± uppajjanatoti d±navatthu, d±tabba½ v± d±na½, ann±di, tadeva vatthu. Et±ni pana dasa d±navatth³ni suttantanayena kathit±ni. Vinay±bhidhammanayavasen±pi pana kathetabb±ni, r³p±dicha¼±rammaºad±navasena hi abhidhamme cha d±navatth³ni ±gat±ni, vinaye c²varapiº¹ap±tabhesajjasen±sanavasena catt±ri ±gat±ni. Tatthevam±cariy± vadanti “suttantanayad±nato vinayad±nameva mahapphala½, kasm±? Ann±did±namattavaseneva yassa kassaci duss²l±dikassa d±tabbanti anuj±nitv± piº¹ap±t±dikappiyavoh±ravasena s²lavant±dikasseva ca d±tabbanti anuññ±tatt±. S±maññad±nato hi visesad±nameva mahapphala½, tatopi abhidhammanayad±nameva mahapphala½, kasm±? R³p±d²su paramatthavaseneva abhinivisitv± d±navasena tatopi atisayad±natt±”ti. Maya½ pana suttantanayad±na½ v± hotu vinay±bhidhammanayad±na½ v±, ya½ khett±ditividhasampad±yutta½, tameva mahapphala½ karot²ti vad±ma. 423. Tadahe matadivase matattha½ ya½ piº¹ap±tajal±ñjaly±did±na½, eta½ d±na½ deh± uddhe bhava½ uddhadehika½ n±ma. Pitara½ uddissa jal±ñjalisuvaºº±did±na½ niv±po, vapa b²jasant±ne, ºo. K±lapatt±diniyamena r±jamattaº¹avisottar±disatthato vihita½, ta½va tameva pitud±na½ samaºabr±hmaºabhojan±di saddha½ n±ma, saddh± assa d±nassatth²ti, ºo. Satthatoti hetumhi avadhyatthavatticch±ya pañcam². 424. Catukka½ geh±gate. Ata s±taccagamane, ithi, atithi, “atithi dv²s³”ti tikaº¹asese [tikaº¹asesa 2.7.9]. Itthiya½ atith² ca. ¾gacchat²ti ±gantu, tu. ¾huna½ vuccati geh±gat±na½ d±tabbabhatt±di, ta½ paµiggaºhitu½ arahat²ti p±huno. Visa pavesane, ±vesana½ ±veso, tamarahat²ti ±vesiko. Aty±gatopyatra. Gantumicchat²ti gamiko, iko. Dvaya½ p³jitapupphadabbakkhat±dimhi. Aggha p³j±ya½, a. ðyamhi agghiya½, agghayampi. Agghato v± tadatthiye iyo. 425. P±datthe [p±daddhe (ka.)] udak±dimhi pajja½. Padassa hita½ pajja½. ¾gantv±dayo pajjapariyant± satta sadd± t²su liªgesu. Chakka½ p³j±ya½. Ci caye,ti. Acca p³j±ya½, yu. P³ja p³j±ya½, itthiyamati a. Hara haraºe, upapubbo hara p³j±ya½, ºo, upah±ro, pume. Bala p±ºanap³j±sa½varaºesu, i, bali dv²su. M±na p³j±ya½, yu. Namass±pyatra, namassa p³j±ya½, itthiya½ a. 426. Catukka½ vandan±ya½. Namassa vandane, pubbeva, namu namane v±, ssapaccayo. Namo karaºa½ namakk±ro, ºo. Namoto chaµµh²lopo, “lopañca tatr±k±ro”ti ok±ralope ak±r±gamo, atha v± namana½ namo, tassa karaºa½ namakk±ro, rahosaddo viya hi namosaddotra dvidh± vattati. Eko ak±ranto saliªgo, eko aliªgo ok±rantoti. Vanda abhiv±danathut²su, yu, vandan±, nalope, d²ghe ca abhiv±dana½. Tika½ patthan±matte. Attha y±can±ya½, yu, patthan±. Atthan±pi. Ýh± gatinivattimhi. Panidvayapubbo patthan±ya½, yu, ºatta½, dhatta½. Imhi paºidhi. Aya½ purise pulliªge. Y±can±pyatra. 427. Sakk±rapubbaªgama½ katv± garu-±d²na½ ±r±dhan²y±na½ kvaci atthe niyojana½ patthan±viseso ajjhesan±, isa gavesane, isa gatihi½s±vad±nesuv±, yu, ajjhesan±, yath± “desetu bhagav± dhamma½, desetu sugato dhamman”ti [mah±va. 8]. 428. Catukka½ anussaraºe. Esa gavesane, y±game pariyesan±. Timhi pariyeµµhi. Gavesa maggane. Tika½ ±r±dhan²yassa citt±nuk³le. ¾sa upavesane, yu, up±sana½. Su savane. Sotumicch± suss³s±, “bhujaghasaharasup±d²hi tumicchatthes³”ti sapaccayo, dvitt±di, suss³s±, s± itth². Caratito bh±ve ºyo, p±ricariy±. 429. Tika½ tuºh²bh±ve. Munino kamma½ mona½, ºo. Tuha adane, ºhapaccayo, halopo ca, tuºho monametassatth²ti tuºh², tassa bh±vo tuºh²bh±vo, atuºhassa v± tuºh²bhavana½ tuºh²bh±vo, atha v± tohat²ti tuºh², tuha adane, adana½ hi½s±, º²paccayo, vaººavipariyayo, tuºhino bh±vo tuºh²bh±vo. Pañcaka½ anukkame. Patir³pena patana½ paµip±µi, pata gamane, ubhayatr±pi tassa µo, i. S± itth². Anur³po kamo, kamo eva v± anukkamo. Pari anatikkamena ayana½ pavattana½ pariy±yo. Pubbass±nur³p± anupubb², nad±di. Aya½ apume. Anupubbampi. Kamu icch±kant²su, ºo. 430. Tika½ s²le. Tapa sant±pe. Kilese t±pet²ti tapo, a. Yamu uparame, uparamo viramaºa½, bh±ve ºo Si bandhane, sinoti cittameten±ti s²la½, lo, s²la sam±dh±ne v±, sam±dh±na½ kusal±na½ dhamm±na½ adhiµµh±nabh±vo. S²la sam±dhimhi v±, sam±dhiratra kusal±na½ dhamm±na½ abhyupagamo, aññatra s²le tupac±r±, atha v± att±na½, parañca niray±d²su t±pet²ti tapo. Kusaladhammato sa½yamana½ viramaºa½ sa½yamo, sam±dh±nañc±tr±kusaladhammavasenev±ti aya½ aññatra s²le nibbacana½. Satthavihito niyamo vata½. “Mantan±ya½ paµiññ±ya½, niyamo nicchaye vate”ti rabhaso. Tañca vata½ upav±s±dilakkhaºa½ puññamuccate. “S²la½ c±ritta½ v±rittamupav±s±dipuññakan”tyamaram±l±. ¾din± akkh±ralavaº±san±di [akh±dan±bhojan±di (ka.)]. Ettha ca tap±dayo mukhyavasena kusalas²le vattanti, r³¼h²vasena akusalas²lepi. Niyam±dayo mukhyavasena akusalas²le vattanti, r³¼h²vasena kusalas²leti aya½ s²labbat±na½ viseso. Yamu uparame. Vatu vattane, vattanañc±tra caraºa½, sam±dh±na½ v±. V± pulliªgepi. Dvaya½ mariy±d±tikkame. Kamu padavikkhepe, vir³po atikka mo v²tikkamo. Mariy±d±tikkamo ±c±ro ajjh±c±ro. K±yavivek±dayo tayo ettha viveko. Vica vivecane, puthabh±ve ca, bh±ve ºo, dvitt±di. Puthu visu½bh³to gaº±d²hi att± sar²ra½ mano sabh±vo ca etesanti puthugatt±, tesa½ bh±vo puthugattat± [puthagattat± (ka.)] k±yavivek±dayo, majjhe g±gamo. “Eva½sar³poya½ puriso, eva½sar³p± v± amhepi nesa½ pakati”riti pakatipuris±na½ vibh±gena ñ±ºaviveko. Att± buddhi, so puthubh±vena yassa, tabbh±vo puthugattat±tyaññe. Aññato vilakkhaºassa bh±vo puthugattat±tyaññe. 431. Khudd±nukhuddaka½ c³¼avatta½, mah±vattañca, vattapaµipatti v± “±bhisam±c±rika”mityuccate, abhisam±c±re uttamasam±c±re bhava½ ±bhisam±c±rikanti katv±, tadañña½ khudd±nukhuddakato añña½ p±timokkhasa½varas²l±dika½ s²la½ brahmacariyass±riyamaggassa ±dimhi tadatth±ya caritabbatt± ±dibrahmacariyamityuccate. 432. P±pehi akusaladhammehi up±vatto [up±vuto (ka.)] an±vuto vigato sabbannap±nabhog±d²hi vivajjitova hutv± guºehi s²l±d²hi saddhi½ yo v±so vasana½ thambhanamatthi, so “upav±so”ti vij±nitabbo. Vasu thambhe, div±di, upavasana½ upav±so, ºo, vigato, upeto ca v±soti v± upav±so. 433. Pajjaddha½ bhikkhumhi. Tapo kammamassatth²ti tapass², tap±dito s², dvitta½. Bhayadassanas²lo bhikkhu, r³, rasso. Samet²ti samaºo, yu. Pabbaj± sañj±t± yass±ti pabbajito, sañj±tatthe ito, seµµhatta½ vajat²ti v± pabbajito, vaja gamane, to. Tapokamma½ dhana½ yass±ti tapodhano. Dvaya½ monabbate. V±cato yamat²ti v±ca½yamo, niggah²t±gamo, rasso ca. Monamassatth²ti muni, rasso, ossu. Dvaya½ ±bhusopav±sanabrahmacariy±diyutte. Tapoyog± t±paso, saºa. Isa gavesane, i, isi, isa gatiya½ v±, ñ±ºassa, sa½s±rassa v± p±ra½ gamanato isi, i. P±rikaªkh²pyatra, p±ramassatth²ti p±r², brahmañ±ºa½, ta½ kaªkhat²ti p±rikaªkh². 434. Dvaya½ jitindriyagaºe. Yesa½ sa½yat± indriy±na½ gaº±, te yatino, vasino ca n±ma. Yata½ indriyasa½yamo niccametesamatth²ti yatino, ². Yatayopi, yata payatane, i. Vasa p±guºye, vaso yesamatth²ti vasino, ². Tika½ dhammasen±patimhi. S±r² n±ma br±hmaº², tass± putto s±riputto. Tussantyasmi½ atthasiddhitoti tisso, so, tussi ca. P³jito tisso upatisso, atha v± “tisso”ti v± “phusso”ti v± “upatisso”ti v± daharak±le m±t±pit³hi yadicch±ya gahita½ n±ma½, “s±riputto”ti m±tuvasena, “dhammasen±pat²”ti pana ariyabh±vappatte samm±sambuddhena gahita½ n±ma½. Kusaladhamm±vudhehi k±m±dik± akusaladhammasen± jit± yesa½ dhammasen±, anekakoµisatasahassasaªkhy± bhagavato s±vakasaªgh±, tesa½ pati n±yakaµµhena dhammasen±pati. 435. Dvaya½ bhagavato v±mapassaµµhe mah±moggall±ne. Kule j±yat²ti koliko, so eva kolito. Moggallibr±hmaºiy± apacca½ moggall±no, º±no. Dvaya½ ariyas±maññe. Kiles±rayo hanat²ti araho, so eva ariyo, ara gamane v±, arati adhigacchati maggaphaladhammeti ariyo, ºyo. Adhigacchitth±ti adhigato, to.