Dvaya½ asiputtiya½. Chura chedane, ºvu. Sasu hi½s±ya½,ti, nad±di. Asino putt², asidhenuk±pi. Dvaya½ va¹¹hak²na½ muggarehi sam±n±k±r±yudhabhede. Laga saªge, alo, assu, ¼attañca. Mura½ girat²ti muggaro, rassa go, gira niggiraºe, muccat²ti v± muggaro, aro. Dughaºo, ghanopi. 393. Dvaya½ salle. Sala ±sugatiya½, a, sara hi½s±ya½ v±, lo, rassa lo. Saªka saªk±ya½, u. S³lampi. S³la ruj±ya½. Dvaya½ v±siya½. Vasa chedanasneh±vah±raºesu, º². Taccha tanukaraºe, yu, nad±di. Dvaya½ pharasumhi. Chedakatt± kucchit± dh±r± yass±ti kudh±r². Kudh±ropi. Para½ sasati hi½sat²ti pharasu. U, passa pho, salopo ca. Parasupi, so parasusaddo napu½sako. Parasudhopyatra. Dvaya½ p±s±ºavid±raºe. Ýaªka bandhane. Dara vid±raºe. P±s±ºa½ d±rayat²ti p±s±ºad±raºo, yu. P±s±ºad±rakopi. 394. Dvaya½ hatthappam±ºe kaºaye [kaº¹e (cint±maºiµ²k±)]. Cakkap³raº±div±yuvasena khippate. Kaºa sadde, ayo. Bhindanas²lat±ya bhind², v±ti gacchati ten±ti v±lo, alo, bhind² ca so v±lo c±ti bhindiv±lo, ¼atte bhindiv±¼o, rasso. Cakk±dayo satthabhed±. Tatra cakk±k±ro ±yudhaviseso cakka½. Kanta chedane, assu, kunto d²ghadaº¹o. Gad±, satti ca pasiddh±. Tika½ koºabh±ge. Kuºa saddopakaraºesu, kuºa saªkocane v±, ºo. Si sev±ya½, a, rasso, asso. Kuµa koµille, iºa. 395. Dvip±da½ vijig²sassa y±tr±ya½, sabbatra bh±vas±dhana½. Y± p±puºe, nikkhamitv± y±yate niyy±na½, yu. “Chad±d²hi tatraºa”ti traºa. Y±tr±, ±. Nad±dino ±katigaºatt± ²paccay±bh±vo. Ýh± gatinivattiya½, papubbo y±ne, yu, patiµµh²yate paµµh±na½, purec±rimhi paµµho. Pañcaka½ dh³l²matte. Tath± ca “pa½su khodo mato reºu, cuººo dh³li’tthiya½ bhave”tyamaram±l±. Cuººa pisane, cuººa sañcuººane v±. Pa½sa n±sane, u. Ranja r±ge, rajo, manogaºopi napu½sake, ta½sahacaraºato pa½supi. “Kliva½’par±dhe reºumh²”ti rabhaso. Atha v± cuººarajosahacaraºato pa½su napu½sake. Dh³ vidhunane, dh³ kampane v±, li, nad±di. Ri gatiya½, ºu, isse. 396. Va½sakkamaved²va½sathuti½ yo kubbati, so m±gadho. Tasmi½ madhuko vutto. So ca khattiy±vessasambhavo bhavati, va½samagga½ thavat²ti m±gadho, thassa dho. Magga½ dhavat²ti madhuko, ºvu, ggalopo. V²riy±dithuti½ s²lena yo paµhati, so vand², tass²l±d²su º². Yo nis±vas±na½ vibh±vento bodhayati, so vet±¼iko, vibh±vento t±¼asaddena bodhayat²ti vet±¼iko, ºiko. Cakkena caranto bah³hi p²¼etv± yo paµhati, so cakkiko, ubhayatra caratyatthe iko. Ghaºµa bh±sattho, cur±di. 397. Pañcaka½ dhaje. Kita niv±se, rog±panayane ca, u, kitati apaneti eten±ti ketu. Dhaja gamane, a. Uppatat²ti paµ±k±, ±ko, paµa gatiya½ v±, paµ±k±. Kena v±tena dal²yate vid±r²yateti kadal², nad±di, chinnabhinnatt± kucchita½ dala½ pattametiss±tth²ti v± kadal², paµ±k± sahacaraºato itthiya½. Kadal² mocepi. Yumhi ketana½. Ettha ca dhajasahacaraºato ketu punnapu½sake. “Paµ±k± vejayant² ca, ketana½ dhaja’manitth²”tya [amara 18.99] marakose. Aññamaññasseti ekamapekkhitv± aparass±para½ apekkhitv± aññassa. Yo aha½k±ro abhim±no, so “aha½ aha”miti karot²ti ahamahamik± bhave. “Aha½ aggo bhav±mi, aha½ aggo bhav±m²”ti aññamaññamatikkamma yodh±na½ samagge dh±vana½, tatra tu aha½pubbik±. Aha½saddo vibhattipatir³pako nip±to, sakatthe kapaccaye kate vicch±ya½ gamyam±natt± dvitt±bh±vo. 398. Catukka½ bale. Bala p±ºane, karaºe a. Dh± gatinivattiya½, karaºe mo, dhassa tho. Sahatenen±ti saha½, sahopi. Saka sattiya½,ti. Draviºa½, taro, parakkamo, p±ºopi. Atis³rat± vikkamo n±ma. Jaye jite sati, k±raºabh³te v± kata½ p±na½ jayap±na½. Amarakose pana “v²rap±na½ tu ya½ p±na½, j±te bh±vini v± raºe”ti [amara 18.103] vutta½. Tassattho– bhavissatiraºe j²vitasa½say± sa½h±supp±danattha½, devat±y±canapubbaka½ saj±tiyehi saha sambh³ya yodh±na½ ya½ p±na½ j±te ca raºe vijayassa sandassanattha½, ta½ v²rap±namuccate. 399-400. S±¹¹hapajja½ yuddhe. Saªg±ma yuddhe, cur±di, a. Hara haraºe, pasayhakaraºe ca. Ara gamane, a. Samara½. Raºa sadde, dvepyanitthiya½. Aja gamane, ºi, ±ji, rassanto. ¾huyyante asmi½yodh±, hu sadde, a. Yudha sampah±re, to. ¾d±ya yujjhantetra ±yodhana½, yu. Yuja yoge, sa½yuga½, sa½yuttampi. Bhaº¹a paribh±sane, yu. Viggayhanti yujjhantyasmi½ viggaho. Kalahantyasmi½ kalaho. Medha medh±hi½s±saªgamesu, ºvu. Jañña½, pavid±raºa½, akkandana½, saªkhya½, sam²ka½, sampar±yaka½, an²ka½, abhisamp±to, kalisa½, phoµo, aty±maddo-icc±dayopi yuddhe. Keci pana “bhaº¹an±dipañcaka½ kalahe, na yuddhe”ti vadanti, ta½ “bhaº¹ana½ kavace yuddhe, khalik±repi vattate”ti n±natthasaªgahe vuttatt± na gahetabba½. Dvaya½ mucch±ya½. Muccha mohasamussayesu. Muha vecitte. Tika½ balakk±re. Pasahana½ pasayho, saha sattiya½, ºyo. Balino, balena v± karaºa½ balakk±ro. Haµha balakk±re, ºo. Pasaªgopi. 401. Subh±subh±na½ phal±na½ s³cik± pak±sak± y± bh³tassa vatthuno vikati aññath± uppatti, s± upp±to. Subh±subhaphala½ pak±sento patati gacchat²ti upp±to. Upp±dopi. Tasaddo’ya½ pubbapadassa, aparapadassa v± liªgam±datte. “Avijj± ca s± paccayo c±ti avijj±paccayo, viggaho ca ta½ v±kyañceti viggahav±kyan”ty±d²su, idha pana pubbapadassa liªgam±datte. Upp±tassa tatra yuddhapakkamen±bhidh±na½. Catukka½ upp±tassa pariy±ye. I gamane,ti, d²gh±di. Sabbak±la½ na j±yat²ti ajañña½, ºyo, phala½ na janet²ti v± ajañña½, tañhi dh³mo viya aggissa kammaphalassa pak±sanamattameva karoti, na ta½ janet²ti ajañña½ n±ma. Upagantv± sajjati pak±set²ti upasaggo, ºo. Upagantv± dunot²ti upaddavo, du parit±pe, a. Ettha ca ²ty±dayo janakepi vattanti, yath± jar±d²namupaddav±. 402. Mallayuddhamhi b±huyuddhamhi nibbuddha½. Adhobh±ga½ bandhana½ v± katv± yujjhantyatra nibbuddha½, yassa bo, aññamaññassa vedha½ nibbedhentyatreti v± nibbuddha½. Vedha vedhane, to, essu, aññatropac±r±. Dvaya½ jayakriy±ya½. Ji jaye, “bh±ve c±”ti ºo. Raºe yuddhe yo bhaªgo, so par±jayo. Par±pubbo ji yuddhabhaªge. Dvaya½ pal±yanamatte, na tu saªg±matoyeva pal±yane. Parivajjetv± ayana½ gamana½ pal±yana½. Apavajjetv± gamana½ apakkamo. Pad±vo, d±vo, sand±vo, viddavo, davo, apay±na½pyatra. 403. Pajja½ m±raºe. Mara p±ºac±ge, sabbattha bh±vas±dhana½. M±r²yate m±raºa½, yu. Hana hi½s±ya½, ºamhi “hanassa gh±to”ti gh±t±deso. Nasa adassane. S³da dh±raºe. Hi½sa hi½s±ya½. Sara hi½s±ya½, itthiyam±paccayo, hi½s±. ðamhi hanassa vadh±deso. Sasa hi½s±ya½. Yumhi hanassa gh±to, gh±tana½, nibbarahana½, nik±raºa½, pav±sana½, saññ±pana½, pamathana½, kathana½, ujj±sana½, ±rambho, piñjopyatra. Varaha b±dh±nyaparibh±sanahi½s±d±nesu. Kara hi½s±ya½. Vasa niv±se, papubbo hi½sattho. ѱ m±raºatosananis±manesu, p±gamo, saññ±pana½. Matha vilo¼ane. Katha hi½sattho. Jasu hi½s±ya½, jasi t±¼ane v±, cur±di. ¾pubbo rabhi m±raºe. Piñja hi½s±balad±naniketanesu. Ete yath±kkamamidh±n±gat±na½ dh±tavo. 404. Pajja½ maraºe. K±lo at²t±di, tassa kiriy±, “k±lo ghasati bh³t±n²”ti [j±. 1.2.190] hi vutta½. Maratito cu, maccu, vaj±din± v± tyu. Tato maccusadiso dv²su. Atikkamitv± ayana½ accayo. Dhana dhaññe. K±lassa kiriyatt± k±lo, attabh±vassa anta½ karot²ti v± k±lo, ºo. Amati gacchat²ti anto. Cu cavane. 405. Tika½ mate. Para½ loka½ eti gacchat²ti peto, pareto ca, to, pubbe ralopo. Marat²ti mato. Par±su, pattapañcattopyatra. Dvaya½ matadahanakaµµhar±simhi, y± “phull²”ti vuccati. C²yate yatth±ti citako, cito ca, to. Pubbatra sakatthe ko. Cit±, city±, citipyatra. Dvaya½ sus±ne, ±gantv± dahanti atra ±¼ahana½. Daha bhasm²karaºe, yu, dassa ¼o. ¾¼±hanampi. Chavassa sayanaµµh±na½ sus±na½, chavassa su, sayanassa ca s±no, atha v± senti atr±ti s±na½, yu, chavassa s±na½ sus±na½. Chavassa su. Pituvanampi. Dvaya½ matasar²re, kuºapa p³tigandhatthe. Kucchita½ net²ti v± kuºapo, apo, ºatta½. Chava gatiya½, a. 406. As²sakatt± sirosuñño naccan±dikriy±sahitatt± sahakriyo deho k±yo kabandho [“yuddhe yodhesu s³resu sahassa½ katta (khaº¹a) muddhasu tad±ves± kabandho tu eko’muddh± kriy±ndhito”ti kabandhalakkhaºa½], yuddhe sahassap³raºo kabandho. “Naccat²”ti vuttatt± naccan±dikriy±rahite t³pac±ro. Avijjam±nena kena siras± andho kabandho, vak±ramajjho. Avijjam±nass±pi hi k±raºabh±vo loke diµµho, yath± vassena kato subhikkho, dubbhikkho ca, yath± loke, tath± s±sanepi, yath± anantarapaccay±d²ni. ¾makehi kucchitehi ap³tigatamatasar²rehi sampuººe ±make sus±nasmi½ sivathik± vutt±, atthappadh±naniddesena cettha saddo niddiµµho, yath± “sato sampaj±no”ti puggalappadh±naniddesena dhammoti. Chav± dhiyyantetra sivathik±, ºvu, chassa so, thatta½, ittañca. Chavathik±pi. 407. Dvaya½ ±ka¹¹hitamanussagav±do. Muñcanasaññ±ya vandat²ti vand². Vanda abhiv±danathut²su, ², rassopi, vandi. Satt³na½ karena hatthena maritabbatt± karamaro. Paggaho, upaggahopi. Dvaya½ j²vite, ana p±ºane, p±ºanti anen±ti p±ºo, ºo. Bhavati yen±ti asu. Asa bhuvi, u, ±supi, asu khubhane v±. Bandhan±g±ra½ bandhanageha½ k±r± n±ma. Karonti hi½santi atra k±r±, a. Kara hi½s±ya½. Bandhan±layopi. Kara hi½s±ya½, yata niyy±tane. K±raº±, yatan± ca. Tibbavedan±pyatra.
Khattiyavaggavaººan± niµµhit±.
408. Dvip±da½ br±hmaºe, brahmuno bandhu, brahm± bandhu yassa v± brahmabandhu. Kul±c±rabr±hmaºabh±vavasena dvikkhattu½ j±tatt± dvijo, ekaje t³pac±r±. Vapism± po, assi. Brahmuno apacca½ brahm±, br±hmaºo ca, n±gamo, ºatta½, d²gh±di. Sut±yutakathanattha½ “bhobho”ti vacana½ vadati s²lena, º².