Maº¹al±dayo tadaªg±ni sam³habh³tassa c²varassa avayav±ni. Ma¹i bh³s±ya½, alo, maº¹ala½. C²varapariyantoya½ mah±pathaviy± cakkav±¼apabbato viya c²varassa samantato tiµµhati. Vivaµµo n±ma c²varamajjhagatamaggo, so hi visu½ visu½ vaµµat²ti vivaµµoti vuccati, vaµµa ±vaµµane. Kusi n±ma magg±na½ majjhagatavatthakhaº¹a½, kusa chedane, kammani i, kusi, pumitthiya½.
297. Phal±d²na½ y±ni catt±ri santi, et± vatthassa yoniyo k±raº±ni tato taduppattito. Kapp±sika½ vattha½ ph±la½ n±ma phalavik±ratt±, vik±re ºo, t²su. Yath±– ph±lo paµo, ph±l± cel², ph±la½ vattha½. Khom±dayo pana paµ± tacabbhav± tacato sañj±t±.
298. Koseyya½ vattha½ kimija½ n±ma. Migalomamayantu kambala½. Dvaya½ byavadh±yakapaµe, kaº¹apaµep²ti keci. Sam±natth± ete dve tulyatth±tyattho. Ju gatiya½, bh³v±di, ju bandhane v±, yu, anak±deso, itth². Tiro kar²yati pidh²yati y±ya, s± tirokaraº², yu. Patis²r±pyatra. Patipubbo si bandhane, ro.
299. Dvaya½ uparibandhapaµe, athasaddotra liªg±dijotako. Uddha½ locate bandh²yateti ulloca½, luca dassane. Cand±tape vitanyateti vit±na½, tanu vitth±re, ºo, cur±di. Dvayampi punnapu½sakanti ²rita½ kathita½.
Dvaya½ sin±ne. Naha soce, karaºe yu, sin± soce, karaºe yu, “sin±ne”ti sattamyanta½ pada½. Dvaya½ kuly±din± [kuµy±din± (ka.), kujjan±din± (nissaya), kuªkumahalidd±din± (cint±maºiµ²k± 16.121)] aªganimmal²karaºe. Ubbatt²yate vis±r²yate malamaneneti ubbattana½, vatu vattane, bh³v±di. Majja suddhiya½, yu. Samanti dvayamida½ sam±nattha½.
300. Tika½ nal±µakate cittake. Tilak±kati tilako. Cittak±kati cittaka½. Cak±rena tam±lapatt±kati tam±lapatta½ S±maññena visesaka½, ubho visesakatilak± anitth², sesadvaya½ napu½saka½ [amara 16.123].
Tika½ candane, cadi hil±dane, hil±dana½ sukh±pana½, yu. Gandh±na½ s±ro uttamo gandhas±ro, gandhayutto s±ro thira½so v± gandhas±ro. Malayad²pagirimhi j±yat²ti malayajo. Bhaddasir²pyatra.
301. Tika½ p²tacandane. “Gos²sa”iti pabbate malaye dese j±ta½ gos²sa½, go viya jala½ viya s²tanti v± gos²ta½, tadeva tassa sak±ra½ katv± gos²sa½. Tilapaººappam±ºapaººayuttat±ya telapaººika½. Mana½ harat²ti hari, tameva candananti haricandana½. P²tas±ru, sus²ta½pyatra. Gos²s±dayo tayo pume, napu½sake ca vattanti.
Catukka½ rattacandane. Tilapaººappam±ºapaººayuttat±ya tilapaºº². Purimena bhedakaraºattha½ na vuddhi. Pattamaªgamasseti pattaªga½, khuddapaººat±ya appadh±napattamiccattho. “Aªga½ gattanti kop±ya-pat²kesvappadh±nake”ti hi n±natthasaªgahe. Rañja r±ge, hetukattari yu. Rattavaººat±ya rattañca ta½ candanañceti rattacandana½, amarakose pana “gos²s±d²ni rattacandanant±ni visese vattant²”ti [amara 16.131] vutt±ni. Tatra gos²sassa yath±vuttoyevattho. Dhavala½, sus²tala½, candana½, telapaººika½ malayapabbatadesajameva. Hari maº¹³ko, tad±k±re pabbate j±ta½ candana½ haricandana½. Pakkambaphalagandhi p²tavaººa½. Tilapaºº²pattaªg±ni rattacandanasadisassa rattas±rassa ekassa candanassa n±m±ni.
Dvaya½ rattacandane. Atha v± tilapaºy±d²ni catt±ri lohitacandanasadisassa rattas±rassa ekassa candanavisesassa n±m±ni. Kucandana½pyatra. “Pattaªga½ rañjana½ ratta½, patraªgañca kucandanan”ti ratanam±l±ya½.
302. Dvaya½ vaºij±d²na½ “k±¼ey±”iti r³¼hep²takaµµhe. K±¼avaººa½ anusarati s²len±ti k±¼±nus±r², k±¼avaººajanakotyattho. K±¼a½ janet²ti k±¼iya½, “k±¼²yakantu k±¼eya½, vaººada½ kantij±sakan”ti [j±saka½ kantid±yaka½ (cint±maºiµ²k± 16.126)] by±¹i.
Tika½ agarus±maññe. chedane, ho. Lahun±matt± agaru. Rassa latte agalu, dvaya½ pume. Va½sika½, r±j±raha½, kimija½, joªgaka½pyatra.
Asmi½ agarumhi k±¼e sati “k±¼±gar³”tyuccate. Mallik±pupphagandhi agaru pana maªgalyoccate.
Dvaya½ sallak²dave. Turukkho vutto. Pi¹i saªgh±te, ºvu. Sihalo, y±vaºopyatra.
303. Dvaya½ migan±bhiya½. Kattha sil±gh±ya½, ³ro, nad±di, sakatthe ko. Migassa mado migamado, migo marati yen±ti v± migamaro, so eva migamado.
Dvaya½ kuµµhe. Kuµa chedane, µho, to v±, “kuµ±d²hi µho”ti µho, kuµµha½, rogabhedepi. Attano ch±y³pagate aje p±let²ti ajap±laka½, ºvu. P±ribh±bya½, p±kala½ [ph±lak² (ka.)], uppala½, v±ppa½pyatra.
Dvaya½ pi¹aªge. Roga½ lunanto aªgati gacchat²ti lavaªgo. Dev±na½ kusuma½ puppha½ devakusuma½. Sirisañña½pyatra.
Dvaya½ kuªkume. Kasm²raraµµhe j±ta½ kasm²raja½. Aggisikha½, vara½, vall²ka½, p²tana½, rattasaªkoca½, pisuna½, dh²ra½ lohitacandana½pyatra.
304. Dvaya½ dhunake. Yakkhehi kato dh³po yakkhadh³po, yakkho devo. Sajjarukkhassa sileso sajjulaso. Assu, silopo, essattañca, sajjassa raso davo sajjulaso, assu, lattañca. Sajjarasotipi p±µho. R±lo, sabbaraso, bahur³popyatra.
Tika½ takkole. Takka vitakke, olo. Kula saªkhy±ne, ºvu. Kosayutta½ phalametass±ti kosaphala½. Dvaya½ j±tiphale. Kosasahita½ j±tiphalametass±ti j±tikosa½. J±tiphalametassa, na kittimanti j±tiphala½.
305. Pajjaddha½ kapp³re, ghano hutv± sarat²ti ghanas±ro. Abbhamiva sita½ sitabbho, abhidh±nato pubbanip±to, kappa s±matthiye, ³ro. Candasañño, himav±luko, him±vhayopyatra.
Pajjaddha½ l±kh±ya½, ± bhuso ratta½ karot²ti alattako, latta½, kvi. Yu missane, ºvu. L±kha sosane, a, ±d±ne v±, kho. Jana janane, tu, nalopo. Dum±mayopyatra.
306. Dvaya½ saraladdave. Siriy± lakkhiy± ±v±so siriv±so. Saralan±makassa rukkhassa davo raso saraladdavo. P±yaso, vakadh³po, siriveµµhopyatra. “Siriv±se paramanne ca, p±yaso sammato pume”ti [cint±maºiµ²k± 16.129] ruddo. Dvaya½ añjane. Añju byattimakkhanagatikant²su, yu. Kajja byasane. Kajjati roganti kajjala½, alo.
Dvaya½ gandhag±h±panacuººe, vasa hi½sattho, vasati duggandhanti v±so, ºo, v±sa upasev±ya½ v±, vasa niv±se v±. So eva cuººa½. Yuja yoge, kammani ºo, v±so eva yogo v±sayogo. Dvaya½ vilepanamatte. Vaººa vaººakriy±vitth±raguºavacanesu, cur±di. Vaººayat²ti vaººaka½. ðvu. Lipa upadehe. Vilep²yateti vilepana½, kammani yu.
307. Yo gandham±lyadh³p±d²hi vatthatambul±d²na½ saªkh±ro, ta½ “v±sana”mityuccate, v±sa upasev±ya½, v±s²yate saªkhar²yateti v±sana½, yu.
Tika½ pupphad±me. m±ne, lo, mala dh±raºe v±, a. M±lova m±lya½. Dama gatiya½, pupph±ni damantyatreti pupphad±ma½, pupph±na½ r±sikaraºaµµh±namiccattho. lavane v±, mo. Amarakose pana “m±l±m±ly±ni muddhani pavatt±ya m±l±ya n±m±n²”ti [amara 16.135] vadati. M±lam±lyasadd± pupphepi, “m±l± m±lya½ pasune”ti hi n±natthasaªgahe. Dvaya½ gandhagg±hite vatth±do. Bh³ satt±ya½, kammani to, vuddh±di. V±s±peti gandha½ g±h±peti yanti v±sita½, vasa niv±se, kamme to, t²su, yath±– bh±vito paµo, bh±vit± cel², bh±vita½ vattha½. V±sito, v±sit±, v±sita½ vattha½.
308. Pañcaka½ muddham±l±ya½. Tasi alaªk±re, bh³v±di. Uddha½ tas²yateti utta½so. Sikh±ya½ j±to sekharo, ro. Muddha½ avati rakkhat²ti ave¼±, ava rakkhaºe, elo, ¼atta½. “¾ve¼±”tipi p±µho, d²ghatta½. Sekharo ca ±ve¼± c±ti dvando. Muddhani alaªkata½ m±lya½ muddham±lya½, tasmi½. Avapubbo tasi alaªk±re, uddha½ tas²yateti avata½so, so eva vaµa½sako, sakatthe ko, tassa µo, anekatthatt± upasagganip±t±na½ uddha½bh±vajotako cettha avasaddoti tathotta½.
Tika½ seyy±ya½. Sayantyassa½ seyy±, yo. Sayantyatreti sayana½, senañca. Ubhayatrapi adhikaraºe yu, isse, e aya, itaratra etta½, “v± paro asar³p±”ti alopo ca, sayan²pyatra.
Dvaya½ mañce. Paripubbo aki lakkhaºe, ºo, ilopo, rassa latta½. Maci dh±raºocch±yap³janesu, bh³v±di a, sakatthe ko. Khaµ±pyatra, khaµyate ±kaªkhate sayanatthikeh²ti khaµ±, khaµa ±kaªkh±ya½.
309. Dvaya½ mañc±dh±re. Mañcassa ±dh±ro mañc±dh±ro. Paµipajjati pavattati seyy± yena, so paµip±do. Mañcaªge mañc±vayave aµanisaddo itthiya½, aµa gamanattho, ani, yu v±, nad±di, rasso.
310. Ku¼²rap±d±dayo ime catt±ro mañcantar± mañcabhed± siyu½. Tattha ku¼²ro kakkaµako tassa saºµh±nap±datt± ku¼²rap±do. Aµaniya½ ±hacco, ±hacca v± p±do tiµµhati yass±ti ±haccap±do, pubbapakkhe “ricc±”ti yogavibh±gena riccapaccayanto ±haccasaddo, parapakkhe tu tv±paccayanto, yassa aµanichidde p±do pavisitv± tiµµhati, so ±haccap±do. Masa ±masane, ±ro, sakatthe ko. Yassa p±dacchidde aµani pavisitv± tiµµhati, so mas±rako. Bundena p±dena saha ek±baddh± aµani yassa so bundik±baddho, ek±rassitta½. Ettha ca majjhe dvinna½ mañc±na½ lakkhaºa½ vipariyayen±pi vadanti.
311. Dvaya½ s²s±dh±re. Visesena s²sa½ vahat²ti bibbohana½, yu, batta½, assottañca. Upadh²yate s²s±sana½ kar²yateti upadh±na½, yu, dh± dh±raºe.
Tika½ s±maññap²µhe. P²µha hi½s±sa½kilesesu, bh³v±di, ºvu, ±. Yad±dike paccaye itthikat±k±re pare pubbo ak±ro ik±ram±pajjate, “ke”ti ki½? Cetan±. “Paccaye”ti ki½? Bak±. “Itth²”ti ki½? P±cak±. “Kata”iti ki½? Vuttakamm±, kammapaccayoya½, tapaccaye p²µha½ [moggall±na 4.142 suttampi passitabba½]. ¾sate asminti ±sana½.
Dvaya½ uttam±rahap²µhe. Kuca sa½paccanakoµilyapatithambhavilekhanesu, cho. Bhadda½ kaly±ºa½ p²µha½ bhaddap²µha½. Gajadant±dimayakesamajjaniyampi dvayamidam±hu. Tad± pas±dhan², kaªkatik±pyatra. P²µhantare d²ghap²µhe ±sand² mat±. Sada visaraºagaty±vas±nesu, nad±di, bind±gamo ca.
312. ¾y±mavitth±ravasena mahanto ±sanappabhedo “kojavo”ti mato, kuju theyyakaraºe, ºo, kuya½ pathaviya½ javat²ti v± kojavo, ju gatiya½. D²ghena lomena yutto ±sanappabhedo “gonako”ti mato, gu sadde, yu, sakatthe ko, ussotta½.
Dvaya½ attharaºe. Migalomapuººat±ya j±ta½ uºº±maya½. Thara santharaºe, dipubbova, na kad±cipi dirahito, ± bhuso thar²yateti attharaºa½, yu.