Tek±lika

Kitakappaccayantanaya

Id±ni kitakappaccay± vuccante.
Kara karaºe, pure viya dh±tusaññ±di.
Kumbha-iccupapada½, tato dutiy±.
“Kumbha½ karoti, ak±si, karissat²”ti v± viggahe–
“Par±, paccay±”ti ca vattate.
561. Dh±tuy± kamm±dimhi ºo.
Kammasmi½ ±dimhi sati dh±tuy± paro ºappaccayo hoti.
So ca–
562. Aññe kita.
Tatiye dh±tv±dhik±re vihit± kiccehi aññe paccay± kiticceva saññ± hont²ti kitasaññ± kat±.
563. Kattari kita.
Kattari k±rake kitapaccayo hot²ti niyamato kattari bhavati, so ca “º±dayo tek±lik±”ti vuttatt± k±lattaye ca hoti. Pure viya k±ritabyapadesaºalopavuddhiyo, paccayantass±liªgatt± sy±dimhi asampatte “taddhitasam±sakitak± n±ma½v±tavetun±d²su c±”ti kitakantatt± n±ma½va kate sy±dyuppatti, tato kumbha½ karot²ti atthe “am±dayo parapadebh²”ti dutiy±tappurisasam±so, “n±m±nan”ti-±din± sam±sasaññ±, “tesa½ vibhattiyo lop± c±”ti vibhattilopo, “pakati cassa sarantass±”ti pakatibh±vo, puna sam±satt± n±mamiva kate sy±dyuppatti.
So kumbhak±ro, te kumbhak±r± icc±di. Itthiya½ kumbhak±r², kumbhak±riyo icc±di, tath± kamma½ karot²ti kammak±ro. Eva½ m±l±k±ro, kaµµhak±ro, rathak±ro, suvaººak±ro, suttak±ro, vuttik±ro, µ²k±k±ro.
Gaha up±d±ne, patta½ agaºhi, gaºh±ti, gaºhissat²ti v± pattagg±ho. Eva½ rasmigg±ho, rajjugg±ho.
Ve tantasant±ne, tanta½ av±yi, v±yati, v±yissat²ti v± tantav±yo, “te ±v±y± k±rite”ti ±y±deso, v±kye panettha “te ±v±y±”ti yogavibh±gena ±y±deso. Eva½ tunnav±yo.
parim±ºe, dhañña½ amini, min±ti, minissat²ti v± atthe ºappaccaye kate–
“ðamh²”ti vattate.
564. ¾k±rant±nam±yo.
¾k±rant±na½ dh±t³na½ antassa ±y±deso hoti ºak±r±nubandhe paccaye pare, saralop±di. Dhaññam±yo. Eva½ d±na½ dad±t²ti d±nad±yo.
Kamu kantimhi, dhamma½ ak±mayi, k±mayati, k±mayissat²ti v± dhammak±mo puriso, dhammak±m± kaññ±, dhammak±ma½ citta½. Eva½ atthak±mo, hitak±mo, sukhak±mo, dhamma½ p±let²ti dhammap±lo icc±di.
Damu damane, “ari½ adami, dameti, damissat²”ti viggahe “dh±tuy±”ti adhik±ro, “kamm±dimh²”ti ca vattate.
565. Saññ±yamanu.
Kamm³papade ±dimhi sati saññ±ya½ gamyam±n±ya½ dh±tuy± appaccayo hoti, upapadante nuk±r±gamo ca. Ettha ca “nu niggah²ta½ padante”ti sutte “padante”ti vacanato upapadanteyeva nuk±r±gamo hot²ti daµµhabba½. “Tesu vuddh²”ti-±din± uk±ralopo. Aya½ pana nv±gamo sam±sa½ katv± upapadavibhattilope kateyeva hot²ti veditabba½.
566. Nu niggah²ta½ padante.
Upapadabh³tan±mapadante vattam±no nuk±r±gamo niggah²tam±pajjate, niggah²tassa vaggantatta½, sesa½ sama½, vuddh±bh±vova viseso, arindamo r±j±.
Tath± tara taraºe, vessa½ tarat²ti vessantaro, taºha½ karoti hi½sat²ti taºhaªkaro bhagav±. Eva½ medhaªkaro, saraºaªkaro, d²paªkaro.
“¾dimhi, a”iti ca vattate.
567. Pure dad± ca i½.
Purasadde ±dimhi sati “dada d±ne”iccet±ya dh±tuy± appaccayo hoti, purasadde ak±rassa iñca hoti. Ettha ca “tadanuparodhen±”ti paribh±sato purasaddantasseva hot²ti daµµhabba½. ð±d²na½ tek±likattepi upapadatthavisesena at²teyev±yamappaccayo hot²ti daµµhabba½. Pure d±na½ adad²ti purindado sakko. Idh±pi vibhattilope kateyeva ±deso.
“Kamm±dimhi, a”iti ca vattate.
568. Sabbato ºvu tv±v² v±.
Sabbato dh±tuto kamm±dimhi v± akamm±dimhi v± sati a ºvu tu ±v² iccete catt±ro paccay± honti. ggahaºa½ “akamm±dimhi v±”ti vikappanattha½.
Appaccaye t±va– dhara dh±raºe, dhamma½ adhari, dharati, dharissat²ti v± dhammadharo. Eva½ vinayadharo. Tath± ta½ karot²ti takkaro, dvitta½. Eva½ hitakaro, divasakaro, dinakaro, div±karo, nis±karo, dhanu½ gaºh±t²ti dhanuggaho. Eva½ kaµaggaho, sabbak±ma½ dad±t²ti sabbak±madado, sabbadado.
¾to pana– anna½ ad±si, dad±ti, dadissat²ti annado. Eva½ dhanado, sacca½ sandahat²ti saccasandho. p±ne, majja½ pivat²ti majjapo. p±lane, gava½ sadda½ t±yat²ti gotta½. Eva½ kattari.
Akamm±dimhi pana “yasm± dapet²”ti sutte bhayaggahaºena sesas±dhanepi appaccayo.
p±puºane vipubbo, vinesi, vineti, vinessati etena, etth±ti v± vinayo, “aññesu c±”ti vuddhi, ay±deso ca, nayana½ nayo. Si sev±ya½ nipubbo, niss²yittha, niss²yati, niss²yissat²ti v± nissayo. Si saye, anusayi, anuseti, anusessat²ti v± anusayo.
I gatimhi patipubbo, paµicca ekasm± phalamet²ti paccayo, samudayo. Ci caye, vinicch²yate anena, vinicchayana½ v± vinicchayo, uccayana½ uccayo, sañcayo, dhamma½ vicin±t²ti dhammavicayo. Kh² khaye, khayana½ khayo. Ji jaye, vijayana½ vijayo, jayo. dabbavinimaye, vikkayana½ vikkayo, kayo. silesane, all²yati etth±ti ±layo, layo. Eva½ ivaººantato.
¾suºant²ti assav±, av±deso, paµissavana½ paµissavo. Su gatimhi, ±bhavagg± savant²ti ±sav±. Ru sadde, ravat²ti ravo. Bhavat²ti bhavo. Pabhavati etasm±ti pabhavo. chedane, lavana½ lavo. Eva½ uvaººantato.
Niggaºh±ti, niggahaºa½ v± niggaho, paggaho, saªgaºh±ti tena, saªgahaºa½ v± saªgaho. Vara varaºe, sa½varaºa½ sa½varo. Dara ±dare, ±daraºa½ ±daro. ¾gacchati, ±gamananti v± ±gamo, ±gam²yanti ettha, etena v± atth±ti ±gamo pariyatti. Sappat²ti sappo. Dibbat²ti devo. Kamu padavikkhepe, pakkamana½, pakkamat²ti v± pakkamo. Eva½ vikkamo.
Cara caraºe, vane carat²ti vanacaro, k±mo avacarati etth±ti k±m±vacaro loko, k±m±vacar± saññ±, k±m±vacara½ citta½. G±vo caranti etth±ti gocaro, chaµµh²tappuriso.
P±dena pivat²ti p±dapo. Eva½ kacchapo, tatiy±tappuriso.
Ruha janane, sirasmi½ ruhat²ti siroruho, guh±ya½ sayat²ti guh±saya½ citta½. Eva½ kucchisay± v±t±. Ýh± gatinivattimhi, pabbate aµµh±si, tiµµhati, µhassat²ti v± pabbataµµho puriso, pabbataµµh± nad², pabbataµµha½ osadha½. Eva½ thalaµµha½, jalaµµha½, sattam²tappuriso.
569. Gahassupadhasse v±.
Gahaiccetassa dh±tussa upadhassa etta½ hoti v±, upadh±ti antakkharato pubbakkharassa parasamaññ±, gayhat²ti geha½, gaha½ v±.
ðvuppaccaye ratha½ karot²ti atthe ºvuppaccayo, so ca “aññe kita”ti kitasaññatt± “kattari kita”ti kattariyeva bhavati, tato k±ritabyapadesa ºalopavuddhiyo.
570. Anak± yuºv³na½.
Yuºvuiccetesa½ paccay±na½ ana akaiccete ±des± hont²ti ak±deso. Sesa½ kumbhak±rasaddasama½, rathak±rako. Tath± anna½ dad±t²ti annad±yako, “±k±rant±nam±yo”ti ±y±deso, “itthiyamato ±paccayo”ti ±paccayo, “tesu vuddh²”ti-±din± ak±rassa ik±ro, annad±yik± kaññ±, annad±yaka½ kula½. Loka½ net²ti lokan±yako, vineti satteti vin±yako, “te ±v±y± k±rite”ti ±y±deso.
Akamm³papade karot²ti k±rako, k±rik±, k±raka½. Dad±t²ti d±yako, d±yik±, d±yaka½. Net²ti n±yako, n±yik±, n±yaka½. Bhagavato ov±d±nus±sani½ asuºi, suº±ti, suºissat²ti v± s±vako, s±vik±, ±v±deso. Lun±t²ti l±vako. Pu pavane, pun±t²ti p±vako, bhavat²ti bh±vako, up±sat²ti up±sako, up±sik±. Gaºh±t²ti g±hako.
Pacat²ti p±cako. Ayaji, yajati, yajissat²ti v± y±jako. Ettha hi “kag± caj±nan”ti caj±na½ kagatte sampatte–
571. Na kagatta½ caj± ºvumhi.
Dh±tvantabh³t± cak±rajak±r± kak±ra gak±ratta½ n±pajjante ºvuppaccaye pareti paµisiddhatt± na bhavati.
Jana janane, janet²ti janako, janik±, “ghaµ±d²na½ v±”ti ettha ggahaºena vuddhi na hoti. Eva½ khanat²ti khanako, samet²ti samako, gamet²ti gamako, damet²ti damako, ahani, hanti, hanissat²ti v± vadhako, “vadho v± sabbatth±”ti hanassa vadh±deso, hant²ti y±tako, “hanassa gh±to”ti ºvumhi gh±t±deso, g±vo hanat²ti gogh±tako, rundhat²ti rundhako, niggah²t±gamo, sa½yogantatt± na vuddhi hoti. Eva½ bhuñjat²ti bhuñjako, kiº±t²ti k±yako, p±let²ti p±lako, p³jet²ti p³jako.
572. Nud±d²hi yuºv³naman±nan±k±nanak± sak±ritehi ca.
Nud±d²hi dh±t³hi, sak±ritehi ca dh±t³hi paresa½ yuºvuppaccay±na½ yath±kkama½ ana ±nana aka ±nanakaiccete ±des± honti.
Ettha hi–
Sak±ritehi yuºv³na½, k±riyassa vidh±nato;
kiccakitthambhavo dh±tu-ppaccayehipi vediyo.
Nuda khepe papubbo, panudi, panudati, panudissat²ti v± atthe ºvuppaccayo, tassimin± ak±deso, “kvaci dh±t³”ti-±din± nudissa d²gho, pan³dako.
S³da paggharaºe, s³dat²ti s³dako. ѱ avabodhane, aññ±si, j±n±ti, j±nissat²ti v± atthe ºvuppaccayo, tass±nena ±nanak±deso, “ñ±ssa j±ja½n±”ti deso, saralop±di, j±nanako.
Sak±ritehi pana ±ºa pesane, ±º±pesi, ±º±peti, ±º±pessat²ti v± atthe “sabbato ºvutv±v² v±”ti ºvuppaccayo, tassimin± ak±deso, saralop±di, ±º±pako, saññ±pet²ti saññ±pako, sañj±nanako, ettha ±nanak±deso, “kvaci dh±t³”ti-±din± k±ritalopo. Tath± d±pet²ti d±pako, “anak± yuºv³nan”ti ak±deso, patiµµh±pet²ti patiµµh±pako, nibb±na½ samp±pet²ti nibb±nasamp±pako, k±r±pet²ti k±r±pako, k±r±pik± icc±di.
Tuppaccaye ak±si, karoti, karissat²ti v± atthe “sabbato ºvutv±v² v±”ti tuppaccayo, so ca kitasaññatt± ºvuppaccayo viya sabbattha kattariyeva bhavati.
“Antass±”ti vattate.
573. Karassa ca tatta½ tusmi½.
Karaiccetassa dh±tussa antassa rak±rassa tak±ratta½ hoti tuppaccaye pare. Casaddena bhar±d²nañca, tato n±mamiva kate sy±dyuppatti, “satthupit±d²nam± sismi½ silopo c±”ti ±tta½, silopo, tassa katt± takkatt±, chaµµh²sam±so. Tath± bharat²ti bhatt±.
Hara haraºe, harat²ti hatt±, bhindat²ti bhett±, bhedit± v±, chindat²ti chett±, dad±t²ti d±t±, bhojanassa d±bh± bhojanad±t±, sandahat²ti sandh±t±, avaci, vacati vakkhat²ti v± vatt±, “bhuj±d²namanto no dvi c±”ti dh±tvantalopo, dvittañca, bhuñjat²ti bhott±, abujjhi, bujjhati, bujjhissat²ti v± bujjhit±, yarik±r±gam±, j±n±t²ti ñ±t±, jin±t²ti jet±, suº±t²ti sot±, gaºh±t²ti gahet±, bhavat²ti bhavit±, sarat²ti sarit±, gacchat²ti gant±. “Gama khana han±d²na½ tu½ tabb±d²su na”iti dh±tvantassa natta½. Eva½ khanat²ti khant±, hanat²ti hant±, maññat²ti mant±, p±let²ti p±let±, p±layit±.