Saªkhy±taddhita

“Pañcanna½ p³raºo”ti viggahe–
406. Saªkhy±p³raºe mo.
P³rayati saªkhy± anen±ti p³raºo, saªkhy±ya p³raºo saªkhy±p³raºo, tasmi½ saªkhy±p³raºatthe chaµµhiyantato mappaccayo hoti. Pañcamo, pañcanna½ p³raº² pañcam², “nad±dito v± ²”ti ²paccayo. “Itthiyamato ±paccayo”ti ±paccayo, pañcam± v²riyap±ram², pañcama½ jh±na½. Eva½ sattamo, sattam², sattam±, sattama½, aµµhamo, aµµham², aµµham±, aµµhama½, navamo navam², navam±, navama½, dasamo, dasam², dasam±, dasama½ icc±di.
“Saªkhy±p³raºe”ti adhik±ro.
407. Catucchehi thaµh±.
Catuchaiccetehi thaµhaiccete paccay± honti saªkhy±p³raºatthe. Catunna½ p³raºo catuttho, dvitta½, catutth², catutth±, catuttha½, channa½ p³raºo chaµµho, chaµµh², chaµµh±, chaµµha½, chaµµho eva chaµµhamo.
Ch±ha½, cha¼±yatana½ iccatra–
408. Sa chassa v±.
Chassa sak±r±deso hoti v± saªkhy±ne. Ch±hamassa j²vita½ s±ha½, ch±ha½ v±, sa¼±yatana½.
“Dvinna½ p³raºo”ti viggahe–
409. Dvit²hi tiyo.
Dvitiiccetehi tiyappaccayo hoti saªkhy±p³raºatthe. Vipariº±mena “dvi tiººan”ti vattam±ne–
410. Tiye dut±pi ca.
Dvitiiccetesa½ dutaicc±des± honti tiyappaccaye pare. Dutiyo puriso, dutiy±, dutiya½. Eva½ tiººa½ p³raºo tatiyo, tatiy±, tatiya½. Apiggahaºena aññatth±pi dvisaddassa du±deso hoti, casaddena di ca. Dve rattiyo duratta½, duvidha½, duvaªga½, diratta½, diguºa½, digu.
411. Tesama¹¹h³papadena a¹¹hu¹¹hadiva¹¹hadiya¹¹ha¹¹hatiy±.
Tesa½ catutthadutiyatatiy±na½ a¹¹h³papad±na½ a¹¹h³papadena saha a¹¹hu¹¹hadiva¹¹hadiya¹¹ha-a¹¹hatiy±des± honti.
Ettha ca–
A¹¹h³papadap±d±na-s±matth± a¹¹hapubbak±;
tesa½saddena gayhante, catutthadutiy±dayo.
A¹¹hena catuttho a¹¹hu¹¹ho, a¹¹hena dutiyo diva¹¹ho, diya¹¹ho, a¹¹hena tatiyo a¹¹hatiyo.
“Ekañca dasa c±”ti atthe dvandasam±se, “ekena adhik± das±”ti atthe tappurisasam±se v± kate “saªkhy±ne”ti vattam±ne “dvekaµµh±nam±k±ro v±”ti ±tta½. Vavatthitavibh±satthoya½ saddo.
Tena cettha–
Dvekaµµh±na½ dase nicca½, dviss±n’avutiy± nav±;
itaresa’masantañca, ±tta½ d²peti suti.
“Ek±dito dasara saªkhy±ne”ti ratta½.
deso vaººamattatt±, vaººamattappasaªgipi;
siy± dasassa dasseva, nimitt±sannabh±vato.
Tato bahuvacana½ yo, “pañc±d²namak±ro”ti savibhattissa antassa atta½. Ek±rasa, ek±dasa, liªgattayepi sam±na½.
“V±”ti vattate.
412. Ek±dito dasass².
Ek±dito parassa dasassa ante ²paccayo hoti v± p³raºatthe.
Dasassa paccay±yog±, laddhamanteti atthato;
tadantassa sabh±vena, itthiya½yeva sambhavo.
Ek±dasanna½ p³raº² ek±das², aññatra ek±dasamo, ek±dasama½.
Dve ca dasa ca, dv²hi v± adhik± das±ti “dvi dasa”iccatra “v±”ti vattate.
“V²sati dasesu b± dvissa t³”ti deso, dassa deso. B±rasa, aññatra ±tta½, dv±dasa. Dv±dasanna½ p³raºo b±rasamo, dv±dasamo, dv±das².
Tayo ca dasa ca, t²hi v± adhik± das±ti terasa, “tesu vuddhi lop±”din± tissa te±daso ±navutiy±, terasamo, teras².
Catt±ro ca dasa ca, cat³hi v± adhik± das±ti catuddasa iccatra “gaºane dasass±”ti ca vattam±ne “cat³papadassa lopo tuttarapad±di cassa cucopi nav±”ti tulopo, cuco ca. Cuddasa, coddasa, catuddasa. Cuddasamo, catuddasamo, cakuddas², c±tuddas² v±.
Pañca ca dasa ca, pañcahi v± adhik± das±ti pañcadasa, “tesu vuddhi lop±”din± pañcasaddassa dasa v²sesu pannapaººa±des±pi, “aµµh±dito c±”ti ratta½. Pannarasa, pañcadasa. Pannarasamo, pañcadasamo, pannaras², pañcadas².
“Cha ca dasa ca, chahi v± adhik± das±”ti sam±se kate “chass±”ti vattam±ne “dase so niccañc±”ti so, “saªkhy±na½, v±”ti ca vattate, “la dar±nan”ti latta½, vavatthitavibh±satthoya½ saddo.
ýo nicca½ so¼ase dassa, catt±l²se ca terase;
aññatra na ca hot±ya½, vavatthitavibh±sato.
La¼±namaviseso kvaci, so¼asa. Te¼asa, catt±l²sa½, catt±r²sa½. So¼asamo, so¼as².
“V±, dasara saªkhy±ne”ti adhikicca “aµµh±dito c±”ti ratta½. Aµµh±rasa, aµµh±dasa, ±tta½. Aµµh±rasanna½ p³raºo aµµh±rasamo, aµµh±dasamo. Eva½ sattarasa, sattadasa. Sattarasamo, sattadasamo.
Aµµh±ditoti kimattha½? Catuddasa.
Ekena ³n± v²sat²ti tappuriso, ek³nav²sati. Ek³nav²sat±dayo ±navutiy± ekavacanant±, itthiliªg± ca daµµhabb±, te ca saªkhy±ne, saªkhyeyye ca vattante, yad± saªkhy±ne vattante, tad± bhikkh³namek³nav²sati tiµµhati, bhoti bhikkh³namek³nav²sati tiµµhatu, bhikkh³namek³nav²sati½ passa, bhikkh³namek³nav²satiy± kata½ icc±di.
Saªkhyeyye pana ek³nav²sati bhikkhavo tiµµhanti, bhonto ek³nav²sati bhikkhavo tiµµhatha, ek³nav²sati½ bhikkh³ passa, ek³nav²satiy± bhikkh³hi kata½ icc±di. Eva½ v²sat±d²supi yojetabba½, ek³nav²satiy± p³raºo ek³nav²satimo.
Dasa ca dasa c±ti atthe dvandasam±sa½ katv± “dasadas±”ti vattabbe “sar³p±namekasesvasakin”ti ekasese kate dasasaddato paµham±bahuvacana½ yo. “Dasa yo”it²dha–
413. Gaºane dasassa dviti catu pañca cha satta aµµhanavak±na½ v²ti catt±ra paññ± cha satt±sa nav± yosu yonañc² sam±sa½ µhiri t²tuti.
Gaºane dasassa sambandh²na½ dvika tika catukka pañcaka chakkasattaka aµµhaka navak±na½ katekases±na½ yath±kkama½ v²ti catt±ra paññ± cha satta asa nava icc±des± honti yosu paresu, yonañca ²sa½ ±sa½ µhi riti ²ti utiiccete ±des± hont²ti dvidasatthav±cakassa dasassa ±deso hoti, yovacanassa ²sañca, saralop±di.
“Saªkhy±na½, v±, ante”ti ca vattate.
414. Ti ca.
T±sa½ saªkhy±namante tik±r±gamo hoti v±. Vavatthitavibh±satthoya½ saddo.
Vibh±s± v²sa ti½s±na-mante hoti ti-±gamo;
aññattha na ca hoteva, vavatthitavibh±sato.
“Byañjane c±”ti niggah²talopo, puna taddhitatt± n±mabyapadese sy±dyuppatti. Bhikkh³na½ v²sati, v²sa½ v±, v²sati bhikkh³, v²sa½ v± icc±di. V²satimo. Tath± ekav²sati kusalacitt±ni, ekav²sa½ v±. Ekav²satimo. B±v²sati, b±v²sa½ v±. B±v²satimo. Dv±v²sati, dv±v²sa½ v±. Dv±v²satimo. Tev²sati, tev²sa½ v±. Tev²satimo. Catuv²sati, catuv²sa½ v±. Catuv²satimo. Paººav²sati, paººav²sa½ v±. Paººav²satimo. Pañcav²sati, pañcav²sa½ v±. Pañcav²satimo. Chabb²sati chabb²sa½ v±. Chabb²satimo. Sattav²sati, sattav²sa½ v±. Sattav²satimo. Aµµhav²sati, aµµhav²sa½ v±. Aµµhav²satimo. Ek³nati½sati, ek³nati½sa½v±. Ek³nati½satimo.
Dasa ca dasa ca dasa c±ti “dasa dasa das±”ti vattabbe ekasese kate “gaºane dasass±”ti-±din± ti-²sam±des±, “kvac±”din± rassatta½, niggah²t±gamo ca, sesa½ v²satisama½. Ti½sati, ti½sa½, ti½sa vass±ni, niggah²talopo, ti½sa½, ti½s±ya icc±di. Ekati½sati, ekati½sa½ v±, b±tti½sa½, dvatti½sa½, tetti½sa½ icc±di.
Catudasatthav±cakassa katekasesassa dasassa catt±ra, yovacanassa ²sa½, catt±l²sa½, “la dar±nan”ti rassa latta½, t±l²sa½ v±. Catt±l²satimo. Ekacatt±l²sa½, dv±catt±l²sa½, dvicatt±l²sa½, tecatt±l²sa½, ticatt±l²sa½ icc±di.
Pañcadasatthav±cakassa dasassa paññ±, yovacanassa ±sañca. Paññ±sa½, “tesu vuddhi lop±”din± paºº±deso, paºº±sa½ v±. Ekapaññ±sa½, dvepaññ±sa½, dvipaññ±sa½.
Chadasatthav±cakassa dasassa cha, yovacanassa µhi±deso, “sa chassa v±”ti sak±r±deso, saµµhi, dv±saµµhi, dvesaµµhi, dvisaµµhi, tesaµµhi, tisaµµhi.
Sattadasatthav±cakassa dasassa satta, yovacanassa ri, ti ca. Sattari, sattati, dv±sattari, dv±sattati, dvisattari, disattati, tesattati, tisattati icc±di.
Aµµhadasatthav±cakassa dasassa asa, yovacanassa ²ti±deso ca. As²ti, ek±s²ti, dve-as²ti, te-as²ti, catur±s²ti, “kvac±”din± d²gho.
Navadasatthav±cakassa dasassa nava, yovacanassa uti ca, navuti, dv±navuti, dvenavuti, dvinavuti, tenavuti, tinavuti, catunavuti, channavutiy±, channavut²na½ p±saº¹±na½.
“Gaºane, dasass±”ti ca vattate.
415. Dasadasaka½ sata½ dasak±na½ sata½ sahassañca yomhi.
Gaºane pariy±pannassa dasadasakatthav±cakassa dasasaddassa sata½ hoti, satadasakatthav±cakassa dasassa sahassa½ hoti yomhi. Imin± nip±tanena yolopo, taddhitatt± puna n±mabyapadese sy±dyuppatti, niggah²tassa lopo, “sin”ti am±deso, yojan±na½ sata½, sahassa½. Sata½ napu½sakamekavacanantañca, tath± sahassa½, vaggabhede sabbattha bahuvacanampi bhavati. Dve v²satiyo. Eva½ ti½s±d²supi, dve sat±ni, bah³ni sat±ni, dve sahass±ni, bah³ni sahass±ni.
Satassa dvikanti atthe chaµµh²tappurisa½ katv± “sata½ dvikan”ti vattabbe “dvik±d²na½ taduttarapad±nañca nipaccante”ti vuttiya½ vacanato imin± nip±tanena uttarapadassa pubbanip±to, kak±ralopo ca hoti. Dvisata½. Eva½ satassa tika½ tisata½, tath± catusata½, pañcasata½, chasata½, sattasata½, aµµhasata½, navasata½, dasasata½ sahassa½ hoti. Atha v± dve sat±ni dvisatanti digusam±so. Eva½ tisata½, catusata½ icc±di.
416. Y±va taduttari dasaguºitañca.
Y±va t±sa½ saªkhy±namuttari, t±va dasaguºitañca k±tabba½, ettha dak±ro sandhijo. Yath±– dasassa gaºanassa dasaguºita½ sata½ hoti, satassa dasaguºita½ sahassa½, sahassassa dasaguºita½ dasasahassa½, ida½ nahutantipi vuccati, dasasahassassa dasaguºita½ satasahassa½, ta½ lakkhantipi vuccati, satasahassassa dasaguºita½ dasasatasahassa½.
“Yadanupapann± nip±tan± sijjhant²”ti vattate.
417. Sakan±mehi.
Y±sa½ pana saªkhy±na½ aniddiµµhan±madheyy±na½ y±ni r³p±ni, t±ni sakehi n±mehi nipaccante. Satasahass±na½ sata½ koµi, itthiliªg±, ekavacanant± ca, vaggabhede bahuvacanañca bhavati, koµisatasahass±na½ sata½ pakoµi, pakoµisatasahass±na½ sata½ koµippakoµi. Eva½ nahuta½, ninnahuta½, akkhobhin², bindu, abbuda½, nirabbuda½, ahaha½, ababa½, aµaµa½, sogandhika½, uppala½, kumuda½, puº¹ar²ka½, paduma½, kath±na½, mah±kath±na½, asaªkhyeyyanti.
Icceva½ µh±nato µh±na½, satalakkhaguºa½ mata½;
koµippabhutina½ v²sa-saªkhy±nañca yath±kkama½.
“Dve parim±º±ni etass±”ti viggahe–
418. Dv±dito konekatthe ca.
Dviiccevam±dito gaºanato kappaccayo hoti anekatthe. Dviko r±si dvika½. Eva½ tika½, catukka½, pañcaka½, chakka½, sattaka½, aµµhaka½, navaka½, dasaka½, paºº±saka½, sataka½, sahassaka½ icc±di.

Saªkhy±taddhita½.