Assatthitaddhita
“Medh± yassa atthi, tasmi½ v± vijjat²”ti viggahe– 398. Tadassatth²ti v² ca. Paµham±vibhatyant± “tadassa atthi, tasmi½ v± vijjati” iccetesvatthesu v²paccayo hoti. Medh±m±y± saddehi c±ya½. Medh±v², medh±vino. Itthiya½ ²k±rantatt± “patibhikkhur±j²k±rantehi in²”ti in², medh±vin², medh±viniyo. Napu½sake medh±vi kula½. Eva½ m±y±v², m±y±vin², m±y±vi citta½. Caggahaºena so i lava ±l±dippaccay± ca. Yath±– sumedh± yassa atthi, tasmi½ v± vijjat²ti sumedhaso, rassatta½. Eva½ lomaso. Piccha½ assa atthi, tasmi½ v± vijjat²ti picchilo. Eva½ phenilo, tuº¹ilo, jaµilo. Kes± assa atth²ti kesavo, v±c±lo icc±di. “Tapo assa atthi, tasmi½ v± vijjat²”ti viggahe– “Tadassatth²”ti adhik±ro. 399. Tap±dito s². Tapaiccevam±dito s²paccayo hoti “tadassatthi” iccetasmi½ atthe. Sassa dvibh±vo. Tapass², tapassino, tapassin², tapassi. Eva½ tejass², yasass², manass², payass². “Daº¹o assa atthi, tasmi½ v± vijjat²”ti viggahe– 400. Daº¹±dito ika-². ¾disaddoya½ pak±rattho, daº¹aiccevam±dito avaººant± ika ² iccete paccay± honti “tadassatthi” iccetasmi½ atthe. Daº¹iko, daº¹², daº¹ino, daº¹in². Eva½ m±liko, m±l², m±lin², chattiko, chatt², r³piko, r³p², kesiko, kes², saªgh², ñ±º², hatth² icc±di. 401. Madhv±dito ro. Madhu±dito rappaccayo hoti “tadassatth²”ti atthe. Madhu assa atthi, tasmi½ v± vijjat²ti madhuro gu¼o, madhur± sakkhar±, madhura½ kh²ra½, kuñj± han³ etassa sant²ti kuñjaro, sabbasmi½ vattabbe mukhamassa atth²ti mukharo, susi assa atth²ti susiro. Eva½ ruciro, nagaro. “Guºo assa atthi, tasmi½ v± vijjat²”ti viggahe– 402. Guº±ditovantu. Guºaiccevam±dito vantuppaccayo hoti “tadassa atth²”ti atthe. Vibhattilope, n±mabyapadese ca kate sy±dyuppatti. Guºavantu si, “savibhattissa, ntuss±”ti adhikicca “± simh²”ti ±tta½, guºav± puriso, sesa½ ñeyya½. Eva½ gaºav±, kulav± icc±dayo. Itthiya½ “ºava ºika ºeyyaºant³h²”ti ²paccayo, “v±”ti vattam±ne “ntussa tam²k±re”ti tak±ro, guºavat², guºavant² icc±di. Napu½sake “a½ napu½sake”ti savibhattissa ntussa am±deso, guºava½ icc±di. “Sati assa atthi, tasmi½ v± vijjat²”ti viggahe– “Tadassatth²”ti vattate. 493. Saty±d²hi mantu. Satiiccevam±d²hi avaººantarahitehi paµham±vibhatyantehi liªgehi mantuppaccayo hoti “tadassatth²”ti atthe. Sesa½ guºavantusama½. Satim±, satimat², satimant², satima½. Eva½ dhitim±, gatim± icc±dayo. Tath± “±yu assa atth²ti ±yu mantu”iccatra– 404. ¾yussuk±r±samantumhi ¾yussa uk±ro asa hoti mantumh²ti as±deso. ¾yasm±, sesa½ sama½. G±vo assa sant²ti gom±, gomanto, gomat², gomant², goma½ kula½ icc±di. “Saddh± assa atth²”ti viggahe– 405. Saddh±dito ºa. Saddh± paññ±iccevam±dito ºappaccayo hoti “tadassatthi”iccetasmi½ atthe. Saddho puriso, saddh± kaññ±, saddha½ kula½. Eva½ pañño, amaccharo, tath± buddha½, buddhi assa atth²ti buddho icc±di.
Assatthitaddhita½.