Sv±digaºika

Su savane. “Suºoti, suº±ti. Suºi½su. Paµissuºi, paµissuºi½su. Assosi, assosu½. Paccassosi, paccassosu½” icc±d²ni, “suºissati, sossati” icc±d²ni ca bhavanti. Abbh±savisaye “suss³sati, suss³s±” icc±d²ni. Anabbh±savisaye– s±vako, soto, suºa½, suºanto, suºam±no, suyyam±no, savana½, suta½. Asuyitth±ti v± suta½. Sutav±, sota½, soºo, suºitu½, sotu½. Suºitv±, suºiya, suºiy±na, sutv±, sutv±na. K±rite– s±veti, s±vayati. Kamme– saddo suyyati, s³yati ca. Bh±ve padar³pamappasiddha½.
Tattha s±vakoti antev±siko, so duvidho ±gatapphalo an±gatapphalo ca, tattha ±gatapphalo savanante ariy±ya j±tiy± j±toti “s±vako”ti vuccati, itaro gar³na½ ov±da½ suº±t²ti “s±vako”ti. S±vako, antev±siko, sissoti pariy±y±.
Ettha sutasaddassa atthuddh±ra½ vad±ma saddhi½ sotasaddassa atthuddh±rena. Sutasaddo sa-upasaggo anupasaggo ca anupapadena, sutasaddo ca–
Gamane vissute tinte, niyogo’pacitepi ca;
sadde ca sotadv±r±nu-s±rañ±tesu dissati.
Tath± hi “sen±ya pasuto”ti-±d²su gacchantoti attho. “Sutadhammassa passato”ti-±d²su vissutadhammass±ti attho. “Avassut± avassutassa purisapuggalass±”ti-±d²su tintass±ti attho. “Ye jh±nappasut± dh²r±”ti-±d²su anuyutt±ti attho. “Tumhehi puñña½ pasuta½ anappakan”ti-±d²su upacitanti attho. “Diµµha½ suta½ muta½ viññ±tan”ti-±d²su saddoti attho. “Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo”ti-±d²su sotadv±r±nus±raviññ±tadhammadharoti attho.
Sotasaddopi anekatthappabhedo. Tath± hesa–
Ma½saviññ±ºañ±ºesu, taºh±d²su ca dissati;
dh±r±ya½ ariyamagge, cittasantatiyampi ca.
“Sot±yatana½ sotadh±tu, sotindriyan”ti-±d²su sotasaddo ma½sasote dissati, “sotena sadda½ sutv±”ti-±d²su sotaviññ±ºe. “Dibb±ya sotadh±tuy±”ti-±d²su ñ±ºasote. “Y±ni sot±ni lokasminti, y±ni et±ni sot±ni may± kittit±ni pakittit±ni ±cikkhit±ni desit±ni paññapit±ni paµµhapit±ni vivarit±ni vibhatt±ni utt±n²kat±ni pak±sit±ni. Seyyathida½? Taºh±soto diµµhisoto kilesasoto duccaritasoto avijj±soto”ti-±d²su pañcasu dhammesu. “Addas± kho bhagav± mahanta½ d±rukkhandha½ gaªg±ya nadiy± sotena vuyham±nan”ti-±d²su udakadh±r±ya½. “Ariyasseta½ ±vuso aµµhaªgikassa maggassa adhivacana½, yadida½ soto”ti-±d²su ariyamagge. “Purisassa ca viññ±ºasota½ paj±n±ti ubhayato abbocchinna½ idhaloke patiµµhitañca paraloke patiµµhitañc±”ti-±d²su cittasantatiyanti.
Soºoti sunakho. So hi s±mikassa vacana½ suº±t²ti soºoti vuccati.
Im±ni tadabhidh±n±ni–
Sunakho s±rameyyo ca, suºo s³no ca kukkuro;
soºo sv±no suv±no ca, s±¼uro migada½sano.
S± sunidh±ti’me sadd±, pum±nesu pavattare;
sunakh² kukkur² s²’ti, ime itth²su vattare.
Sunakh± s±rameyy±ti, ±di bahuvaco pana;
pavattati pumitth²su, aññatr±pi aya½ nayo.
Kukkuroti aya½ tattha, b±lak±le ravena ve;
mahallakepi sunakhe, r³¼hiy± sampavattati.
Tath± hi aµµhakath±cariy± kukkuraj±take “ye kukkur± r±jakulamhi va¹¹h±, koleyyak± vaººabal³papann±”ti-imasmi½padese evamattha½ vaººayi½su “ye kukkur±ti ye sunakh±. Yath± hi taruºopi pass±vo p³timuttanti tadahuj±topi siªg±lo “jarasiªg±lo’ti, komal±pi ga¼±c²lat± ‘p³tilat±’ti, suvaººavaººopi k±yo ‘p³tik±yo’ti vuccati, evameva vassasatikopi sunakho ‘kukkuro’ti vuccati, tasm± mahallak± k±y³papann±pi te ‘kukkur±’tveva vutt±”ti.
Ki hi½s±ya½. Kiºoti, kiº±ti, kiºanti.
Saka s±matthiye. Samatthabh±vo s±matthiya½, yath± dakkhiya½. Sakkuº±ti, sakkuºanti. Asakkhi. Sakkhissati. Sakko. Sakk².
Ettha sakkoti devar±j±. So hi parahita½ sakahitañca k±tu½ sakkuº±t²ti sakko. Apica sakyakulaj±to yo kocipi. Tath± hi “atha kho mah±n±mo sakko”ti-±di vutta½. “Bhagavantañca piªgiyo ma½ sakka samuddhar±h²ti ±lapi. Saky± vata bho kum±r± paramasaky± vata bho kum±r±”ti vacanamup±d±ya sabbepi sakyakule j±t± “saky±”ti ca “s±kiy±”ti ca “sakk±”ti ca vuccanti. Ettha sv±dittepi anekassaradh±tuto ekova uº±paccayo hoti, na ºu º±paccay±ti daµµhabba½.
Kh² khaye. Kh²ºoti. Kh²º±ti. Kh²º± j±ti. Kh²ºo. Ayog± bh³risaªkhayo.
Ge sadde. Giºoti, giº±ti.
Ci caye. ðak±rassa nak±ratta½. P±k±ra½ cinoti. Cita½ kusala½. Ceto puggalo.
Ru upat±pe. Ruºoti, ruº±ti.
R±dha s±dha sa½siddhiya½. R±dhuº±ti. S±dhuº±ti. R±dhana½. ¾r±dhana½. S±dhana½.
P² p²tiya½. P²ºoti, p²º±ti. P²ti, piyo.
Apa p±puºe sambhu ca. P±puºoti, p±puº±ti. Patto. Sabbaññuta½ satth± patto. Sampatto yamas±dhana½. Sambhuº±ti, na kiñci attha½ abhisambhuº±ti. Sambhuºanto, abhisambhuºam±no.
Tattha pattoti pasaddo upasaggo “pappot²”ti ettha pasaddo viya. Tath± hi “patto”ti ettha p±puº²ti atthe papubbassa apadh±tussa pak±re lutte tapaccayassa dvibh±vo bhavati. Tattha na abhisambhuº±t²ti na samp±puº±ti, na s±dhet²ti vutta½ hoti.
Khipa khepe. Khipuº±ti. Khippa½. Khippanti macchapañjaro.
¾pa by±pane. ¾puº±ti. ¾po.
Mi pakkhepane. Minoti. Mitto.
Ettha ca sabbaguyhesu nimiyati pakkhipiyat²ti mitto. “Mitto have sattapadena hot²”ti vacana½ pana voh±ravasena vutta½, na atthavasena. Vucceyya ce, yo koci aviss±siko attano paµiviruddhopi ca mitto n±ma bhaveyya, na ceva½ daµµhabba½. Evañca pana daµµhabba½ “sattapadav²tih±ramattenapi saha gacchanto saha gacchantassa piyav±c±nicch±raºena aññamañña½ ±l±pasall±pakaraºamattena mitto n±ma hot²ti vattabba½. Ki½k±raº±? Da¼haviss±so mitto n±ma na bhaveyy±ti mittassa guºapasa½s±vasena eva½ vuttan”ti.
Vu sa½varaºe. Vuºoti, vuº±ti, sa½vuºoti, sa½vuº±ti. Paº¹ito s²lasa½vuto.
Su abhisave. Abhisavo n±ma p²¼ana½ manthana½ sandh±na½ sinh±na½ v±. Suºoti, suº±ti.
Si bandhane. Sinoti.
Si nis±ne. Siºoti, siº±ti. Nisitasattha½.
Na hi n³n±ya½ s± khujj±, labhati jivh±ya chedana½;
sunisitena satthena, eva½ dubbh±sita½ bhaºa½.
Ettha bhaºanti bhaºant².
Vusa p±gabbiye. P±gabbiya½ n±ma k±yav±c±manehi pagabbabh±vo. Vusuº±ti.
Asu by±pane. Asuº±ti. Assu.
Hi gatibuddh²su upat±pe ca. Hinoti.
Ettha pana asam±nantattepi sam±natth±na½ samodh±na½ vuccati.
Tika tiga sagha dikkha kivi ciri jiri d±sa du hi½s±ya½. Tikuº±ti. Tiguº±ti. Saghuº±ti. Dikkhuº±ti. Kivuº±ti Ciruº±ti. Jiruº±ti. D±suº±ti. Duºoti, duº±t²ti r³p±ni hi½s±v±cak±ni bhavanti.
Suv±d² ettak± diµµh±, dh±tavo me yath±bala½;
suttesvaññepi pekkhitv±, gaºavho atthayuttito.

Sv±digaºoya½.