Atha m±ro devaputto eteneva siddhattha½ pal±pess±m²ti v±tamaº¹ala½ samuµµh±pesi. Taªkhaºaññeyeva puratthim± dibhed± v±t± samuµµhahitv± a¹¹hayojana-ekayojana dviyojanatiyojanappam±º±ni pabbatak³µ±ni pad±letv± vanagaccharukkh±d²ni uddha½ m³l±ni katv± s±mant± g±manigame cuººavicuººa½ k±tu½ samatth±pi mah±purisassa puññatejena mah±nubh±vena bodhisatta½ patv± c²varakaººamattampi c±letu½ n±sakkhi½su. Tato udakena ajjhottharitv± m±ress±m±ti mah±vassa½ samuµµh±pesi. Tass±nubh±vena upar³pari satapaµalasahassapaµal±dibhed± va¼±hak± uµµhahitv± vassi½su. Vuµµhidh±r±vegena pathav² bhinn± ahosi. Vanarukkh±d²na½ uparibh±gena mah±megho ±gantv± mah± sattassa c²vare uss±vabinduggahaºamattampi temetu½ n±sakkhi. Tato p±s±ºavassa½ samuµµh±pesi. Mahant±ni pabbatak³µ±ni dh³m±yant±ni pajjalant±ni ±k±sen±gantv± bodhisattassa p±dam³le dibbam±l±gu¼abh±va½ ±pajji½su. Tato paharavassa½ samuµµh±pesi. Ekatodh±r± ubhatodh±r± asisattikhurapp±dayo dh³m±yant± pajjalant± ±k±sen±gantv± bodhisatta½ patv± dibbapupph±ni ahesu½. Tato aªg±ravassa½ samuµµh±pesi. Ki½sukavaºº± aªg±r± ±k±sen±gantv± bodhisattassa p±dam³le dibba pupph±ni hutv± vikiri½su. Tato kukku¼avassa½ samuµµh±pesi. Accuºho aggivaººo kukku¼o ±k±sen±gantv± bodhisattassa p±dam³le dibbacandanacuººa½ hutv± nipatati. Tato v±¼ukavassa½ samuµµh±pesi. Atisukhumav±¼ik± dh³m±yant± pajjalant± ±k±sen±gantv± bodhisattassa p±dam³le dibbapupph±ni hutv± nipati½su. Tato kalalavassa½ samuµµh±pesi. Ta½ kalalavassa½ dh³m±yanta½ pajjalanta½ ±k±se n±gantv± bodhisattassa p±dam³le dibbavilepana½ hutv± patati. Tato imin± bhi½setv± siddhattha½ pal±pess±m²ti andhak±ra½ samuµµh±pesi. Ta½ caturaªgasamann±gata½ andhak±ra½ viya mah±tama½ hutv± bodhisatta½ patv± s³riyappabh± vihata½ viya antaradh±yati.
Eva½ m±ro im±hi navahi v±tavassap±s±ºapahara-aªg±ra kukku¼av±¼uka kalala-andhak±ravuµµh²hi bodhisatta½ pal±petu½ asakkonto “ki½ bhaºe tiµµhatha ima½ siddhatthakum±ra½ gaºhatha hanatha pal±peth±”ti parisa½ ±º±petv± sayampi girimekhalassa hatthino khandhe nisinno cakk±vudha½ ±d±ya bodhisatta½ upasaªkamitv± “siddhattha uµµh±hi etasm± pallaªk±, n±ya½ tumh±ka½ p±puº±ti, mayha½eva p±puº±t²”ti ±ha. Mah±satto tassa vacana½ sutv± avoca “m±ra neva tay± dasap±ramiyo p³rit±, na upap±ramiyo na paramattha p±ramiyo n±pi pañcamah±paricc±g± pariccatt± na ñ±tatthacariy± na lokatthacariy± na buddhatthacariy± p³rit±, sabb± t± may±yeva p³rit±, tasm± n±ya½ pallaªko tuyha½ p±puº±ti, mayhameva p±puº±t²”ti. M±ro kuddho kodhavega½ asahanto mah±purisassa cakk±vudha½ vissajjesi. Ta½ tassa dasap±ramiyo ±vajjantassa uparibh±ge m±l±vit±na½ hutv± aµµh±si. Ta½ kira khuracakk±vudha½ aññad± tena kuddhena vissaµµha½ ekaghanap±s±ºa thambhe va½saka¼²re viya chindanta½ gacchati. Id±ni pana tasmi½ m±l±vit±na½ hutv± µhite avases± m±raparis± id±ni pallaªkato vuµµh±ya pal±yissat²ti mahantamahant±ni selak³µ±ni vissajjesu½. T±nipi mah±purisassa p±ramiyo ±vajjantassa m±l±gu¼abh±va½ ±pajjitv± bh³miya½ pati½su.
Devat± cakkav±¼amukhavaµµiya½ µhit± g²va½ pas±retv± s²sa½ ukkhipitv± “naµµho vata bho siddhatthakum±rassa r³paggappatto attabh±vo, ki½ nu kho karissat²”ti olokenti. Tato mah±puriso p³ritap±ram²na½ bodhisatt±na½ abhi sambujjhanadivase pattapallaªko mayha½va p±puº±t²ti vatv± µhita½ m±ra½ ±ha “m±ra tuyha½ d±nassa dinnabh±ve ko sakkh²”ti. M±ro “ettak± jan± sakkhino”ti m±ra bal±bhimukha½ hattha½ pas±reti. Tasmi½ khaºe m±raparis±ya “aha½ sakkh² aha½ sakkh²”ti pavattasaddo pathav²-undriyasaddasadiso ahosi. Atha kho m±ro mah±purisa½ ±ha “siddhattha tuyha½ d±nassa dinnabh±ve ko sakkh²”ti. Mah±puriso “tuyha½ t±va d±nassa dinnabh±ve sacetan± sakkhino. Mayha½ pana imasmi½ µh±ne sacetano koci sakkh² n±ma natthi. Tiµµhatu t±va me avasesattabh±vesu dinnad±na½, vessantarattabh±ve pana µhatv± mayha½ sattasattaka mah±d±nassa dinnabh±ve acetan±pi ghanamah±pathav² sakkh²”ti c²varagabbhantarato dakkhiºahattha½ n²haritv± vessantarattabh±ve mayha½ sattasattakamah±d±nassa dinnabh±ve tva½ sakkhi na sakkh²ti mah±pathaviy±bhimukha½ hattha½ pas±resi. Mah± pathav² “aha½ te d±nassa sakkh²”ti viravasahassena viravasatasahassena m±rabala½ avattharam±n± viya unnadi.
Tato mah±purise dinna½ te siddhattha mah±d±na½ uttama d±nanti vessantarad±na½ sammasante diya¹¹hayojanasatiko girimekhalo hatth² j±ºukehi patiµµh±si. M±raparis± dis±vidis± pal±yi½su. Dve ekamaggena gat± n±ma natthi. S²s±bharaº±ni ceva vatth±bharaº±ni ca pah±ya sammukha sammukhaµµh±ne dis±vidis±hiyeva pal±yi½su. Tato devasaªgho pal±yam±na½ m±rabala½ disv± m±rassa par±jayo j±to. Siddhatthakum±rassa jayo. Jayap³ja½ kariss±m±ti n±g± n±g±na½, supaºº± supaºº±na½, devat± devat±na½, brahm±no brahm±na½ pesetv± gandham±l±di hatth± mah±purisassa santika½ bodhipallaªka½ ±gama½su. Eva½ gatesu ca panetesu–
“Jayo hi buddhassa sir²mato aya½,
m±rassa ca p±pimato par±jayo;
ugghosisu½ bodhimaº¹e pamodit±,
jaya½ tad± n±gagaº± mahesino.
Jayo hi buddhassa sir²mato aya½,
m±rassa ca p±pimato par±jayo;
ugghosisu½ bodhimaº¹e pamodit±,
jaya½ tad± supaººasaªgh± mahesino.
Jayo hi buddhassa sir²mato aya½,
m±rassa ca p±pimato par±jayo;
ugghosisu½ bodhimaº¹e pamodit±,
jaya½ tad± devagaº± mahesino.
Jayo hi buddhassa sir²mato aya½,
m±rassa ca p±pimato par±jayo;
ugghosisu½ bodhimaº¹e pamodit±,
jaya½ tad± brahmagaº±pi t±dino”ti.
Avasesesu dasasu cakkav±¼asahassesu devat± m±l±gandhavilepanehi ca p³jayam±n± n±nappak±ra thutiyo ca vadam±n± aµµha½su. Eva½ anatthaªgateyeva s³riye mah±puriso m±rabala½ vidhametv± c²var³pari pata m±nehi bodhirukkhaªkurehi rattapav±¼apallavehi viya p³jayam±no paµhamay±me pubbeniv±sañ±ºa½ anussaritv± majjhimay±me dibbacakkhu½ visodhetv± pacchimay±me paµicca samupp±de ñ±ºa½ ot±resi. Athassa dv±dasapadika½ paccay± k±ra½ vaµµavivaµµavasena anulomato paµilomato sammasantassa dasasahassilokadh±tu udakapariyanta½ katv± dv±dasakkhattu½ sampakampi. Mah±purisena pana dasasahassi lokadh±tu½ unn±detv± aruºuggamanavel±ya½ sabbaññuta ñ±ºa½ paµivijjh²ti vutta½ hoti. Idha pana vutt±vasesa½ t±su ca oloketv± gahetabbanti.
Aya½ panettha saªkhepayojan±. Upetapuñño sampanna d±n±dip±ram²puññav± d±n±dip±ram²puññena sampanno v±, yo sugato varabodhim³le uttamassa bodhirukkhassa sam²pe, sasenam±ra½ sen±ya saha pavatta½ m±rar±ja½, jinitv± p±ram²puññatejena vijayitv±, aruºodayamhi vis±khapuººamiya½ aruºuggamanavel±ya½, bodhi½ arahattamaggañ±ºa sabbaññutañ±ºasaªkh±ta½ bodhi½, abojjhi paµivijjhi adhigami v±, m±rajina½ pañcam±r±na½ vijit±vi½, abhaªga½ sasenam±ro yo koci v± bhinditu½ asamattha½ ta½ sugata½ aha½ nam±m²ti.

Chaµµhamavandanag±th±vaººan± samatt±.

7. R±g±di ched±malañ±ºakhagga½,
sat²samaññ±phalak±bhig±ha½;
s²loghalaªk±ravibh³sita½ ta½,
nam±mibhiññ±varamiddhupeta½.
7. Eva½ chaµµhamag±th±ya sugata½ vanditv± id±ni arahatta maggañ±º±d²hi cat³hi guºehi thomitv± vandituk±mo r±g±dity±dig±tham±ha. Aya½ pana indavajira upendavajira g±th±dvayassa lakkhaºassa missakatt± ek±dasakkharehi lakkhit± upaj±tig±th±ti daµµhabb±. Vuttañhi vuttodaye “anantarod²ritalakkhaº± ce, p±d±vimiss± upaj±tiyo t±”ti. Tassattho. Yass± vuttiy± anantaro d²ritalakkhaº± anantare ud²rita½ vutta½ indavajiropenda vajirag±th±na½ lakkhaºavant± p±d± vimiss± sa½saµµh± ce bhavanti, t± vuttiyo upaj±tiyo n±m±ti.
Tattha r±g±diched±mala ñ±ºakhagganti ettha r±ga-±dicheda amalañ±ºakhaggantipadacchedo. R±g±dikilesa½ chindanta½ malavira hita½ arahattamaggañ±ºasaªkh±ta½ asivantanti attho. Tatr±ya½ vacanattho. R³p±d²su rañjat²ti r±go. Ranjadh±tu r±ge ºa. R±go ±di yesanteti r±g±dayo, kiles±. Te chindat²ti r±g±dicheda½, arahattamaggañ±ºa½. Ap±ya½ malati dh±ret²ti mala½, r±g±di. Atha v± malati sa½kilissati eten±ti mala½. Maladh±tu sa½kilesane a. Malato virahita½ amala½, ñ±ºa½. Catt±ri sacc±ni j±n±ti paµivijjhat²ti ñ±ºa½, arahattamaggañ±ºa½. R±g±dichedañca amalañca ta½ ñ±ºañc±ti r±g±diched±malañ±ºa½. Rukkh±di½ khaggati chindati eten±ti v± khagga½, pakati-asi. Khagga½ viy±ti khagga½, ñ±ºa½. R±g±diched±malañ±ºasaªkhata½ khagga½ yassa soti r±g±diched±malañ±ºakhaggo, buddho. R±g±dikilesa½ chindantena malavira hitena aggamaggañ±ºasaªkhatena asin± samann±gatoti attho. Ta½.
Sat²samaññ± phalak±bhig±hanti ettha satisamaññ±phalaka abhig±hantipadacchedo. Samm±satin±mika½ phalaka½ da¼hag±ha kanti attho. Tatr±ya½ vacanattho. Saraºa½ sati, sarati sampayuttadhamm± et±y±ti, sarat²ti v± sati. Saradh±tuti. Atha v± pam±da½ sarati hi½sat²ti sati, samm±sati. Saradh±tu hi½s±ya½ti. Samm± ±j±n±ti et±y±ti samaññ±, sati-iti samaññ± satisamaññ±, asi-±disattha½ phalati niv±ret²ti phalaka½, kheµaka½. Phaladh±tu niv±raºe ºvu. Satisamañña½ phalaka½ abhida¼ha½ gaºhat²ti satisamaññ±phala k±bhig±ho, buddho labbhati. Yath± hi sen±ya phalaka½ asi-±disattha½ rakkhati, eva½ satisa½varo cakkh±di dv±resu r³p±di-±rammaºa½ pavisitu½ adatv± rakkhati. Tasm± bhagav± satidhammo sabb±kusal±na½ rakkhakatt± sabbakusala dhamm±na½ upak±ratt± sabbatth±na½ s±dhakatt± ca satiphalaka½ da¼ha½ gaºhat²ti vutta½ hoti. Vuttañhi “ye keci kusal± dhamm±, sabbe te appam±dam³lak± appam±dasamosaraº±, appam±do tesa½ dhamm±na½ aggamakkh±yat²”ti ca. “Sati½ khv±ha½ bhikkhave sabbatthika½ vad±m²”ti ca.
S²loghalaªk±ravibh³sitanti s²la-ogha-alaªk±ra vibh³ sitanti padacchedo. Visuddhas²l±na½ sam³hasaªkh±tena alaªk±rena vibh³sitanti attho. Tattha s²lanti lokuttara s²la½. Tassa attho heµµh± vuttoyeva. Ta½ pana cetan± s²la½, cetasika½ s²la½, sa½varo s²la½, av²tikkamo s²lañc±ti catubbidha½ hoti. Tattha cetan± s²la½ n±ma p±º±tip±t± d²hi v± viramantassa vattapaµipatti½ v± p³rentassa cetan±. Cetasikas²la½ n±ma p±º±tip±t±d²hi viramantassa virati. Sa½varo s²lanti ettha sa½varo p±timokkhasa½varo, sati sa½varo, ñ±ºasa½varo, khantisa½varo, v²riyasa½varo c±ti pañcavidho hoti, sabbameta½ sa½varo s²la½ n±ma. Av²tikkamo s²la½ n±ma sam±dinnas²lassa k±yikav±casiko anatikkamoti. Vuttañheta½ paµisambhid±ya½ “ki½s²lanticetan± s²la½, cetasika½ s²la½, sa½varo s²la½, av²tikkamo s²lan”ti. Idha pana av²tikkamo s²la½ n±dhippeta½. Kasm±. Bhagavato sam±dinnasikkh±padassa abh±vato. Buddh±nañhi sikkh±pada½ n±ma natth²ti. Oghoti sam³ho. Oghasaddo hi sam³hav±cako. Tena vutta½ abhidh±nappad²pik±ya½