7. Satipaµµh±navibhaªgo
1. Suttantabh±jan²ya½
Uddesav±ravaººan±
355. Sam±nasaddavacan²y±na½ atth±na½ uddharaºa½ atthuddh±ro. So yasm± saddatthavic±ro na hoti, tasm± vutta½ “na idha…pe… atthadassanan”ti. Pa-saddo padh±natthad²pako“paº²t± dhamm±”ti-±d²su (dha. sa. tikam±tik± 14) viya. Anavassutat± anupakiliµµhat±. Ten±ha “tadubhayav²tivattat±”ti. Bhusattha½ pakkhandananti bhusatthavisiµµha½ pakkhandana½ anupavisana½. Ass±dass±ti taºh±ya. “Nicca½ att±”ti abhinivesavatthut±ya diµµhiy± visesak±raº±na½ cittadhamm±na½ taºh±yapi vatthubh±vato visesaggahaºa½, tath± k±yavedan±na½ diµµhiy±pi vatthubh±vasambhavato “visesen±”ti vutta½. Sar±gav²tar±g±divibh±gadvayavaseneva citt±nupassan±ya vuttatt± ta½ “n±tipabhedagatan”ti vutta½. Dhamm±ti idha saññ±saªkh±rakkhandh± adhippet±, saªkh±rakkhandho ca phass±divasena anekabhedoti dhamm±nupassan± “atipabhedagat±”ti vutt±. Sar±g±divibh±gavasena so¼asabhedatt± v± citt±nupassan± n±tipabhedagat± vutt±, sutte ±gatanayena n²varaº±divasena anekabhedatt± dhamm±nupassan± atipabhedagat± vutt±. “Visuddhimaggoti vutt±n²”ti ±netv± yojetabba½. T± anupassan± etesanti tadanupassan±, cittadhamm±nupassino puggal±, tesa½. Tattha “asubhabh±vadassanen±”ti yath±µhitavasen±pi yojan± labbhateva. Bhavoghassa vedan± vatthu bhavass±dabh±vato. Niccaggahaºavasen±ti att±bhinivesavisiµµhassa niccaggahaºassa vasena. Tath± hi vutta½ “sassatassa attano”ti. Oghesu vuttanay± eva yog±savesupi yojan± atthato abhinnatt±ti te na gahit±. Niccaggahaºavasen±ti att±bhinivesavisiµµhassa niccaggahaºassa vasena. Paµhamoghatatiyacatutthaganthayojan±ya½ vuttanayeneva k±yacittadhamm±na½ itarup±d±navatthut± gahetabb±ti vedan±ya diµµhup±d±navatthut± dassit±. Tath± k±yavedan±na½ chandados±gativatthut± k±moghaby±p±dak±yaganthavatthut±vacanena vutt±ti. Ten±ha “avutt±na½ vuttanayena vatthubh±vo yojetabbo”ti. Dh±raºat± asammussanat±, anussaraºameva v±. Ekatteti ekasabh±ve nissaraº±divasena. Sam±gamo sacchikiriy±. Satipaµµh±nasabh±vo samm±satit± niyy±nasatit± sam±nabh±gat± ekaj±tit± sabh±gat±. Purimasminti “ekatte nibb±ne sam±gamo ekattasamosaraºan”ti etasmi½ atthe. Visunti n±n±-atthadvayabh±vena. Tadeva gamana½ samosaraºanti satisaddatthantar±bh±v±…pe… ekabh±vass±ti yojetabba½. Satisaddatthavasena avuccam±neti “eko satipaµµh±nasabh±vo ekattan”ti-±din± avuccam±ne, “ekatte nibb±ne sam±gamo ekattasamosaraºan”ti eva½ vuccam±neti attho. Dh±raºat±va sat²ti “saraºat±”ti (dha. sa. 14) vuttadh±raºat± eva sat²ti katv±. Satisaddatthantar±bh±v±ti satisaªkh±tassa saraºekattasamosaraºasaddatthato aññassa atthassa abh±v±. Purimanti saraºapada½. Nibb±nasamosaraºep²ti yath±vutte dutiye atthe saraºekattasamosaraºapad±ni sahit±neva satipaµµh±nekabh±vassa ñ±pak±ni, eva½ nibb±nasamosaraºepi “ekatte nibb±ne sam±gamo ekattasamosaraºan”ti etasmimpi atthe sati…pe… k±raº±ni. ¾n±p±napabb±d²nanti ±n±p±napabba-iriy±pathacatusampajañña koµµh±sa dh±tumanasik±ranavasivathikapabb±n²ti etesa½. Imesu pana yasm± kesuci dev±na½ kammaµµh±na½ na ijjhati, tasm± t±ni an±masitv± yadipi koµµh±sadh±tumanasik±ravasenevettha desan± pavatt±, desanantare pana ±gata½ anavasesa½ k±y±nupassan±vibh±ga½ dassetu½ “cuddasavidhena k±y±nupassana½ bh±vetv±”ti (vibha. aµµha. 355) vutta½. Ten±ha “mah±satipaµµh±nasutte vutt±nan”ti. “Tath±”ti imin± “mah±satipaµµh±nasutte (d². ni. 2.382) vutt±nan”ti imameva upasa½harati. Pañcavidhen±ti n²varaºa-up±d±nakkhandh±yatanabojjhaªga-ariyasacc±na½ vasena pañcadh±. Bh±van±nubh±vo ariyamaggaggahaºasamatthat±. Ta½niyamatoti tass± k±y±nupassan±dipaµipattiy± niyamato. Tass± bhikkhubh±ve niyate s±pi bhikkhubh±ve niyat±yeva n±ma hoti.