Sekhiyakath±vaººan±

1870. Eva½ p±µidesan²yavinicchaya½ dassetv± tadanantara½ uddiµµh±na½ sekhiy±na½ vinicchaya½dassetum±ha “yo an±dariyenev±”ti-±di. Yoti thero v± navo v± majjhimov±. Ettha an±dariya½ n±ma sañcicca ±patti-±pajjana½, niv±san±divatthassa uggahaºeniruss±hañca. Pacchatopi v±ti ettha -saddena “passatopi v±”ti ida½ saªgaºh±ti.Tassa c±ti ettha ca-saddo vakkham±nasamuccayo.
1871. Na kevala½ vuttanayena niv±sentasseva hoti, khandhak±gatahatthisoº¹±di-±k±ren±piniv±sentassa dukkaµa½ hot²ti ±ha “hatthisoº¹±d²”ti-±di. Hatthisoº¹±diniv±sana½parato khuddakavatthukkhandhake (c³¼ava. 280) ±vi bhavissati. Parimaº¹alantisamantato maº¹ala½ katv±. Vatthabbanti nivatthabba½ niv±setabbanti attho.
1872. J±ºumaº¹alato heµµh±ti ettha “jaªghaµµhis²sato paµµh±y±”ti seso. Aµµhaªgulappam±ºakantiva¹¹haki-aªgulena aµµhaªgulamattanti ±cariy±. “Yo pana sukkhajaªgho v± mah±piº¹ikama½sov± hoti, tassa s±ruppatth±ya j±ºumaº¹alato aµµhaªgul±dhikampi ot±retv± niv±setu½vaµµat²”ti (p±ci. aµµha. 576) aµµhakatha½ saªgaºhitum±ha “tato ³na½ na vaµµat²”ti.
1873. Asañcicca aparimaº¹ala½ niv±sentassa an±patt²ti yojan±. Evamuparipi. Asañcicc±ti“aparimaº¹ala½ niv±sess±m²”ti eva½ asañcicca, atha kho “parimaº¹ala½yeva niv±sess±m²”tivirajjhitv± aparimaº¹ala½ niv±sentassa an±patti. Asatiss±p²ti aññavihitass±pitath± niv±sentassa an±patti. Aj±nantass±ti kevala½ parimaº¹ala½ niv±setu½aj±nantassa an±patti. Apica niv±sanavatta½ uggahetabba½. Uggahitavattopi sace “±ru¼han”tiv± “oru¼han”ti v± na j±n±ti, tass±pi an±pattiyeva. Gil±nass±ti yassajaªgh±ya v± p±de v± vaºo hoti, tassa ukkhipitv± v± ot±retv± v± niv±sentassaan±patti. P±doti cettha p±dasam²pa½ adhippeta½. ¾pad±s³ti v±¼± v± cor±v± anubandhanti, evar³p±su ±pad±su an±patti.

Parimaº¹alakath±vaººan±.

1874. Ubho koºe sama½ katv±ti p±rupanassa eka½se katassa piµµhipasse, udarapasseca olambam±ne ubho kaººe hatthipiµµhe gaº¹± viya sama½ katv±. Parimaº¹ala½katv±ti etasseva atthapada½. S±daranti bh±vanapu½sakaniddeso. S±dara½ v± p±rupitabbantiyojan±, s±dara½ p±rupana½ kattabbanti attho. Eva½ akarontass±ti p±rupanavatte±dara½ janetv± eva½ ap±rupantassa.
1875. “Parimaº¹ala½ niv±sess±m²ti sikkh± karaº²y±”ti (p±ci. 576) v±“parimaº¹ala½ p±rupiss±m²ti sikkh± karaº²y±”ti (p±ci. 577) v± “antaraghare”tiavisesetv± vuttatt± ±ha “avisesena vuttan”ti. Ida½ sikkh±padadvaya½ yasm±avisesena vutta½, tasm± ghare, vih±re v± k±tabba½ parimaº¹alanti yojan±. Gharetiantaraghare. Vih±re v±ti buddhupaµµh±n±dik±la½ sandh±ya vutta½. Parimaº¹ala½ kattabbantiparimaº¹alameva niv±setabba½ p±rupitabbanti attho.

Dutiya½.

1876. Ubho koºe sama½ katv±ti sambandho. G²vameva ca anuv±tena ch±detv±ti yojan±.
1877. Tath± akatv±ti yath±vuttavidh±na½ akatv±. Jatt³nip²ti ubho a½sak³µ±nipi.Urampi c±ti hadayampi. Vivaritv±ti appaµicch±detv±. Yath±k±mantiicch±nur³pa½. Gacchatoti ettha “antaraghare”ti seso. Antaraghara½ n±ma g±me v±hotu vih±re v±, pacitv± bhuñjitv± gih²na½ vasanaµµh±na½.

Tatiya½.

1878-9. “Maºibandhato”ti imin±pi “heµµh±”ti yojetabba½. V±s³pagass±ti ettha“k±ya½ vivaritv± nis²dato”ti seso. V±s³pago n±ma rattiv±satth±yaupagato, etena v±satth±ya antaraghara½ upagacchantena suppaµicchanneneva upagantabbanti d²pita½hoti, eteneva v±s³pagatassa santika½ upagatassa yath±k±ma½ gamane na dosoti ca vuttamevahoti. Ten±ha gaºµhipade “ekadivasampi v±s³pagatassa santika½ yath±sukha½ gantu½vaµµati, ko pana v±do catupañc±ha½ v±samadhiµµh±ya vasitabhikkh³na½ santikan”ti.

Catuttha½.

1880. Suvin²ten±ti hatthap±d±na½ ak²¼±paneneva suµµhu vin²tena.

Pañcama½.

1881. G±th±bandhavasena “sat²mat±”ti d²gho kato. Avik±ren±ti ta½tadavalok±sahitena uga½ matt± pam±ºa½ etass±ti yugamatta½, rathayuga½ catuhatthappam±ºa½, tattaka½ padesa½.Pekkhin±ti olokentena. “Bhikkhun± okkhittacakkhun±”ti padacchedo.
1882. Antaraghare yattha katthacipi ekasmimpi µh±ne µhatv±ti yojan±. Eva½ vuttepitath±r³pe antar±ye sati gacchatopi oloketu½ labbhati. Ekasmi½ pana µh±ne µhatv±tiettha gacchantopi parissay±bh±va½ oloketu½ labbhatiyeva. “Tath± g±me p³jan”ti gaºµhipadesuvutta½. Pi-saddo pana-saddattho, oloketu½ pana vaµµat²ti vutta½ hoti.
1883. Olokento taha½ tahanti yo an±dariya½ paµicca ta½ ta½ dis±bh±ga½ p±s±da½k³µ±g±ra½ v²thi½ olokento.

Sattama½.

1884. Ekato v±p²ti eka-a½sak³µato v±. Ubhato v±p²ti ubhaya½sak³µatov±. Indakh²lakato antoti g±madv±rindakh²lato anto, ghareti vutta½ hoti.

Navama½.

1885. Tath± nisinnak±lep²ti indakh²lassa anto nisinnak±lepi. Kuº¹ika½n²harantena ca c²vara½ anukkhipitv± d±tabb± kuº¹ik±ti yojan±. Kuº¹ikantica upalakkhaºamatta½. Dhammakaraº±d²supi eseva nayo.

Dasama½.

Paµhamo vaggo.

1886. Gantuñceva nis²dituñca na vaµµat²ti yojan±. Ca-saddo kiriy±samuccayo.Hasan²yasmi½ vatthusminti h±sajanake k±raºe. Sitamattanti mandah±sa½.

Paµhamadutiy±ni.

1887. Appasadden±ti “kitt±vat± appasaddo hoti? Dv±dasahatthe gehe ±dimhi saªghatthero, majjhe dutiyatthero, ante tatiyattheroti eva½ nisinnesuya½ saªghatthero dutiyattherenasaddhi½ manteti, dutiyatthero tassa saddañceva suº±ti, kathañca vavatthapeti. Tatiyattheropana saddameva suº±ti, katha½ na vavatthapeti. Ett±vat± appasaddo hot²”ti (p±ci. 588)vutta-appasaddayuttena. Sace pana tatiyatthero kathañca vavatthapeti, mah±saddon±ma hot²ti.

Tatiya½.

1888. K±yappac±laka½ katv±ti k±ya½ c±letv± c±letv±. Uparipi eseva nayo.Hatthassa vuttalakkhaºatt± “b±h³”ti maºibandhato y±va a½sak³µ± gahetabb±.
1889. Uju½ paggahetv±ti uju½ µhapetv±. ¾sitabbanti nis²ditabba½.“Samena iriy±pathena t³”ti padacchedo.
1890. Itthambh³te karaºavacana½. Gamanapaµisa½yuttesu sikkh±padesu gamanassa asambhavoti ±ha“nis²danena yuttes³”ti.

Pañcamachaµµhasattamaµµhamanavam±ni.

Dutiyo vaggo.

1891. Khambha½ katv±ti kaµiy± ekapasse v± dv²su v± passesu kapparasandhito ±bhujitv±hattha½ µhapetv±. Yath±ha– “khambhakato n±ma kaµiya½ hattha½ µhapetv± katakhambho”ti (p±ci.aµµha. 596). Ukkuµik±ya v± gacchatoti yojan±. Ukkuµik± vuccati paºhiyoukkhipitv± aggap±dehi v± aggap±de ukkhipitv± paºh²hi eva v± bh³mi½ phusantassagamana½.
1892. Dussapallatthik±y±ti ±yogapallatthik±ya. Antaraghare nis²dantassa tassa dukkaµa½hot²ti yojan±.
1893. Dutiye ti “na khambhakato antaraghare nis²diss±m²”ti (p±ci. 597)sikkh±pade ca. Catutthe c±ti “na oguºµhito antaraghare nis²diss±m²”ti(p±ci. 599) sikkh±pade ca. Chaµµheti “na pallatthik±ya antaraghare”icc±di (p±ci.601) sikkh±pade ca. Iti eva½ s±rupp± samaº±c±r±nucchavik± chabb²satisikkh±pad±ni pak±sit±ni.

Paµhamadutiyatatiyacatutthapañcamachaµµh±ni.

1894. Viññun± bhikkhun± sakkacca½ satiyuttena, pattasaññin± ca hutv± samas³pova piº¹ap±togahetabboti yojan±. Eva½ et±ya g±th±ya sikkh±padattaya½ saªgahita½. Sakkaccanti sati½upaµµhapetv±. “Satiyutten±”ti ida½ “sakkaccan”ti etassa atthapada½. “Sati½upaµµhapetv±”ti (p±ci. aµµha. 602) hi aµµhakath±ya½ vutta½. Patte saññ± pattasaññ±,s± assa atth²ti pattasaññ², anaññavihitena attano bh±janeyeva upanibaddhasaññin±tiattho.
1895. Bhattacatubbh±goti bhattassa catubbh±gappam±ºo. Tato adhika½ gaºhato dukkaµa½.
1896. “Rasarase”ti vattabbe “raserase”ti g±th±bandhavasena vutta½. Dve s³peµhapetv± avases±ni oloºis±kas³peyyamaccharasama½saras±d²ni rasaras±ti veditabb±ni.Ettha ca “oloº²ti dadhikata½ gorasan”ti keci. “Ek± byañjanavikat²”tiapare. “Yo koci suddho kañjikatakk±diraso”ti aññe. S±kas³peyyaggahaºenay± k±ci s³peyyas±kehi kat± byañjanavikati vutt±. Ma½saras±d²n²ti ±di-saddenaavases± sabb±pi byañjanavikati saªgahit±ti daµµhabba½. ѱtak±d²nanti ettha “santaka½gaºhantass±”ti seso. Aññatth±y±ti ettha “kata½ gaºhantass±”ti seso. Dhanen±tiettha “attano”ti ca “k²tan”ti ca “gaºhantass±”ti ca seso.ѱtak±d²na½ santaka½ gaºhantassa, aññatth±ya kata½ gaºhantassa, attano dhanena k²ta½gaºhantassa an±patt²ti attho.

Sattamaµµhamanavam±ni.

1897. Adhiµµh±n³pagassa pattassa mukhavaµµiy± antolekh±pam±ºena p³ritova gahetabboti yojan±.
1898. An±pattivisaya½ dassetv± ±pattivisaya½ dassetum±ha “tatth±”ti-±di.Tatth±ti adhiµµh±n³page patte. Th³p²kata½ katv±ti ettha “diyyam±nan”ti seso.Yath±vuttalekh±tikkamo yath± hoti, eva½ th³p²kata½ diyyam±na½ gaºhato ±patti dukkaµantisambandho. Imin± paµhama½ th³p²katassa adhiµµh±n³pagapattassa pacch± paµiggahaºañca paµhamapaµiggahitapattepacch± bhojanassa th³p²katassa paµiggahaºañca niv±ritanti veditabba½.
1899. K±likattayameva ca th³p²kata½ vaµµatev±ti yojan±. Seseti anadhiµµh±n³pagepatte. Sabbanti catubbidha½ k±lika½ th³p²kata½ vaµµat²ti yojan±.
1900. Peset²ti ettha “bhikkh³”ti seso. Bhikkhu bhikkh³na½ yadi peset²tiyojan±. “Vih±ra½ pesetu½ vaµµat²”ti (p±ci. aµµha. 605) aµµhakath±ya adhipp±ya½dassetu½ “bhikkh³nan”ti vacanena paµiggahaºa½ avijahitv± bhikkhun± eva pesita½gaºhant±na½ bhikkh³na½ an±patt²ti d²pita½ hoti. Aññath± “p³retu½ vaµµat²”tiettakameva vattabbanti viññ±yati.
1901. Pakkhippam±nanti mukhavaµµito ucca½ katv± majjhe pakkhipiyam±na½. Phal±dikanti±di-saddena odan±dimpi saªgaºh±ti. Heµµh± orohat²ti samant±ok±sasambhavato c±liyam±na½ mukhavaµµippam±ºato heµµh± bhassati.
1902. Takkolak±d²nanti ettha ±di-saddena p³gaphal±d²na½ saªgaho. Ýhapetv±tibhattamatthake nikkhipitv±. Vaµa½sakanti avaµa½saka½.
1903. P³vass±ti vik±rasambandhe s±mivacana½, p³vavaµa½sakanti vutta½ hoti.P³vassa y±vak±likatt± ±ha “ida½ th³p²kata½ siy±”ti.