M±tugh±tak±divatthukath±vaŗŗan±
112. M±tugh±tak±divatth³su apav±hananti apagamana½, patikaraŗanti attho. Yath± sam±naj±tikassavikopane kamma½ garutara½, na tath± vij±tikass±ti ±ha manussitthibh³t±ti Puttasambandhena m±tupitusamańń± dattakittim±divasenapi puttavoh±roloke dissati, so ca kho pariy±yatoti nippariy±yasiddhata½ dassetu½ janik± m±t±tivutta½. Yath± manussattabh±ve µhitasseva kusaladhamm±na½ tikkhavisadas³rabh±v±patti yath±ta½ tiŗŗampi bodhisatt±na½ bodhittayanibbattiya½, eva½ manussattabh±ve µhitasseva akusaladhamm±nampitikkhavisadas³rabh±v±patt²ti ±ha sayampi manussaj±tikenev±ti. Cuti-anantara½phala½ anantara½ n±ma, tasmi½ anantare niyutta½, ta½nibbattanena anantarakaraŗas²la½, anantarapayojana½v± ±nantariya½, tena ±nantariyena m±tugh±takakammena. Pitugh±takepi yenamanussabh³to janako pit± sayampi manussaj±tikeneva sat± sańcicca j²vit± voropito,aya½ ±nantariyena pitugh±takakammena pitugh±takoti-±din± sabba½ veditabbanti ±hapitugh±takepi eseva nayoti.ParivattitaliŖgampi (ma. ni. aµµha. 3.128; a. ni. aµµha. 1.1.275; vibha. aµµha. 809) m±tara½pitara½ v± j²vit± voropentassa ±nantariyakamma½ hotiyeva. Satipi hi liŖgaparivatteso eva ekakammanibbatto bhavaŖgappabandho j²vitindriyappabandho ca, n±ńńoti. Yo panasaya½ manusso tiracch±nabh³ta½ m±tara½ v± pitara½ v±, saya½ v± tiracch±nabh³to manussabh³ta½,tiracch±nabh³toyeva v± tiracch±nabh³ta½ j²vit± voropeti, tassa kamma½ ±nantariya½na hoti, bh±riya½ pana hoti, ±nantariya½ ±hacceva tiµµhati. E¼akacatukka½ saŖg±macatukka½coracatukkańcettha kathetabba½. E¼aka½ m±rem²ti abhisandhin±pi hi e¼akaµµh±neµhita½ manusso manussabh³ta½ m±tara½ v± pitara½ v± m±rento ±nantariya½ phusati maraŗ±dhipp±yeneva±nantariyavatthuno vikopitatt±. E¼ak±bhisandhin± pana m±t±piti-a-asandhin± v±e¼aka½ m±rento ±nantariya½ na phusati ±nantariyavatthu-abh±vato. M±t±piti-abhisandhin±m±t±pitaro m±rento phusateva. Esa nayo itarasmimpi catukkadvaye. Yath± ca m±t±pit³su,eva½ arahantepi et±ni catukk±ni veditabb±ni. Sabbattha hi purima½ abhisandhicitta½appam±ŗa½, vadhakacitta½ pana tad±rammaŗa½ j²vitindriyańca ±nantariy±n±nantarabh±vepam±ŗa½. Kat±nantariyakammo ca tassa kammassa vip±ka½ paµib±hiss±m²ti sakalacakkav±¼a½mah±cetiyappam±ŗehi kańcanath³pehi p³retv±pi sakalacakkav±¼a½ p³retv± nisinnassa bhikkhusaŖghassa mah±d±na½ datv±pi buddhassa bhagavato saŖgh±µikaŗŗa½ amuńcantovicaritv±pi k±yassa bhed± nirayameva upapajjati, pabbajjańca na labhati. 115. Iccham±nanti od±tavatthavasana½ iccham±na½. Tenev±ha gihibh±ve sampaµicchitamatteyev±ti.SaŖghabhedakakath±vitth±ro parato ±vi bhavissati. Catunna½ kamm±nanti apalokan±d²na½catunna½ kamm±na½. Duµµhacitten±ti vuttamevattha½ vibh±veti vadhakacitten±ti.Vadhakacetan±ya hi d³sitacitta½ idha duµµhacitta½ n±ma. Lohita½ upp±det²ti etthatath±gatassa abhejjak±yat±ya par³pakkamena cammaccheda½ katv± lohitapaggharaŗa½ n±ma natthi, sar²rassapana antoyeva ekasmi½ µh±ne lohita½ samosarati, ±gh±tena pakuppam±na½ sańcita½hoti. Devadattena paviddhasilato bhijjitv± gatasakkhalik±pi tath±gatassa p±danta½ pahari,pharasun± pahaµo viya p±do antolohitoyeva ahosi. J²vako pana tath±gatassa ruciy± satthakenacamma½ chinditv± tamh± µh±n± duµµhalohita½ n²haritv± ph±sumak±si, tenassa puńńakammamevaahosi. Ten±ha j²vako viy±ti-±di.Atha ye parinibbute tath±gate cetiya½ bhindanti, bodhi½ chindanti, dh±tumhi upakkamanti,tesa½ ki½ hot²ti? Bh±riya½ kamma½ hoti ±nantariyasadisa½. Sadh±tuka½ pana th³pa½v± paµima½ v± b±dham±na½ bodhis±kha½ chinditu½ vaµµati. Sacepi tattha nil²n± sakuŗ±cetiye vacca½ p±tenti, chinditu½ vaµµatiyeva. Paribhogacetiyato hi sar²racetiya½garutara½. Cetiyavatthu½ bhinditv± gacchante bodhim³lepi chinditv± haritu½ vaµµati.Y± pana bodhis±kh± bodhighara½ b±dhati, ta½ geharakkhaŗattha½ chinditu½ na labhati. Bodhi-atthańhigeha½, na gehatth±ya bodhi. ¾sanagharepi eseva nayo. Yasmi½ pana ±sanaghare dh±tunihit± hoti, tassa rakkhaŗatth±ya bodhis±kha½ chinditu½ vaµµati. Bodhijagganattha½ ojoharaŗas±kha½v± p³tiµµh±na½ v± chinditu½ vaµµatiyeva, satthu r³pak±yapaµijaggane viya puńńampi hoti.
M±tugh±tak±divatthukath±vaŗŗan± niµµhit±.