4. Nissaggiyakaº¹a½
1. C²varavaggo
1. Paµhamakathinasikkh±padavaººan±
459. Samit±vin±ti samitap±pena. Gotamake cetiyeti gotamayakkhassa cetiyaµµh±ne katavih±ro vuccati. Paribhuñjitu½ anuññ±ta½ hot²ti bhagavat± gahapatic²vare anuññ±te bah³ni c²var±ni labhitv± bhaº¹ika½ katv± s²sepi khandhepi kaµiy±pi µhapetv± ±gacchante bhikkh³ disv± c²vare s²ma½ bandhantena tic²vara½ paribhogatth±ya anuññ±ta½, na pana adhiµµh±navasena. Nah±yanti etth±ti nah±na½, nah±natittha½. 460. Eko kira br±hmaºo cintesi “buddharatanassa ca saªgharatanassa ca p³j± paññ±yati, katha½ nu kho dhammaratana½ p³jita½ n±ma hot²”ti. So bhagavanta½ upasaªkamitv± etamattha½ pucchi. Bhagav± ±ha “sacepi br±hmaºa dhammaratana½ p³jetuk±mo, eka½ bahussuta½ p³jeh²”ti. Bahussuta½ bhante ±cikkhath±ti. Bhikkhusaªgha½ pucch±ti. So bhikkh³ upasaªkamitv± “bahussuta½ bhante ±cikkhath±”ti ±ha. ¾nandatthero br±hmaº±ti. Br±hmaºo thera½ sahassagghanakena c²varena p³jesi. Tena vutta½ “paµil±bhavasena uppannan”ti. Uppanna-saddo nipphannapariy±yopi hot²ti ta½ paµikkhipanto ±ha “no nipphattivasen±”ti. Paµhamameva hi ta½ tantav±yakammena nipphanna½.Therassa santike upajjha½ g±h±petv± saya½ anuss±vanakamma½ karot²ti ettha s±riputtattheropi tatheva karot²ti daµµhabba½. Eva½ ekamekena attano pattac²vara½ datv± pabb±jetv± upajjha½ gaºh±pit±ni pañca pañca bhikkhusat±ni ahesu½. ¾yasmanta½ ±nanda½ ativiya mam±yat²ti ±nandatthero t±va mam±yatu akh²º±savabh±vato, s±riputtatthero kathanti? Na ida½ mam±yana½ gehassitapemavasena, atha kho guºasambh±van±vasen±ti n±ya½ doso. Navama½ v± divasa½ dasama½ v±ti bhummatthe upayogavacana½ navame v± dasame v± divaseti attho. Sace bhaveyy±ti sace kassaci eva½ siy±. Vuttasadisamev±ti ettha “vuttadivasamev±”tipi paµhanti. Dh±retunti ettha “±h±”ti p±µhaseso daµµhabbo. 462-463. Niµµhitac²varasminti bhummavacanassa lopa½ katv± niddesoti ±ha “niµµhite c²varasmin”ti, c²varassa karaºapalibodhe upacchinneti vutta½ hoti. P±sapaµµagaºµhikapaµµapariyos±na½ ya½ kiñci k±tabba½, ta½ katv±ti yojetabba½. S³ciy± paµis±mananti ida½ s³cikammassa samm± pariniµµhitabh±vadassanattha½ vutta½, s³cikammaniµµh±namevettha pam±ºa½. Etesamp²ti vinaµµh±di½ par±masati.Kathine ca ubbhatasminti ya½ saªghassa kathina½ atthata½, tasmi½ kathine ca ubbhateti attho. Dutiyassa palibodhassa abh±va½ dasset²ti ±v±sapalibodhassa abh±va½ dasseti. Ettha ca “niµµhitac²varasmi½ ubbhatasmi½ kathine”ti imehi dv²hi padehi dvinna½ palibodh±na½ abh±vadassanena atthatakathinassa pañcam±sabbhantare y±va c²varapalibodho ±v±sapalibodho ca na upacchijjati, t±va anadhiµµhita½ avikappita½ atirekac²vara½ das±hato parampi µhapetu½ vaµµat²ti d²peti. Atthatakathinassa hi y±va kathinassa ubbh±r± an±mantac±ro asam±d±nac±ro y±vadatthac²vara½ gaºabhojana½ yo ca tattha c²varupp±doti ime pañc±nisa½s± labbhanti. Pakkamana½ anto ass±ti pakkamanantik±. Eva½ ses±pi veditabb±. Vitth±ro panettha ±gataµµh±neyeva ±vi bhavissati.Khomanti khomasuttehi v±yita½ khomapaµac²vara½, tath± ses±ni. S±ºanti s±ºav±kasuttehi katac²vara½. Bhaªganti khomasutt±d²ni sabb±ni ekacc±ni v± missetv± katac²vara½. Bhaªgampi v±kamayamev±ti keci. Duk³la½ paµµuººa½ som±rapaµa½ c²napaµa½ iddhija½ devadinnanti im±ni pana cha c²var±ni etesa½yeva anulom±n²ti visu½ na vutt±ni. Duk³lañhi s±ºassa anuloma½ v±kamayatt±. Paµµuººadese sañj±tavattha½ paµµuººa½. “Paµµuººakoseyyaviseso”ti hi abhidh±nakose vutta½. Som±radese c²nadese ca j±tavatth±ni som±rac²napaµ±ni. Paµµuºº±d²ni t²ºi koseyyassa anulom±ni p±ºakehi katasuttamayatt±. Iddhija½ ehibhikkh³na½ puññiddhiy± nibbattac²vara½, ta½ khom±d²na½ aññatara½ hot²ti tesa½ eva anuloma½. Devat±hi dinna½ c²vara½ devadinna½, ta½ kapparukkhe nibbatta½ j±liniy± devakaññ±ya anuruddhattherassa dinnavatthasadisa½, tampi khom±d²na½yeva anuloma½ hoti tesu aññatarabh±vato.Majjhimassa purisassa vidatthi½ sandh±ya “dve vidatthiyo”ti-±di vutta½. Imin± d²ghato va¹¹hak²hatthappam±ºa½ vitth±rato tato upa¹¹happam±ºa½ vikappanupaganti dasseti. Tath± hi “sugatavidatthi n±ma id±ni majjhimassa purisassa tisso vidatthiyo, va¹¹hak²hatthena diya¹¹ho hattho hot²”ti kuµik±rasikkh±padaµµhakath±ya½ (p±r±. aµµha. 2.348-349) vutta½, tasm± sugataªgulena dv±dasaªgula½ va¹¹hak²hatthena diya¹¹ho hatthoti siddha½. Evañca katv± sugataªgulena aµµhaªgula½ va¹¹hak²hatthappam±ºanti ida½ ±gatamev±ti.Ta½ atikk±mayatoti ettha tanti c²vara½ k±la½ v± par±masati. Tassa yo aruºoti tassa c²varupp±dadivasassa yo atikkanto aruºo. C²varupp±dadivasena saddhinti c²varupp±dadivasassa atikkanta-aruºena saddhinti attho. Divasasaddena hi ta½divasanissito aruºo vutto. Bandhitv±ti rajju-±d²hi bandhitv±. Veµhetv±ti vatth±d²ti veµhetv±.Vacan²yoti saªgha½ apekkhitv± vutta½. Aññath±pi vattabbanti ettha “y±ya k±yaci bh±s±ya padapaµip±µiy± avatv±pi atthamatte vutte vaµµat²”ti vadanti. Ten±ti ±patti½ paµiggaºhantena. Paµigg±hakena “passas²”ti vutte desakena vattabbavacana½ dasseti “±ma pass±m²”ti. Puna paµigg±hakena vattabbavacanam±ha “±yati½ sa½vareyy±s²”ti. Eva½ vutte puna desakena vattabbavacana½ “s±dhu suµµhu sa½variss±m²”ti. Imin± attano ±yati½ sa½vare patiµµhitabh±va½ dasseti. Dv²su pana sambahul±su v±ti dv²su sambahul±su v± ±patt²su purimanayeneva vacanabhedo veditabbo. Ñattiya½ ±patti½ sarati vivarat²ti ettha dve ±pattiyoti v± sambahul± ±pattiyoti v± vattabbanti adhipp±yo. C²varad±nep²ti nissaµµhac²varassa d±nepi. Vatthuvasen±ti c²varagaºan±ya. Gaºassa vutt± p±¼iyevettha p±¼²ti dv²su im±ha½ ±yasmant±na½ nissajj±m²ti vacane vises±bh±vato vutta½. Eva½…pe… vattu½ vaµµat²ti vatv± tattha k±raºam±ha “ito garukatar±n²”ti-±di. Tattha itoti ito nissaµµhac²varad±nato. Ñattikammato ñattidutiyakamma½ garukataranti ±ha “ito garukatar±n²”ti. Im±ha½ c²varanti ettha “ima½ c²varan”tipi paµhanti. 468. Na idha saññ± rakkhat²ti ida½ vematika½ anatikkantasaññañca sandh±ya vutta½. Yopi eva½saññ², tassap²ti na kevala½ atikkante atikkantasaññissa, atha kho vematikassa anatikkantasaññissap²ti attho. “Na idha saññ± rakkhat²”ti-±din± vuttamattha½ sesattikepi atidisati. Esa nayo sabbatth±ti esa nayo avinaµµh±d²sup²ti aññesa½ c²varesu upacik±d²hi kh±yitesu “mayhampi c²vara½ kh±yitan”ti eva½saññ² hot²ti-±din± yojetabbanti dasseti. Anaµµhato aviluttassa visesam±ha “pasayh±vah±ravasen±”ti. Theyy±vah±ravasena gahitañhi naµµhanti adhippeta½, pasayh±vah±ravasena gahita½ viluttanti. An±patti aññena kata½ paµilabhitv± paribhuñjat²ti ida½ nis²danasanthata½ sandh±ya vutta½. Ya½ yena hi pur±ºasanthatassa s±mant± sugatavidatthi½ an±diyitv± añña½ nava½ nis²danasanthata½ kata½, tassa ta½ nissaggiya½ hoti. Tasm± “an±patti aññena kata½ paµilabhitv± paribhuñjat²”ti ida½ parassa nissaggiya½ aparassa paribhuñjitu½ vaµµat²ti imamattha½ s±dheti. Paribhoga½ sandh±ya vuttanti anatikkante atikkantasaññissa vematikassa ca paribhuñjantasseva dukkaµa½, na pana aparibhuñjitv± µhapentass±ti adhipp±yo. 469. Tic²vara½ adhiµµh±tunti n±ma½ vatv± adhiµµh±tu½. Na vikappetunti n±ma½ vatv± na vikappetu½. Esa nayo sabbattha. Tasm± tic²var±d²ni adhiµµhahantena “ima½ saªgh±µi½ adhiµµh±m²”ti-±din± n±ma½ vatv± adhiµµh±tabba½. Vikappentena pana “ima½ saªgh±µin”ti-±din± tassa tassa c²varassa n±ma½ aggahetv±va “ima½ c²vara½ tuyha½ vikappem²”ti vikappetabba½. Tic²vara½ v± hotu añña½ v±, yadi ta½ ta½ n±ma½ gahetv± vikappeti, avikappita½ hoti, atirekac²varaµµh±neyeva tiµµhati. Tato para½ vikappetunti “catum±sato para½ vikappetv± paribhuñjitu½ anuññ±tan”ti t²supi gaºµhipadesu vutta½. Keci pana “tato para½ vikappetv± y±va ±g±misa½vacchare vass±na½ c±tum±sa½, t±va µhapetu½ anuññ±tan”tipi vadanti. “Tato para½ vikappetu½ anuj±n±m²ti ett±vat± vassikas±µika½ kaº¹uppaµicch±diñca ta½ ta½ n±ma½ gahetv± vikappetu½ anuññ±tanti evamattho na gahetabbo tato para½ vassikas±µik±din±masseva abh±vato. Tasm± tato para½ vikappentenapi n±ma½ gahetv± na vikappetabba½. Ubhinnampi tato para½ vikappetv± paribhogassa anuññ±tatt± tath± vikappita½ aññan±mena adhiµµhahitv± paribhuñjitabban”ti t²supi gaºµhipadesu vutta½.Paccuddhar±m²ti µhapemi, pariccaj±m²ti v± attho. Ima½ saªgh±µi½ adhiµµh±m²ti ettha “ima½ c²vara½ saªgh±µi½ adhiµµh±m²ti evampi vattu½ vaµµat²”ti gaºµhipadesu vutta½, tampi “ima½ c²vara½ parikkh±raco¼a½ adhiµµh±m²”ti imin± sameti. K±yavik±ra½ karonten±ti hatthena c²vara½ par±masantena v± c±lentena v±. Duvidhanti sammukhaparammukhabhedesu duvidha½. Hatthap±seti ida½ dv±dasahattha½ sandh±ya vutta½, tasm± dv±dasahatthabbhantare µhita½ “iman”ti vatv± adhiµµh±tabba½. Tato para½ “etan”ti vatv± adhiµµh±tabbanti keci vadanti. Gaºµhipadesu panettha na kiñci vutta½. P±¼iya½ aµµhakath±yañca sabbattha “hatthap±so”ti a¹¹hateyyahattho vuccati, tasm± idha visesavikappan±ya k±raºa½ gavesitabba½. S±mantavih±ro n±ma yattha tadaheva gantv± nivattitu½ sakk±. “S±mantavih±re”ti ida½ desan±s²samatta½, tasm± µhapitaµµh±na½ sallakkhetv± d³re µhitampi adhiµµh±tabbanti vadanti. Ýhapitaµµh±na½ sallakkhetv±ti ca ida½ µhapitaµµh±nasallakkhaºa½ anucchavikanti katv± vutta½, c²varasallakkhaºamevettha pam±ºa½.Adhiµµhahitv± µhapitavattheh²ti parikkh±raco¼an±mena adhiµµhahitv± µhapitavatthehi. Adhiµµh±nato pubbe saªgh±µi-±divoh±rassa abh±vato “ima½ paccuddhar±m²”ti parikkh±raco¼assa visu½ paccuddh±ravidhi½ dasseti. Parikkh±raco¼an±mena pana adhiµµhitatt± “ima½ parikkh±raco¼a½ paccuddhar±m²”ti vuttepi nevatthi dosoti viññ±yati. Paccuddharitv± puna adhiµµh±tabb±n²ti idañca saªgh±µi-±dic²varan±mena adhiµµhahitv± paribhuñjituk±ma½ sandh±ya vutta½. Parikkh±raco¼an±meneva adhiµµhahitv± paribhuñjantassa pana pubbekata-adhiµµh±nameva adhiµµh±na½. Adhiµµh±nakicca½ natth²ti imin± kappabindud±nakiccampi natth²ti dasseti. Muµµhipañcak±ditic²varappam±ºayutta½ sandh±ya “tic²vara½ pan±”ti-±di vutta½. Parikkh±raco¼a½ adhiµµh±tunti parikkh±raco¼a½ katv± adhiµµh±tu½. Baddhas²m±ya½ avippav±sas²m±sammutisabbh±vato c²varavippav±sepi nevatthi dosoti na tattha dupparih±rat±ti ±ha “abaddhas²m±ya½ dupparih±ran”ti.Anatirittappam±º±ti sugatavidatthiy± d²ghaso cha vidatthiyo tiriya½ a¹¹hateyyavidatthiñca anatikkantappam±º±ti attho. Nanu ca vassikas±µik± vass±n±tikkamena, kaº¹uppaµicch±di ±b±dhav³pasamena adhiµµh±na½ vijahati. Teneva m±tik±µµhakath±ya½ (kaªkh±. aµµha. kathinasikkh±padavaººan±) “vassikas±µik± vass±nam±s±tikkamenapi, kaº¹uppaµicch±di ±b±dhav³pasamenapi adhiµµh±na½ vijahat²”ti vutta½. Tasm± “tato para½ paccuddharitv± vikappetabb±”ti kasm± vutta½. Sati hi adhiµµh±ne paccuddh±ro yuttoti? Ettha t±va t²supi gaºµhipadesu ida½ vutta½ “paccuddharitv±ti ida½ paccuddharaºa½ sandh±ya na vutta½, paccuddharitv±ti pana vassikas±µikabh±vato apanetv±ti evamattho gahetabbo. Tasm± hemantassa paµhamadivasato paµµh±ya antodas±he vassikas±µikabh±vato apanetv± vikappetabb±ti imamattha½ dassetu½ ‘tato para½ paccuddharitv± vikappetabb±’ti vuttan”ti.Keci pana “yath± kathinam±sabbhantare uppannac²vara½ kathinam±s±tikkame nissaggiya½ hoti, evamaya½ vassikas±µik±pi vass±nam±s±tikkame nissaggiy± hoti, tasm± kattikapuººamadivase paccuddharitv± tato para½ hemantassa paµhamadivase vikappetabb±ti evamattho gahetabbo. Paccuddharitv± tato para½ vikappetabb±ti padayojan± veditabb±”ti ca vadanti, ta½ na yutta½. Kathinam±se uppannañhi c²vara½ atirekac²varaµµh±ne µhitatt± avas±nadivase anadhiµµhita½ kathinam±s±tikkame nissaggiya½ hoti. Aya½ pana vassikas±µik± adhiµµhahitv± µhapitatt± na tena sadis±ti vass±n±tikkame katha½ nissaggiy± hoti. Anadhiµµhita-avikappitameva hi ta½ta½k±l±tikkame nissaggiya½ hoti, tasm± hemantepi vassikas±µik± das±ha½ parih±ra½ labhatiyeva. Eva½ kaº¹uppaµicch±dipi ±b±dhav³pasamena adhiµµh±na½ vijahati, tasm± tato para½ das±ha½ parih±ra½ labhati, das±ha½ pana anatikkamitv± vikappetabb±ti.Keci pana “adhiµµh±nabhedalakkhaºe avuttatt± vassikas±µik± vass±nam±s±tikkamepi, kaº¹uppaµicch±di ±b±dhe v³pasantepi adhiµµh±na½ na vijahati, tasm± ‘tato para½ paccuddharitv± vikappetabb±’ti ida½ vuttan”ti vadanti, ta½ m±tik±µµhakath±ya na sameti, samantap±s±dik±ya pana sameti. Tath± hi “vassikas±µik± vass±nam±s±tikkamenapi, kaº¹uppaµicch±di ±b±dhav³pasamenapi adhiµµh±na½ vijahat²”ti ida½ samantap±s±dik±ya½ natthi, pariv±raµµhakath±yañca “atth±patti hemante ±pajjati, no gimhe”ti ettha ida½ vutta½ “kattikapuººam±siy± pacchime p±µipadadivase vikappetv± µhapita½ vassikas±µika½ niv±sento hemante ±pajjati. Kurundiya½ pana ‘kattikapuººamadivase apaccuddharitv± hemante ±pajjat²’ti vutta½, tampi suvutta½. C±tum±sa½ adhiµµh±tu½, tato para½ vikappetunti hi vuttan”ti (pari. aµµha. 323).Tattha mah±-aµµhakath±ya½ niv±sanapaccay± dukkaµa½ vutta½, kurundaµµhakath±ya½ pana apaccuddh±rapaccay±. Tasm± kurundiya½ vuttanayeneva vassikas±µik± vass±nam±s±tikkamepi adhiµµh±na½ na vijahat²ti paññ±yati. Kurundiyañhi “vass±na½ c±tum±sa½ adhiµµh±tu½, tato para½ vikappetun”ti vacanato yadi kattikapuººam±ya½ na paccuddhareyya, avijahit±dhiµµh±n± vassikas±µik± hemanta½ sampatt± vikappanakkhette adhiµµh±nasabbh±vato dukkaµa½ janeti, tasm± kattikapuººam±ya½ eva paccuddharitv± hemante vikappetabb±ti imin± adhipp±yena “kattikapuººamadivase apaccuddharitv± hemante ±pajjat²”ti vutta½, tasm± v²ma½sitv± yuttatara½ gahetabba½.Nah±natth±ya anuññ±tatt± “vaººabhedamattaratt±pi ces± vaµµat²”ti vutta½. Dve pana na vaµµant²ti dvinna½ adhiµµh±n±bh±vato vutta½. “Sace vass±ne apar± vassikas±µik± uppann± hoti, purimavassikas±µika½ paccuddharitv± vikappetv± ca adhiµµh±tabb±”ti vadanti. Pam±ºayuttanti d²ghaso sugatavidatthiy± dve vidatthiyo, vitth±rato diya¹¹h±, das± vidatth²ti imin± pam±ºena yutta½. Pam±ºik±ti sugatavidatthiy± d²ghaso catasso vidatthiyo, tiriya½ dve vidatthiyoti eva½ vuttappam±ºayutt±. Paccuddharitv± vikappetabb±ti ettha ya½ vattabba½, ta½ heµµh± vuttameva. “Saki½ adhiµµhita½ adhiµµhitameva hoti, puna na paccuddhar²yati k±laparicched±bh±vato”ti vadanti. Apare pana “ekavacanenapi vaµµat²ti dassanattha½ ‘saki½ adhiµµhita½ adhiµµhitamev±’ti vuttan”ti vadanti. Ubhayatth±pi assa vacanassa idha vacane apubba½ payojana½ na dissati, teneva m±tik±µµhakath±ya½ imasmi½ µh±ne “saki½ adhiµµhita½ adhiµµhitameva hot²”ti ida½ pada½ na vutta½.“Attano santakabh±vato mocetv± µhapita½ sandh±ya mah±paccariya½ an±patti vutt±”ti vadanti. Imin± bhesajja½ cet±pess±mi, ida½ m±tuy± dass±m²ti µhapentena adhiµµh±tabba½, ida½ bhesajjassa, ida½ m±tuy±ti vissajjetv± sakasantakabh±vato mocite adhiµµh±nakicca½ natth²ti adhipp±yo. Sen±sanaparikkh±ratth±ya dinnapaccattharaºeti ettha “aniv±setv± ap±rupitv± ca kevala½ mañcap²µhesuyeva attharitv± paribhuñjiyam±na½ paccattharaºa½ attano santakampi anadhiµµh±tu½ vaµµat²”ti vadanti. Heµµh± pana “paccattharaºampi adhiµµh±tabbamev±”ti avisesena vuttatt± attano santaka½ adhiµµh±tabbamev±ti amh±ka½ khanti, v²ma½sitv± gahetabba½.“H²n±y±vattanen±ti sikkha½ appaccakkh±ya gihibh±v³pagamanen±”ti t²supi gaºµhipadesu vutta½, ta½ yutta½ aññassa d±ne viya c²vare nir±layabh±veneva pariccattatt±. Keci pana “h²n±y±vattanen±ti bhikkhuniy± gihibh±v³pagamanen±”ti evamattha½ gahetv± “bhikkhu pana vibbhamantopi y±va sikkha½ na paccakkh±ti, t±va bhikkhuyev±ti adhiµµh±na½ na vijahat²”ti vadanti, ta½ na gahetabba½ “bhikkhuniy± h²n±y±vattanen±”ti visesetv± avuttatt±. Bhikkhuniy± hi gihibh±v³pagamane adhiµµh±navijahana½ visu½ vattabba½ natthi tass± vibbhamaneneva assamaº²bh±vato. Sikkh±paccakkh±nen±ti pana ida½ sace bhikkhuliªge µhitova sikkha½ paccakkh±ti tassa k±yalaggampi c²vara½ adhiµµh±na½ vijahat²ti dassanattha½ vutta½. Kaniµµhaªgulinakhavasen±ti heµµhimapariccheda½ dasseti. Pam±ºac²varass±ti pacchimappam±ºa½ sandh±ya vutta½. Dve c²var±ni p±rupantass±ti antaragharappavesanatth±ya suppaµicchannasikkh±pade vuttanayena saªgh±µi½ uttar±saªgañca ekato katv± p±rupantassa. Saªgharitaµµh±neti dv²supi antesu saªgharitaµµh±ne. Esa nayoti imin± pam±ºayuttesu yattha katthaci chidda½ adhiµµh±na½ vijahati, mahantesu pana tato parena chidda½ adhiµµh±na½ na vijahat²ti ayamattho dassito. Sabbes³ti tic²var±dibhedesu sabbac²varesu.Añña½ pacchimappam±ºa½ n±ma natth²ti sutte ±gata½ natth²ti adhipp±yo. Id±ni tameva vibh±vetu½ “yañh²”ti-±di vutta½. “Ta½ atikkamayato chedanaka½ p±cittiyan”ti vuttatt± ±ha “tato uttari paµisiddhatt±”ti. Ta½ na samet²ti parikkh±raco¼assa vikappanupagapacchima½ pacchimappam±ºanti gahetv± itaresa½ tic²var±d²na½ muµµhipañcak±dibheda½ pacchimappam±ºa½ sandh±ya “esa nayo”ti-±divacana½ na sameti t±disassa pacchimappam±ºassa sutte abh±vatoti adhipp±yo. Andhakaµµhakath±ya½ vuttavacana½ na samet²ti imin±va paµikkhepena vikappanupagapacchimassa anto yattha katthaci chidda½ adhiµµh±na½ vijahat²ti ayampi nayo paµikkhittoyev±ti daµµhabba½. Tic²varañhi µhapetv± sesac²varesu chiddena adhiµµh±navijahana½ n±ma natthi, tasm± adhiµµhahitv± µhapitesu sesac²varesu vikappanupagapacchima½ appahonta½ katv± khaº¹±khaº¹ika½ chinnesupi adhiµµh±navijahana½ natthi. Sace pana adhiµµh±nato pubbeyeva t±disa½ hoti, ac²varatt± adhiµµh±nakicca½ natthi. Khuddaka½ c²varanti muµµhipañcak±dibhedappam±ºato an³nameva khuddakac²vara½. Mahanta½ v± khuddaka½ karot²ti ettha tiººa½ c²var±na½ cat³su passesu yasmi½ padese chidda½ adhiµµh±na½ na vijahati, tasmi½ padese samantato chinditv± khuddaka½ karontassa adhiµµh±na½ na vijahat²ti adhipp±yo.Sammukh±vikappan± parammukh±vikappan±ti ettha sammukhena vikappan± parammukhena vikappan±ti evamattho gahetabbo. Sannihit±sannihitabh±vanti ±sannad³rabh±va½. ¾sannad³rabh±vo ca adhiµµh±ne vuttanayeneva veditabbo. Paribhog±dayopi vaµµant²ti ettha adhiµµh±nassapi antogadhatt± sace saªgh±µi-±din±mena adhiµµhahitv± paribhuñjituk±mo hoti, adhiµµh±na½ k±tabba½. No ce, na k±tabba½, vikappanameva pam±ºa½, tasm± atirekac²vara½ n±ma na hoti. Mittoti da¼hamitto. Sandiµµhoti diµµhamitto n±tida¼hamitto. Vikappitavikappan± n±mes± vaµµat²ti adhiµµhita-adhiµµh±na½ viy±ti adhipp±yo avisesena vuttavacananti tic²var±di½ adhiµµheti, vassikas±µika½ kaº¹uppaµicch±diñca vikappet²ti avatv± sabbac²var±na½ avisesena vikappet²ti vuttavacana½. Tic²varasaªkhepen±ti tic²varan²h±rena, saªgh±µi-±di-adhiµµh±navasen±ti vutta½ hoti.Tuyha½ dem²ti-±d²su “tasmi½ k±le na gaºhituk±mopi sace na paµikkhipati, puna gaºhituk±mat±ya sati gahetu½ vaµµat²”ti vadanti. Itthann±mass±ti parammukhe µhita½ sandh±ya vadati. “Tuyha½ gaºh±h²”ti vutte “mayha½ gaºh±m²”ti vadati, sudinna½ suggahitañc±ti ettha “yath± parato ‘tava santaka½ karoh²’ti vutte duddinnampi ‘s±dhu, bhante, mayha½ gaºh±m²’ti vacanena ‘suggahita½ hot²’ti vutta½, evamidh±pi ‘tuyha½ gaºh±h²’ti vutte sudinnatt± ‘mayha½ gaºh±m²’ti avuttepi ‘sudinnamev±”’ti vadanti. “Gaºh±h²ti ca ±ºattiy± gahaºassa tappaµibaddhat±karaºavasena pavattatt± tad± gaºh±m²ti citte anupp±dite pacch± gahetu½ na labhat²”ti vadanti.Ta½ na yujjat²ti vinayakammassa karaºavasena gahetv± dinnatt± vutta½. Sace pana paro saccatoyeva viss±sa½ gaºh±ti, puna kenaci k±raºena tena dinna½ tassa na vaµµat²ti natthi. Nissaggiya½ pana c²vara½ j±nitv± v± aj±nitv± v± gaºhanta½ “m± gaºh±h²”ti niv±raºattha½ vutta½. K±yav±c±hi kattabba-adhiµµh±navikappan±na½ akatatt± hot²ti ±ha “k±yav±c±to samuµµh±t²”ti. C²varassa attano santakat±, j±tippam±ºayuttat±, chinnapalibodhabh±vo, atirekac²varat±, das±h±tikkamoti im±nettha pañca aªg±ni.
Paµhamakathinasikkh±padavaººan± niµµhit±.