9. Todeyyam±ºavapucch±niddeso

57. Yasmi½ k±m± na vasanti, [icc±yasm± todeyyo]
taºh± yassa na vijjati;
katha½kath± ca yo tiººo, vimokkho tassa k²diso.
Yasmi½ k±m± na vasant²ti yasmi½ k±m± na vasanti na sa½vasanti na ±vasanti na parivasant²ti– yasmi½ k±m± na vasanti. Icc±yasm± todeyyoti. Icc±ti padasandhi…pe… pad±nupubbat±peta½– icc±ti. ¾yasm±ti piyavacana½…pe…. Todeyyoti tassa br±hmaºassa n±ma½…pe… abhil±poti– icc±yasm± todeyyo.
Taºh± yassa na vijjat²ti taºh± yassa natthi na sati na sa½vijjati nupalabbhati ñ±ºaggin± da¹¹h±ti– taºh± yassa na vijjati.
Katha½kath± ca yo tiººoti katha½kath± ca yo tiººo uttiººo nitthiººo atikkanto samatikkanto v²tivattoti– katha½kath± ca yo tiººo.
Vimokkho tassa k²disoti vimokkho tassa k²diso ki½saºµhito ki½pak±ro ki½paµibh±go icchitabboti vimokkha½ pucchat²ti– vimokkho tassa k²diso. Ten±ha so br±hmaºo–
“Yasmi½ k±m± na vasanti, [icc±yasm± todeyyo]
taºh± yassa na vijjati;
katha½kath± ca yo tiººo, vimokkho tassa k²diso”ti.
58. Yasmi½ k±m± na vasanti, [todeyy±ti bhagav±]
taºh± yassa na vijjati;
katha½kath± ca yo tiººo, vimokkho tassa n±paro.
Yasmi½ k±m± na vasant²ti. Yasminti yasmi½ puggale arahante kh²º±save. K±m±ti udd±nato dve k±m±– vatthuk±m± ca kilesak±m± ca…pe… ime vuccanti vatthuk±m±…pe… ime vuccanti kilesak±m±. Yasmi½ k±m± na vasant²ti yasmi½ k±m± na vasanti na sa½vasanti na ±vasanti na parivasant²ti– yasmi½ k±m± na vasanti.
Todeyy±ti bhagav±ti. Todeyy±ti bhagav± ta½ br±hmaºa½ n±mena ±lapati. Bhagav±ti g±rav±dhivacanameta½…pe… sacchik± paññatti, yadida½ bhagav±ti– todeyy±ti bhagav±.
Taºh± yassa na vijjat²ti. Taºh±ti r³pataºh± saddataºh± gandhataºh± rasataºh± phoµµhabbataºh± dhammataºh±. Yass±ti arahato kh²º±savassa. Taºh± yassa na vijjat²ti taºh± yassa natthi na sati na sa½vijjati nupalabbhati, pah²n± samucchinn± v³pasant± paµippassaddh± abhabbuppattik± ñ±ºaggin± da¹¹h±ti– taºh± yassa na vijjati.
Katha½kath± ca yo tiººoti katha½kath± vuccati vicikicch±. Dukkhe kaªkh±…pe… chambhitatta½ cittassa manovilekho. Yoti yo so araha½ kh²º±savo. Katha½kath± ca yo tiººoti katha½kath± ca yo tiººo uttiººo nitthiººo atikkanto samatikkanto v²tivattoti– katha½kath± ca yo tiººo.
Vimokkho tassa n±paroti natthi tassa aparo vimokkho. Yena vimokkhena vimucceyya vimutto so. Kata½ tassa vimokkhena karaº²yanti– vimokkho tassa n±paro. Ten±ha bhagav±–
“Yasmi½ k±m± na vasanti, [todeyy±ti bhagav±]
taºh± yassa na vijjati;
katha½kath± ca yo tiººo, vimokkho tassa n±paro”ti.
59. Nir±saso so uda ±sas±no, paññ±ºav± so uda paññakapp²;
muni½ aha½ sakka yath± vijañña½, ta½ me viy±cikkha samantacakkhu.
Nir±saso so uda ±sas±noti nittaºho so, ud±hu sataºho r³pe ±s²sati [±si½sati (sy±.)], sadde…pe… gandhe… rase… phoµµhabbe… kula½… gaºa½… ±v±sa½… l±bha½… yasa½… pasa½sa½… sukha½… c²vara½… piº¹ap±ta½… sen±sana½… gil±napaccayabhesajjaparikkh±ra½… k±madh±tu½ r³padh±tu½… ar³padh±tu½… k±mabhava½… r³pabhava½… ar³pabhava½… saññ±bhava½… asaññ±bhava½… nevasaññ±n±saññ±bhava½… ekavok±rabhava½… catuvok±rabhava½… pañcavok±rabhava½… at²ta½… an±gata½… paccuppanna½… diµµhasutamutaviññ±tabbe dhamme ±s²sati s±diyati pattheti piheti abhijappat²ti– nir±saso so uda ±sas±no.
Paññ±ºav± so uda paññakapp²ti. Paññ±ºav± soti paº¹ito paññav± buddhim± ñ±º² vibh±v² medh±v². Uda paññakapp²ti ud±hu aµµhasam±pattiñ±ºena v± pañc±bhiññ±ñ±ºena v± micch±ñ±ºena v± taºh±kappa½ v± diµµhikappa½ v± kappeti janeti sañjaneti nibbatteti abhinibbattet²ti– paññ±ºav± so uda paññakapp².
Muni½ aha½ sakka yath± vijaññanti. Sakk±ti sakko bhagav±. Sakyakul± pabbajitotipi sakko. Atha v±, a¹¹ho mahaddhano dhanav±tipi sakko. Tassim±ni dhan±ni, seyyathida½– saddh±dhana½ s²ladhana½ hiridhana½ ottappadhana½ sutadhana½ c±gadhana½ paññ±dhana½ satipaµµh±nadhana½ sammappadh±nadhana½ iddhip±dadhana½ indriyadhana½ baladhana½ bojjhaªgadhana½ maggadhana½ phaladhana½ nibb±nadhananti. Tehi anekavidhehi dhanaratanehi a¹¹ho mahaddhano dhanav±tipi sakko. Atha v±, pahu visav² alamatto s³ro v²ro vikkanto abh²r³ acchambh² anutr±s² apal±y² pah²nabhayabheravo vigatalomaha½sotipi sakko. Muni½ aha½ sakka yath± vijaññanti sakka yath±ha½ muni½ j±neyya½ ±j±neyya½ vij±neyya½ paµivij±neyya½ paµivijjheyyanti– muni½ aha½ sakka yath± vijañña½.
Ta½ me viy±cikkha samantacakkh³ti. Tanti ya½ pucch±mi ya½ y±c±mi ya½ ajjhes±mi ya½ pas±demi. Viy±cikkh±ti ±cikkh±hi desehi paññapehi paµµhapehi vivar±hi vibhaj±hi utt±n²karohi pak±sehi. Samantacakkh³ti samantacakkhu vuccati sabbaññutañ±ºa½…pe… tath±gato tena samantacakkh³ti– ta½ me viy±cikkha samantacakkhu. Ten±ha so br±hmaºo–
“Nir±saso so uda ±sas±no, paññ±ºav± so uda paññakapp²;
muni½ aha½ sakka yath± vijañña½, ta½ me viy±cikkha samantacakkh³”ti.
60. Nir±saso so na ca ±sas±no, paññ±ºav± so na ca paññakapp²;
evampi todeyya muni½ vij±na, akiñcana½ k±mabhave asatta½.
Nir±saso so na ca ±sas±noti nittaºho so. Na so sataºho r³pe n±s²sati. Sadde…pe… gandhe… diµµhasutamutaviññ±tabbe dhamme n±s²sati na icchati na s±diyati na pattheti na piheti n±bhijappat²ti– nir±saso so na ca ±sas±no.
Paññ±ºav± so na ca paññakapp²ti. Paññ±ºav±ti paº¹ito paññav± buddhim± ñ±º² vibh±v² medh±v². Na ca paññakapp²ti aµµhasam±pattiñ±ºena v± pañc±bhiññ±ñ±ºena v± micch±ñ±ºena v± taºh±kappa½ v± na kappeti diµµhikappa½ v± na kappeti na janeti na sañjaneti na nibbatteti n±bhinibbattet²ti– paññ±ºav± so na ca paññakapp².
Evampi todeyya muni½ vij±n±ti. Mun²ti mona½ vuccati ñ±ºa½…pe… saªgaj±lamaticca so muni. Evampi todeyya muni½ vij±n±ti todeyya, eva½ muni½ j±na paµij±na paµivij±na paµivijjh±ti– evampi todeyya muni½ vij±na.
Akiñcana½ k±mabhave asattanti. Akiñcananti r±gakiñcana½ dosakiñcana½ mohakiñcana½ m±nakiñcana½ diµµhikiñcana½ kilesakiñcana½ duccaritakiñcana½. Yasset±ni [yassete (sy±.)] kiñcan±ni [kiñcan± (sy±.)] pah²n±ni samucchinn±ni v³pasant±ni paµippassaddh±ni abhabbuppattik±ni ñ±ºaggin± da¹¹h±ni, so vuccati akiñcano. K±m±ti udd±nato dve k±m±– vatthuk±m± ca kilesak±m± ca…pe… ime vuccanti vatthuk±m±…pe… ime vuccanti kilesak±m±. Bhav±ti dve bhav±– kammabhavo ca paµisandhiko ca punabbhavo…pe… aya½ paµisandhiko punabbhavo.
Akiñcana½ k±mabhave asattanti akiñcana½ puggala½ k±me ca bhave ca asatta½ alagga½ alaggita½ apalibuddha½ nikkhanta½ nissaµa½ vippamutta½ visaññutta½ vimariy±dikatena cetas± viharantanti– akiñcana½ k±mabhave asatta½. Ten±ha bhagav±–
“Nir±saso so na ca ±sas±no, paññ±ºav± so na ca paññakapp²;
evampi todeyya muni½ vij±na, akiñcana½ k±mabhave asattanti.
Saha g±th±pariyos±n±…pe… satth± me bhante bhagav±, s±vakohamasm²ti.

Todeyyam±ºavapucch±niddeso navamo.