[541] 4. Nimij±takavaººan±

Acchera½ vata lokasminti ida½ satth± mithila½ upaniss±ya maghadeva-ambavane viharanto sitap±tukamma½ ±rabbha kathesi. Ekadivasañhi satth± s±yanhasamaye sambahulehi bhikkh³hi saddhi½ tasmi½ ambavane c±rika½ caram±no eka½ ramaº²ya½ bh³mippadesa½ disv± attano pubbacariya½ kathetuk±mo hutv± sitap±tukamma½ katv± ±yasmat± ±nandattherena sitap±tukammak±raºa½ puµµho “±nanda, aya½ bh³mippadeso pubbe may± maghadevar±jak±le jh±nak²¼ha½ k²¼antena ajjh±vuµµhapubbo”ti vatv± tena y±cito paññatt±sane nis²ditv± at²ta½ ±hari.
At²te videharaµµhe mithilanagare maghadevo n±ma r±j± rajja½ k±resi. So catur±s²tivassasahass±ni kum±rak²¼ha½ k²¼i, catur±s²tivassasahass±ni uparajja½ k±resi, catur±s²tivassasahass±ni rajja½ k±rento “yad± me samma kappaka, sirasmi½ palit±ni passeyy±si, tad± me ±roceyy±s²”ti ±ha. Aparabh±ge kappako palit±ni disv± rañño ±rocesi. R±j± palita½ suvaººasaº¹±sena uddhar±petv± hatthatale patiµµh±petv± palita½ oloketv± maccur±jena ±gantv± nal±µe lagga½ viya maraºa½ sampassam±no “id±ni me pabbajitak±lo”ti kappakassa g±mavara½ datv± jeµµhaputta½ pakkos±petv± “t±ta, rajja½ paµiccha, aha½ pabbajiss±m²”ti vatv± “ki½ k±raº± dev±”ti vutte–
“Uttamaªgaruh± mayha½, ime j±t± vayohar±;
p±tubh³t± devad³t±, pabbajj±samayo mam±”ti.–

Vatv± putta½ rajje abhisiñcitv± “t±ta, tvampi evar³pa½ palita½ disv±va pabbajeyy±s²”ti ta½ ovaditv± nagar± nikkhamitv± ambavane isipabbajja½ pabbajitv± catur±s²tivassasahass±ni catt±ro brahmavih±re bh±vetv± brahmaloke nibbatti. Puttopissa eteneva up±yena pabbajitv± brahmalokapar±yaºo ahosi. Tath± tassa putto, tath± tassa puttoti eva½ dv²hi ³n±ni catur±s²tikhattiyasahass±ni s²se palita½ disv±va imasmi½ ambavane pabbajitv± catt±ro brahmavih±re bh±vetv± brahmaloke nibbatti½su.

Tesa½ sabbapaµhama½ nibbatto maghadevar±j± brahmaloke µhitova attano va½sa½ olokento dv²hi ³n±ni catur±s²tikhattiyasahass±ni pabbajit±ni disv± tuµµham±naso hutv± “ito nu kho para½ pavattissati, na pavattissat²”ti olokento appavattanabh±va½ ñatv± “mama va½sa½ ahameva ghaµess±m²”ti cintetv± tato cavitv± mithilanagare rañño aggamahesiy± kucchimhi paµisandhi½ gaºhitv± dasam±saccayena m±tu kucchito nikkhami. R±j± tassa n±maggahaºadivase nemittake br±hmaºe pakkos±petv± pucchi. Te tassa lakkhaº±ni oloketv± “mah±r±ja, aya½ kum±ro tumh±ka½ va½sa½ ghaµento uppanno. Tumh±kañhi va½so pabbajitava½so, imassa parato n±gamissat²”ti vadi½su. Ta½ sutv± r±j± “aya½ kum±ro rathacakkanemi viya mama va½sa½ ghaµento j±to, tasm± tassa ‘nimikum±ro’ti n±ma½ kariss±m²”ti cintetv± “nimikum±ro”tissa n±ma½ ak±si.
So daharak±lato paµµh±ya d±ne s²le uposathakamme ca abhirato ahosi. Athassa pit± purimanayeneva palita½ disv± kappakassa g±mavara½ datv± puttassa rajja½ niyy±detv± ambavane pabbajitv± brahmalokapar±yaºo ahosi. Nimir±j± pana d±najjh±sayat±ya cat³su nagaradv±resu nagaramajjhe c±ti pañcasu µh±nesu pañca d±nas±l±yo k±r±petv± mah±d±na½ pavattesi. Ekek±ya d±nas±l±ya satasahassa½ satasahassa½ katv± devasika½ pañca pañca kah±paºasatasahass±ni pariccaji, nicca½ pañca s²l±ni rakkhi, pakkhadivasesu uposatha½ sam±diyi, mah±janampi d±n±d²su puññesu sam±dapesi, saggamagga½ ±cikkhitv± nirayabhayena tajjetv± dhamma½ desesi. Tassa ov±de µhit± manuss± d±n±d²ni puññ±ni katv± tato cut± devaloke nibbatti½su, devaloko parip³ri, nirayo tuccho viya ahosi. Tad± t±vati½sabhavane devasaªgh± sudhamm±ya½ devasabh±ya½ sannipatitv± “aho, vata amh±ka½ ±cariyo nimir±j±, ta½ niss±ya maya½ ima½ buddhaññaºenapi aparicchindan²ya½ dibbasampatti½ anubhav±m±”ti vatv± mah±sattassa guºe vaººayi½su Manussalokepi mah±samuddapiµµhe ±sittatela½ viya mah±sattassa guºakath± patthari. Satth± tamattha½ ±vibh³ta½ katv± bhikkhusaªghassa kathento ±ha–
421. “Acchera½ vata lokasmi½, uppajjanti vicakkhaº±;
yad± ahu nimir±j±, paº¹ito kusalatthiko.
422. “R±j± sabbavideh±na½, ad± d±na½ arindamo;
tassa ta½ dadato d±na½, saªkappo udapajjatha;
d±na½ v± brahmacariya½ v±, katama½ su mahapphalan”ti.
Tattha yad± ah³ti bhikkhave, yad± paº¹ito attano ca paresañca kusalatthiko nimir±j± ahosi, tad± devamanuss± “acchera½ vata, bho, evar³p±pi n±ma anuppanne buddhañ±ºe mah±janassa buddhakicca½ s±dhayam±n± lokasmi½ vicakkhaº± uppajjant²”ti eva½ tassa guºakatha½ kathesunti attho. “Yath± ah³”tipi p±µho. Tassattho– yath± ahu nimir±j± paº¹ito kusalatthikoyeva, tath±r³p± mah±janassa buddhakicca½ s±dhayam±n± uppajjanti vicakkhaº±. Ya½ tesa½ uppanna½, ta½ acchera½ vata lokasminti. Iti satth± sayameva acchariyaj±to evam±ha. Sabbavideh±nanti sabbavideharaµµhav±s²na½. Katama½ s³ti etesu dv²su katama½ nu kho mahapphalanti attho.
So kira pannaras²-uposathadivase uposathiko hutv± sabb±bharaº±ni omuñcitv± sirisayanapiµµhe nipannova dve y±me nidda½ okkamitv± pacchimay±me pabuddho pallaªka½ ±bhujitv± “aha½ mah±janassa aparim±ºa½ d±nampi demi, s²lampi rakkh±mi, d±nassa nu kho mahanta½ phala½, ud±hu brahmacariyass±”ti cintetv± attano kaªkha½ chinditu½ n±sakkhi. Tasmi½ khaºe sakkassa bhavana½ uºh±k±ra½ dassesi. Sakko ±vajjento ta½ tath± vitakkenta½ disv± “kaªkhamassa chindiss±m²”ti ekakova s²gha½ ±gantv± sakalanivesana½ ekobh±sa½ katv± sirigabbha½ pavisitv± obh±sa½ pharitv± ±k±se µhatv± tena puµµho by±k±si. Tamattha½ pak±sento satth± ±ha–
423. “Tassa saªkappamaññ±ya, maghav± devakuñjaro;
sahassanetto p±turahu, vaººena vihana½ tama½.
424. “Salomahaµµho manujindo, v±sava½ avac± nimi;
devat± nusi gandhabbo, adu sakko purindado.
425. “Na ca me t±diso vaººo, diµµho v± yadi v± suto;
±cikkha me tva½ bhaddante, katha½ j±nemu ta½ maya½.
426. “Salomahaµµha½ ñatv±na, v±savo avac± nimi½;
sakkohamasmi devindo, ±gatosmi tavantike;
alomahaµµho manujinda, puccha pañha½ yamicchasi.
427. “So ca tena katok±so, v±sava½ avac± nimi;
pucch±mi ta½ mah±r±ja, sabbabh³t±namissara;
‘d±na½ v± brahmacariya½ v±, katama½su mahapphala½’.
428. “So puµµho naradevena, v±savo avac± nimi½;
vip±ka½ brahmacariyassa, j±na½ akkh±sij±nato.
429. “H²nena brahmacariyena, khattiye upapajjati;
majjhimena ca devatta½, uttamena visujjhati.
430. “Na hete sulabh± k±y±, y±cayogena kenaci;
ye k±ye upapajjanti, an±g±r± tapassino”ti.
Tattha salomahaµµhoti bhikkhave, so nimir±j± obh±sa½ disv± ±k±sa½ olokento ta½ dibb±bharaºapaµimaº¹ita½ disv±va bhayena lomahaµµho hutv± “devat± nusi gandhabbo”ti-±din± pucchi. Alomahaµµhoti nibbhayo ahaµµhalomo hutv± puccha, mah±r±j±ti. V±sava½ avac±ti tuµµham±naso hutv± sakka½ avoca. J±na½ akkh±sij±natoti bhikkhave, so sakko at²te attan± paccakkhato diµµhapubba½ brahmacariyassa vip±ka½ j±nanto tassa aj±nato akkh±si.
H²nen±ti-±d²su puthutitth±yatane methunaviratimatta½ s²la½ h²na½ n±ma, tena khattiyakule upapajjati. Jh±nassa upac±ramatta½ majjhima½ n±ma, tena devatta½ upapajjati. Aµµhasam±pattinibbattana½ pana uttama½ n±ma, tena brahmaloke nibbattati, ta½ b±hirak± nibb±nanti kathenti. Ten±ha “visujjhat²”ti. Imasmi½ pana buddhas±sane parisuddhas²lassa bhikkhuno aññatara½ devanik±ya½ patthentassa brahmacariyacetan± h²nat±ya h²na½ n±ma, tena yath±patthite devaloke nibbattati. Parisuddhas²lassa bhikkhuno aµµhasam±pattinibbattana½ majjhima½ n±ma, tena brahmaloke nibbattati Parisuddhas²lassa vipassana½ va¹¹hetv± arahattuppatti uttama½ n±ma, tena visujjhat²ti Iti sakko “mah±r±ja, d±nato sataguºena sahassaguºena satasahassaguºena brahmacariyav±sova mahapphalo”ti vaººeti. K±y±ti brahmaghaµ±. Y±cayogen±ti y±canayuttakena yaññayuttakena v±ti ubhayatth±pi d±yakasseveta½ n±ma½. Tapassinoti tapanissitak±.
Im±ya g±th±ya brahmacariyav±sasseva mahapphalabh±va½ d²petv± id±ni ye at²te mah±d±na½ datv± k±m±vacara½ atikkamitu½ n±sakkhi½su, te r±j±no dassento ±ha–
431. “Dud²po s±garo selo, mujakindo bhag²raso;
usindaro kassapo ca, asako ca puthujjano.
432. “Ete caññe ca r±j±no, khattiy± br±hmaº± bah³;
puthuyañña½ yajitv±na, petatta½ n±tivattisun”ti.
Tassattho– mah±r±ja, pubbe b±r±ºasiya½ dud²po n±ma r±j± d±na½ datv± maraºacakkena chinno k±m±vacareyeva nibbatti. Tath± s±gar±dayo aµµh±ti ete ca aññe ca bah³ r±j±no ceva khattiy± br±hmaº± ca puthuyañña½ yajitv±na anekappak±ra½ d±na½ datv± k±m±vacarabh³misaªkh±ta½ petatta½ n±tivatti½s³ti attho. K±m±vacaradevat± hi r³p±dino kilesavatthussa k±raº± para½ pacc±s²sanato kapaºat±ya “pet±”ti vuccanti. Vuttampi ceta½–
“Ye adutiy± na ramanti ekik±, vivekaja½ ye na labhanti p²ti½;
kiñc±pi te indasam±nabhog±, te ve par±dh²nasukh± var±k±”ti.
Evampi d±naphalato brahmacariyaphalasseva mahantabh±va½ dassetv± id±ni brahmacariyav±sena petabhavana½ atikkamitv± brahmaloke nibbattat±pase dassento ±ha–
433. “Atha y²me avatti½su, an±g±r± tapassino;
sattisayo y±mahanu, somay±mo manojavo.
434. “Samuddo m±gho bharato ca, isi k±lapurakkhato;
aªg²raso kassapo ca, kisavaccho akatti c±”ti.
Tattha avatti½s³ti k±m±vacara½ atikkami½su. Tapassinoti s²latapañceva sam±pattitapañca nissit±. Sattisayoti y±mahanu-±dayo satta bh±tarova sandh±y±ha. Aªg²ras±d²hi cat³hi saddhi½ ek±dasete avatti½su atikkami½s³ti attho.
Eva½ t±va sutavaseneva d±naphalato brahmacariyav±sasseva mahapphalata½ vaººetv± id±ni attan± diµµhapubba½ ±haranto ±ha–
435. “Uttarena nad² s²d±, gambh²r± duratikkam±;
na¼aggivaºº± jotanti, sad± kañcanapabbat±.
436. “Par³¼hakacch± tagar±, r³¼hakacch± van± nag±;
tatr±su½ dasasahass±, por±º± isayo pure.