3-7. Aññ±sikoº¹aññatthera-apad±navaººan±

Padumuttarasambuddhanti-±dika½ ±yasmato aññ±sikoº¹aññattherassa apad±na½. Aya½ kira purimabuddhesu kat±dhik±ro tattha tattha bhave vivaµµ³panissay±ni puññ±ni upacinanto padumuttarassa bhagavato k±le ha½savat²nagare gahapatimah±s±lakule nibbattitv± viññuta½ patv± ekadivasa½ satthu santike dhamma½ suºanto satth±ra½ eka½ bhikkhu½ attano s±sane paµhama½ paµividdhadhammarattaññ³na½ aggaµµh±ne µhapenta½ disv± sayampi ta½ µh±nantara½ patthento satasahassabhikkhupariv±rassa bhagavato satt±ha½ mah±d±na½ pavattetv± paºidh±na½ ak±si. Satth±pissa anantar±yata½ disv± bh±vini½ sampatti½ by±k±si. So y±vaj²va½ puññ±ni karonto satthari parinibbute cetiye patiµµh±piyam±ne antocetiye ratanaghara½ k±r±pesi, cetiya½ pariv±retv± sahassaratanagghik±ni ca k±resi.
So eva½ puññ±ni katv± tato cavitv± devamanussesu sa½saranto vipassissa bhagavato k±le mah±k±lo n±ma kuµumbiko hutv± aµµhakar²samatte khette s±ligabbha½ ph±letv± gahitas±litaº¹ulehi asambhinnakh²rap±y±sa½ samp±detv± tattha madhusappisakkar±dayo pakkhipitv± buddhappamukhassa saªghassa ad±si. S±ligabbha½ ph±letv± gahitagahitaµµh±na½ puna p³rati. Puthukak±le puthukagga½ n±ma ad±si. L±yane l±yanagga½, veºikaraºe veºagga½, kal±p±dikaraºe kal±pagga½, khalagga½, bhaº¹agga½, minagga½ koµµhagganti eva½ ekasasse nava v±re aggad±na½ ad±si, tampi sassa½ atirekatara½ sampanna½ ahosi.
Eva½ y±vaj²va½ puññ±ni katv± tato cuto devaloke nibbattitv± devesu ca manussesu ca sa½saranto amh±ka½ bhagavato uppattito puretarameva kapilavatthunagarassa avid³re doºavatthun±make br±hmaºag±me br±hmaºamah±s±lakule nibbatti. Tassa koº¹aññoti gottato ±gata½ n±ma½ ahosi. So vayappatto tayo vede uggahetv± lakkhaºamantesu ca p±ra½ agam±si. Tena samayena amh±ka½ bodhisatto tusitapurato cavitv± kapilavatthupure suddhodanamah±r±jassa gehe nibbatti. Tassa n±maggahaºadivase aµµhuttarasatesu br±hmaºesu upan²tesu ye aµµha br±hmaº± lakkhaºapariggahaºattha½ mah±tala½ upan²t±. So tesu sabbanavako hutv± mah±purisassa lakkhaºanipphatti½ disv± “eka½sena aya½ buddho bhavissat²”ti niµµha½ gantv± mah±sattassa abhinikkhamana½ udikkhanto vicarati.
Bodhisattopi kho mahat± pariv±rena va¹¹ham±no anukkamena vuddhippatto ñ±ºaparip±ka½ gantv± ek³nati½satime vasse mah±bhinikkhamana½ nikkhamanto anom±nad²t²re pabbajitv± anukkamena uruvela½ gantv± padh±na½ padahi. Tad± koº¹añño m±ºavo mah±sattassa pabbajitabh±va½ sutv± lakkhaºaparigg±hakabr±hmaº±na½ puttehi vappam±ºav±d²hi saddhi½ attapañcamo pabbajitv± anukkamena bodhisattassa santika½ upasaªkamitv± chabbass±ni ta½ upaµµhahanto tassa o¼±rik±h±raparibhogena nibbinno apakkamitv± isipatana½ agam±si. Atha kho bodhisatto o¼±rik±h±raparibhogena laddhak±yabalo ves±khapuººam±ya½ bodhirukkham³le apar±jitapallaªke nisinno tiººa½ m±r±na½ matthaka½ madditv± abhisambuddho hutv± sattasatt±ha½ bodhimaº¹eyeva v²tin±metv± pañcavaggiy±na½ ñ±ºaparip±ka½ ñatv± ±s±¼h²puººam±ya½ isipatana½ gantv± tesa½ dhammacakkapavattanasuttanta½ (mah±va. 13 ±dayo; sa½. ni. 5.1081) kathesi. Desan±pariyos±ne koº¹aññatthero aµµh±rasahi brahmakoµ²hi saddhi½ sot±pattiphale patiµµh±si. Atha pañcamiya½ pakkhassa anattalakkhaºasuttantadesan±ya (mah±va. 20 ±dayo; sa½. ni. 3.59) arahatta½ sacch±k±si.
596. Eva½ so arahatta½ patv± “ki½ kamma½ katv± aha½ lokuttarasukha½ adhigatomh²”ti upadh±rento attano pubbakamma½ paccakkhato ñatv± somanassavasena pubbacarit±pad±na½ ud±navasena dassento padumuttarasambuddhanti-±dim±ha. Tassattho heµµh± vuttoyeva. Lokajeµµha½ vin±yakanti sakalassa sattalokassa jeµµha½ padh±nanti attho. Visesena veneyyasatte sa½s±ras±garassa parat²ra½ amatamah±nibb±na½ neti samp±pet²ti vin±yako, ta½ vin±yaka½. Buddhabh³mimanuppattanti buddhassa bh³mi patiµµh±naµµh±nanti buddhabh³mi, sabbaññutaññ±ºa½, ta½ anuppatto paµividdhoti buddhabh³mimanuppatto, ta½ buddhabh³mimanuppatta½, sabbaññutappatta½ buddhabh³tanti attho. Paµhama½ addasa½ ahanti paµhama½ ves±khapuººamiy± rattiy± pacc³sasamaye buddhabh³ta½ padumuttarasambuddha½ aha½ addakkhinti attho.
597. Y±vat± bodhiy± m³leti yattak± bodhirukkhasam²pe yakkh± sam±gat± r±sibh³t± sambuddha½ buddhabh³ta½ ta½ buddha½ pañjal²kat± dasaªgulisamodh±na½ añjalipuµa½ sirasi µhapetv± vandanti namassant²ti sambandho.
598. Sabbe dev± tuµµhaman±ti buddhabh³taµµh±na½ ±gat± te sabbe dev± tuµµhacitt± ±k±se sañcarant²ti sambandho. Andhak±ratamonudoti ativiya andhak±ra½ moha½ nudo khepano aya½ buddho anuppattoti attho.
599. Tesa½ h±saparet±nanti h±sehi p²tisomanassehi samann±gat±na½ tesa½ dev±na½ mah±n±do mah±ghoso avattatha pavattati, samm±sambuddhas±sane kilese sa½kilese dhamme jh±payiss±m±ti sambandho.
600. Dev±na½ giramaññ±y±ti v±c±ya thutivacanena saha ud²rita½ dev±na½ sadda½ j±nitv± haµµho haµµhena cittena somanassasahagatena cittena ±dibhikkha½ paµhama½ ±h±ra½ buddhabh³tassa aha½ ad±sinti sambandho.
602. Satt±ha½ abhinikkhamm±ti mah±bhinikkhamana½ nikkhamitv± satt±ha½ padh±na½ katv± sabbaññutaññ±ºapadaµµh±na½ arahattamaggañ±ºasaªkh±ta½ bodhi½ ajjhagama½ adhigañchi½ ahanti attho. Ida½ me paµhama½ bhattanti ida½ bhatta½ sar²ray±pana½ brahmac±rissa uttamac±rissa me mayha½ imin± devaputtena paµhama½ dinna½ ahos²ti attho.
603. Tusit± hi idh±gantv±ti tusitabhavanato idha manussaloke ±gantv± yo devaputto me mama bhikkha½ up±nayi ad±si, ta½ devaputta½ kittayiss±mi kathess±mi p±kaµa½ kariss±mi. Bh±sato bh±santassa mama vacana½ suº±th±ti sambandho. Ito para½ anutt±napadameva vaººayiss±ma.
607. Tidas±ti t±vati½sabhavan±. Ag±r±ti attano uppannabr±hmaºagehato nikkhamitv± pabbajitv± cha sa½vacchar±ni dukkarak±rika½ karontena bodhisattena saha vasissat²ti sambandho.
608. Tato sattamake vasseti tato pabbajitak±lato paµµh±ya sattame sa½vacchare. Buddho sacca½ kathessat²ti chabbass±ni dukkarak±rika½ katv± sattamasa½vacchare buddho hutv± b±r±ºasiya½ isipatane migad±ye dhammacakkapavattanasuttantadesan±ya dukkhasamudayanirodhamaggasaccasaªkh±ta½ catusacca½ kathessat²ti attho. Koº¹añño n±ma n±men±ti n±mena gottan±mavasena koº¹añño n±ma. Paµhama½ sacchik±hit²ti pañcavaggiy±namantare paµhama½ ±dito eva sot±pattimaggañ±ºa½ sacchik±hiti paccakkha½ karissat²ti attho.
609. Nikkhanten±nupabbajinti nikkhantena bodhisattena saha nikkhamitv± anupabbajinti attho. Tath± anupabbajitv± may± padh±na½ v²riya½ sukata½ suµµhu kata½ da¼ha½ katv± katanti attho. Kilese jh±panatth±y±ti kilese sosanatth±ya viddha½sanatth±ya anag±riya½ ag±rassa ahita½ kasivaºijj±dikammavirahita½ s±sana½ pabbaji½ paµipajjinti attho.
610. Abhigantv±na sabbaññ³ti sabba½ at²t±n±gatapaccuppanna½ v± saªkh±ravik±ralakkhaºanibb±napaññattisaªkh±ta½ ñeyya½ v± j±nanto devehi saha vattam±ne satta loke buddho mig±rañña½ migad±ya vih±ra½ abhigantv± upasaªkamitv± me may± sacchikatena imin± sot±pattimaggañ±ºena amatabheri½ amatamah±nibb±nabheri½ ahari pahari dasses²ti attho.
611. So d±n²ti so aha½ paµhama½ sot±panno id±ni arahattamaggañ±ºena amata½ santa½ v³pasantasabh±va½ pada½ pajjitabba½ p±puºitabba½, anuttara½ uttaravirahita½ nibb±na½ patto adhigatoti attho. Sabb±save pariññ±y±ti k±m±sav±dayo sabbe ±save pariññ±ya pah±napariññ±ya pajahitv± an±savo nikkileso vihar±mi iriy±pathavih±rena v±sa½ kappemi. Paµisambhid± catassoty±dayo g±th±yo vuttatth±yeva.
Atha na½ satth± aparabh±ge jetavanamah±vih±re bhikkhusaªghamajjhe paññattavarabuddh±sane nisinno paµhama½ paµividdhadhammabh±va½ d²pento “etadagga½, bhikkhave, mama s±vak±na½ bhikkh³na½ rattaññ³na½ yadida½ aññ±sikoº¹añño”ti (a. ni. 1.188) etadagge µhapesi. So dv²hi aggas±vakehi attani kariyam±na½ paramanipaccak±ra½, g±mantasen±sane ±kiººavih±rañca pariharituk±mo, vivek±bhiratiy± viharituk±mo ca attano santika½ upagat±na½ gahaµµhapabbajit±na½ paµisanth±rakaraºampi papañca½ maññam±no satth±ra½ ±pucchitv± himavanta½ pavisitv± chaddantehi n±gehi upaµµhiyam±no chaddantadahat²re dv±dasa vass±ni vasi. Eva½ tattha vasanta½ thera½ ekadivasa½ sakko devar±j± upasaªkamitv± vanditv± µhito evam±ha “s±dhu me, bhante, ayyo dhamma½ deset³”ti. Thero tassa catusaccagabbha½ tilakkhaº±hata½ suññat±paµisa½yutta½ n±n±nayavicitta½ amatogadha½ buddhal²l±ya dhamma½ desesi. Ta½ sutv± sakko attano pas±da½ pavedento–
“Esa bhiyyo pas²d±mi, sutv± dhamma½ mah±rasa½;
vir±go desito dhammo, anup±d±ya sabbaso”ti. (Therag±. 673)–

Thuti½ ak±si. Thero chaddantadahat²re dv±dasa vass±ni vasitv± upakaµµhe parinibb±ne satth±ra½ upasaªkamitv± parinibb±na½ anuj±n±petv± tattheva gantv± parinibb±y²ti.

Aññ±sikoº¹aññatthera-apad±navaººan± samatt±.