20. Saµµhinip±to
1. Mah±moggall±nattherag±th±vaººan±
Saµµhinip±te ±raññik±ti-±dik± ±yasmato mah±moggall±nattherassa g±th±. K± uppatti? Tassa vatthu dhammasen±pativatthumhi vuttameva. Thero hi pabbajitadivasato sattame divase magadharaµµhe kallav±lag±maka½ upaniss±ya samaºadhamma½ karonto thinamiddhe okkante satth±r±– “moggall±na, moggall±na, m±, br±hmaºa, ariya½ tuºh²bh±va½ pam±do”ti-±din± (sa½. ni. 2.235) sa½vejito thinamiddha½ vinodetv± bhagavat± vuccam±na½ dh±tukammaµµh±na½ suºanto eva vipassana½ va¹¹hetv± paµip±µiy± uparimaggattaya½ upagantv± aggaphalakkhaºe s±vakap±ram²ñ±ºassa matthaka½ p±puºi. Tena vutta½ apad±ne (apa. thera 1.1.375-397)–
“Anomadass² bhagav±, lokajeµµho nar±sabho;
vih±si himavantamhi, devasaªghapurakkhato.
“Varuºo n±ma n±mena, n±gar±j± aha½ tad±;
k±mar³p² vikubb±mi, mahodadhiniv±saha½.
“Saªgaºiya½ gaºa½ hitv±, t³riya½ paµµhapesaha½;
sambuddha½ pariv±retv±, v±desu½ acchar± tad±.
“Vajjam±nesu t³resu, dev± t³r±ni vajjayu½;
ubhinna½ sadda½ sutv±na, buddhopi sampabujjhatha.
“Nimantetv±na sambuddha½, saka½ bhavanup±gami½;
±sana½ paññapetv±na, k±lam±rocayi½ aha½.
“Kh²º±savasahassehi, parivuto lokan±yako;
obh±sento dis± sabb±, bhavana½ me up±gami.
“Upaviµµha½ mah±v²ra½, devadeva½ nar±sabha½;
sabhikkhusaªgha½ tappesi½, annap±nenaha½ tad±.
“Anumodi mah±v²ro, sayambh³ aggapuggalo;
bhikkhusaªghe nis²ditv±, im± g±th± abh±satha.
“Yo so saªgha½ ap³jesi, buddhañca lokan±yaka½;
tena cittappas±dena, devaloka½ gamissati.
“Sattasattatikkhattuñca, devarajja½ karissati;
pathaby± rajja½ aµµhasata½, vasudha½ ±vasissati.
“Pañcapaññ±sakkhattuñca, cakkavatt² bhavissati;
bhog± asaªkhiy± tassa, uppajjissanti t±vade.
“Aparimeyye ito kappe, okk±kakulasambhavo;
gotamo n±ma gottena, satth± loke bhavissati.
“Niray± so cavitv±na, manussatta½ gamissati;
kolito n±ma n±mena, brahmabandhu bhavissati.
“So pacch± pabbajitv±na, kusalam³lena codito;
gotamassa bhagavato, dutiyo hessati s±vako.
“¾raddhav²riyo pahitatto, iddhiy± p±rami½ gato;
sabb±save pariññ±ya, nibb±yissatin±savo.
“P±pamittopaniss±ya, k±mar±gavasa½ gato;
m±tara½ pitarañc±pi, gh±tayi½ duµµham±naso.
“Ya½ ya½ yonupapajj±mi, niraya½ atha m±nusa½;
p±pakammasamaªgit±, bhinnas²so mar±maha½.
“Ida½ pacchimaka½ mayha½, carimo vattate bhavo;
idh±pi ediso mayha½, maraºak±le bhavissati.
“Pavivekamanuyutto, sam±dhibh±van±rato;
sabb±save pariññ±ya, vihar±mi an±savo.
“Dharaºimpi sugambh²ra½, bahala½ duppadha½siya½;
v±maªguµµhena khobheyya½, iddhiy± p±rami½ gato.
“Asmim±na½ na pass±mi, m±no mayha½ na vijjati;
s±maºere up±d±ya, garucitta½ karomaha½.
“Aparimeyye ito kappe, ya½ kammamabhin²hari½;
t±ha½ bh³mimanuppatto, pattomhi ±savakkhaya½.
“Paµisambhid± catasso…pe… kata½ buddhassa s±sanan”ti;
atha na½ satth± aparabh±ge jetavanamah±vih±re ariyagaºamajjhe nisinno tena tena guºena attano s±vake etadagge µhapento “etadagga½, bhikkhave, mama s±vak±na½ bhikkh³na½ iddhimant±na½ yadida½ mah±moggall±no”ti (a. ni. 1.188, 190) iddhimantat±ya etadagge µhapesi; tena eva½ satth±r± etadagge µhapitena s±vakap±ramiy± matthaka½ pattena mah±therena ta½ ta½ nimitta½ ±gamma tattha tattha bh±sit± g±th±, t± saªg²tik±le dhammasaªg±hakehi– 1149. “±raññik± piº¹ap±tik±, uñch±patt±gate rat±;
d±lemu maccuno sena½, ajjhatta½ susam±hit±.
1150. “¾raññik± piº¹ap±tik±, uñch±patt±gate rat±;
dhun±ma maccuno sena½, na¼±g±ra½va kuñjaro.
1151. “Rukkham³lik± s±tatik±, uñch±patt±gate rat±;
d±lemu maccuno sena½, ajjhatta½ susam±hit±.
1152. “Rukkham³lik± s±tatik±, uñch±patt±gate rat±;
dhun±ma maccuno sena½, na¼±g±ra½va kuñjaro.
1153. “Aµµhikaªkalakuµike, ma½sanh±rupasibbite;
dhiratthu pure duggandhe, paragatte mam±yase.
1154..
“Tava sar²ra½ navasota½, duggandhakara½ paribandha½;
bhikkhu parivajjayate ta½, m²¼hañca yath± sucik±mo.
1156. “Evañce ta½ jano jaññ±, yath± j±n±mi ta½ aha½;
±rak± parivajjeyya, g³thaµµh±na½va p±vuse.
1157. “Evameta½ mah±v²ra, yath± samaºa bh±sasi;
ettha ceke vis²danti, paªkamhiva jaraggavo.
1158. “¾k±samhi haliddiy±, yo maññetha rajetave;
aññena v±pi raªgena, vigh±tudayameva ta½.
1159. “Tad±k±sasama½ citta½, ajjhatta½ susam±hita½;
m± p±pacitte ±s±di, aggikhandha½va pakkhim±.
1160. “Passa cittakata½ bimba½, aruk±ya½ samussita½;
±tura½ bahusaªkappa½, yassa natthi dhuva½ µhiti.
1161. “Passa cittakata½ r³pa½, maºin± kuº¹alena ca;
aµµhi½ tacena onaddha½, saha vatthehi sobhati.
1162. “Alattakakat± p±d±, mukha½ cuººakamakkhita½;
ala½ b±lassa moh±ya, no ca p±ragavesino.
1163. “Aµµh±padakat± kes±, nett± añjanamakkhit±;
ala½ b±lassa moh±ya, no ca p±ragavesino.
1164. “Añjan²va nav± citt±, p³tik±yo alaªkato;
ala½ b±lassa moh±ya, no ca p±ragavesino.
1165. “Odahi migavo p±sa½, n±sad± v±gura½ migo;
bhutv± niv±pa½ gacch±ma, kaddante migabandhake.
1166. “Chinno p±so migavassa, n±sad± v±gura½ migo;
bhutv± niv±pa½ gacch±ma, socante migaluddake.
1167. “Tad±si ya½ bhi½sanaka½, tad±si lomaha½sana½;
anek±k±rasampanne, s±riputtamhi nibbute.
1168. “Anicc± vata saªkh±r±, upp±davayadhammino;
uppajjitv± nirujjhanti, tesa½ v³pasamo sukho.
1169. “Sukhuma½ te paµivijjhanti, v±lagga½ usun± yath±;
ye pañcakkhandhe passanti, parato no ca attato.
1170. “Ye ca passanti saªkh±re, parato no ca attato;
paccaby±dhi½su nipuºa½, v±lagga½ usun± yath±.
1171. “Sattiy± viya omaµµho, ¹ayham±nova matthake;
k±mar±gappah±n±ya, sato bhikkhu paribbaje.
1172. “Sattiy± viya omaµµho, ¹ayham±nova matthake;
bhavar±gappah±n±ya, sato bhikkhu paribbaje.
1173. “Codito bh±vitattena, sar²rantimadh±rin±;
mig±ram±tup±s±da½, p±daªguµµhena kampayi½.
1174. “Nayida½ sithilam±rabbha, nayida½ appena th±mas±;
nibb±namadhigantabba½, sabbaganthapamocana½.
1175. “Ayañca daharo bhikkhu, ayamuttamaporiso;
dh±reti antima½ deha½, jetv± m±ra½ sav±hana½.
1176. “Vivaramanupabhanti vijjut±, vebh±rassa ca paº¹avassa ca;
nagavivaragato jh±yati, putto appaµimassa t±dino.
1177. “Upasanto uparato, pantasen±sano muni;
d±y±do buddhaseµµhassa, brahmun± abhivandito.
1178. “Upasanta½ uparata½, pantasen±sana½ muni½;
d±y±da½ buddhaseµµhassa, vanda br±hmaºa kassapa½.
1179. “Yo ca j±tisata½ gacche, sabb± br±hmaºaj±tiyo;
sottiyo vedasampanno, manussesu punappuna½.
1180. “Ajjh±yakopi ce assa, tiººa½ ved±na p±rag³;
etassa vandan±yeta½, kala½ n±gghati so¼asi½.
1181. “Yo so aµµha vimokkh±ni, purebhatta½ aphassayi;
anuloma½ paµiloma½, tato piº¹±ya gacchati.
1182. “T±disa½ bhikkhu½ m±s±di, m±tt±na½ khaºi br±hmaºa;
abhippas±dehi mana½, arahantamhi t±dine;
khippa½ pañjaliko vanda, m± te vijaµi matthaka½.
1183. “Neso passati saddhamma½, sa½s±rena purakkhato;
adhogama½ jimhapatha½, kummaggamanudh±vati.
1184. “Kim²va m²¼hasallitto, saªkh±re adhimucchito;
pag±¼ho l±bhasakk±re, tuccho gacchati poµµhilo.
1185. “Imañca passa ±yanta½, s±riputta½ sudassana½;
vimutta½ ubhatobh±ge, ajjhatta½ susam±hita½.
1186. “Visalla½ kh²ºasa½yoga½, tevijja½ maccuh±yina½;
dakkhiºeyya½ manuss±na½, puññakkhetta½ anuttara½.
1187. “Ete sambahul± dev±, iddhimanto yasassino.
Dasa devasahass±ni, sabbe brahmapurohit±.
Moggall±na½ namassant±, tiµµhanti pañjal²kat±.
1188. “Namo te puris±jañña, namo te purisuttama;
yassa te ±sav± kh²º±, dakkhiºeyyosi m±risa.
1189. “P³jito naradevena, uppanno maraº±bhibh³;
puº¹ar²ka½va toyena, saªkh±renupalimpati.
1190. “Yassa muhuttena sahassadh± loko, sa½vidito sabrahmakappo vasi;
iddhiguºe cutupap±te k±le, passati devat± sa bhikkhu.
1191. “S±riputtova paññ±ya, s²lena upasamena ca;
yopi p±raªgato bhikkhu, et±vaparamo siy±.
1192. “Koµisatasahassassa, attabh±va½ khaºena nimmine;
aha½ vikubban±su kusalo, vas²bh³tomhi iddhiy±.
1193. “Sam±dhivijj±vasip±ram²gato, moggall±nagotto asitassa s±sane;
dh²ro samucchindi sam±hitindriyo, n±go yath± p³tilata½va bandhana½.
1194. “Pariciººo may± satth±, kata½ buddhassa s±sana½;
ohito garuko bh±ro, bhavanetti sam³hat±.
1195. “Yassa catth±ya pabbajito, ag±rasm±nag±riya½;
so me attho anuppatto, sabbasa½yojanakkhayo.
1196. “K²diso nirayo ±si, yattha duss² apaccatha;
vidhura½ s±vakam±sajja, kakusandhañca br±hmaºa½.
1197. “Sata½ ±si ayosaªk³, sabbe paccattavedan±;
²diso nirayo ±si, yattha duss² apaccatha;
vidhura½ s±vakam±sajja, kakusandhañca br±hmaºa½.
1198. “Yo etamabhij±n±ti, bhikkhu buddhassa s±vako;