3. ¾nandaseµµhivatthu
Putt± matth²ti ima½ dhammadesana½ satth± s±vatthiya½ viharanto ±nandaseµµhi½ ±rabbha kathesi. S±vatthiya½ kira ±nandaseµµhi n±ma catt±l²sakoµivibhavo mah±macchar² ahosi. So anva¹¹ham±sa½ ñ±take sannip±tetv± putta½ m³lasiri½ n±ma t²su vel±su eva½ ovadati– “ida½ catt±l²sakoµidhana½ ‘bah³”’ti m± sañña½ kari, vijjam±na½ dhana½ na d±tabba½, nava½ dhana½ upp±detabba½. Ekekampi hi kah±paºa½ vaya½ karontassa pana kh²yateva. Tasm±–
“Añjan±na½ khaya½ disv±, upacik±nañca ±caya½;
madh³nañca sam±h±ra½, paº¹ito gharam±vase”ti.
So aparena samayena attano pañca mah±nidhiyo puttassa an±cikkhitv± dhananissito maccheramalamalino k±la½ katv± tasseva nagarassa ekasmi½ dv±rag±make caº¹±l±na½ kulasahassa½ paµivasati. Tatthekiss± caº¹±liy± kucchismi½ paµisandhi½ gaºhi. R±j± tassa k±lakiriya½ sutv± puttamassa m³lasiri½ pakkos±petv± seµµhiµµh±ne µhapesi. Tampi caº¹±lakulasahassa½ ekatova bhatiy± kamma½ katv± j²vam±na½ tassa paµisandhiggahaºato paµµh±ya neva bhati½ labhati, na y±panamattato para½ bhattapiº¹ampi. Te “maya½ etarahi kamma½ karont±pi piº¹abhattampi na labh±ma, amh±ka½ antare k±¼akaººiy± bhavitabban”ti dve koµµh±s± hutv± y±va tassa m±t±pitaro visu½ honti, t±va vibhajitv± “imasmi½ kule k±¼akaºº² uppann±”ti tassa m±tara½ n²hari½su. S±pi y±vass± so kucchigato, t±va y±panamattampi kicchena labhitv± putta½ vij±yi. Tassa hatth± ca p±d± ca akkh²ni ca kaºº± ca n±s± ca mukhañca yath±µh±ne na ahesu½. So evar³pena aªgavekallena samann±gato pa½supis±cako viya ativir³po ahosi. Eva½ santepi ta½ m±t± na pariccaji. Kucchiya½ vasitaputtasmiñhi sineho balav± hoti. S± ta½ kicchena posayam±n± ta½ ±d±ya gatadivase kiñci alabhitv± gehe katv± sayameva gatadivase bhati½ labhati. Atha na½ piº¹±ya caritv± j²vitu½ samatthak±le s± kap±laka½ hatthe µhapetv±, “t±ta maya½ ta½ niss±ya mah±dukkha½ patt±, id±ni na sakkomi ta½ posetu½, imasmi½ nagare kapaºaddhik±d²na½ paµiyattabhatt±ni atthi, tattha bhikkh±ya caritv± j²v±h²”ti ta½ vissajjesi. So gharapaµip±µiy± caranto ±nandaseµµhik±le nivuttaµµh±na½ gantv± j±tissaro hutv± attano geha½ p±visi. T²su pana dv±rakoµµhakesu na koci sallakkhesi. Catutthe dv±rakoµµhake m³lasiriseµµhino puttak± disv± ubbiggahaday± parodi½su. Atha na½ seµµhipuris± “nikkhama k±¼akaºº²”ti pothetv± n²haritv± saªk±raµµh±ne khipi½su. Satth± ±nandattherena pacch±samaºena piº¹±ya caranto ta½ µh±na½ patto thera½ oloketv± tena puµµho ta½ pavatti½ ±cikkhi. Thero m³lasiri½ pakkos±pesi. Atha mah±janak±yo sannipati. Satth± m³lasiri½ ±mantetv± “j±n±si etan”ti pucchitv± “na j±n±m²”ti vutte, “pit± te ±nandaseµµh²”ti vatv± asaddahanta½ “±nandaseµµhi puttassa te pañca mah±nidhiyo ±cikkh±h²”ti ±cikkh±petv± saddah±pesi. So satth±ra½ saraºa½ agam±si. Tassa dhamma½ desento ima½ g±tham±ha– 62. “Putt± matthi dhanammatthi, iti b±lo vihaññati;
att± hi attano natthi, kuto putt± kuto dhanan”ti.
Tassattho putt± me atthi, dhana½ me atthi, iti b±lo puttataºh±ya ceva dhanataºh±ya ca haññati vihaññati dukkhayati, “putt± me nassi½s³”ti vihaññati, “nassant²”ti vihaññati, “nassissant²”ti vihaññati. Dhanepi eseva nayo. Iti chah±k±rehi vihaññati. “Putte posess±m²”ti rattiñca div± ca thalajalapath±d²su n±nappak±rato v±yamantopi vihaññati, “dhana½ upp±dess±m²”ti kasiv±ºijj±d²ni karontopi vihaññateva. Eva½ vihaññassa ca att± hi attano natthi tena vigh±tena dukkhita½ att±na½ sukhita½ k±tu½ asakkontassa pavattiyampissa att± hi attano natthi, maraºamañce nipannassa m±raºantik±hi vedan±hi aggij±l±hi viya pari¹ayham±nassa chijjam±nesu sandhibandhanesu, bhijjam±nesu aµµhisaªgh±µesu nim²letv± paraloka½ umm²letv± idhaloka½ passantass±pi divase divase dvikkhattu½ nh±petv± tikkhattu½ bhojetv± gandham±l±d²hi alaªkaritv± y±vaj²va½ positopi sah±yabh±vena dukkhaparitt±ºa½ k±tu½ asamatthat±ya att± hi attano natthi. Kuto putt± kuto dhana½ putt± v± dhana½ v± tasmi½ samaye kimeva karissanti, ±nandaseµµhinopi kassaci kiñci adatv± puttassatth±ya dhana½ saºµhapetv± pubbe v± maraºamañce nipannassa, id±ni v± ima½ dukkha½ pattassa kuto putt± kuto dhana½. Putt± v± dhana½ v± tasmi½ samaye ki½ dukkha½ hari½su, ki½ v± sukha½ upp±dayi½s³ti. Desan±vas±ne catur±s²tiy± p±ºasahass±na½ dhamm±bhisamayo ahosi. Desan± mah±janassa s±tthik± ahos²ti.
¾nandaseµµhivatthu tatiya½.