Namo tassa bhagavato arahato samm±sambuddhassa.

Aªguttaranik±ye

Aµµhakanip±ta-µ²k±

1. Paµhamapaºº±saka½

1. Mett±vaggo

1. Mett±suttavaººan±

1. Aµµhakanip±tassa paµhame va¹¹hit±y±ti bh±van±p±rip³rivasena paribr³hit±ya. Punappuna½ kat±y±ti bh±van±ya bahul²karaºena apar±para½ pavattit±ya. Yuttay±nasadisakat±y±ti yath± yutta-±jaññay±na½ chekena s±rathin± adhiµµhita½ yath±ruci pavattati, eva½ yath±ruci pavatt±rahata½ gamit±ya. Patiµµh±naµµhen±ti sabbasampatti-adhiµµh±naµµhena. Paccupaµµhit±y±ti bh±van±bahul²k±rehi pati pati upaµµhit±ya avijahit±ya. Samantato cit±y±ti sabbabh±gena bh±van±nur³pa½ caya½ gamit±ya. Ten±ha “upacit±y±”ti. Suµµhu sam±raddh±y±ti ativiya sammadeva nibbattigat±ya.
Yo ca metta½ bh±vayat²ti-±d²su yo koci gahaµµho v± pabbajito v±. Mettanti mett±jh±na½.
Appam±ºanti bh±van±vasena ±rammaºavasena ca appam±ºa½. Asubhabh±van±dayo viya hi ±rammaºe ekadesaggahaºa½ akatv± anavasesapharaºavasena anodhiso pharaºavasena ca, appam±º±rammaºat±ya paguºabh±van±vasena ca appam±ºa½. Tan³ sa½yojan± hont²ti metta½ p±daka½ katv± sammasitv± heµµhime ariyamagge adhigacchantassa sukheneva paµighasa½yojan±dayo pah²yam±n± tan³ hont²ti evamettha attho daµµhabbo.
Eva½ kilesappah±nañca nibb±n±dhigamañca mett±bh±van±ya sikh±ppattam±nisa½sa½ dassetv± id±ni aññepi ±nisa½se dassetu½ “ekampi ce”ti-±di vutta½. Tattha aduµµhacittoti mett±balena suµµhu vikkhambhitaby±p±dat±ya by±p±dena ad³sitacitto. Mett±yat²ti hitapharaºavasena metta½ karoti. Kusal²ti atisayena kusalav± mah±puñño, paµigh±di-anatthavigamena khem². Sabbe ca p±ºeti ca-saddo byatireko. Manas±nukamp²ti cittena anukampanto. Ida½ vutta½ hoti– ekasattavisay±pi t±va mett± mah±kusalar±si, sabbe pana p±ºe attano putta½ viya hitapharaºena manas± anukampanto pahuka½ pahu½ anappaka½ apariyanta½ catusaµµhimah±kappepi attano vip±kappabandha½ pavattetu½ samattha½ u¼±ra½ puñña½ ariyo parisuddhacitto puggalova karoti nipph±det²ti. Sattabharitanti sattehi avira¼a½, ±kiººamanussanti attho.
Saªgahavatth³n²ti (sa½. ni. µ². 1.1.120) lokassa saªgaºhanak±raº±ni. Nipphannasassato nava bh±ge kassakassa datv± rañña½ ekabh±gaggahaºa½ dasamabh±gaggahaºa½. Eva½ kassak± haµµhatuµµh± sass±ni samp±dent²ti ±ha “sassasamp±dane medh±vit±ti attho”ti. Tato orabh±ge kira chabh±gaggahaºa½ j±ta½. Cham±sikanti channa½ channa½ m±s±na½ pahonaka½. P±set²ti p±sagate viya karoti. V±c±ya piya½ v±c±piya½, tassa kamma½ v±c±peyya½. Sabbaso raµµhassa iddh±dibh±vato khema½. Nirabbuda½ coriy±bh±vato. Iddhañhi raµµha½ acoriya½. “Niragga¼an”ti vuccati ap±rutagharabh±vato.
Uddha½m³laka½ katv±ti umm³la½ katv±. Dv²hi pariyaññeh²ti mah±yaññassa pubbabh±ge pacch± ca pavattetabbehi dv²hi pariv±rayaññehi. Satta…pe… bh²sanass±ti sattanavut±dhik±na½ pañcanna½ pasusat±na½ m±raºena bheravassa p±pabh²ruk±na½ bhay±vahassa. Tath± hi vadanti–
“Chasat±ni niyujjanti, pas³na½ majjhime hani;
assamedhassa yaññassa, ³n±ni pas³hi t²h²”ti. (Sa½. ni. µ². 1.1.120; a. ni. µ². 2.4.39).
Sammanti yugacchidde pakkhipitabbadaº¹aka½. P±sant²ti khipanti. Sa½h±rimeh²ti sakaµehi vahitabbehi. Pubbe kira eko r±j± samm±p±sa½ yajanto sarassatinadit²re pathaviy± vivare dinne nimuggoyeva ahosi. Andhab±labr±hmaº± gat±nugatigat± “aya½ tassa saggagamanamaggo”ti saññ±ya tattha samm±p±sa½ yañña½ paµµhapenti. Tena vutta½ “nimuggok±sato pabhut²”ti Ay³po appakadivaso y±go, say³po bahudivasa½ s±dheyyo satray±go. Mantapad±bhisaªkhat±na½ sappimadh³na½ “v±ja”miti samaññ±. Hiraññasuvaººagomahi½s±di sattarasakadakkhiºassa. S±ragabbhakoµµh±g±r±d²su natthi ettha agga¼±ti niragga¼o. Tattha kira yaññe attano s±pateyya½ anavasesato anig³hitv± niyy±t²yati.
Candappabh±ti (itivu. aµµha. 27) candimasseva pabh±ya. T±r±gaº±va sabbeti yath± sabbepi t±r±gaº± candimasobh±ya so¼asimpi kala½ n±gghanti, eva½ te assamedh±dayo yaññ± mettassa cittassa vuttalakkhaºena subh±vitassa so¼asimpi kala½ n±nubhavanti, na p±puºanti, n±gghant²ti attho.
Id±ni aparepi diµµhadhammikasampar±yike mett±bh±van±ya ±nisa½se dassetu½ “yo na hant²”ti-±di vutta½. Tattha yoti mett±brahmavih±rabh±van±nuyutto puggalo. Na hant²ti teneva mett±bh±van±nubh±vena d³ravikkhambhitaby±p±dat±ya na kañci satta½ hi½sati, le¹¹udaº¹±d²hi na vib±dhati v±. Na gh±tet²ti para½ sam±dapetv± na satte m±r±peti na vib±dh±peti ca. Na jin±t²ti s±rambhavigg±hikakath±divasena na kañci jin±ti s±rambhasseva abh±vato, j±nikaraºavasena v± aµµakaraº±din± na kañci jin±ti. Ten±ha “na attan± parassa j±ni½ karot²”ti. Na j±payeti parehi payojetv± paresampi dhanaj±ni½ na k±r±peyya. Ten±ha “na parena parassa j±ni½ k±ret²”ti. Mett±ya v± a½so aviheµhanaµµhena avayavabh³toti metta½so.

Mett±suttavaººan± niµµhit±.