Namo tassa bhagavato arahato samm±sambuddhassa.

Aªguttaranik±ye

Dukanip±ta-aµµhakath±

1. Paµhamapaºº±saka½

1. Kammak±raºavaggo

1. Vajjasuttavaººan±

1. Dukanip±tassa paµhame vajj±n²ti dos± apar±dh±. Diµµhadhammikanti diµµheva dhamme imasmi½yeva attabh±ve uppannaphala½. Sampar±yikanti sampar±ye an±gate attabh±ve uppannaphala½. ¾guc±rinti p±pak±ri½ apar±dhak±raka½. R±j±no gahetv± vividh± kammak±raº± k±renteti cora½ gahetv± vividh± kammak±raº± r±japuris± karonti, r±j±no pana t± k±renti n±ma. Ta½ cora½ eva½ kammak±raº± k±riyam±na½ esa passati. Tena vutta½– “passati cora½ ±guc±ri½ r±j±no gahetv± vividh± kammak±raº± k±rente”ti. Addhadaº¹akeh²ti muggarehi, pah±ras±dhanattha½ v± catuhatthadaº¹a½ dvedh± chetv± gahitadaº¹akehi. Bilaªgath±likanti kañjiya-ukkhalikakammak±raºa½. Ta½ karont± s²sakaµ±ha½ upp±µetv± tatta½ ayogu¼a½ saº¹±sena gahetv± tattha pakkhipanti, tena matthaluªga½ pakkuthitv± uttarati. Saªkhamuº¹ikanti saªkhamuº¹akammak±raºa½. Ta½ karont± uttaroµµha-ubhatokaººac³¼ikagalav±µakaparicchedena camma½ chinditv± sabbakese ekato gaºµhi½ katv± daº¹akena veµhetv± upp±µenti, saha kesehi camma½ uµµhahati. Tato s²sakaµ±ha½ th³lasakkhar±hi gha½sitv± dhovant± saªkhavaººa½ karonti. R±humukhanti r±humukhakammak±raºa½. Ta½ karont± saªkun± mukha½ vivaritv± antomukhe d²pa½ j±lenti, kaººac³¼ik±hi v± paµµh±ya mukha½ nikh±danena khananti, lohita½ paggharitv± mukha½ p³reti.
Jotim±likanti sakalasar²ra½ telapilotik±ya veµhetv± ±limpenti. Hatthapajjotikanti hatthe telapilotik±ya veµhetv± d²pa½ viya pajj±lenti. Erakavattikanti erakavattakammak±raºa½. Ta½ karont± heµµh±g²vato paµµh±ya cammavaµµe kantitv± gopphake µhapenti, atha na½ yottehi bandhitv± ka¹¹hanti. So attano cammavaµµe akkamitv± akkamitv± patati. C²rakav±sikanti c²rakav±sikakammak±raºa½. Ta½ karont± tatheva cammavaµµe kantitv± kaµiya½ µhapenti, kaµito paµµh±ya kantitv± gopphakesu µhapenti, uparimehi heµµhimasar²ra½ c²rakaniv±sananivattha½ viya hoti. Eºeyyakanti eºeyyakakammak±raºa½. Ta½ karont± ubhosu kapparesu ca ubhosu j±ºukesu ca ayavalay±ni datv± ayas³l±ni koµµenti. So cat³hi ayas³lehi bh³miya½ patiµµhahati. Atha na½ pariv±retv± aggi½ karonti. “Eºeyyako jotipariggaho yath±”ti ±gataµµh±nepi idameva vutta½. Ta½ k±lena k±la½ s³l±ni apanetv± cat³hi aµµhikoµ²hiyeva µhapenti. Evar³p± kammak±raº± n±ma natthi.
Ba¼isama½sikanti ubhatomukhehi ba¼isehi paharitv± cammama½sanh±r³ni upp±µenti. Kah±paºikanti sakalasar²ra½ tiºh±hi v±s²hi koµito paµµh±ya kah±paºamatta½, kah±paºamatta½ p±tent± koµµenti. Kh±r±patacchikanti sar²ra½ tattha tattha ±vudhehi paharitv± kocchehi kh±ra½ gha½santi, cammama½sanh±r³ni paggharitv± aµµhikasaªkhalik±va tiµµhati. Palighaparivattikanti ekena passena nipajj±petv± kaººacchiddena ayas³la½ koµµetv± pathaviy± ek±baddha½ karonti. Atha na½ p±de gahetv± ±viñchanti. Pal±lap²µhakanti cheko k±raºiko chavicamma½ acchinditv± nisadapotehi aµµh²ni bhinditv± kesesu gahetv± ukkhipati, ma½sar±siyeva hoti. Atha na½ keseheva pariyonandhitv± gaºhanti, pal±lavaµµi½ viya katv± puna veµhenti. Sunakhehip²ti katipay±ni divas±ni ±h±ra½ adatv± ch±takasunakhehi kh±d±penti. Te muhuttena aµµhikasaªkhalikameva karonti. S³le utt±senteti s³le ±ropente.
Na paresa½ p±bhata½ vilumpanto carat²ti paresa½ santaka½ bhaº¹a½ parammukha½ ±bhata½ antamaso antarav²thiya½ patita½ sahassabhaº¹ikampi disv± “imin± j²viss±m²”ti vilumpanto na vicarati, ko imin± atthoti piµµhip±dena v± pavaµµetv± gacchati.
P±pakoti l±mako. Dukkhoti aniµµho. Kiñca tanti ki½ n±ma ta½ k±raºa½ bhaveyya. Y±hanti yena aha½. K±yaduccaritanti p±º±tip±t±di tividha½ akusala½ k±yakamma½. K±yasucaritanti tassa paµipakkhabh³ta½ tividha½ kusalakamma½. Vac²duccaritanti mus±v±d±di catubbidha½ akusala½ vac²kamma½. Vac²sucaritanti tassa paµipakkhabh³ta½ catubbidha½ kusalakamma½. Manoduccaritanti abhijjh±di tividha½ akusalakamma½. Manosucaritanti tassa paµipakkhabh³ta½ tividha½ kusalakamma½. Suddha½ att±na½ pariharat²ti ettha duvidh± suddhi– pariy±yato ca nippariy±yato ca. Saraºagamanena hi pariy±yena suddha½ att±na½ pariharati n±ma. Tath± pañcahi s²lehi, dasahi s²lehi– catup±risuddhis²lena, paµhamajjh±nena…pe… nevasaññ±n±saññ±yatanena, sot±pattimaggena, sot±pattiphalena…pe… arahattamaggena pariy±yena suddha½ att±na½ pariharati n±ma. Arahattaphale patiµµhito pana kh²º±savo chinnam³lake pañcakkhandhe nh±pentopi kh±d±pentopi bhuñj±pentopi nis²d±pentopi nipajj±pentopi nippariy±yeneva suddha½ nimmala½ att±na½ pariharati paµijaggat²ti veditabbo.
Tasm±ti yasm± im±ni dve vajj±neva, no na vajj±ni, tasm±. Vajjabh²runoti vajjabh²ruk±. Vajjabhayadass±vinoti vajj±ni bhayato dassanas²l±. Eta½ p±µikaªkhanti eta½ icchitabba½, eta½ avassa½bh±v²ti attho. Yanti nip±tamatta½, k±raºavacana½ v± yena k±raºena parimuccissati sabbavajjehi Kena pana k±raºena parimuccissat²ti? Catutthamaggena ceva catutthaphalena ca. Maggena hi parimuccati n±ma, phala½ patto parimutto n±ma hot²ti. Ki½ pana kh²º±savassa akusala½ na vipaccat²ti? Vipaccati, ta½ pana kh²º±savabh±vato pubbe kata½. Tañca kho imasmi½yeva attabh±ve, sampar±ye panassa kammaphala½ n±ma natth²ti. Paµhama½.