5. Ujjh±nasaññisuttavaººan±

35. Pañcame ujjh±nasaññik±ti ujjh±nasaññ² devaloko n±ma p±µiyekko natthi, im± pana devat± tath±gatassa catupaccayaparibhoga½ niss±ya ujjh±yam±n± ±gat±. T±sa½ kira eva½ ahosi– “samaºo gotamo bhikkh³na½ pa½suk³lac²vara-piº¹iy±lopa-rukkham³lasen±sanap³timuttabhesajjehi santosasseva pariyantak±rita½ vaººeti, saya½ pana pattuººaduk³la khom±d²ni paº²tac²var±ni dh±reti, r±j±raha½ uttama½ bhojana½ bhuñjati, devavim±nakapp±ya gandhakuµiy± varasayane sayati, sappinavan²t±d²ni bhesajj±ni paµisevati, divasa½ mah±janassa dhamma½ deseti, vacanamassa aññato gacchati, kiriy± aññato”ti ujjh±yam±n± ±gami½su. Tena t±sa½ dhammasaªg±hakattherehi “ujjh±nasaññik±”ti n±ma½ gahita½.
Aññath± santanti aññen±k±rena bh³ta½. Nikacc±ti nikatiy± vañcan±ya, vañcetv±ti attho. Kitavassev±ti kitavo vuccati s±kuºiko. So hi agumbova sam±no s±khapaºº±dipaµicch±danena gumbavaººa½ dassetv± upagate moratittir±dayo sakuºe m±retv± d±rabharaºa½ karoti. Iti tassa kitavassa im±ya vañcan±ya eva½ vañcetv± sakuºama½sabhojana½ viya kuhakass±pi pa½suk³lena att±na½ paµicch±detv± kath±chekat±ya mah±jana½ vañcetv± kh±dam±nassa vicarato. Bhutta½ theyyena tassa tanti sabbopi tassa catupaccayaparibhogo theyyena paribhutto n±ma hot²ti devat± bhagavanta½ sandh±ya vadati. Parij±nanti paº¹it±ti aya½ k±rako v± ak±rako v±ti paº¹it± j±nanti. Iti t± devat± “tath±gat±pi mayameva paº¹it±”ti maññam±n± evam±ha½su.
Atha bhagav± nayidanti-±dim±ha. Tattha y±ya½ paµipad± da¼h±ti aya½ dhamm±nudhammapaµipad± da¼h± thir±. Y±ya paµipad±ya dh²r± paº¹it± ±rammaº³panijjh±nena lakkhaº³panijjh±nena c±ti dv²hi jh±nehi jh±yino m±rabandhan± pamuccanti, ta½ paµipada½ bh±sitamattena v± savanamattena v± okkamitu½ paµipajjitu½ na sakk±ti attho. Na ve dh²r± pakubbant²ti dh²r± paº¹it± viditv± lokapariy±ya½ saªkh±ralokassa udayabbaya½ ñatv± catusaccadhammañca aññ±ya kilesanibb±nena nibbut± loke visattika½ tiºº± eva½ na kubbanti, maya½ evar³p±ni na kathem±ti attho.
Pathaviya½ patiµµhahitv±ti “ayutta½ amhehi kata½, ak±rakameva maya½ k±rakav±dena samud±carimh±”ti lajjam±n± mah±brahmani viya bhagavati g±rava½ paccupaµµhapetv± aggikkhandha½ viya bhagavanta½ dur±sada½ katv± passam±n± ±k±sato otaritv± bh³miya½ µhatv±ti attho. Accayoti apar±dho. No, bhante, acc±gam±ti amhe atikkamma abhibhavitv± pavatto. ¾s±detabbanti ghaµµayitabba½. T± kira devat± bhagavanta½ k±yena v±c±y±ti dv²hipi ghaµµayi½su. Tath±gata½ avanditv± ±k±se patiµµham±n± k±yena ghaµµayi½su, kitavopama½ ±haritv± n±nappak±raka½ asabbhiv±da½ vadam±n± v±c±ya ghaµµayi½su. Tasm± ±s±detabba½ amaññimh±ti ±ha½su. Paµiggaºh±t³ti khamatu. ¾yati½ sa½var±y±ti an±gate sa½varaºatth±ya, puna evar³passa apar±dhassa dosassa akaraºatth±ya.
Sita½ p±tv±k±s²ti aggadante dassento pahaµµh±k±ra½ dassesi. Kasm±? T± kira devat± na sabh±vena kham±penti, lokiyamah±janañca sadevake loke aggapuggala½ tath±gatañca ekasadisa½ karonti. Atha bhagav± “parato kath±ya uppann±ya buddhabala½ d²petv± pacch± khamiss±m²”ti sita½ p±tv±k±si. Bhiyyoso matt±y±ti atirekappam±ºena. Ima½ g±tha½ abh±s²ti kupito esa amh±kanti maññam±n± abh±si.
Na paµigaºhat²ti na khamati n±dhiv±seti. Kopantaroti abbhantare uppannakopo. Dosagar³ti dosa½ garu½ katv± ±d±ya viharanto. Sa vera½ paµimuñcat²ti so evar³po gaºµhika½ paµimuñcanto viya ta½ vera½ attani paµimuñcati µhapeti, na paµinissajjat²ti attho. Accayo ce na vijjeth±ti sace acc±yikakamma½ na bhaveyya. No cidh±pagata½ siy±ti yadi apar±dho n±ma na bh±veyya. Ken²dha kusalo siy±ti yadi ver±ni na sammeyyu½, kena k±raºena kusalo bhaveyya.
Kassaccay±ti g±th±ya kassa atikkamo natthi? Kassa apar±dho natthi? Ko sammoha½ n±pajjati? Ko niccameva paº¹ito n±m±ti attho? Ima½ kira g±tha½ bhaº±panattha½ bhagavato sitap±tukamma½. Tasm± id±ni devat±na½ buddhabala½ d²petv± khamiss±m²ti tath±gatassa buddhass±ti-±dim±ha. Tattha tath±gatass±ti tath± ±gatoti evam±d²hi k±raºehi tath±gatassa. Buddhass±ti catunna½ sacc±na½ buddhatt±d²hi k±raºehi vimokkhantikapaººattivasena eva½ laddhan±massa. Accaya½ desayant²nanti ya½ vutta½ tumhehi “accaya½ desayant²na½…pe… sa vera½ paµimuñcat²”ti, ta½ s±dhu vutta½, aha½ pana ta½ vera½ n±bhinand±mi na patthay±m²ti attho. Paµiggaºh±mi voccayanti tumh±ka½ apar±dha½ kham±m²ti. Pañcama½.