2. Nandatisuttavaººan±
12. Dutiye nandat²ti tussati attamano hoti. Puttim±ti bahuputto. Tassa hi ekacce putt± kasikamma½ katv± dhaññassa koµµhe p³renti, ekacce vaºijja½ katv± hiraññasuvaººa½ ±haranti, ekacce r±j±na½ upaµµhahitv± y±nav±hanag±manigam±d²ni labhanti. Atha tesa½ ±nubh±vasaªkh±ta½ siri½ anubhavam±n± m±t± v± pit± v± nandati. Chaºadivas±d²su v± maº¹itapas±dhite putte sampatti½ anubhavam±ne disv± nandat²ti, “nandati puttehi puttim±”ti ±ha. Gohi tathev±ti yath± puttim± puttehi, tath± gos±mikopi sampanna½ gomaº¹ala½ disv± g±vo niss±ya gorasasampatti½ anubhavam±no gohi nandati. Upadh² hi narassa nandan±ti, ettha upadh²ti catt±ro upadh²– k±m³padhi, khandh³padhi, kiles³padhi, abhisaªkh±r³padh²ti. K±m±pi hi “ya½ pañca k±maguºe paµicca uppajjati sukha½ somanassa½, aya½ k±m±na½ ass±do”ti (ma. ni. 1.166) eva½ vuttassa sukhassa adhiµµh±nabh±vato “upadhiyati ettha sukhan”ti imin± vacanatthena upadh²ti vuccati. Khandh±pi khandham³lakassa dukkhassa adhiµµh±nabh±vato, kiles±pi ap±yadukkhassa adhiµµh±nabh±vato, abhisaªkh±r±pi bhavadukkhassa adhiµµh±nabh±vatoti. Idha pana k±m³padhi adhippeto. Pañca hi k±maguº± tebh³mik±dip±s±da-u¼±rasayana-vatth±laªk±ra-n±µakapariv±r±divasena paccupaµµhit± p²tisomanassa½ upasa½haram±n± nara½ nandayanti. Tasm± yath± putt± ca g±vo ca, eva½ imepi upadh² hi narassa nandan±ti veditabb±. Na hi so nandati yo nir³padh²ti yo k±maguºasampattirahito daliddo dullabhagh±sacch±dano na hi so nandati. Evar³po manussapeto ca manussanerayiko ca ki½ nandissati bhagav±ti ±ha. Ida½ sutv± satth± cintesi– “aya½ devat± sokavatthumeva nandavatthu½ karoti, sokavatthubh±vamass± d²pess±m²”ti phalena phala½ p±tento viya t±yeva upam±ya tass± v±da½ bhindanto tameva g±tha½ parivattetv± socat²ti ±ha. Tattha socati putteh²ti videsagaman±divasena puttesu naµµhesupi nassantesupi id±ni nassissant²ti n±sasaªk²pi socati, tath± matesupi marantesupi corehi r±japurisehi gahitesu v± paccatthik±na½ hattha½ upagatesu v± maraºasaªk²pi hutv± socati. Rukkhapabbat±d²hi patitv± hatthap±d±d²na½ bhedavasena bhinnesupi bhijjantesupi bhedasaªk²pi hutv± socati. Yath± ca puttehi puttim±, gos±mikopi tatheva navah±k±rehi gohi socati. Upadh² hi narassa socan±ti yath± ca puttag±vo, eva½ pañca k±maguºopadh²pi–
“Tassa ce k±may±nassa, chandaj±tassa jantuno;
te k±m± parih±yanti, sallaviddhova ruppat²”ti. (Su. ni. 773)–
Vuttanayena nara½ socanti. Tasm± narassa socan± sokavatthukamev±ti veditabb±. Na hi so socati, yo nir³padh²ti yassa pana catubbidh±pete upadhiyo natthi, so nirupadhi mah±kh²º±savo ki½ socissati, na socati devateti.
Nandatisuttavaººan± niµµhit±.