10. Apaººakasuttavaººan±

92. Eva½ me sutanti apaººakasutta½. Tattha c±rikanti aturitac±rika½.
93. Atthi pana vo gahapatayoti kasm± ±ha? So kira g±mo aµavidv±re niviµµho. N±n±vidh± samaºabr±hmaº± divasa½ magga½ gantv± s±ya½ ta½ g±ma½ v±satth±ya upenti, tesa½ te manuss± mañcap²µh±ni pattharitv± p±de dhovitv± p±de makkhetv± kappiyap±nak±ni datv± punadivase nimantetv± d±na½ denti. Te pasannacitt± tehi saddhi½ sammantayam±n± eva½ vadanti “atthi pana vo gahapatayo kiñci dassana½ gahitan”ti? Natthi, bhanteti. “Gahapatayo vin± dassanena loko na niyy±ti, eka½ dassana½ ruccitv± kham±petv± gahetu½ vaµµati, ‘sassato loko’ti dassana½ gaºhath±”ti vatv± pakkant±. Aparadivase aññe ±gat±. Tepi tatheva pucchi½su. Te tesa½ “±ma, bhante, purimesu divasesu tumh±dis± samaºabr±hmaº± ±gantv± ‘sassato loko’ti amhe ida½ dassana½ g±h±petv± gat±”ti ±rocesu½. “Te b±l± ki½ j±nanti? ‘Ucchijjati aya½ loko’ti ucchedadassana½ gaºhath±”ti eva½ tepi ucchedadassana½ gaºh±petv± pakkant±. Etenup±yena aññe ekaccasassata½, aññe ant±nanta½ aññe amar±vikkhepanti eva½ dv±saµµhi diµµhiyo uggaºh±pesu½. Te pana ekadiµµhiyampi patiµµh±tu½ n±sakkhi½su. Sabbapacch± bhagav± agam±si. So tesa½ hitatth±ya pucchanto “atthi pana vo gahapatayo”ti-±dim±ha. Tattha ±k±ravat²ti k±raºavat² sahetuk±. Apaººakoti aviraddho advejjhag±m² eka½sag±hiko.
94. Natthi dinnanti-±di dasavatthuk± micch±diµµhi heµµh± s±leyyakasutte vitth±rit±. Tath± tabbipaccan²kabh³t± samm±diµµhi.
95. Nekkhamme ±nisa½santi yo nesa½ akusalato nikkhantabh±ve ±nisa½so, yo ca vod±napakkho visuddhipakkho, ta½ na passant²ti attho. Asaddhammasaññatt²ti abh³tadhammasaññ±pan± Att±nukka½set²ti µhapetv± ma½ ko añño attano dassana½ pare gaºh±petu½ sakkot²ti att±na½ ukkhipati. Para½ vambhet²ti ettakesu janesu ekopi attano dassana½ pare gaºh±petu½ na sakkot²ti eva½ para½ heµµh± khipati. Pubbeva kho pan±ti pubbe micch±dassana½ gaºhantasseva sus²lya½ pah²na½ hoti, duss²labh±vo paccupaµµhito. Evamassimeti eva½ assa ime micch±diµµhi-±dayo satta. Apar±para½ uppajjanavasena pana teyeva micch±diµµhipaccay± aneke p±pak± akusal± dhamm± uppajjanti n±ma.
Tatr±ti t±su tesa½ samaºabr±hmaº±na½ laddh²su. Kaliggahoti par±jayagg±ho. Dussamatto sam±dinnoti duggahito duppar±maµµho. Eka½sa½ pharitv± tiµµhat²ti ekanta½ ekakoµµh±sa½ sakav±dameva pharitv± adhimuccitv± tiµµhati, “sace kho natthi paro loko”ti eva½ santeyeva sotthibh±v±vaho hoti. Riñcat²ti vajjeti.
96. Saddhammasaññatt²ti bh³tadhammasaññ±pan±.
Kaµaggahoti jayagg±ho. Susamatto sam±dinnoti suggahito supar±maµµho. Ubhaya½sa½ pharitv± tiµµhat²ti ubhayanta½ ubhayakoµµh±sa½ sakav±da½ parav±dañca pharitv± adhimuccitv± tiµµhati “sace kho atthi paro loko”ti eva½ santepi “sace kho natthi paro loko”ti eva½ santepi sotthibh±v±vaho hoti. Paratopi eka½sa-ubhaya½sesu imin±va nayena attho veditabbo.
97. Karototi sahatth± karontassa. K±rayatoti ±ºattiy± k±rentassa. Chindatoti paresa½ hatth±d²ni chindantassa. Pacatoti daº¹ena p²¼entassa v± tajjentassa v±. Socayatoti parassa bhaº¹aharaº±d²hi soka½ saya½ karontassapi parehi k±rentassapi. Kilamatoti ±h±r³paccheda-bandhan±g±rappavesan±d²hi saya½ kilamantass±pi parehi kilam±pentass±pi. Phandato phand±payatoti para½ phandanta½ phandanak±le sayampi phandato parampi phand±payato. P±ºamatip±tayatoti p±ºa½ hanantassapi han±pentassapi. Eva½ sabbattha karaºak±r±panavaseneva attho veditabbo.
Sandhinti gharasandhi½. Nillopanti mah±vilopa½. Ek±g±rikanti ekameva ghara½ pariv±retv± vilumpana½. Paripanthe tiµµhatoti ±gat±gat±na½ acchindanattha½ magge tiµµhato. Karoto na kar²yati p±panti ya½kiñci p±pa½ karom²ti saññ±ya karotopi p±pa½ na kar²yati, natthi p±pa½. Satt± pana karom±ti eva½saññino hont²ti attho. Khurapariyanten±ti khuranemin±, khuradh±rasadisapariyantena v±. Eka½ ma½sakhalanti eka½ ma½sar±si½. Puñjanti tasseva vevacana½. Tatonid±nanti ekama½sakhalakaraºanid±na½. Dakkhiºat²re manuss± kakkha¼± d±ruº±, te sandh±ya hanantoti-±di vutta½. Uttarat²re saddh± honti pasann± buddham±mak± dhammam±mak± saªgham±mak±, te sandh±ya dadantoti-±di vutta½.
Tattha yajantoti mah±y±ga½ karonto. Damen±ti indriyadamena uposathakammena. Sa½yamen±ti s²lasa½yamena. Saccavajjen±ti saccavacanena. ¾gamoti ±gamana½, pavatt²ti attho. Sabbath±pi p±papuññ±na½ kiriyameva paµikkhipanti. Sukkapakkhopi vuttanayeneva veditabbo. Sesamettha purimav±re vuttasadisameva.
100. Natthi hetu natthi paccayoti ettha paccayo hetuvevacana½. Ubhayen±pi vijjam±nakameva k±yaduccarit±disa½kilesapaccaya½ k±yasucarit±divisuddhipaccaya½ paµikkhipanti. Natthi bala½, natthi v²riya½, natthi purisath±mo, natthi purisaparakkamoti satt±na½ sa½kilesitu½ v± visujjhitu½ v± bala½ v± v²riya½ v± purisena k±tabbo n±ma purisath±mo v± purisaparakkamo v± natthi.
Sabbe satt±ti oµµhagoºagadrabh±dayo anavasese nidassenti. Sabbe p±º±ti ekindriyo p±ºo dvindriyo p±ºoti ±divasena vadanti. Sabbe bh³t±ti aº¹akosavatthikosesu bh³te sandh±ya vadanti. Sabbe j²v±ti s±liyavagodhum±dayo sandh±ya vadanti. Tesu hete viruhanabh±vena j²vasaññino. Avas± abal± av²riy±ti tesa½ attano vaso v± bala½ v± v²riya½ v± natthi. Niyatisaªgatibh±vapariºat±ti ettha niyat²ti niyatat±. Saªgat²ti channa½ abhij±t²na½ tattha tattha gamana½. Bh±voti sabh±voyeva. Eva½ niyatiy± ca saªgatiy± ca bh±vena ca pariºat± n±nappak±rata½ patt±. Yena hi yath± bhavitabba½, so tatheva bhavati. Yena no bhavitabba½, so na bhavat²ti dassenti. Chasvev±bhij±t²s³ti chasu eva abhij±t²su µhatv± sukhañca dukkhañca paµisa½vedenti, aññ± sukhadukkhabh³mi natth²ti dassenti.
Tattha cha abhij±tiyo n±ma kaºh±bhij±ti n²l±bhij±ti lohit±bhij±ti halidd±bhij±ti sukk±bhij±ti paramasukk±bhij±t²ti. Tattha s±kuºiko s³kariko luddo macchagh±tako coro coragh±tako, ye v± panaññepi keci kur³rakammant±, aya½ kaºh±bhij±ti n±ma. Bhikkh³ n²l±bhij±t²ti vadanti. Te kira cat³su paccayesu kaºµake pakkhipitv± kh±danti. “Bhikkh³ ca kaºµakavuttino”ti ayañhi nesa½ p±¼iyeva. Atha v± kaºµakavuttik± eva½ n±ma eke pabbajit±ti vadanti. “Samaºakaºµakavuttik±”tipi hi nesa½ p±¼i. Lohit±bhij±ti n±ma nigaºµh± ekas±µak±ti vadanti. Ime kira purimehi dv²hi paº¹aratar±. Gih² acelakas±vak± halidd±bhij±t²ti vadanti. Iti attano paccayad±yake nigaºµhehipi jeµµhakatare karonti. Nando, vaccho, saªkicco, aya½ sukk±bhij±t²ti vadanti. Te kira purimehi cat³hi paº¹aratar±. ¾j²vake pana paramasukk±bhij±t²ti vadanti. Te kira sabbehi paº¹aratar±.
Tattha sabbe satt± paµhama½ s±kuºik±dayova honti, tato visujjham±n± sakyasamaº± honti, tato visujjham±n± nigaºµh±, tato ±j²vakas±vak±, tato nand±dayo, tato ±j²vak±ti ayametesa½ laddhi. Sukkapakkho vuttapaccan²kena veditabbo. Sesamidh±pi purimav±re vuttasadisameva.
Im±su pana t²su diµµh²su natthikadiµµhi vip±ka½ paµib±hati, akiriyadiµµhi kamma½ paµib±hati, ahetukadiµµhi ubhayampi paµib±hati. Tattha kamma½ paµib±hanten±pi vip±ko paµib±hito hoti, vip±ka½ paµib±hanten±pi kamma½ paµib±hita½. Iti sabbepete atthato ubhayapaµib±hak± natthikav±d± ceva ahetukav±d± akiriyav±d± ca honti. Ye pana tesa½ laddhi½ gahetv± rattiµµh±ne div±µµh±ne nisinn± sajjh±yanti v²ma½santi, tesa½– “natthi dinna½ natthi yiµµha½, karoto na kariyati p±pa½, natthi hetu natthi paccayo”ti tasmi½ ±rammaºe micch±sati santiµµhati citta½ ekagga½ hoti, javan±ni javanti, paµhamajavane satekicch± honti, tath± dutiy±d²su. Sattame buddh±nampi atekicch± anivattino ariµµhakaºµakasadis±.
Tattha koci eka½ dassana½ okkamati, koci dve, koci t²ºipi, ekasmi½ okkantepi dv²su t²su okkantesupi niyatamicch±diµµhikova hoti, patto saggamagg±varaºañceva mokkhamagg±varaºañca, abhabbo tassa attabh±vassa anantara½ saggampi gantu½, pageva mokkha½. Vaµµakh±ºu n±mesa satto pathav²gopako. Ki½ panesa ekasmi½yeva attabh±ve niyato hoti, ud±hu aññasmimp²ti? Ekasmiññeva niyato, ±sevanavasena pana bhavantarepi ta½ ta½ diµµhi½ rocetiyeva. Evar³passa hi yebhuyyena bhavato vuµµh±na½ n±ma natthi.
Tasm± akaly±ºajana½, ±s²visamivoraga½;
±rak± parivajjeyya, bh³tik±mo vicakkhaºoti.
103. Natthi sabbaso ±rupp±ti ar³pabrahmaloko n±ma sabb±k±rena natthi. Manomay±ti jh±nacittamay±. Saññ±may±ti ar³pajjh±nasaññ±ya saññ±may±. R³p±na½yeva nibbid±ya vir±g±ya nirodh±ya paµipanno hot²ti aya½ l±bh² v± hoti takk² v±. L±bh² n±ma r³p±vacarajjh±nal±bh². Tassa r³p±vacare kaªkh± natthi, ar³p±vacaraloke atthi So– “aha½ ±rupp± atth²ti vadant±nampi natth²ti vadant±nampi suº±mi, atthi natth²ti pana na j±n±mi. Catutthajjh±na½ padaµµh±na½ katv± ar³p±vacarajjh±na½ nibbattess±mi. Sace ±rupp± atthi, tattha nibbattiss±mi, sace natthi, r³p±vacarabrahmaloke nibbattiss±mi. Eva½ me apaººako dhammo apaººakova aviraddhova bhavissat²”ti tath± paµipajjati. Takk² pana appaµiladdhajjh±no, tass±pi r³pajjh±ne kaªkh± natthi, ar³paloke pana atthi. So– “aha½ ±rupp± atth²ti vadant±nampi natth²ti vadant±nampi suº±mi, atthi natth²ti pana na j±n±mi. Kasiºaparikamma½ katv± catutthajjh±na½ nibbattetv± ta½ padaµµh±na½ katv± ar³p±vacarajjh±na½ nibbattess±mi. Sace ±rupp± atthi, tattha nibbattiss±mi. Sace natthi, r³p±vacarabrahmaloke nibbattiss±mi. Eva½ me apaººako dhammo apaººakova aviraddhova bhavissat²”ti tath± paµipajjati.
104. Bhavanirodhoti nibb±na½. S±r±g±ya santiketi r±gavasena vaµµe rajjanassa santike. Sa½yog±y±ti taºh±vasena sa½yojanatth±ya. Abhinandan±y±ti taºh±diµµhivasena abhinandan±ya. Paµipanno hot²ti ayampi l±bh² v± hoti takk² v±. L±bh² n±ma aµµhasam±pattil±bh². Tassa ±ruppe kaªkh± natthi, nibb±ne atthi. So– “aha½ nirodho atth²tipi natth²tipi suº±mi, saya½ na j±n±mi. Sam±patti½ p±daka½ katv± vipassana½ va¹¹hess±mi. Sace nirodho bhavissati, arahatta½ patv± parinibb±yiss±mi. No ce bhavissati, ±ruppe nibbattiss±m²”ti eva½ paµipajjati. Takk² pana ekasam±pattiy±pi na l±bh², ±ruppe panassa kaªkh± natthi, bhavanirodhe atthi. So– “aha½ nirodho atth²tipi natth²tipi suº±mi, saya½ na j±n±mi, kasiºaparikamma½ katv± aµµhasam±pattiyo nibbattetv± sam±pattipadaµµh±na½ vipassana½ va¹¹hess±mi. Sace nirodho bhavissati, arahatta½ patv± parinibb±yiss±mi. No ce bhavissati, ±ruppe nibbattiss±m²”ti eva½ paµipajjati. Etth±ha “atthi dinnanti-±d²ni t±va apaººak±ni bhavantu, natthi dinnanti-±d²ni pana katha½ apaººak±n²”ti. Gahaºavasena. T±ni hi apaººaka½ apaººakanti eva½ gahitatt± apaººak±ni n±ma j±t±ni.
105. Catt±rometi aya½ p±µi-ekko anusandhi. Natthikav±do, ahetukav±do akiriyav±do, ±rupp± natthi nirodho natth²ti eva½v±dino ca dveti ime pañca puggal± heµµh± tayo puggal±va honti. Atthikav±d±dayo pañca eko catutthapuggalova hoti. Etamattha½ dassetu½ bhagav± ima½ desana½ ±rabhi. Tattha sabba½ atthato utt±namev±ti.

Papañcas³daniy± majjhimanik±yaµµhakath±ya

Apaººakasuttavaººan± niµµhit±.

Paµhamavaggavaººan± niµµhit±.