P±µaliputtanagaram±panavaººan±

152. Sunidhavassak±r±ti sunidho ca vassak±ro ca dve br±hmaº±. Magadhamah±matt±ti magadharañño mah±matt± mah±-amacc±, magadharaµµhe v± mah±matt± mahatiy± issariyamatt±ya samann±gat±ti magadhamah±matt±. P±µalig±me nagaranti p±µalig±ma½ nagara½ katv± m±penti. Vajj²na½ paµib±h±y±ti vajjir±jakul±na½ ±yamukhapacchindanattha½. Sahassev±ti ekekavaggavasena sahassa½ sahassa½ hutv±. Vatth³n²ti gharavatth³ni. Citt±ni namanti nivesan±ni m±petunti raññañca r±jamah±matt±nañca nivesan±ni m±petu½ vatthuvijj±p±µhak±na½ citt±ni namanti. Te kira attano sipp±nubh±vena heµµh± pathaviya½ ti½sahatthamatte µh±ne– “idha n±gagg±ho, idha yakkhagg±ho, idha bh³tagg±ho, p±s±ºo v± kh±ºuko v± atth²”ti passanti. Te tad± sippa½ jappitv± devat±hi saddhi½ mantayam±n± viya m±penti. Athav± nesa½ sar²re devat± adhimuccitv± tattha tattha nivesan±ni m±petu½ citta½ n±menti. T± cat³su koºesu kh±ºuke koµµetv± vatthumhi gahitamatte paµivigacchanti. Saddh±na½ kul±na½ saddh± devat± tath± karonti, assaddh±na½ kul±na½ assaddh± devat±va. Ki½ k±raº±? Saddh±nañhi eva½ hoti– “idha manuss± nivesana½ m±petv± paµhama½ bhikkhusaªgha½ nis²d±petv± maªgala½ va¹¹h±pessanti. Atha maya½ s²lavant±na½ dassana½, dhammakatha½, pañh±vissajjana½ anumodanañca sotu½ labhiss±ma, manuss± d±na½ datv± amh±ka½ patti½ dassant²”ti.
T±vati½seh²ti yath± hi ekasmi½ kule eka½ paº¹itamanussa½, ekasmi½ v± vih±re eka½ bahussutabhikkhu½ up±d±ya– “asukakule manuss± paº¹it±, asukavih±re bhikkh³ bahussut±”ti saddo abbhuggacchati, evameva sakka½ devar±j±na½ vissakammañca devaputta½ up±d±ya– “t±vati½s± paº¹it±”ti saddo abbhuggato. Ten±ha– “t±vati½seh²”ti. T±vati½sehi saddhi½ mantetv±pi viya m±pent²ti attho.
Y±vat± ariya½ ±yatananti yattaka½ ariyakamanuss±na½ osaraºaµµh±na½ n±ma atthi. Y±vat± vaºippathoti yattaka½ v±ºij±na½ ±bhatabhaº¹assa r±sivaseneva kayavikkayaµµh±na½ n±ma, v±ºij±na½ vasanaµµh±na½ v± atthi. Ida½ agganagaranti tesa½ ariy±yatanavaºippath±na½ ida½ agganagara½ jeµµhaka½ p±mokkha½ bhavissat²ti. Puµabhedananti bhaº¹apuµabhedanaµµh±na½, bhaº¹abhaº¹ik±na½ mocanaµµh±nanti vutta½ hoti. Sakalajambud²pe aladdhabhaº¹ampi hi idheva labhissanti, aññattha vikkayena agacchantampi ca idheva gamissati. Tasm± idheva puµa½ bhindissant²ti attho. Cat³su hi dv±resu catt±ri sabh±ya½ ekanti eva½ divase divase pañcasatasahass±ni uµµhahissant²ti dasseti.
Aggito v±ti-±d²su cak±rattho v±-saddo. Aggin± ca udakena ca mithubhedena ca nassissat²ti attho. Ekakoµµh±so aggin± nassissati, nibb±petu½ na sakkhissanti. Eka½ gaªg± gahetv± gamissati. Eko– “imin± akathita½ amussa, amun± akathita½ imass±”ti vadant±na½ pisuºav±c±na½ vasena bhinn±na½ manuss±na½ aññamaññabhedeneva nassissat²ti attho. Iti vatv± bhagav± pacc³sak±le gaªg±ya t²ra½ gantv± katamukhadhovano bhikkh±c±ravela½ ±gamayam±no nis²di.
153. Sunidhavassak±r±pi– “amh±ka½ r±j± samaºassa gotamassa upaµµh±ko, so amhe pucchissati, ‘satth± kira p±µalig±ma½ agam±si, tassa santika½ upasaªkamittha, na upasaªkamitth±’ti. Upasaªkamimh±ti ca vutte– ‘nimantayittha, na nimantayitth±’ti ca pucchissati. Na nimantayimh±ti ca vutte amh±ka½ dosa½ ±ropetv± niggaºhissati. Ida½ c±pi maya½ ±gataµµh±ne nagara½ m±pema, samaºassa kho pana gotamassa gatagataµµh±ne k±¼akaººisatt± paµikkamanti, ta½ maya½ nagaramaªgala½ vad±pess±m±”ti cintetv± satth±ra½ upasaªkamitv± nimantayi½su. Tasm±– “atha kho sunidhavassak±r±”ti-±di vutta½.
Pubbaºhasamayanti pubbaºhak±le. Niv±setv±ti g±mappavesanan²h±rena niv±sana½ niv±setv± k±yabandhana½ bandhitv±. Pattac²varam±d±y±ti pattañca c²varañca ±diyitv± k±yappaµibaddha½ katv±.
S²lavantetth±ti s²lavante ettha. Saññateti k±yav±c±manehi saññate.
T±sa½ dakkhiºam±diyeti saªghassa dinne catt±ro paccaye t±sa½ gharadevat±na½ ±diseyya, patti½ dadeyya. P³jit± p³jayant²ti– “ime manuss± amh±ka½ ñ±tak±pi na honti, evampi no patti½ dent²”ti ±rakkha½ susa½vihita½ karoth±ti suµµhu ±rakkha½ karonti. M±nit± m±nayant²ti k±l±nuk±la½ balikammakaraºena m±nit± “ete manuss± amh±ka½ ñ±tak±pi na honti, catum±sacham±santare no balikamma½ karont²”ti m±nenti, m±nentiyo uppanna½ parissaya½ haranti.
Tato nanti tato na½ paº¹itaj±tika½ manussa½. Orasanti ure µhapetv± sa½va¹¹hita½, yath± m±t± orasa½ putta½ anukampati, uppannaparissayaharaºatthameva tassa v±yamati, eva½ anukampant²ti attho. Bhadr±ni passat²ti sundar±ni passati.
154. U¼umpanti p±ragamanatth±ya ±ºiyo koµµetv± kata½. Kullanti valli-±d²hi bandhitv± kata½.
“Ye taranti aººavan”ti g±th±ya aººavanti sabbantimena paricchedena yojanamatta½ gambh²rassa ca puthulassa ca udakaµµh±nasseta½ adhivacana½. Saranti idha nad² adhippet±. Ida½ vutta½ hoti, ye gambh²ravitthata½ taºh±sara½ taranti, te ariyamaggasaªkh±ta½ setu½ katv±na. Visajja pallal±ni an±masitv± udakabharit±ni ninnaµµh±n±ni. Aya½ pana ida½ appamattaka½ tarituk±mopi kullañhi jano pabandhati. Buddh± ca buddhas±vak± ca vin±yeva kullena tiºº± medh±vino jan±ti.

Paµhamabh±ºav±ravaººan± niµµhit±.