Añjalipaº±mo añjalipaºamanamattena vadan±k±roUssahate t±rayitunti ap±yadukkhavadhadukkhato t±rayitu½ sakkoti.
Gotam²dinnavathapañho tatiyo.
¾r±dhako hoti ñ±ya½ dhamma½ kusalanti maggaphalanibb±nasaªkh±ta½ ñ±ya½ kusaladhamma½ ±r±dhako samijjhanako hoti.
Pabbajj±nirathapañho catutho.
Dukkarakiriy±nirathakapañho pañcamo.
Idametha k±raºanti manuss±na½ ida½ niµµh±vacana½ etha ariyamagga-ap±puraºapabbajane k±raºa½ hot²ti yojan±.Sayanti s±sanassa attan± jinas±sanavibbhanta½ puggala½ ki½ sodhessati?Nibbises±’tis²l±diguºavisesarahit±.Akatapuññ±’ti pubbajinas±sanesu pabbajj±puññassa akaraºena akatapuññ±.Avem³¼h± jinas±sane’ti s²l±diguºavem³¼habh±va½ p±puºitu½ asamath±.
H²n±yavattanadosapañho chaµµho.
Arahantak±yikadukkhavedan±pañho sattamo.
P±r±jika-ajjh±napañho aµµhamo.
Saªghasamaya½anupaviµµhat±y±’ti saªghasamaya½ paviµµhabh±vena.
Pabbajitagih²duss²lapañho navamo.
Udakaj²vapañho dasamo.
Dasapañhavantachaµµhavaggavaººan± samatt±.
Mah±rajakkh±’ti paññ±maye akkhimhi mahant± r±g±diraj± etesanti mah±rajakkh± atha v± akkha½ yesa½ atthiti akkh±. Mahanta½ r±g±diraja½ etesanti mah±r±j±. Mah±raj± ca te akkh± c± ta mah±rajakkh±. Mah±raj± e mah±rajakkh±’tipi vattu½ vaµµatiyeva. Imasmi½ pacchimavikappe akkhasaddo niratho.
Nippapañcapañho paµhamo.
Visamakoµµhass±’ti visama-antassa.Dubbalagahaºass±’ti appadubbalantaradehissa.
Gih²-arahantapañho dutiyo.
Maggo pi tassamahiy± anaññ±to’ti mahiy± maggo tassa addhikassa arahato anaññ±to.
Arahantasatisammosapañho tatiyo.
T²ºinathipañho catutho.
Nathidhammanti avijahanasabh±va½.Athidhammanti vijahanasabh±va½.
Akammajapañho pañcamo.
B²jaj±t±n²’ti b²jav±siyo.
Kammajapañho chaµµho.
Yakkhakuºapapañho sattamo.
An±gatesupaññattisikkh±pañho navamo.
S³riyatapanapañho dasamo.
Dasapañhavantasattamavaggavaººan± samatt±.
Punadeva lat±ya badhiv± ad±s²’ti ida½j±take na p±kaµa½. Rañño parampar±gatavacana½ gahev± vutta½ siy±. Api ca bodhisatto attano santika½ ±gate badhan± amuñciv± ajjhupekkhito punadeva lat±ya badhiv± ad±si viya saññ±ya vutta½ siy±.R³¼ar³¼assa pharus±tipharusassa bh²mabh²massa j³jakassa br±hmaºassa savaºe vattam±no.D±raked±rakadvaye bodhisattassa adassana½ gamite sati so bodhisatto satadh± v± sahassadh± v± sokavasena.Hadaya½ na eli na phalesi ida½ sattama½ dukkarato dukkaratara½ ahos²ti yojan±.
Vessantaraputtad±rad±napañho paµhamo.
Dukkarak±ripañho dutiyo.
Lokiya½ bhante n±gasena lokuttarena viññ±pitanti lokika½ athaj±ta½ viya…pe…tay± lokuttarena athaj±tena viññ±pita½.
P±pabalapañho tatiyo.
Petap±puºanakapuññapañho catutho.
Dibbo atho’ti dibbasadiso ca ekantadibbo ca atho.Middhasam±panno’ti bhavaªgavasena nidda½ ±panno.Kapimiddhapareto’ti kapinidd±ya samann±gato.Yo k±yassa on±ho’ti n±mak±yassa ca r³pak±yassa ca badhan±k±ro.Patiyon±ho’ti kamma½ k±tu½ asamathat±vasena samantato badhan±k±ro.Yo mah±r±ja kapinidd±pareto vokiººat± j±garat²’ti y± kapinidd±ya pi¼itassa puggalassa nidd± vokiººaka½ j±gara½ gatiy± nidd±missakaj±garapavattana½.
Supinapañho pañcamo.
Ak±raºamaraºapañho chaµµho.
Parinibbutap±µih±riyapañho sattamo.
Ðnasattavassapañho aµµhamo.
Sukhadukkhamissanibb±napaho navamo.
Sabh±vato nathi’ti kiñci opammanidassanamatta½ sabh±vato sar³pato nathi. Guºato pana anupalitto dviguºato kiñci opammanidassanamatta½ sakk± tuyha½ upadassayitu½ pak±setu½.
Paduma½ udaka½ neva agada½ s±garo tath±
Bhojana½ ±k±sa-maºiratanavadana½
Sappimaº¹o giri vath³ das³pam±
Ekadviticatt±ri pañcakadasak± t²ºi.
Puna t²ºi puna t²ºi pañca guº± paº¹itehi vij±niy±Tatha padumassa udake anupalittabh±vo eko guºo nibb±na½ anuppaviµµho.Udakassa s²talat± pip±s±vinayat±’ti dve guº±.Agadassa paµisaraºat± roga-antakaraºat± amatat±’ti tayo guº±.Samuddassa kuºapasuññat± savant²hi ap³raºat± mahantabh³t±v±sat± aparimitavicittapupphasa½kusumitat±’ticatt±ro guº± bhojanassa ±yudh±raºat± balava¹¹hanat± vaººajananat± darathav³pasamanat± jigacch±dubbalyapaµivinodanat±’ti pañcaguº±. ¾k±sassa aj±yanat± aj²raºat± am²yanat± acavanat± anuppajjanat± duppasahat± acoraharaºat± anissitat± vihagagamanat± nir±varaºat± anantat±’ti dasa guº±.Maºiratanassa k±madadat± h±sak±raºat± ujjotathakaraºat±’ti tayo guº±.Lohitacadanassa dullabhat± asamagadhat± sujanappasathat±ti tayo guº±.Sappimaº¹assa vaººasampannat± gadhasampannat± rasasampannat±’ti tayo guº±.Girisikharassa accuggatat± acalat± durabhirohat± b²j±r³haºat± anunayapaµighavippamuttat±’t² pañcaguº± nabb±na½ anuppaviµµh±’ti.
Nibb±n±nuppaviµµhaguºapañho dasamo.
Ethev±kir±’ti etha eva tay± sikkhite nibb±ne ±kir±h²’ti abhikarohi v± ayameva v± p±µho.An²tito’ti an²tibh±vato nibb±na½ daµµhabba½. Sesesu’pi eseva nayo.Kuh²yat²’ta vimbhayacitto hoti.
Nibb±nasacchikaraºapañho dv±dasamo.
Dv±dasapañhavanta-aµµhamavaggavaººan± samatt±.
Meº¹akapañhe aµhamavaggavaººan± samatt±.
Anum±napañho.
Kammam³la½ gahev±n±’ti pubbabuddh±na½santike katakusalam³la½ gahev±.Tato muccatha vimuttiy±’ti tato tena ±rammaºakiºanena dasa saññ±bh±van±nuyogena vimuttiy± samucchedavimuttiy± vaµµadukkhato muccatha.Aniv±yant²’ti appaµiv±t± huv± v±yanti.Saraºas²lanti saraºagamana½ gahev± gahetabba½ pañcas²la½.Pañcuddesapariy±pannanti nid±nuddesa-par±jikuddesa-saªgh±disesuddesa-aniyatuddesa saªkh±ta½ pañcuddesapariy±panna½.P±timokkhasa½varas²lanti sattav²s±dhikadvisatap±timokkhasa½varas²la½.Up±d±yup±d±ya vimutt±nanti taºh±diµµhisaªkh±topaye up±d±yup±d±ya vimutt±na½ sot±pannasakad±g±mi-an±g±m²na½Gehajano’ti d±sakammakar±diko gehe µhitajano.Tath± buddha½ sokanuda½…pe… umma disv± sadevake’ti etha tath± eva ummi½ disv± mahanta½ dhammaummi½ ñ±ºacakkhun± disv± buddha½ sokanuda½ anum±nena anum±nañ±ºena k±tabba½ ñ±tabba½. Sadevakeloke yath± dhammo ummivipph±ro tath± sadevake lokebuddho aggo bhavissat²’ti anum±nena ñ±tabbanti yojan±.Migar±jass±’ti catupp±d±na½ mahantabh±vena migar±jassa hathino.Padanti dhammapada½.Dhammar±jena gajjitanti buddhas²han±davacana½ dhammar±jena kathita½.Anum±nena ñ±tabba½ buddho ca mahanto buddhas²han±do ca mahanto’ti viññ±tabba½.Lagga½ disv± bhusa½ paªka½ kalaladda½ gata½ mahinti lagga½ lagg±panasamatha½ mahanta½ paªkañca disv± kalalad±yaka½ udakañca gata½ mahi½ mahiy± gata½ paviµµha½ disv± paº¹it± mah±v±rikkhadho gato pavatto’ti anum±nena j±nanti.Jananti s±dhujanasamuha½.Rajapaªkasamohitanti r±g±dirajasaªkh±tapaªkehi ajjhothaµa½ pariyonaddha½.Vahita½ dhammanaddhiy±’ti pariyattipaµipattidhammanaddhiy± vahita½.Vissaµµha½ dhammas±gare’ti nibb±nasaªkh±te mah±samudde dhammanaddhiy± vissaµµha½ vissajjita½ pavesita½.Dhamm±matagata½ dhamm±mate pavatta½ sadevaka½ sabrahmaka½ i½ mahi½ mahiy± µhita½ ima½ s±dhujanasam³ha½. Disv± ñ±ºacakkhun± passiv±.Dhammakkhadho mah±’gato’ti samm±sambuddhacaraºasaªkh±to catur±s²tiy± dhammakkhadhasahass±na½ desitatt± mah±dhammakkhadho-±gato pavatto’ti anum±nañ±ºena ñ±tabbanti yojan±.
Anum±napañho ek±dasamo. (Dhutaªgakath±)
Katamena te pariy±yena anuyoga½ te dammi’ti anuyoga½ va½ pucchi aha½ by±kariss±mi. Anuyogavacana½ te tava katamena k±raºena dammi. Vameveta½ br³h²ti r±javacana½ bhante n±gasena vameva pariy±ya½ br³hi.Tenah²’ti tasm± tava sotuk±mat±ya satena v±…pe…koµisatasahassena v± pariy±ya½ te kathayiss±m²ti yojan±.
Y± k±ci kath±’ti sambadho
idh±’ti imasmi½ dhutaªgavaraguºe,
abhivuµµhanti vassodakena-abhivuµµha½
samp±dake sat²ti paµip±dake puggale sati.
Mayha½ puµµho’ti imasmi½ dh³taªgavaraguºe paribyattat±ya chekat±ya p±kaµ±ya buddhiy± yuttak±raºaparid²pana½ samosarissat²ti.Vijaµitakilesaj±lavath³’ti ta½ kilena samuhapañcakkhadhavathu.Bhinnabhaggasaªkuµitasañchannagatiniv±raºo’ti arahattamaggaphalena bhinnabhaggasaªkuµitasañchinnagatiniv±raºo.Abhin²tav±so’ti abhipuññak±mehi abhipathitav±so abhin²tairiy±pathav±so v±.Vimuttijjh±yitatto’ti arahattaphalajjh±nasampayuttacitto acalada¼habh²rutt±ºaµµh±na½ ±rammaºakaraºavasena upagato.
Dh³taªgapañhakath±saªkh±tayogikath± samatt±.
Catur±s²tipañhapaµimaº¹itameº¹akapañhavaººan± samatt±.
Milidapañhameº¹akapañhesu sabbe pañh± sampiº¹it± pañcasatt±dhikasatapañh± honti. Aªgagahaºakath±ya pana n±dhikasatam±tik±su sattasaµµhim±tik± niddesavasena-avissajjit±. Ses±’ rañño catt±ri aªg±ni gahetabb±n²’ti-±dik± ek³nacatt±¼²sa m±tik± niddesavasena avissajjit± yatha pothakesu dissanti tato gahetabb± yev±’ti.Catasso dhammadesan±yo; dhamm±dhiµµh±n± dhammadesan±, dhamm±dhiµµh±n± puggaladesan±, puggal±dhiµµh±n± dhammadesan±, puggal±dhiµµh±n± puggaladesan±’ti. T±su purim± tisso dhammadesan± idha gathe labbhanti, catutho na labbhati.Apar±’pi cuddasavidh± desan±: athasadassana-guºaparid²pana-niggaha-sampaha½sanacariy±vod±nanidassana -pucch±visajjana-anus±sana-puggalavisodhana-ajjh±sayaparip³raºapaveºi sadassana-parappav±damaddanopanissayapaccayanidassanatuµµh±-k±rasadassanadhammasabh±-vaguº±di-nidassan±k±radesan±’ti.TathaPaccay±k±radesan±’ti paccay±k±rasuttanta-satipaµµh±na-sammappa-dh±na-iddhip±da-idriyabala-bojjhaªg±disuttantasambadh±.(Athasadassan±) paccay±k±rapaccayathaparamatha½ desent² pavatt± dhammadesan± athasadassan± n±ma.(Guºaparid²pan²). Sus²ma-gos±la-gosiªgasampas±dana-p±s±dika-dasabala-gotamaka- mah±s²han±d±disuttantasambadha attaguºaparaguºa-s±sanaguºaparid²pan² guºaparid²pan² n±ma.(Niggahadesan±) sakalavinayapiµaka½ ±di½ kav± y± k±ci kilesap±papuggalaniggahadesan± es± niggahadesan± n±ma.(Sampaha½san±) bhayabh²ruk±na½ puggal±na½ bhayapaµisedhanath±ya upathambhajanana-magg±nisa½sa-s²lathoman±dik± desan± sampaha½-san± n±ma.(Cariy±vod±nanidassan±) sakalaj±taka½ acchiyasutta½ ±di½ kav± dvedh±vitakkabodhir±jakum±rasutt±disambadh±desan± cariy±vod±nanidassan± n±ma.(Pucch±vissajjan±) aµµhahi paris±hi pucchit±na½ pañh±na½ vissajjan±paµisa½yutt± sakalasag±thavaggam±di½ kav± vammikasutta-par±yaºasutt±dik± desan± pucch±vissajjan± n±ma.