C±ritta-niddesa
100. Att± hi attano n±tho,
ko hi n±tho paro siy±;
attan± hi sudantena,
n±tha½ labhati dullabha½.
101. Att±nañce piya½ jaññ±,
rakkheyya na½ surakkhita½;
tiººamaññatara½ y±ma½,
paµijaggeyya paº¹ito.
102. Attan± kurute lakkhi½,
a-lakkhi½ kurutettan±;
na hi lakkhi½ a-lakkhi½ v±,
añño aññassa k±rako.
103. Na p²¼it± atta-dukkhena dh²r±,
sukhapphala½ kamma½ pariccajanti;
sammohit±v±pi sukhena matt±,
na p±pa-kammañca sam±caranti.
104. Yo neva ninda½ nappasa½sa½,
±diyati garaha½ nopi p³ja½;
sir²ca lakkh²ca apeti tamh±,
±po suvuµµh²va yath± thalamh±.
105. S±dhu dhammaruci r±j±,
s±dhu paññ±ºav± naro;
s±dhu mitt±nama-ddubbho,
p±passa a-kara½ sukha½.
106. Kaly±ºak±r² kaly±ºa½,
p±pak±r² ca p±paka½;
y±disa½ vapatte b²ja½,
t±disa½ vahate phala½.
107. J²va½ paññ±ya rakkheyya,
dhana½ kammena rakkhaye;
eva½ hyarogo sukhito,
por±ºaka-vaco ida½.
108. Anupubbena medh±v²,
thoka½ thoka½ khaºe khaºe;
kamm±ro rajatasseva,
niddame malamattano.
109. V±c±nurakkh² manas± susa½vuto,
k±yena ca n±kusala½ kayir±;
etetayo kammapathevisodhaye,
±r±dhaye maggamisi-ppavedita½.
110. A-sante nopaseveyya,
sante seveyya paº¹ito;
a-santo niraya½ yanti,
santo p±penti suggati½.
111. A-karontopi ce p±pa½,
karonta½ mupasevati;
saªkiyo hoti p±pasmi½,
a-vaººo cassa r³hati.
112. Saªgh±gato aniµµhehi,
ambopi madhurapphalo;
tittapubbova p± eva,
manusso tu sa-j²vako.
113. Nih²na-sevito poso,
nih²yati ca sabbad±;
kad±ci na ca h±yetha,
tulyasev²pi attan±.
114. Vaººa-gandha-rasopeto
amboya½ ahuv± pure;
tameva p³ja½ labham±no;
kenambo kaµukapphalo.
115. Pucimanda-pariv±ro
ambo te dadhiv±hana;
m³la½ m³lena sa½saµµha½,
s±kh± s±kha½ nisevare;
as±tta-sanniv±sena,
tenambo kaµukapphalo.
116. P±mokkha-bhajana½ khippa½,
attha-k±mo su-vu¹¹hiya½;
bhaje uttari attan±,
tasm± udeti paº¹ito.
117. K±co kañcana-sa½sagg±,
dhatte m±ra-kati½ juti½;
tath± sa½sannidh±nena,
m³¼ho y±ti pav²ºata½.
118. K²µopi sumano-saªg±,
±rohati sata½ siro;
asm±pi y±ti devatva½,
mahabbhi suppatiµµhito.
119. Sabbhireva sam±setha,
sabbhi kubbetha sandhava½;
sata½ saddhammamaññ±ya,
pañña½ labhati n±ññato.
120. Sabbhireva sam±setha,
sabbhi kubbetha sandhava½;
sata½ saddhammamaññ±ya,
sabba-dukkh± pamuccatti.
121. Saki½deva kulaputta,
sabbhi hoti sam±gamo;
s± na½ saªgati p±leti,
n±sabbhi bahu saªgamo.
122. Seyyo a-mitto medh±v²,
yañce b±l±nukampako.
123. S²lavanta½ paññavanta½,
div± nissaya-d±yaka½;
bahussuta½ gavesanto,
bhajeyya attha-m±mako.
124. P±pa-mitte vivajjetv±,
bhajeyyuttama-puggala½;
ov±de cassa tiµµheyya,
patthento a-cala½ sukha½.
125. Na bhaje p±pake mitte,
na bhaje puris±dhame;
bhajetha mittte kaly±ºe,
bhajetha purisuttame.
126. Anavajja½ mukhamboja,
manavajj± ca bh±rat²;
alaªkat±va sobhante,
ki½su te niralaªkat±.
127. Na hi vaººena sampann±,
mañjuk± piya-dassin±;
khar± v±c± piy± hoti,
asmi½ loke paramhi ca.
128. Nanu passasima½ k±¼i½,
dubbaººa½ tilak±hata½;
kolila½ saºha-v±cena,
bah³na½ p±ºina½ piya½.
129. Tasm± sakhila-v±c±ya,
manta-bh±º² anuddhato;
attha½ dhammañca d²peti,
madhura½ tassa bh±sita½.
130. Tameva v±ca½ bh±seyya,
y± satt±na½ na t±paye;
pare ca na vihi½seyya,
s± ve v±c± subh±sit±.
131. Piya½ v±ca½va bh±seyya,
y± v±c± paµinandit±;
ya½ an±d±ya p±p±ni;
paresa½ bh±sate piya½.
132. Sacca½ ve amat± v±c±,
esa dhammo sanantano;
sacce atthe ca dhamme ca,
±hu santo patiµµhit±.
133. Subh±sitañca dhammañca,
piyañca saccameva ca;
catu-aªgehi sampanna½,
v±ca½ bh±seyya paº¹ito.
134. Man±pameva bh±seyya,
n±man±pa½ kud±cana½;
man±pa½ bh±sam±nassa,
siddha½ piyosadha½ bhave.
135. Ya½ vadeyya ta½ kareyya,
ya½ na vade na ta½ kare;
a-karonta½ bh±sam±na½,
parij±nanti paº¹it±.
136. Rahov±da½ na bh±seyya,
na sammukh± khiºa½ bhaºe;
a-taram±nova bhaºeyya,
taram±nova no bhaºe.
137. M±voca pharusa½ kiñci,
vutt± paµivadeyyu½ ta½;
dukkh± hi s±rambhakath±,
paµidaº¹± phuseyyu½ ta½.
138. Saka-yutta½ kare kamma½,
saka-yutta½ vaci½ bhaºe;
a-yuttake dhana½ naµµha½,
a-yutte j²vita½ khaye.
139. Ye vu¹¹hamapac±yanti,
nar± dhammassa dhak±vid±;
diµµhe dhammeva p±sa½s±,
sampar±ye ca suggati½.
140. Por²-katha½-va bh±seyya,
yutt± kath± hi p³rino;
bh±ti-mattañca bh±t±ti,
pitu-matta½ pit± iti.
141. D±nañca piya-vajjañca,
attha-cariy± ca y± idha;
sam±nattat± dhammesa,
tattha tattha yath±raha½.
142. Saki½ vadanti r±j±no,
saki½½ samaºa-br±hmaº±;
saki½va puris± loke,
esadhammo sanantano.
143. Eka-v±ca½va dvev±ca½,
bhaºeyya anukampako;
taduttari na bh±seyya,
d±sovayyassa santike.
144. Tasseva tena p±piyo,
yo kuddha½ paµikujjhatti;
kuddha½ a-paµikujjhanto,
saªg±ma½ jeti dujjaya½.
145. Ubhinnamattha½ carati,
attano ca parassa ca;
para½ sa½kupita½ ñatv±,
yo sato upasammati.
Att±na½ rakkhanto para½ rakkhati,
para½ rakkhanto att±na½ rakkhati.
146. S²la-sam±dhi-paññ±na½
khant² padh±na-k±raºa½;
sabbepi kusal± dhamm±,
khanty±yatt±va va¹¹hare.
147. Kham±-khagga-karetassa
dujjano ki½ karissati;
a-tiºe patito vahni,
sayamev³pasammati.
148. Sussus± savaºañceva,
gahaºa½ dh±raºa½ tath±;
uh±pohatthaviññ±ºa½,
tatva-ññ±ºañcadh²guºa½.
149. Yassete caturo dhamm±,
atthi posesu paº¹ita;
sacca½ dhammo dh²ti c±go,
diµµha½ so ativattati.
150. Vejjo purohito mant²,
vedaññotra catutthako;
pabh±ta-k±le daµµhabb±,
nicca½ sva-s²rimicchat±.
151. Mitt±na½ santika½ gacche,
k±le na rattiya½ kisa½;
ce bahu½ bhijje cinitv±,
ta½ mittesu sam±kare.
152. Na paresa½ vilom±ni,
na paresa½ kat±kata½;
attanova avekkheyya,
kat±ni a-kat±ni ca.
153. Desa-j±ti-pubbe-car±
anu-car± jano kare;
paresa½ vedhaka½ m±ya½,
ta½ j±nitv± sakha½ kare.
154. Paritta½ d±rum±ruyha,
yath± s²de mahaººave;
eva½ kus²tam±gamma,
s±dhu-j²v²pi s²dati;
tasm± ta½ parivajjeyya,
kus²ta½ h²na-v²riya½.
155. Alasañca pam±do ca,
anuµµh±na½ a-sa½yamo;
nidd± tandi ca te chidde,
sabbaso ta½ vivajjaye.
156. Cajeyya dummitta½ b±la½,
±s²visa½va m±ºavo;
bhañjeyya p±paka½ kamma½,
na¼±g±ra½va kuñjaro.
157. Na hi aññañña-citt±na½,
itth²na½ puris±na v±;
n±n±v²katv± sa½sagga½,
t±disa½ pica n±smase.
158. N±smase kata-p±pamhi,
n±smase alika-v±dine;
n±smate attatthapaññamhi,
atta-santepi n±smate.
159. Ghat±sana½ kuñjara½ kaºha-sappa½,
muddh±-bhisitta½ pamad± ca sabb±;
ete naro niccasato bhajetha,
tesa½ have dubbid³ sabba-bh±vo.
160. Itth²na½ dujjan±na-ñca,
viss±so no-pa pajjate;
vise siªgimhi nadiya½,
roge r±ja-kulamhi ca.
161. Itthi-dhutto sur±-dhutto,
akkha-dhutto ca yo naro;
laddha½ laddha½ vin±seti,
ta½ par±bhavato mukha½.
162. P±pa-mitto p±pa-sakho,
p±pa-±c±ra gocaro;
asm± lok± paramh± ca,
ubhay± dha½sate naro.
163. Maccherena yasa½ hata½,
kuppanena guºo hato;
k³µena nassate sacca½,
khuddena dhamma-rakkhana½.
164. Akkha-dev² dhan±ni ca,
vin±so hoti ±pad±;
µhiti hat± pam±do ca,
dvija½ bhikkhuñca nassati.
165. Pesuññena kula½ hata½,
m±nena hitamattano;
duccaritena m±nuso,
dalidd±y±daro hato.
166. A-m±nan± yattha siy±,
sant±na½pi vim±nan±;
h²na-samm±nan±v±pi,
na tattha vasati½ vase.
167. Yatth±laso ca dakkho ca,
s³ro bh²ru ca p³jiy±;
na tattha santo vasanti,
a-visesa-kare nare.
168. No ce assa sak±-buddhi,
vinayo v± su-sikkhito;
vane andha-mahi½sova,
careyya bahuko jano.
169. Phala½ ve kadali½ hanti,
phala½ ve¼u½ phala½ na¼a½;
sakk±ro k±-purisa½ hanti,
gabbho assatari½ yath±.
170. Vajjañca vajjato ñatv±,
a-vajjañca a-vajjato;
samm±diµµhi-sam±d±n±,
satt± gacchantti suggati½.