¾v±µe k±suya½. Udap±na½ andhu, yatra jala½ ghaµiyantena uddharitv± pivanti. 932. Paµhama½ pamukhañc±ti ida½ abhidh±nadvaya½ ±dimhi padh±ne vattati. Vajjabhedo ubhayatala½ t³riya½. 933. Thira½so thirakoµµh±so. Khandhabh±ro khandhena vahitabbo bh±ro. ¾din± kaµibh±r±dayo gahit±. Yasm± palasata½ tul±, v²satitul± bh±ro, tasm± “dvisahassapale”ti vutta½. 934. Mandire gehe. Rogabhede khayaroge. Apacayamhi viddha½sane, vin±se ca. S±pade byaggh±dike duµµhamige. Sappe urage. Kur³re kakkha¼e. 935. Sajjadume assakaººarukkhe. Rukkhe rukkhamatte. Sote kaººe. Yajane p³jane. Sutiya½ savanakriy±ya½. 936. Peto ca paretoc±ti ime mate k±laªkate ca petayonije petayonisambhave siyu½. Khy±te p±kaµe. Haµµhe pahaµµhe. 937. Adhipp±ye ajjh±saye. Pakkhe sakuº±d²na½ pakkhe. Dale rukkh±d²na½ chade. Bh±jane lohamay±dike. “Sogate”ti ida½ “bh±jane”ti imassa visesana½. Sogate sugatassa santake bh±janetyattho. 938. Suµµhukate samm± kate kammani. Anukamp±y±rahe dukkhitasatte. 939. Dhanimhi sadde. 940. Vihite vidh±tabbe. Añjase magge. Visikh± racch±. Pantiya½ p±¼iya½. 941. Gagane ±k±se. Byasane vipattiya½. Nettaroge cakkhurogavisese. Chadimhi geh±d²na½ chadane. 942. Saªghaµµane dvinna½ antarabh³te. Puna sandh²ti padap³raºattha½ vutta½. Atisante atisamite. 943. Y±pan± y±panak±rako kaba¼²k±r±h±raraso. Ditti jalana½. Bala½ th±mo. 944. Kucchi udara½. Ovarako gehaviseso. Khaº¹ane chedane. Itivutte ca kamman²ti “iti eva½ may± pubbe caritan”ti vattabbe subh±subhakamme. “Ativatte ca kamman²”tipi p±µho, at²tak±le pavattakamman²tyattho. 945. Cittake nal±µe katak±¼±dibindumhi rukkhabhede mar²cappam±ºambilarukkhe, yassa phalena ambilas³pa½ pacanti. Tilak±¼ake ta½ta½sar²r±vayave sañj±tatilasaºµh±ne k±¼ake. Bodhe bujjhane. Patti l±bho, p±puºañca. 946. ¾yumhi j²vite. Hadayaªg±nile urogamav±te. Vase ±yattat±ya½. Vede catubbidhavede. Icch± ±rammaºicch±. 947. Sirasaµµhimhi siraso aµµhimhi. Ghaµ±disakale ghaµ±dikhaº¹e. 948. Veºv±dis±kh±j±lasminti veºu-±d²nañca aññamaññasa½sagge s±kh±sam³he. Laggakese t±pas±d²na½ laggakese. ¾laye taºh±ya½. Vadhe m±raºe. Rakkhitasmi½ kammani, kattari ca. 949. Thiya½ itthiya½. Piye s±mike. Manuññe manaso tosanajanake. Gavakkhe s²hapañjare. 950. Ki½ saddo pucchanatth±d²su saliªgo. Vikappatth±d²su tu abyaya½. Sasaddhe saddh±ya sahite. Niv±pe pet±d²na½ kattabbap³j±d±ne. Paccaye saddahane saddh±. 951. Aµµhismi½ “panasab²ja½ t±lab²jan”ty±d²su. Sukke ca bija½. P³ye pakkavaºasañj±te. Aggato purato. Dis±do s³riyuggamanadis±ya½. S± hi dis±na½ ±dibh³t±, “dis±”ti v± dis±viseso. ¾din± pubbaj±d²na½ gahaºa½. 952. ¾gamane asantuppattikriy±ya½. D²gh±dinik±yasmi½ d²ghanik±yamajjhimanik±y±dike. 953. Devarukkho sir²so. Santatiya½ va½se. Uttaravipar²te aseµµhe, imasmi½ atthe nak±ro paµisedhattho. Seµµhe uttame. Imasmi½ atthe paµisedhatthova nak±ro. “Anu uttaran”ti chedo ca viññeyyo. 954. Sattisampattiya½ pabh±v±d²hi satt²hi sampattiya½. Kantimatte kaman²yamatte. S³rav²riyesupi vikkamo. Paµibimbe patir³pake. Pabh±ya½ ±loke. 955. Ghammo nid±gho c±ti dve abhidh±n±ni. Sedajale k±yato mutte. Kantane chedane. Vikappe vitakke. Sajjane hatth±d²na½ sajjane. 956. Deso desaviseso. Aªgasaddo pu½bahutte. “Bahumh²”tipi p±µho. Aªgasaddo bahutte desetyattho. Vapumhi sar²re aªga½. Avayave hetumhi ca aªga½.
“Aªga½ gattantikop±ya-patikesva’ppadh±nake;
aªgadesavisesamhi, aªg± sambodhane’byayan”ti.–
N±natthasaªgahe. Cetiyadume p³jetabbabh³te rukkhe assatth±do. 957. S±dhupurise sappurise. Kappane hatth±d²na½ kappane. “Sajjane sajjan± kappan±yan”ti n±natthasaªgaho. Supane nidd±ya½. Sutte aj±garite. Viññ±ºe suttassa viññ±ºe citte ta½ supinavacana½. Dassane ca supina½. 958. Paccakkhe sammukhe. Sannidh±ne payoge, vidh±ne ca. Bhiyyosaddo pah³taratthe so pum±. 959. Visalittasare visena lepitasare diddho pum±. Litte lepitabbas±maññe. V±se vasane. Dh³m±disaªkh±re gandhacuººadh³m±din± abhisaªkh±re. Sampaµicchane paµiggahaºe. 960. Suppagabbhe vacanas³re. Madhucchiµµhe madane, yena d²pampi j±lenti. Odanasambhave bhuttodanato patite l±makasammate odanabindumhi. 961. Surabhimhi sugandhe. Uppattiya½ uddhaªgamane ca uggamana½. 962. L³khe samale, kakkha¼e ca. Niµµhurav±c±ya½ akaººasukhavacane. Ambuvege ambuno udakassa vege sote. 963. Tappare tappadh±ne. Kavace uracchade. V±rav±ºe cammamaye yuddh±laªk±re ca. Nimmoke sapp±na½ jiººacammani. 965. Pad±ne d±ne. Sele pabbate. 966. Lohe k±¼±yase sattha½. Sañcaye sam³he sattho. Yath± “sakaµasattho”ty±di. Vattane pavattane. 967. Valaye kaµake. 968. Kaº¹e v±ºe. V±pimhi d²ghik±dik±ya½. Dupphasse dukkhasamphasse. Kakace kharapatte. 969. Sur±ya k±dambariya½, y±ya p²t±ya matt± satt± an±gaman²yavatth³supi gacchanti. Rathaªge cakke. K±mupadhi-±d²su cat³su upadh²su ca upadhi, anitth². 970. Dabbe dhan±dike. Bh³bhedo vatth±di. Mah±r±je cat³su mah±r±jesu ekasmi½ mah±r±je. Nare satte. 971. ¾paºe kayavikkayaµµh±ne. Sambh±re upakaraºe. “Ratho s²laparikkh±ro, jh±nakkho cakkav²riyo”ti [sa½. ni. 5.4] ettha alaªk±ro “parikkh±ro”ti vutto. 972. Voh±rasmi½ rathasakaµ±divoh±re. Upaµµhitagir± saddato atthato ca p±kaµagir±. 973. Vacan±vayaveti v±ky±vayave. Hetud±haraº±diyuttassa sambandhatthassa vacanasam³hassa avayave. M³le lobh±dike. K±raºe lobh±dito aññasmi½ k±raºe. P±c±nalasmi½ udaraµµhe bhuttap±cane kammajatejasmi½. Rogabhedepi gahaº². 974. Sa½yame cakkh±dindriyasa½yame. 975. Muddikassa rukkhassa rase ca. Pupphassa sabbassa pupphassa rase ca. Khudde makkhik±kate ca madhu punnapu½saka½.
“Madhu khudde jale kh²re, majje puppharase madhu;
racche citte vasante ca, j²vas±ke madhuddume”ti.–
N±natthasaªgahe. Ulloceti seyy±d²na½ uparibh±ge rajop±taniv±raºattha½ µhapite dussamay±dike. 976. Apavagge nibb±ne. Sudh±ya½ devat±na½ bhojane.
“Amata½ yaññasesasmi½, p²y³se salile ghate;
ay±cite ca mokkhe ca, dhanvantarisudh±sisu;
amato amat± siv±-ga¼o jh±malak²su ce”ti [medin²kosa 16.77-8 g±th±yampi].
N±natthasaªgahe vutta½. Mohe avijj±ya½. Timire andhak±re. Saªkhy± gaºanaviseso. Guºe tatiye guºe. 977. Khare pharuse. Ak±riye akattabbe. Purise pulliªge. Sukate kusale dhamme puñña½ paº¹ake napu½sake. Pavane p³te. 978. Asiniddho sukkho. Saªge lagge. 979. Lañchane paµibimbe. S²m± mariy±do. Pak±ro tulyo. 980. Mantane catukkaºº±dike. Byasane bhogabyasan±dike. Vipattiya½ anatthe. 981. Ra½sibhedo pubbe udayato s³riyassa ra½siviseso. Abyattar±ge kiñciratte. Lohite ratte. Pakat±nivatte pakatito anivattane. “Pakatiyañca anivattane c±”tipi attho. Nassanakkhareti vin±sanakkhare. Nassa adassane akkhare.
“Anubandho pakaty±do, dosupp±de vinassare;
susumukhy±nus±resu, pakatass±n’uvattane”ti [amara 23.98 g±th±yampi passitabba½].–
N±natthasaªgahe. 982. Avataraºe otaraºe. Titthasmi½ nady±d²na½ titthe. Vivare vivaraºe. Iªgite s²sacalan±dike. 983. Khatt± khattiyato sañj±te sudditthitanaye sudditthiy± putte ca. Tibbamhi adhimatte ca. So uggo. Aggo seµµho. Dhiti v²riya½. 984. Pabh±te pacc³se. Niroge rogamutte. Sajje saªgate, ±dh±repi ca. “Sajjutto sannaddhe saªgatepi ce”ti n±natthasaªgahe. Dakkho cheko. Yuttepi kalla½. K³µacariy±ya½ saµhacariy±ya½. 985. Pakkhibhedo p±r±vatappam±ºo pakkh². Yasmi½ gehe palin± patite asubhanimitta½ karonti. P±r±vate kalarave. Saradabbh³te saradak±le sambh³te. Appagabbhe k±taravacane. 986. Kaµhine kakkha¼e. S±haso balakk±ro. Appiye aman±pe. C²re nantake, v±ke ca c²ra½. 987. Migabhede kukkurappam±ºe mige. Paµ±k±ya½ dhaje. Moca½ pasiddha½, kadal² ²k±ranto. Dakkhiº± kammaphala½ saddahitv± d±tabba½ d±na½. 988. Upp±te bh³tavikatiya½. Vess±nare aggimhi. 989. Potav±he talakav±he. Niyantari p±jitari. 990. Rodhane ±varaºe. 991. Bh±jane vil²vamay±dike. Pariyatti pariy±puºana½ sikkhana½, pariy±puºitabb± v± sikkhitabb±. Jar±sithilacammasmi½ jar±ya k±raºabh³t±ya sithilacammani. Udaraªge udaracammar±jiya½. 992. Vid±rit±d²su t²supi v±ccaliªgika½. Upaj±pe catutthop±ye. 993. G±masandohe g±masam³he. Paridhi pariveso s³riy±digeha½. ¾game buddhavacane. Lekhe v±citalekhe. 994. Ayomayavijjhanakaºµako s³jh±divijjhana½. Guºukka½se guº±tisaye. Vibhave bhoge. Sampatti, sampad±ti ca abhidh±nadvaya½.