Saradoti kam± m±s±, dve dve vutt±nus±rena.
80. Uºho nid±gho gimhotha,
vasso vass±na p±vus±;
ut³hi t²hi vass±n±, dikehi dakkhiº±yana½.
81. Uttar±yana maññehi, t²hi vass±yanadvaya½;
vassa sa½vacchar± nitth², sarado h±yano sam±.
82. Kappakkhayo tu sa½vaµµo, yuganta palay± api;
alakkh² k±lakaººitth², atha lakkh² siri’tthiya½.
83. Danu d±navam±t± tha, devam±t± pan±’diti;
84. p±pañca kibbisa½ ver±, gha½ duccarita dukkaµa½;
apuññ±’kusala½ kaºha½, kalusa½ durit±’gu ca.
85. Kusala½ sukata½ sukka½, puñña½ dhamma manitthiya½;
sucarita matho diµµha, dhammika½ ihalokika½.
86. Sandiµµhika matho p±ra, lokika½ sampar±yika½;
takk±la½ tu tad±tva½ co,
ttarak±lo tu ±yati.
87. H±so’ ttamanat± p²ti, vitti tuµµhi ca n±riya½;
±nando pamud±’modo, santoso nandi sammado.
88. P±mojjañca pamodo tha, sukha½ s±tañca ph±sva’tha;
bhadda½ seyyo subha½ khema½, kaly±ºa½ maªgala½ siva½.
89. Dukkhañca kasira½ kiccha½, n²gho ca byasana½ agha½;
dabbe tu p±papuññ±ni, t²sv±kiccha½ sukh±di ca.
90. Bh±gya½ niyati bh±go ca, bh±gadheyya½ vidh²’rito;
atho uppatti nibbatti, j±ti janana mubbhavo.
91. Nimitta½ k±raºa½ µh±na½, pada½ b²ja½ nibandhana½;
nid±na½ pabhavo hetu, sambhavo setu paccayo.
92. K±raºa½ ya½ sam±sanna½, padaµµh±nanti ta½ mata½;
j²vo tu puriso’tt± tha, padh±na½ pakatitthiya½.
93. P±ºo sar²r² bh³ta½ v±, satto deh² ca puggalo;
j²vo p±º² paj± jantu,
jano loko tath±gato.
94. R³pa½ saddo gandha ras±, phasso dhammo ca gocar±;
±lamb± visay± te ch±, rammaº± lambaº±ni ca.
95. Sukko goro sito’d±t±,
dhavalo seta, paº¹ar±;
soºo tu lohito ratto,
tamba mañjiµµha rohit±.
96. N²lo kaºh±’sit± k±¼o,
mecako s±ma s±mal±;
sitap²tetu paº¹u’tto, ²sa½paº¹utu dh³saro.
97. Aruºo kiñciratto tha,
p±µalo setalohito;
atho p²to halidy±bho,
pal±so harito hari.
98. Ka¼±ro kapilo n²la, p²te tha rocanappabhe;
piªgo pisaªgo pyathav±, ka¼±r±d² tu piªgale.
99. Kamm±so sabalo citto,
s±vo tu kaºhap²take;
v±ccaliªg± guºinyete, guºe sukk±dayo pume.
100. Nacca½ naµµañca naµana½, nattana½ l±sana½ bhave;
nacca½ tu v±dita½ g²ta, miti n±µumida½ taya½.
101. Naccaµµh±na½ siy± raªgo, bhinayo s³cyas³cana½;
aªgah±ro’ªgavikkhepo, naµµako naµako naµo.
102. Siªg±ro karuºo v²ra, bbhuta hassa bhay±nak±;
santo b²bhaccha rudd±ni, nava n±µyaras± ime.
103. Posassa n±riya½ pose, itthiy± saªgama½ pati;
y± pih± esa siªg±ro, ratik²¼±dik±raºo.
104. Uttama ppakatipp±yo, itthipurisahetuko;
so sambhogo viyogoti,
siªg±ro duvidho mato.
105. Bh±sita½ lapita½ bh±s±, voh±ro vacana½ vaco;
utti v±c± gir± v±º², bh±rat² kathit± [kath± (katthaci)] vac².
106. Ek±khy±to padacayo, siy± v±kya½sak±rako;
±me¹itanti viññeyya½, dvattikkhattu mud²raºa½.
107. Bhaye kodhe pasa½s±ya½, turite kot³hale’cchare;
h±se soke pas±de ca, kare ±me¹ita½ budho.
108. Iru n±r² yaju s±ma, miti ved± tayo siyu½;
ete eva tay² n±r², vedo manto sutitthiya½.
109. Aµµhako v±mako v±ma, devo caªg²raso bhagu;
yamadaggi ca v±siµµho, bh±radv±jo ca kassapo;
vess±mittoti mant±na½, katt±ro isayo ime.
110. Kappo by±karaºa½ joti, sattha½ sikkh± nirutti ca;
chandoviciti cet±ni, vedaªg±ni vadanti cha.
111. Itih±so pur±vutta, ppabandho bh±rat±diko;
n±mappak±saka½ sattha½, rukkh±d²na½ nighaº¹u so.
112. Vitaº¹asattha½ viññeyya½, ya½ ta½ lok±yata½ iti;
keµubha½ tu kriy±kappa, vikappo kavina½ hito.
113. ¾khy±yikopaladdhatth±, pabandhakappan± kath±;
daº¹an²tya’tthasatthasmi½, vuttanto tu pavatti ca.
114. Saññ±, khy±, vh± samaññ± c±, bhidh±na½ n±ma mavhayo;
n±madheyy±’ dhivacana½, paµiv±kya½ tu uttara½.
115. Pañho t²sva nuyogo ca, pucch± pyatha nidassana½;
upoggh±to ca diµµhanto, tatho’d±haraºa½ bhave.
116. Sam± saªkhepa sa½h±r±, sam±so saªgaho pyatha;
sata½ dh±rayas² ty±dya, bbhakkh±na½ tucchabh±sana½.
117. Voh±ro tu viv±do tha, sapana½ sapathopi ca;
yaso siloko kittitth²,
ghosan± tu’ccasaddana½.
118. Paµighoso paµiravo, tho’ paññ±so vac²mukha½;
katthan± ca sil±gh± ca, vaººan± ca nuti tthuti.
119. Thomanañca [thomana½ v± (katthaci thomana½ thoman± dviliªge)] pasa½s±tha, kek± n±do sikhaº¹ina½;
gaj±na½ koñcan±do tha,
mat± hes± hayaddhani.
120. Pariy±yo vevacana½, s±kacch± tu ca sa½kath±;
upav±do cu’pakkos±, vaººav±d±n’uv±do ca;
janav±d±’pav±d±pi, pariv±do ca tulyatth±.
121. Khepo nind± tath± kucch±, jigucch± garah± bhave;
nind±pubbo up±rambho, paribh±sana muccate.
122. Aµµh±nariyavoh±ra, vasena y± pavattit±;
abhiv±kya½ siy± v±c±, s± v²tikkamad²pan².
123. Muhu½bh±s± nul±potha, pal±po natthik± gir±;
±dobh±sana m±l±po,
vil±po tu pariddavo.
124. Vippal±po virodhotti, sandesotti tu v±cika½;
sambh±sana½ tu sall±po, virodharahita½ mithu.
125. Pharusa½ niµµhura½ v±kya½, manuñña½ hadayaªgama½;
sa½kula½ tu kiliµµhañca, pubb±paravirodhin².
126. Samud±yattharahita½, abaddhamiti [abandha (ka.)] kittita½;
vitatha½ tu mus± c±tha [±hata½ tu mus±tthaka½ (katthaci, amarakose)], pharus±d² tiliªgik±.
127. Samm± byayañc± vitatha½, sacca½ taccha½ yath±tatha½;
tabbant± t²sva l²ka½ tva, sacca½ micch± mus± byaya½.
128. Ravo nin±do ninado ca saddo,
nigghosa n±da ddhanayo ca r±vo;
±r±va sa½r±va vir±va ghos±,
rav± sutitth² sara nissan± ca.
129. Vissaµµha mañju viññeyy±, savan²y± vis±rino;
bindu gambh²ra ninn±d², tyeva maµµhaªgiko saro.
130. Tiracch±nagat±nañhi, ruta½ vassita muccate;
kol±halo kalahalo,
g²ta½ g±nañca g²tik±.
131. Sar± satta tayo g±m±, cekav²sati mucchan±;
t±n± [µh±n±ni (bah³su)] cek³napaññ±sa, icceta½ saramaº¹ala½.
132. Usabho dhevato ceva, chajja gandh±ra majjhim±;
pañcamo ca nis±doti, satte’te gadit± sar±.
133. Nadanti usabha½ g±vo, turag± dhevata½ tath±;
chajja½ may³r± gandh±ra, maj± koñc± ca majjhima½.
134. Pañcama½ parapuµµh±d², nis±dampi ca v±raº±;
chajjo ca majjhimo g±m±,
tayo s±dh±raºoti ca.
135. Saresu tesu pacceke, tisso tisso hi mucchan±;
siyu½ tatheva t±n±ni [µh±n±ni (bah³su)], satta satteva labbhare.
136. Tisso duve catasso ca, catasso kamato sare;
tisso duve catassoti, dv±v²sati sut² siyu½.
137. Uccatare rave t±ro, th±byatte madhure kalo;
gambh²re tu rave mando, t±r±d² t²svatho kale;
k±kal² sukhume vutto,
kriy±disamat± layo.
138. V²º± ca vallak² satta, tant² s± pariv±din²;
pokkharo doºi v²º±ya,
upav²ºo tu veµhako.
139. ¾tatañceva vitata, m±tatavitata½ ghana½;
susira½ ceti t³riya½, pañcaªgika mud²rita½.
140. ¾tata½ n±ma camm±va, naddhesu bheriy±disu;
tale’kekayuta½ kumbha, thuºa daddarik±dika½.
141. Vitata½ co’bhayatala½, t³riya½ muraj±dika½;
±tatavitata½ sabba, vinaddha½ paºav±dika½.
142. Susira½ va½sasaªkh±di, sammat±l±dika½ ghana½;
±tojja½ tu ca v±ditta½, v±dita½ vajja muccate.
143. Bher² (bheri) dundubhi vutto tha,
mudiªgo murajossa tu;
±liªga, ªkyo, ddhak± bhed±,
tiºavo tu ca ¹iº¹imo.
144. ¾lambaro tu paºavo, koºo v²º±div±dana½;
daddar² paµaho bheri, ppabhed± maddal±dayo.
145. Janappiye vimadduµµhe, gandhe parimalo bhave;
so tv± modo d³rag±m², vissant± t²svito para½.
146. Iµµhagandho ca surabhi, sugandho ca sugandhi ca;
p³tigandhi tu duggandho, tha vissa½ ±magandhi ya½.
147. Kuªkumañceva yavana, pupphañca tagara½ tath±;
turukkhoti catujj±ti, gandh± ete pak±sit±.
148. Kas±vo nitthiya½ titto, madhuro lavaºo ime;
ambilo kaµuko ceti, cha ras± tabbat² tisu.
149. Siy± phasso ca phoµµhabbo,
visay² tvakkha mindriya½;
nayana½ tvakkhi nettañca, locana½ ca’cchi cakkhu ca.
150. Sota½ saddaggaho kaººo, savana½ suti natthu tu;
n±s± ca n±sik± gh±na½, jivh±tu rasan± bhave.
151. Sar²ra½ vapu gattañc±, ttabh±vo bondi viggaho;
deha½ v± purise k±yo, thiya½ tanu ka¼evara½.
152. Citta½ ceto mano nitth², viññ±ºa½ hadaya½ tath±;
m±nasa½ dh² tu paññ± ca, buddhi medh± mati muti.
153. Bh³r² mant± ca paññ±ºa½, ñ±ºa½ vijj± ca yoni ca;
paµibh±na mamoho tha, paññ±bhed± vipassan±.
154. Samm±diµµhi pabhutik±, v²ma½s± tu vic±raº±;
sampajañña½ tu nepakka½, vedayita½ tu vedan±.
155. Takko vitakko saªkappo,
ppano’ h±’ yu tu j²vita½;
ekaggat± tu samatho, avikkhepo sam±dhi ca.
156. Uss±h±’ tappa pagg±h±, v±y±mo ca parakkamo;
padh±na½ v²riya½ ceh±, uyy±mo ca dhiti tthiya½.
157. Catt±ri v²riyaªg±ni, tacassa ca nah±runo;
avasissana maµµhissa, ma½salohitasussana½.
158. Usso¼h² tva dhimatteh±, sati tva nussati tthiya;
lajj± hir² sam±n± tha, ottappa½ p±pabh²rut±.
159. Majjhattat± tu’pekkh± ca, adukkhamasukh± siy±;
citt±bhogo manakk±ro,
adhimokkho tu nicchayo.
160. Day±’ nukamp± k±ruñña½, karuº± ca anudday±;
thiya½ veramaº² ceva, viraty±’ rati c±pyatha.
161. Titikkh± khanti khamana½, kham± mett± tu metya’tha;
dassana½ diµµhi laddhitth², siddhanto samayo bhave.
162. Taºh± ca tasiº± ej±, j±lin² ca visattik±;
chando jaµ± nikanty±’s±, sibbin² bhavanetti ca.
163. Abhijjh± vanatho v±na½, lobho r±go ca ±layo;
pih± manoratho icch±, bhil±so k±ma doha¼±;
±kaªkh± ruci vutt± s±, tvadhik± l±las± dvisu.
164. Vera½ virodho viddeso, doso ca paµighañca v±;
kodh±’ gh±t± kopa ros±,
by±p±do’ nabhiraddhi ca.
165. Baddhavera mupan±ho, siy± soko tu socana½;
rodita½ kandita½ ruººa½, paridevo pariddavo.
166. Bh²titthi bhaya mutt±so, bherava½ tu mahabbhaya½;
167. bherava½ bh²sana½ bh²ma½, d±ruºañca bhay±naka½;
ghora½ paµibhaya½ bhesma½, bhayaªkara mime t²su.
168. Iss± us³y± macchera½, tu macchariya macchara½;
moho’vijj± tath±’ñ±ºa½, m±no vidh± ca unnati.
169. Uddhacca muddhaµa½ c±tha [uddhava½uddha½ dh±vati citta meten±ti uddhava½ (µ²k±)], t±po kukkuccameva ca;
pacch±t±po nut±po ca, vippaµis±ro pak±sito.
170. Manovilekha sandeh±, sa½sayo ca katha½kath±;
dve¼haka½ vicikicch± ca, kaªkh± saªk± vimatyapi.
171. Gabbo bhim±no’ha½k±ro, cint±tu jh±na muccate;
nicchayo niººayo vutto, paµiññ± tu paµissavo.
172. Avam±na½ tirakk±ro, paribhavo pya’ n±daro;
par±bhavo pya’ vaññ± tha, umm±do cittavibbhamo.
173. Pema½ sineho sneho tha, cittap²¼± visaññit±;
pam±do sativossaggo, kot³hala½ kut³hala½.
174. Vil±so lalita½ l²l±, h±vo he¼± ca vibbhamo;
icc±dik± siyu½ n±ri, siªg±rabh±vaj± kiriy±.
175. Hasana½ hasita½ h±so, mando so mihita½ sita½;
aµµah±so mah±h±so,
romañco lomaha½sana½.
176. Parih±so davo khi¹¹±, ke¼i k²¼± ca k²¼ita½;
nidd± tu supina½ soppa½, middhañca pacal±yik±.
177. Thiya½ nikati k³µañca, dambho s±µhyañca ketava½;
sabh±vo tu nissaggo ca, sar³pa½ pakatitthiya½.
178. S²lañca lakkhaºa½ bh±vo,
ussavo tu chaºo maho [mato (µ².)].
179. Dh±rento jantu sasneha, mabhidh±nappad²pika½;
khuddak±dyatthaj±t±ni [khuddak±nyatthaj±t±ni (ka.)], sampassati yath±sukha½.

Saggakaº¹o niµµhito.